Μπορεί ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές να προειδοποιούσαν για κοινωνική έκρηξη στη χώρα και μερικές δεκάδες διαδηλωτών να συγκεντρώνονταν τακτικά τα τελευταία χρόνια έξω από τα κυβερνητικά κτήρια, ωστόσο, κανείς από τους ιθύνοντες δεν δείχνει να περίμενε ένα τέτοιο ξέσπασμα των Βόσνιων πολιτών.
 
Είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά που σημειώνεται μια τέτοια κοινωνική αναταραχή στη Βοσνία, ένα κράτος, που ο πόλεμος το άφησε με τρεις προέδρους (έναν Κροάτη, έναν Σέρβο και έναν Βόσνιο) και δύο οντότητες, την Ομοσπονδία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης με τα δέκα καντόνια και τον κυρίως μουσουλμανικό και κροατικό πληθυσμό και τη Σερβική Δημοκρατία όπου πλειοψηφούν οι Σερβοβόσνιοι.


 

Όπως είναι φυσικό, οι ραγδαίες εξελίξεις στη Βοσνία προκάλεσαν έντονες ανησυχίες τόσο στις βοσνιακές αρχές, όσο και στις γειτονικές Σερβία και Κροατία, οι οποίες φοβούνται πιθανή εξάπλωση των διαδηλώσεων στις χώρες τους. Άλλωστε ήδη στο Βελιγράδι σημειώθηκε χθες συγκέντρωση αλληλέγγυων, ενώ παρόμοια κίνηση προγραμματίζεται και για σήμερα.

Στο εξωτερικό
 
Στην έκτακτή επίσκεψη που πραγματοποίησε στο Μόσταρ ο Κροάτης πρωθυπουργός, Ζόραν Μιλάνοβιτς, τόνισε ότι η τωρινή κατάσταση στη Βοσνία δεν είναι προς το συμφέρον της Κροατίας.

Την ίδια ώρα στο Βελιγράδι, όπου και εκκλήθησαν εσπευσμένα ο αντιπρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας και ο αρχηγός του ισχυρότερου αντιπολιτευόμενου Σερβικού Δημοκρατικού Κόμματος (SDS), ο αντιπρόεδρος της Σερβίας τόνιζε πως ζωτικό συμφέρον της χώρας είναι η σταθερότητα στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη και κυρίως στη Σερβική Δημοκρατία, η οποία, μάλιστα, θα στηριχθεί σθεναρά.

 
Ο ύπατος εκπρόσωπος της διεθνούς κοινότητας στη Βοσνία, Βαλεντίν Ίντσκο, ο οποίος παραμένει στη χώρα διατηρώντας αυξημένες αρμοδιότητες, προχώρησε ένα βήμα παραπάνω: «Θα εξετάσουμε την κατάσταση την Τρίτη στην Κατευθυντήρια Επιτροπή του Συμβουλίου Εφαρμογής της Ειρήνης στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη. Η Αυστρία θα αυξήσει τον αριθμό των στρατιωτών της στη Βοσνία. Αν υπάρξει κλιμάκωση της κατάστασης θα πρέπει ενδεχομένως να εξετάσουμε την αποστολή δυνάμεων της ΕΕ. Ωστόσο, όχι τώρα», δήλωσε στην αυστριακή Κurier. 


 

Χαρακτηριστικές υπήρξαν και οι δηλώσεις του Σλοβένου ευρωβουλευτή, Jelco Kacin, περί εκτροχιασμού της Βοσνίας από την ευρωπαϊκή πορεία.
Στο εσωτερικό
 
Από την πλευρά της, η κροατομουσουλμουμανική κυβέρνηση της Βοσνίας έσπευσε με λανθασμένα αντανακλαστικά να στοχοποιήσει την σερβοβοσνιακή αντιπολίτευση, αφήνοντας να διαρρεύσουν θεωρίες συνωμοσίας περί υποκίνησης των ταραχών από Σερβοβόσνιους. 
 
Το όλο επιχείρημα, που κατέρρευσε γρήγορα, στηρίχθηκε στο γεγονός πως οι περισσότερες διαδηλώσεις, οι πλέον μαζικές και ταραχώδεις, σημειώθηκαν, πράγματι, σε πόλεις της κροατομουσουλμανικής Ομοσπονδίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. 


 

Την ίδια ώρα, ωστόσο, ειρηνικά διαδήλωναν εκατοντάδες πολίτες της κατά βάση σερβικής Μπάνια Λούκα, πολίτες του σερβοβοσνιακού Πριγεντόρ κοινοποιούσαν τα αιτήματα τους στη Σερβική Δημοκρατία, διαμαρτυρόμενοι για το έργο του δημάρχου, ενώ η Επιτροπή των βετεράνων του στρατού της Σερβικής Δημοκρατίας ασκούσε έντονες πιέσεις με διακήρηξή της την ηγεσία του σερβικής προεδρίας, που λίγο πριν δήλωνε σίγουρη πως στην επικράτειά της μπορεί να εγγυηθεί τη σταθερότητα.

Οι τελευταίες εξελίξεις, μάλιστα, έρχονται να διαψεύσουν και τους πλέον δύσπιστους, καθώς σήμερα τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης στη Σερβική Δημοκρατία ζήτησαν την παραίτηση της τοπικής κυβέρνης και πρόωρες εκλογές.
 

Ο υπουργός Ασφάλειας της χώρας υπήρξε ο πρώτος κυβερνητικός που αναγνώρισε το δίκαιο των διαδηλώσεων των πολιτών, τονίζοντας, μεταξύ άλλων, πως πρόκειται για μια εξέγερση κατά της διαφθοράς, στην οποία δεν εντοπίζεται καμία εθνοτική διάσταση:
 
«Οι άνθρωποι θέλουν δικαιοσύνη και εργασία. Είναι τα παιδιά μας, οι άνθρωποι μας, άνθρωποι που στερούνται τα δικαιώματά τους, εργάτες που απολύθηκαν μετά από παράνομες ιδιωτικοποιήσεις, πολίτες που ληστεύονται καθημερινά από τους λογαριασμούς για τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις και για το ηλεκτρικό ρεύμα, φοιτητές που δεν μπορούν να σπουδάσουν. Αυτός που επί 20 χρόνια παρήγαγε φτώχεια βρέθηκε αντιμέτωπος με το λαό τον οποίο εξαπατούσε με υποσχέσεις ότι θα υπάρξουν καλύτερες συνθήκες, καλύτερη ζωή», υπογράμμισε ο Φαχρουντίν Ράντοντσιτς.

O ίδιος υπουργός διέψευσε και τα όσα είχαν προσάψει στους διαδηλωτές μέλη της κυβέρνησης, συνδέοντας τους με 12 κιλά ναρκωτικών, κάνοντας λόγο για «τρομερή μεθόδευση», αφού τα ναρκωτικά βρέθηκαν σε άλλο σημείο του Σαράγεβο. 
Τα αιτήματα
 
Οι πολίτες που διαδηλώνουν στην Τούζλα, το Σαράγεβο, τη Ζένιτσα, το Μπίχατς, το Πρίγεντορ και το Μόσταρ απέστειλαν στις αρχές και κοινοποίησαν τις προηγούμενες ημέρες τα αιτήματα τους μέσω επιτροπών. 
 
Στις διακηρύξεις τους ζητούν αποκατάσταση των απολυμένων εργαζομένων, μέτρα για την ανεργία, διερεύνηση των οικονομικών εγκλημάτων που διαπράττονται στη χώρα, μείωση των μισθών και των επιδομάτων των πολιτικών και εξίσωση τους με τις νόμιμες απολαβές των εργαζομένων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, αυξήσεις στις συντάξεις, περισσότερες κοινωνικές παροχές, κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, διασφάλιση των εργατικών δικαιωμάτων, απελευθέρωση των συλληφθέντων των διαδηλώσεων, καθώς και κατά περίπτωση τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση τοπικών προβλημάτων.


 


Πάνω από όλα όμως, οι διαδηλωτές απαιτούν την παραίτηση των τοπικών και κεντρικών κυβερνήσεων.
 

Μέχρι στιγμής, έχουν παραιτηθεί οι πρωθυπουργοί του καντονιού της Τούζλα, του καντονιού Ζένιτσα- Ντομπόι, του Σαράγεβο και του καντονιού Ούνσκι- Σάνσκι (Μπίχατς).

H επόμενη μέρα;
 

Έπειτα και από τη χθεσινή άρνηση του επικεφαλής της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, Ζέλικο Κόμσιτς, να παραιτηθεί, οι διαδηλώσεις αναμένεται να συνεχιστούν σήμερα σε πολλές πόλεις της χώρας.
 
Όπως επεσήμανε και ο πολιτικός αναλυτής, Srecko Latal, «είναι δύσκολο να προβλέψουμε από τώρα πως θα εξελιχθεί η κατάσταση, γιατί εν πολλοίς βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά». 
 
Ο αντιεθνικιστικός χαρακτήρας, ωστόσο, αυτής της κοινωνικής έκρηξης συνιστά μια πρώτη, αναμφισβήτητη και μεγάλη νίκη.

Τα μηνύματα συμπαράστασης από τη γειτονική Σερβία, και όχι μόνο, δείχνουν το δρόμο στα Βαλκάνια.

Σας καλούμε να διαδηλώσετε σε αλληλεγγύη με τον λαό της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, γιατί αναγνωρίζουμε τον κοινωνικό αγώνα του λαού της Τούζλας και της υπόλοιπης Βοσνίας και Ερζεγοβίνης ως δικό μας, γεννημένο από ένα πρόβλημα που γεννά τα προβλήματα και στη δική μας κοινωνία και σε όλες που ρημάζονται απ’ τη λεηλασία και την καταστροφή, που ονομάζονται εξευγενισμένα ως «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση» ή «μετάβαση»

Απόσπασμα από το κάλεσμα σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Βελιγράδι
  • Τα πρώτα αιτήματα των πολιτών της Τούζλα στα ελληνικά, εδώ.
  • Τα αιτήματα τωμν πολιτών από την Τούζλα, το Σαράγεβο, τη Ζένιτσα, το Μπίχατς, το Πρίγεντορ και το Μόσταρ στα αγγλικά εδώ.