του Αλέξανδρου Αλεξανδρόπουλου,
Ερευνητή στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια

Η Σύγκλητος της Αργεντινής αποφάσισε την μη έγκριση του υπό πρόταση νόμου για νομιμοποίηση της έκτρωσης στην χώρα της Λατινικής Αμερικής. Ο νόμος είχε ψηφιστεί οριακά από το Κοινοβούλιο της χώρας με 129 ψήφους υπερ και 125 κατά λίγους μήνες πριν.

Η ψηφοφορία κατέδειξε την δύναμη της Καθολικής εκκλησίας και την επιρροή της στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν μια χώρα διαιρεμένη και πολλούς Συγκλητικούς να κρατούν ασαφή στάση μέχρι και την τελευταία στιγμή πριν την ψηφοφορία ο ρόλος του Πάπα και η παρέμβασή του για να καταψηφισθεί το νομοσχέδιο ‘ήταν καταλυτική. Την ημέρα της ψηφοφορίας ο Καθεδρικός του Μπουένος ‘Αιρες μια μεγαλοπρεπή ακολουθία για να υποστηρίξει την εκστρατεία της εκκλησίας εναντίον του δικαιώματος της έκτρωσης. 

Η Καθολική Εκκλησία δεν είχε επέμβει ποτέ με τόσο ευθύ τρόπο στο πολιτικα πράγματα της χώρας από την εποχή της δικτατορίας.  Η ψηφοφορία και οι εισηγήσεις στο Κοινοβούλιο και την Σύγκλητο απέδειξαν πόσο ισχυρή παραμένει η κληρονομιά της αργεντίνικης Χούντας και η ιδεολογία της για την θέση της γυναίκας και του γυναικείου σώματος.

Ο Εστεβάν Μπούλριχ ήταν ο πρώτος υπουργός παιδείας της συντηρητικής κυβέρνησης Μάκρι  από τις πιο δυναμικές φωνές κατά της νομιμοποίησης των εκτρώσεων. “Το να σταματάς μια εγκυμοσύνη είναι σαν να σταματάς μια ζωή” ήταν το βασικό σύνθημα της εκστρατείας του, ενώ το κόμμα Δικαιοσύνης – δεξιά πτέρυγα του κόμματος Περόν- απέρριψε το νομοσχέδιο και εξέφρασε μάλιστα ενστάσεις για το παρον πλαίσιο νόμου, που επιτρέπει εκτρώσεις σε περίπτωση βιασμού. “Ορισμένες περιπτώσεις βιασμού δεν ανήκουν στον κλασικό ορισμο του βιασμού, για παράδειγμα στην ενδοοικογενειακή κακοποίηση” δήλωσε ο βουλευτής του κόμματος Ροδόλφο Ουρτουμπέυ, “σε αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε μάλλον για υπακοή”. Βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος μίλησε για τις γυναίκες των προηγούμενων γενιών που εργάζονταν σκληρά για την οικογένεια τους και δεν θα σκεφτόντουσαν ποτέ την έκτρωση “όχι επειδή ήταν θρησκευόμενες, αλλά από αξιοπρέπεια”.

Η ίδια η συντηρητική κυβέρνηση του Προέδρου Μάκρι κράτησε μια αμφίσημη στάση απέναντι στο θέμα αποφεύγοντας να πάρει μια ξεκάθαρη επίσημη θέση στο θέμα, αν και ο ίδιος ο πρόεδρος τάχθηκε κατά του νόμου. Η στάση ουδετερότητας της κυβέρνησης, όμως, δέχτηκε πλήγμα αυτή την εβδομάδα όταν φοιτητές της εστίας της Αργεντινής στο Παρίσι εκδιώχθηκαν από το Υπουργείο Παιδείας της Αργεντινής από τα δωμάτια τους, γιατί όπως υποστηρίζουν συμμετείχαν σε συγκεντρώσεις υπέρ του δικαιώματος στην έκτρωση.

Η κίνηση αυτή έχει έντονο συμβολισμό, καθώς η Αργεντίνικη εστία στο Παρίσι, όπως και η αντίστοιχη Ελληνική εστία, έγινε κέντρο αντιδικτατορικού αγώνα, σημείο αναφοράς για το φοιτητικό κίνημα στην διάρκεια του Μάη του 68 αλλά και το σπίτι του συγγραφέα που επηρέασε όσο κανείς άλλος την Αργεντίνικη διανόηση, του Χούλιο Κορτάσαρ. Με τον έναρξη της προεδρίας Μάκρι, και ακραίους καθολικούς κύκλους να έχουν επιρροή στην συντηρητική κυβέρνηση και του υπουργείο Παιδείας, το κλίμα στο ιστορικό αυτό κτίριο άλλαξε.

Ο νέος διευθυντής που επέλεξε το υπουργείο, ο ακαδημαϊκός Juan Corvalan, όπως καταγγέλλουν οι φοιτητές φέρεται να τους απείλουσε συστηματικά πως η συμμετοχή σε οποιαδήποτε εκδήλωση υπέρ του δικαιώματος στην έκτρωση ακόμα και εκτός της εστίας θα οδηγούσε σε αποβολή από την εστία όσων φοιτητών συμμετείχαν, ‘Ενα μαζικό κύμα αποβολών που ανακοινώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα απασχόλησε τον τύπο σε Αργεντινή και Γαλλία. Οι φοιτητές απάντησαν με κατάληψη και η γαλλική αστυνομία, μαζί με τις υπηρεσίες ασφαλείας του Πανεπιστημίου του Παρισιού ανέλαβαν να διώξουν τους ανεπιθύμητους φοιτητές. Ο διευθυντής Juan Corvalan δήλωσε στο Γαλλικό τύπο ότι απλά ήθελε να προστατεύσει τους φοιτητές της εστίας που ήθελαν να διαβάσουν και ενοχλούνταν από τον θόρυβο που προκαλούσαν οι πολιτικές εκδηλώσεις. Ο ίδιος στην συνέχεια επέλεξε να εμφανιστεί δημόσια με ένα μπλουζάκι υπερ του δικαιώματος στην έκτρωση.

Ο αγώνας για την νομιμοποίηση της έκτρωσης ανέδειξε την ισχύ της Καθολικής εκκλησίας και τις ανοιχτές πληγές που άφησε η δικτατορία στην Αργεντίνικη κοινωνία. Κατέδειξε, ακομα,τον διαχωρισμό ανάμεσα στον προοδευτικό νότο και τον συντηρητικό βορρά και το βαθύ πολιτισμικό χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στις διαφορετικές επαρχίες της χώρας. Η μακρά εκστρατεία που προηγήθηκε των δύο ψήφων στο Κοινοβούλιο και την Σύγκλητο ανέδειξε όμως και ένα νέο φεμινιστικό κίνημα.’Όταν η εκστρατεία ξεκίνησε πριν δεκατρία χρόνια, το 2005 μετά από τοπικές συγκεντρώσεις γυναικών σε διάφορες πόλεις της Αργεντινής, το ζήτημα της έκτρωσης ήταν στο περιθώριο της πολιτικής συζήτησης. Σε μια χώρα, όμως, όπου 500 χιλιάδες γυναίκες τον χρόνο επιλέγουν την παράνομη και μη ασφαλή έκτρωση, το κίνημα για την νομιμοποίηση της έκτρωσης έγινε η κεντρική πλατφόρμα του φεμινιστικού κινήματος της Αργεντινής, Η καμπάνια ανέδειξε τις στρεβλώσεις του εκλογικού συστήματος της Αργεντινής και τον αντι-δημοκρατικό ρόλο της Συγκλήτου αλλά και την υποεκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική σκηνή. Μετά την ευθεία επέμβαση του Βατικανού στην εκστρατεία, το ζήτημα του διαχωρισμού εκκλησίας κράτους τέθηκε ξανά στο προσκήνιο. Με τις εθνικές εκλογές για την εκλογή προέδρου και Συγκλητικών να έχουν οριστεί για τον Οκτώβριο του 2019, το κίνημα σκέφτεται ήδη μια νέα προσπάθεια για την υπερψήφιση του νόμου το 2020.

Με την οικονομική κρίση να αγκαλιάζει σφιχτά την χώρα και το ΔΝΤ πίσω στο Μπουένος Άιρες το κίνημα για την νομιμοποίηση της έκτρωσης, θα αποτελέσει το μεγαλύτερο ερωτηματικό της εκλογικής αναμέτρησης. Με συγκεντρώσεις μεγαλύτερες των περισσότερων πολιτικών κομμάτων, το ζήτημα της πολιτικής τοποθέτησης του κινήματος θα έρθει ξανά στο προσκήνιο.