Του Νικόλα Λεοντόπουλου

Ξεκίνησε σήμερα Παρασκευή 8 Νοεμβρίου στη Θήβα η δίκη των 15 εταιρειών που σύμφωνα με τα πορίσματα των επιθεωρητών περιβάλλοντος ευθύνονται ποινικά για τη ρύπανση στον Ασωπό. Η δίκη διακόπηκε για τις 22/11/2013 έπειτα από το περιστατικό στην Ευελπίδων και τη στάση εργασίας που ακολούθησε.

Η διαδικασία στο Τριμελές Πλημελλειοδικών Θηβών για πρώτη φορά εξειδικεύει τις ευθύνες για τη ρύπανση στον Ασωπό σε συγκεκριμένα πρόσωπα και εταιρείες. Η διαδικασία είναι ποινική, διαφορετική δηλαδή από τη διοικητική διαδικασία που αφορά τον καταλογισμό προστίμων στις βιομηχανίες. Κατηγορούμενοι είναι οι εκπρόσωποι των εταιρειών, άλλοτε επιχειρηματίες ή ανώτατα διευθυντικά στελέχη.

To ThePressProject σε πρόσφατο ρεπορτάζ του είχε δημοσιεύσει έκθεση του ΙΓΜΕ που παραδόθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος τον Απρίλιο 2013 στην οποία διαπιστώνονται απαγορευτικές τιμές για τη δημόσια υγεία περιμετρικά της βιομηχανίας ΕΛΒΑΛ, εταιρείας του Ομίλου Στασινόπουλου. Η έκθεση διευκρίνιζε πως η ρύπανση ήταν ανθρωπογενής. Η ΕΛΒΑΛ, όπως αναλύεται παρακάτω, είναι ανάμεσα στις 15 εταιρείες που βρίσκονται κατηγορούμενες στη δίκη που ξαναρχίζει σήμερα στη Θήβα.

Λίγους μήνες νωρίτερα, το πρόβλημα στον Ασωπό κατέστη για πρώτη φορά διεθνές. Το Συμβούλιο της Ευρώπης (και συγκεκριμένα η Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων) καταδίκασε τον Ιούνιο 2013 την Ελλάδα, έπειτα από προσφυγή της FIDH (Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα) και της ΕΕΔΑ (Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του Πολίτη) επειδή η χώρα μας παραβίασε το δικαίωμα στην υγεία των κατοίκων των Οινοφύτων. (Ολόκληρο το κείμενο για πρώτη φορά στα ελληνικά εδώ – pdf.)


 
Το κατηγορητήριο (ολόκληρο στο τέλος του άρθρου) της δίκης στη Θήβα, το οποίο για πρώτη φορά σήμερα δημοσιεύεται ολόκληρο από το ThePressProject, αναφέρει ότι οι κατηγορούμενοι… «Προκάλεσαν υποβάθμιση του περιβάλλοντος από την έκταση και τη σημασία της οποίας δημιουργήθηκε κίνδυνος βαριάς σωματικής βλάβης και θανάτου» Και πως… «ως νόμιμοι εκπρόσωποι των κατωτέρω επιχειρήσεων διαπιστώθηκε ότι αυτές είχαν λόγω της βιομηχανικής  δραστηριότητας τους προκαλέσει προσβολή και ρύπανση του υδροφόρου της άνω ευρύτερης περιοχής Βοιωτίας με συνέπεια να επιβαρυνθεί αυτός με υγρά βιομηχανικά απόβλητα των κατωτέρω επιχειρήσεων αλλά και με την ουσία του εξασθενούς χρωμίου».

Η σχετική Έκθεση του Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (Μάρτιος 2008), πάνω στην οποία στηρίχθηκε το κατηγoρητήριο, κάνει λόγο για «αβελτηρία της Διοίκησης» και για «ανεξέλεγκτη δραστηριότητα ορισμένων επιχειρηματιών».
Σε άλλο σημείο της έκθεσης, οι επιθεωρητές έκριναν πως δύο εκ των εταιρειών, οι ΕΛΒΑΛ και ΜΑΪΛΗΣ, «προβαίνουν σε απόρριψη επικίνδυνων υγρών αποβλήτων στον Ασωπό ποταμό».

Το ιστορικό
Από τον Σεπτέμβριο του 2007 ως το τέλος του 2007 διενεργήθηκαν έλεγχοι από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος σε επιχειρήσεις εγκατεστημένες στη Λεκάνη του Ασωπού. Διαπιστώθηκαν παραβάσεις που σχετίζονται με άμεσες και έμμεσες απορρίψεις χρωμίου και με παράνομη χρήση χρωμίου. Οι ειδικοί επιθεωρητές περιβάλλοντος κατέληξαν σε ατομική έκθεση για την κάθε εταιρεία αλλά και σε συνολικά πορίσματα τα οποία έστειλαν στον εισαγγελέα – στην ουσία δηλαδή οι επιθεωρητές είναι οι μηνυτές.
Χρειάστηκε να περάσουν 6 χρόνια για να φτάσει η υπόθεση στο ακροατήριο. Κι ακόμα είμαστε στην αρχή: Μόλις άρχισε ο πρώτος βαθμός εκδίκασης της υπόθεσης.

Οι εταιρείες
Ακολουθούν οι 15 βιομηχανίες:
1.       Εuropa Profil Αλουμίνιο ΑΒΕ
2.       Aluminco ΑΕ
3.       ICR Ιωάννου ΑΕΒΕ
4.       ΠΡΟΤΑΛ ΑΒΕΕ
5.       Γαλβανιστήρια Ελλάδας ΑΒΕΕ
6.       Berling ΑΒΕΕ
7.       VIOMETALE ΑΒΕ
8.       ΕΛΒΑΛ ΑΕ
9.       Μ.Ι. ΜΑΙΛΗΣ ΑΕΒΕ
10.   ΒΑΦΙΚΗ Α.Ε.
11.   ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΕΤΡ. ΣΤΕΡΓΙΟΥ
12.   PROFILCO ΑΕ
13.   ΜΑΣΤΕΡΣΟΛ ΕΠΕ
14.   ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ (ΕΑΒ) ΑΕ
15.   BLK ΒΙΟΜ. ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ ΑΕ
 
Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, οι εταιρείες βαρύνονται με παραβάσεις (έλλειψη αδειών διάθεσης υγρών αποβλήτων, έλλειψη έγκρισης περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας κλπ). Περισσότερο σημαντικές όμως είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες οι επιθεωρητές εντόπισαν πράξεις άμεσης ρύπανσης (όπως ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων) ή απαγορευτικές για τη δημόσια υγεία τιμές (σε στοιχεία όπως το εξασθενές χρώμιο). Σταχυολογούμε τις πιο σημαντικές απ’ αυτές, με βάση το κατηγορητήριο:
 
Europa Profil Αλουμίνιο ΑΒΕ
«Διέθετε ανεξέλεγκτα υγρά απόβλητα […] απευθείας σε ανοικτό ρέμα με τελικό αποδέκτη τον Ασωπό ποταμό».
 
Aluminco AE
«Στο νερό της γεώτρησης που υπήρχε στο οικόπεδο της εταιρείας, μετρήθηκε υπερβολική συγκέντρωση σε εξασθενές χρώμιο (972 mg/l)».
 
ICR Ιωάννου ΑΕΒΕ
«Στο νερό της γεώτρησης που υπήρχε στο οικόπεδο της εταιρείας μετρήθηκε υψηλή συγκέντρωση σε εξασθενές χρώμιο (241 mg/l). Η ύπαρξη του εξασθενούς χρωμίου στο νερό σε τόσο υψηλές συγκεντρώσεις, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και της τεχνικής, οφείλεται σε ανθρώπινες δραστηριότητες και συνιστά υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα».
 
ΕΛΒΑΛ (Όμιλος Στασινόπουλου)
«Η εταιρεία παραλάμβανε και διέθετε στον ποταμό Ασωπό τα απόβλητα της γειτονικής δραστηριότητας της ΧΑΛΚΟΡ, κατά παράβαση της υπ. Αριθ. Ε1β/221/22-1-1965 Υγειονομικής Διάταξης».
 
Μ.Ι. ΜΑΙΛΗΣ ΑΕΒΕ
Διαπιστώθηκε υπέρβαση του ανώτατου ορίου απόρριψης όσον αφορά τη συγκέντρωση του Ni (2381 mg/L ή 2,381 mg/L) στο δείγμα της εξόδου (Α) της μονάδας επεξεργασίας κατά παράβαση των προβλεπόμενων στην Κοινή Νομαρχιακή Απόφαση Α.19640/1979 (ΦΕΚ 1136/β/27-12-79), όπου στα ανώτατα επιτρεπόμενα όρια εκπομπών υγρών αποβλήτων για τη διάθεσή τους στον Ασωπό η τιμή για το Ni δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 2 mg/l.
 
ΜΑΣΤΕΡΣΟΛ ΕΠΕ
«Διαπιστώθηκε ανεξέλεγκτη απόρριψη αποβλήτων στο χώρο του εργοστασίου, στο έδαφος, στο πίσω μέρος του οικοπέδου».

Το πλήρες κατηγορητήριο