Η Ελλάδα στο Ισραήλ για να ψωνίσει drones που έχουν “δοκιμαστεί” στη Γάζα

Του Αποστόλη Φωτιάδη

Η απόκτηση ‘μη επανδρωμένων αεροσκαφων’ (UAV), γνωστότερων ως drones, από την Ελληνική Αστυνομία (ΕΛΑΣ) θα είναι βασικό θέμα στην ατζέντα της επίσκεψης του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη Βασίλη Κικίλια στο Ισραήλ την Τετάρτη 26/11.

Σε ρεπορτάζ του το Κυριακάτικο Βήμα αποκαλύπτει ότι κατά την επίσκεψη θα εξεταστούν οι λεπτομέρειες του «Σχεδίου Κικίλια» για τηνδημιουργία δικτύου ‘μη επανδρωμένων’, χωρίς όμως να παρουσιάζονται ιδιαίτερες λεπτομέρειες ούτε να αποσαφηνίζεται πόσο έχει προχωρήσει η συμφωνία. Η χρήση του νέου εξοπλισμού προορίζεται τόσο για τον έλεγχο των συνόρων οσο και για παρακολουθήσεις στόχων στο εσωτερικό της χώρας, που σχετίζονται με τρομοκρατία ή ιδιαίτερα σκληρά ποινικά εγκλήματα.

Ωστόσο ο παρωχημένος τρόπος με τον οποίο ερμηνεύονται οι αντι-τρομοκρατικές διατάξεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε πολλές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, δημιουργεί ευλόγως ερωτηματικά για το ποιοι και πόσοι στόχοι θα παρακολουθούνται από τα αεροσκάφη όταν αυτά αναπτυχθούν. Η σχετική προμήθεια πάντως είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2015.  

Σε κάθε περίπτωση αυτή εμφανίζεται ως ‘Σχέδιο Κικίλια’ καθαρά για λόγους επικαιρότητας αφού η απόκτηση ‘μη επανδρωμένων’ από Ισραηλινή εταιρεία έχει ενταχθεί στο σχεδιασμό της ΕΛΑΣ πολύ πριν ο κ. Κικίλας γίνει υπουργός ΠροΠο. Η ιδέα μάλιστα φέρεται να έχει γεννηθεί πριν από χρόνια σε παρουσίαση ‘μη επανδρωμένων’ που οργάνωσε η Frontex στο Άκτιο μεταξύ 17 και 21 Οκτωβρίου του 2011.

Μάλιστα για το συγκεκριμένο γεγονός είχε προκληθεί αίσθηση όταν αργότερα δημοσιεύτηκε ότι ο Ευρωπαϊκός οργανισμός ουσιαστικά πλήρωνε τα έξοδα των εταιρειών που συμμετείχαν (Israel Aerospace Industries, Lockheed Martin, FAST Protect AG, L-3 Communications, FLIR Systems, SCOTTY Group Austria, Diamond Airborne Sensing, Inmarsat, Thales, AeroVision, AeroVironment, Altus, BlueBird) για να μεταφέρουν και να παρουσιάσουν τους εξοπλισμούς τους μεταξύ άλλων και σε αξιωματούχους Ευρωπαϊκών αστυνομικών δυνάμεων, εν δυνάμει δηλαδή αγοραστές.

Τότε η Frontex είχε δηλώσει ότι οι εταιρείες είχαν λάβει από 10.000 έως 198.000 ευρώ για τη συμμετοχή τους. Μάλιστα στελέχη του οργανισμού δεν διαπίστωναν καμία παρατυπία στην προώθηση προϊόντων αφού θεωρούσαν ότι αυτή καλύπτεται από την εντολή τους για την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της ασφάλειας.

Παρόμοια ήταν και η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στο Άκτιο συμμετείχαν με δικά τους αεροσκάφη και δυο Ισραηλινές εταιρείες, η Israel Aerospace Industries (IAI) με το μοντέλο Heron και μια σύμπραξη της Ισραηλινής ‘BlueBird’ με την Ελληνική εταιρία ‘Altus LSA’ που παρουσίασαν το ‘Spylite’.

Σε αυτή την παρουσίαση όπως έχει αναφέρει και σε δημοσίευμα της η εφημερίδα ‘Καθημερινη’, φαίνεται να εκδηλώνεται για πρώτη φορά το ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη προμήθεια. Μάλιστα το ρεπορτάζ στο οποίο η ημερομηνία της παρουσίασης αναφέρεται ως Φλεβάρης του 2012, πιθανότατα γιατί τότε ανεβάζει στο διαδικτυακό της τόπο με εντυπωσιακά μεγάλη καθυστέρηση η ΙΑΙ το δελτίο τύπου για την συμμετοχή της, αναφέρει ότι «η ιδέα για την αγορά μη επανδρωμένων αεροσκαφών γεννήθηκε την περίοδο των μεγάλων συγκεντρώσεων των ‘Αγανακτισμένων’ στην πλατεία Συντάγματος», μερικούς δηλαδή μήνες πριν την συνάντηση.

Ενώ στο ρεπορτάζ της ‘Κ’ τον περασμένο Ιούλιο φαίνεται ότι το ενδιαφέρον της ΕΛΑΣ αφορά τα Heron της IAI (μεγάλο αεροσκάφος που απογειώνεται και προσγειώνεται σε αεροδιάδρομο), τα τεχνικά χαρακτηριστικά που αναφέρει το κυριακάτικο δημοσίευμα του Βήματος, χωρίς να κατονομάζει το μοντέλο («μήκος από 1 έως 4 μέτρα, ακτίνα πτήσης από 30 έως 300 χιλιόμετρα”, “ταχύτητα μεγαλύτερη από 40 χιλιόμετρατην ώρα, έχοντας τη δυνατότητα κατόπτευσης κύκλων ακτίνας ενός τουλάχιστον χιλιομέτρου», τα οποία μπορούν να μεταφέρονται μαζί με τον σταθμό βάσης και ειδικούς εκτοξευτήρες για την απογείωσή τους), προσομοιάζουν στις προδιαγραφές του μοντέλου Spylite της Bluebird, όπως και ακόμα δύο άλλων παρόμοιων μοντέλων mini-UAV της Bluebird.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι το δημοσίευμα του Βήματος συνοδεύεται από φωτογραφία ‘εναέριου στοχου’ ο οποίος απογειώνεται από εκτοξευτήρα, στην παραγωγή του οποίου συμμετέχει η Altus LSA. Ο εναέριος στόχος, αρκετές φωτογραφίες του οποίου βρίσκονται και στο site της εταιρείας, χρησιμοποιείται για δοκιμές επίγειων και εναέριων οπλικών συστημάτων αλλά δεν πρόκειται για μη επανδρωμένο αεροσκάφος – ‘UAV’.

Σύμφωνα με έγραφα της ΕΕ η ίδια εταιρεία εμφανίζεται να είναι συνέργατις και της ΕΛΑΣ στο σχεδιασμό για την απόκτηση μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Στις 28 και 29 Απριλίου του 2014 έλαβε χώρα στην Αθήνα, υπό την Ελληνική τότε Προεδρία, συνάντηση του European Network of Law Enforcement Technology Services (ENLETS).

Στα πρακτικά της συνάντησης αναφέρεται ρητά ότι «παρουσιάστηκε στα μέλη του ENLETS το ‘Πιλοτικό πρόγραμμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών για την επιτήρηση των συνόρων’ από την Ελληνική Αστυνομία και την εταιρία Altus-LSA». Μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει επίσημη ενημέρωση ή δημοσιογραφικές αναφορές για την ύπαρξη αυτού του προγράμματος το οποίο είναι χαρακτηρισμένο ως διαβαθμισμένο.

Η απόκτηση UAV από την Ελληνική κυβέρνηση από Ισραηλινή εταιρεία ενέχει τον κίνδυνο να αποκτηθούν εξοπλισμοί η τεχνολογία των οποίων έχει δοκιμαστεί κατ’επανάληψη σε επιχειρήσεις στη Γάζα. Και στις δυο εκδοχές που έχουν παρουσιαστεί στους αξιωματικούς της ΕΛΑΣ προκύπτει τέτοιο θέμα. Έχει τεκμηριωθεί ότι ένα πιο ενισχυμένο μοντέλο Heron, το Heron TP-Eitan, το οποίο έχει ουσιαστικά σχεδιαστεί ως βομβαρδιστικό, έχει επιχειρήσει παλαιότερα στην περιοχή.

Παρομοίως όλα τα μοντέλα mini-UAV της Bluebird στελεχώνονται από τεχνολογία ‘δοκιμασμένη σε συνθήκες μάχης’ (combat proven) σύμφωνα με την εταιρεία. Όπως έχει γράψει στο παρελθόν ο ερευνητής David Cronin με αυτό τον όρο αναφέρουν συνήθως οι εταιρείες τη συμμετοχή των εξοπλισμών τους σε επιχειρήσεις του Ισραηλινού στρατού.

Τα Ηνωμένα Έθνη, η Διεθνής Αμνηστία και πλήθος άλλων οργανώσεων έχουν κατηγορήσει ή προειδοποιήσει το Ισραήλ ότι οι επιχείρησεις του στην Γάζα μπορεί να αποτελούν έγκλημα πολέμου.

Το ηθικό ζήτημα που προκύπτει δεν αφορά αποκλειστικά την Ελληνική κυβέρνηση αλλά ακομα περισσοτερο τις Ευρωπαϊκές Αρχές. Η ολοκλήρωση του έργου η οποία θα ανέρχεται σε πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ θα συγχρηματοδοτηθεί στο μεγαλύτερο μέρος της, ίσως και πάνω από 80%, από το νέο ‘Ευρωπαϊκο Ταμείο Ασφάλειας’ το οποίο προβλέπει συνολικά 1,4 δισ. ευρώ για παρόμοια προγράμματα. Άλλωστε η εφαρμογή εξοπλισμών επιτήρησης στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης είναι στρατηγικός στόχος της Ένωσης ο οποίος προωθείται διεξοδικά σε συνεργασία με τα Κράτη Μέλη της ΕΕ.

Ο Αποστόλης Φωτιάδης είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος. Σε λίγο καιρό θα κυκλοφορήσει το πρώτο του βιβλίο με θέμα τη Στρατιωτικοποίηση της Ευρωπαϊκής Μεταναστευτικής Πολιτικής.