του Μηνά Κωνσταντίνου
Όπως ξεκαθαρίζει ο ΣΕΒ, ο δεκάλογος αυτός έρχεται αντί της «καθιερωμένης» αξιολόγησης των ομιλιών των πολιτικών αρχηγών στη ΔΕΘ, επιχειρώντας να δώσουν τις «οικονομικές συντεταγμένες» που διαμορφώνουν το «πεδίο χάραξης και άσκησης πολιτικής», όπως τις αντιλαμβάνεται ο επιχειρηματικός κόσμος.
Μεταρρυθμίσεις για επενδύσεις
Τα πρώτα σημεία του δεκαλόγου του συλλογικού οργάνου των μεγαλοεπιχειρηματιών και βιομηχάνων συμπίπτει απόλυτα με τα συνεχή μηνύματα των δανειστών για «συνέχιση και εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων». Τόσο τα όσα έχουν ήδη συμφωνηθεί κατά τη λήξη του τρίτου μνημονίου, όσο και το περιεχόμενο των επερχόμενων τριμηνιαίων αξιολογήσεων, αποτελούν σημείο εκκωφαντικής συμφωνίας της κυβέρνησης Τσίπρα με την επίδοξη του Κυριάκου Μητσοτάκη.
«1. Η χώρα βγαίνει από τα Μνημόνια χωρίς να διαθέτει την παραγωγική βάση και την εξωστρέφεια που απαιτείται για να απογειωθεί η οικονομία της. Χρειάζεται λοιπόν, συνέχιση και εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων, ώστε να αυξηθούν τα μερίδια των επενδύσεων έναντι της κατανάλωσης και των εξαγωγών έναντι των εισαγωγών στο ΑΕΠ»
«Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης μέσα από ένα τολμηρό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων είναι το κλειδί για να μας εμπιστευτούν και πάλι οι επενδυτές» θα δηλώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ, ενώ αναφορικά με τα «μερίδια των επενδύσεων», η υπόσχεση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας προβλέπει μείωση φόρου περίπου στο μισό. Σημειώνεται ακόμα πως, σύμφωνα με τους παραγωγικούς φορείς, οι εξαγωγές βρίσκονται σε συνεχή ανάπτυξη, τουλάχιστον από το 2017.
«2. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις για να επανέλθει η Ελλάδα σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, χωρίς να γίνουν μαζικά επενδύσεις που αυξάνουν την παραγωγικότητα. Οι εμβληματικές ξένες κι εγχώριες επενδύσεις πρέπει να προχωρήσουν άμεσα, χωρίς άλλα προβλήματα, ώστε να αλλάξει η διεθνής αντιμετώπιση και η εμπιστοσύνη επενδυτών και αγορών προς τη χώρα»
«Οι ευκαιρίες για μια επενδυτική έκρηξη είναι μπροστά μας» δήλωσε από το βήμα της ΔΕΘ ο Κ. Μητσοτάκης, συνοψίζοντας τις «μαγικές λύσεις». Υπογραμμίζοντας επανειλημμένως πως η Ελλάδα έχει τις μικρότερες επενδύσεις στην Ευρώπη, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας έβαλε στο τραπέζι κάθε πιθανό και απίθανο «φιλέτο» για επενδύσεις, συνδέοντάς τες πάντα με την υψηλή ανεργία.
«Νέες θέσεις εργασίας σημαίνει νέες επενδύσεις. Ιδιωτικές επενδύσεις» ξεκαθάρισε πολλάκις προς αποφυγή παρανοήσεων, παραθέτοντας μία μακρά λίστα. Τουρισμός, Ενέργεια, ορυκτός πλούτος, Υγεία, ιδιωτικά πανεπιστήμια, σιδηρόδρομους, λιμάνια, μαρίνες, αεροδρόμια, πρωτογενής τομέας και μία σειρά στρατηγικοί τομείς της οικονομίας, με την γεμάτη νοήματα αναφορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Επίσης, όπου «εμβληματικές επενδύσεις», αρκεί το παράδειγμα του Ελληνικού και των Σκουριών για τους σκοπούς που υπηρετούν τέτοιου είδους επενδύσεις. Που συχνά απαιτούν «παρεκκλίσεις» από πολεοδομικές, περιβαλλοντικές, ακόμα και συνταγματικές διατάξεις για την εξυπηρέτηση «σκοπού δημοσίου συμφέροντος».
«3. Οι επενδύσεις δεν έρχονται απλώς και μόνο επειδή βγαίνουμε από τα Μνημόνια. Προϋποθέτει να ισχύσει στην Ελλάδα το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας μιας ελεύθερης και διεθνώς ανταγωνιστικής οικονομίας της αγοράς, όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο»
Το τρίτο σημείο, αρκετά σαφές, απλώς επιβεβαιώνει τις παραπάνω ανησυχίες για το τι σημαίνει ένα «σύγχρονο» θεσμικό πλαίσιο, «όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο».
Στο στόχαστρο το δημόσιο συνταξιοδοτικό πρόγραμμα
«4. Η χώρα γερνάει γρήγορα και αυτό δημιουργεί αδιέξοδα, καθώς οι απαιτούμενες αυξήσεις στις δαπάνες συντάξεων, υγείας και κοινωνικής προστασίας δεν θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τη νόμιμη ιδιωτική οικονομία, όπου η υπερφορολόγηση έχει ήδη χτυπήσει κόκκινο, με τις επιχειρήσεις σε αδυναμία να κάνουν τις επενδύσεις που απαιτούνται προκειμένου να αυξηθούν η απασχόληση, τα εισοδήματα, και, έτσι, τα φορολογικά έσοδα»
Στο σημείο αυτό, εκτός των διακηρύξεων Μητσοτάκη για ένα ασφαλιστικό στα πρότυπα του συστήματος Πινοσέτ και την παράδοση των ασφαλιστικών ταμείων στα ιδιωτικά συμφέροντα, αποκαλυπτική είναι και η πρόσφατη παρέμβαση του ΣΕΒ για την τύχη των «κοστοβόρων» συντάξεων.
«Το μέτρο είναι διαρθρωτικό, όχι δημοσιονομικό, και πρέπει να εφαρμοστεί. Δεν αντέχει η ελληνική οικονομία ασφαλιστική δαπάνη στο 16% του ΑΕΠ. Δεν γίνεται» αναφέρει σε πρόσφατη συνέντευξή του. Μάλιστα, για την υποστήριξη της περικοπής των συντάξεων, ο επικεφαλής των Βιομηχάνων δεν δίστασε να ταχθεί ακόμα και υπέρ της «αποσπασματικής επιδοματικής πολιτικής», σημειώνοντας πως «Καλύτερα να καλυφθεί η απώλεια για όσους θα υποστούν τις περικοπές, με μια έκτακτη ενίσχυση για όσους έχουν ανάγκη».
«5. Το ασφαλιστικό σύστημα δεν συνδέει τις εισφορές των εργαζομένων με τις συντάξεις που θα πάρουν στο μέλλον. Οι εργαζόμενοι δεν μπορεί να δουλεύουν στα τυφλά. Με τις εισφορές μάλιστα να μπαίνουν στα γενικά φορολογικά έσοδα χωρίς να επενδύονται για να πολλαπλασιασθούν, δεν προωθείται ούτε η εργασία ούτε η αποταμίευση. Επιπλέον οι υψηλές εισφορές, δυσκολεύουν τις επιχειρήσεις να κάνουν προσλήψεις αλλά και να δώσουν αυξήσεις στο προσωπικό τους»
«Γιατί να δουλέψει κάποιος περισσότερο αν γνωρίζει ότι τελικά θα πάρει λίγο-πολύ την ίδια σύνταξη; Πώς θα κάνουν οι επιχειρήσεις πολλές προσλήψεις όταν το κόστος εργασίας αυξάνεται υπέρμετρα λόγω των υψηλών εργοδοτικών εισφορών; Και γιατί να δηλώσει ένας ελεύθερος επαγγελματίας τα πραγματικά του εισοδήματα όταν το ύψος των εισφορών είναι δυσβάστακτο; Και ποιος νέος έχει σήμερα κίνητρο να ενταχθεί στο ασφαλιστικό σύστημα -προσέξτε το αυτό, είναι πολύ σημαντικό, το συναντώ κάθε φορά που μιλάω με νέους- αν πιστεύει ότι δεν θα πάρει ποτέ τελικά σύνταξη;»
Τόσο στη θεώρηση του ΣΕΒ (πρώτη), όσο και του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας (δεύτερη), δεσπόζουσα θέση κατέχει η υπεράσπιση της ανασφάλιστης εργασίας. Και μάλιστα, με τη δικαιολογία πως οι εργαζόμενοι «δεν έχουν κίνητρο για να ασφαλιστούν», παρότι η ασφάλιση σε δημόσιους φορείς στη χώρα μας είναι υποχρεωτική και όχι προαιρετική.
«6. Χρειάζεται ένα φορολογικό σύστημα που να επιβραβεύει και όχι να τιμωρεί όσους δουλεύουν περισσότερο και κερδίζουν περισσότερα χρήματα, και όχι να ωθεί τα καλύτερα στελέχη μας στο εξωτερικό, και τις επιχειρήσεις σε αδυναμία στελέχωσης με άτομα που διαθέτουν υψηλές δεξιότητες»
Πιάνοντας το νήμα των διακηρύξεων Μητσοτάκη, το έκτο σημείο του ΣΕΒ επαναλαμβάνει το επιχείρημα του «τιμωρητικού» νόμου Κατρούγκαλου, τον οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, ούτε ο ίδιος τόλμησε να αμφισβητήσει στην ουσία του, διατηρόντας σημαντικές διατάξεις του.
«Ο νόμος Κατρούγκαλου καταργείται. Όμως, διατηρείται και η εθνική σύνταξη και ο πρώτος πυλώνας, αλλά το σύστημα γίνεται πιο ανταποδοτικό. Όποιος κοπιάζει μια ζωή ως εργαζόμενος θα παίρνει μεγαλύτερη σύνταξη. Αυτό είναι δίκαιο και θα γίνει πράξη» ανέφερε συγκεκριμένα, ενώ ανακοίνωσε πως διατηρείται και η υποχρεωτική εισφορά του 7%.
Μνημείο στον άγνωστο… επιχειρηματία
«7. Οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές, που οδηγούν τις μικρές ιδίως επιχειρήσεις σε παράνομες πρακτικές φοροδιαφυγής, αδήλωτης εργασίας, κ.λ.π., πρέπει να μειωθούν, διότι δεν αφήνουν τις επιχειρήσεις να μεγαλώσουν, να προσλάβουν κόσμο και να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους»
Στο έβδομο σημείο, ο ΣΕΒ δικαιολογεί και πάλι την παράνομη φοροδιαφυγή και την αδήλωτη εργασία πλήθους «μικρών ιδίως επιχειρήσεων», παρότι οι «πρακτικές φοροδιαφυγής» ακμάζουν ακόμα και σήμερα για τα μεγάλα ιδιωτικά κεφάλαια.
Άλλωστε, για μία μικρή επιχείρηση δεν είναι και πολύ εύκολο να χρησιμοποιήσει φορολογικούς παραδείσους και τεχνάσματα. Η εμπειρία και οι αποκαλύψεις των τελευταίων ετών έχουν αποδείξει πως δεν ισχύει το ίδιο για τις μεγάλες.
Νοικοκύρεμα… στο σφυρί
«8. Το κράτος πρέπει να εκσυγχρονισθεί και να νοικοκυρέψει τα έξοδά του. Δεν αρκούν οι καλές προθέσεις. Απαιτούνται ιδιωτικοποιήσεις πολλών Δημοσίων Επιχειρήσεων, στοχευμένα δημόσια έργα με τη μορφή των ΣΔΙΤ και των παραχωρήσεων στον ιδιωτικό τομέα, που θα φέρνουν συγκεκριμένο και λειτουργικό αποτέλεσμα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το κράτος επιβάλλεται να γίνει μέρος της λύσης και όχι να είναι μέρος του προβλήματος, βάζοντας εμπόδια στη λειτουργία των επιχειρήσεων»
Οι διακηρύξεις Μητσοτάκη για «εθνικό Σχέδιο για τον Τουρισμό, την Πρωτογενή παραγωγή, τη Βιομηχανία, την Ενέργεια, τη Ναυτιλία, τις Υπηρεσίες», με «οδικό χάρτη για τις Επενδύσεις, τις συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα και τους Μικρομεσαίους» είναι ενδεικτική, ενώ η αμέσως επόμενη εξόχως αποκαλυπτική.
«Για εμάς το Δημόσιο συμφέρον δεν υπηρετείται μονοπωλιακά από το Κράτος. Πιστεύουμε στην παραχώρηση περισσότερων κρατικών λειτουργιών στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό θα γίνει μέσα από Συμπράξεις του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα» η υπόσχεση του επόμενου πρωθυπουργού, χωρίς περιθώρια για παρανοήσεις.
Για την ανάπτυξη μέσω τραπεζών
«9. Για να λειτουργήσει ομαλά η οικονομία, οι τράπεζες πρέπει να είναι σε θέση να χρηματοδοτούν επαρκώς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Χρειάζεται ένα αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο αναδιάρθρωσης των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και μείωσης των κόκκινων δανείων. Χρειάζονται γρηγορότερες κινήσεις. Διαφορετικά, η ανάπτυξη που θα έλυνε το πρόβλημα – και των τραπεζών- , δεν θα έρθει ποτέ»
Εδώ τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, τα μη εξυπηρετούμενα «πιστωτικά ανοίγματα» επιχειρήσεων ήταν τα μόνα που αυξήθηκαν (κατά 2,2 δισ. ευρώ) το πρώτο εξάμηνο του 2018, σε αντιδιαστολή με τα στεγαστικά και τα καταναλωτικά που μειώθηκαν. Αντίστοιχη εικόνα και για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, όπου τα επιχειρηματικά δάνεια και πάλι αυξήθηκαν, εν αντιθέση με τα στεγαστικά και τα καταναλωτικά.
Παρότι τα στοιχεία καταμαρτυρούν πως το μεγαλύτερο μέρος των κόκκινων δανείων καλύπτουν σημαντικά επιχειρηματικά χρέη μεγάλων επιχειρήσεων, ο Κ. Μητσοτάκης αρκέστηκε να αποκαλύψει το σχέδιό του μόνο για όσους χρωστούν μικρά ποσά, έως 3.000 ευρώ, ενώ έκανε και μία γενική αναφορά στους «στρατηγικούς κακοπληρωτές», απέναντι στους οποίους θα είναι «αμείλικτος».
Τα όσα έχουν μέχρι σήμερα συμβεί για τα κόκκινα δάνεια, κατόπιν εντολών των δανειστών και εκτέλεσής τους από την κυβέρνηση Τσίπρα, αποτελούν σαφές στίγμα των όσων πρέπει να γίνουν «γρηγορότερα». Από τη μία η όλο και πιο γρήγορη πώληση κόκκινων δανείων σε funds και καιροσκόπους, και από την άλλη η ολοένα και περαιτέρω αυστηροποίηση των κανόνων για τους μικρούς δανειολήπτες, με κατασχέσεις και ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς.
Κοινωνικό πρόσωπο για… τεμπέληδες
«10. Η ανάπτυξη, πέρα από επενδύσεις που αυξάνουν την παραγωγικότητα, απαιτεί και αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του πληθυσμού στην αγορά εργασίας, για να αυξηθεί το εργατικό δυναμικό, και ιδίως στις γυναίκες και τους νέους. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει χωρίς μαζική επέκταση της βρεφονηπιακής φροντίδας και της υιοθέτησης μέτρων στήριξης της οικογένειας, καθώς και των ευκαιριών απόκτησης σύγχρονων δεξιοτήτων μέσω νέων προγραμμάτων σπουδών και προγραμμάτων πρακτικής άσκησης και μαθητείας»
Στο τελευταίο σημείο του δεκαλόγου του, ο ΣΕΒ φροντίζει να υπογραμμίσει το «κοινωνικό» του πρόσωπο με την αναφορά στα μέτρα στήριξης της οικογένειας, συμπληρώνοντάς το όμως από το γνωστό τροπάριο της «υγιούς επιχειρηματικότητας» της χώρας για την αναζήτηση εργαζόμενων. Δεν αποτελεί γρίφο η πολιτική των προγραμμάτων πρακτικής άσκησης και μαθητείας, καθώς επιβεβαιώνουν συνεχώς πως είναι ένας ακόμα δρόμος που οδηγεί στην εκμετάλλευση και την απλήρωτη εργασία.
«Οι μακροχρόνια άνεργοι θα είναι οι πρώτοι ωφελημένοι. Όπως θα ωφεληθούν και από ένα τολμηρό πρόγραμμα επανακατάρτισης για να αποκτήσουν τις δεξιότητες που αναζητά σήμερα η αγορά εργασίας» η επαρκέστατη αναφορά του Κ. Μητσοτάκη στα εν λόγω προγράμματα.
Σημειώνεται πως, σε μία ακόμη αναφορά για την ανάγκη «έκρηξης επενδύσεων» κατά την ομιλία του στη ΔΕΘ, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας συνέδεσε τα χρυσοφόρα συντρίμια ενός τέτοιου χτυπήματος με την κοινωνική δικαιοσύνη, την κοινωνική αλληλεγγύη και τους μακροχρόνια άνεργους. Μάλιστα, στο σημείο αυτό χρησιμοποίησε και ένα από τα στερεότυπα που αναπαράγονται αναφανδόν στην Ελλάδα της κρίσης για τους «τεμπέληδες άνεργους» και τους «ταλαίπωρους εργοδότες» που αναζητούν υπαλλήλους με τις κατάλληλες δεξιότητες και δεν βρίσκουν.
«Ανοίγω μια παρένθεση: Το γνωρίζετε καλά, το γνωρίζουν πολύ καλά και οι εργοδότες μας. Παρότι έχουμε ακόμα μεγάλη ανεργία, πολλοί εργοδότες δυσκολεύονται να βρουν υπαλλήλους με τις κατάλληλες δεξιότητες. Και αυτό το χάσμα οφείλουμε να το γεφυρώσουμε» δήλωσε συγκεκριμένα ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Συν ένα για τα χρέη
Ένα σημαντικό σημείο που απουσιάζει από τον δεκάλογο του ΣΕΒ, αλλά συναντάται παρακάτω στην έκθεση, αφορά τη φορολόγηση των μικρών και των μεγάλων.
Για τους μικρούς, αναφέρονται σαφώς στο «ακόμα υψηλό αφορολόγητο», επιβεβαιώνοντας και τις προ εβδομάδων πιέσεις του ΣΕΒ για την τήρηση της -συμφωνημένης με τους δανειστές- περαιτέρω περικοπής του αφορολόγητου.
Για τους δε μεγάλους, για τις επιχειρήσεις δηλαδή, ο ΣΕΒ διαπιστώνει ακόμα σημαντικά «φορολογικά εμπόδια». Συγκεκριμένα, υπογραμμίζει την έλλειψη «αποτελεσματικών επενδυτικών κινήτρων», την έλλειψη κανονικότητας στους φορολογικούς ελέγχους, την «ασάφεια» στον χρόνο παραγραφής, καθώς και «σημαντικά ζητήματα που αφορούν τον ορισμό της φοροδιαφυγής και προσωπικές ευθύνες διοικητών και στελεχών επιχειρήσεων».
Αξίζει να σημειωθεί πως την ίδια ώρα, τα ληξιπρόθεσμα χρέη ιδιωτών και -κυρίως- επιχειρήσεων προς το κράτος ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν τριάντα φορές περισσότερα από όσα χρωστάει το κράτος στους ιδιώτες. Η υπόσχεση, ωστόσο, του Κ. Μητσοτάκη, θα έπρεπε να είναι αρκετή για να κάμψει κάθε αγωνία επιχειρηματιών και βιομηχάνων.
«Θα πρέπει, με θάρρος, να διαγράψουμε παλιές ανείσπρακτες οφειλές, έτσι ώστε να δώσουμε τη δυνατότητα στη φορολογική διοίκηση να εστιάσει στις οφειλές οι οποίες είναι εν δυνάμει εισπράξιμες» τόνισε, αποσαφηνίζοντας μάλιστα και την «ασάφεια» του χρόνου παραγραφής. «Από τη στιγμή που υπάρχει και η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που ορίζει πενταετές όριο παραγραφής, είναι σωστό και λογικό η φορολογική διοίκηση να εστιάσει στις πρόσφατες οφειλές πρωτίστως» ήταν η ακόμα πιο αποκαλυπτική υπόσχεσή του.
Μνημόνιο για να μην έρθει μνημόνιο
«Ας αποφύγουμε, λοιπόν, μετά την έξοδο από τα “Μνημόνια” να επαναλάβουμε εκείνα τα λάθη που μειώνουν αναπόφευκτα, εισοδήματα και δημόσια έσοδα, χωρίς να ενισχύουν την παραγωγική βάση και την οικονομική ευημερία της χώρας μας» καταλήγει ο ΣΕΒ.
Σωστά, ας παραδώσουμε τα πάντα στον ιδιωτικό τομέα. Τι μπορεί να πάει στραβά;