Του Κωνσταντίνου Πουλή
Ηρωισμός είναι να βάζει κανείς το νόημα της ζωής πιο πάνω από την ίδια τη ζωή. Οι ήρωες δεν είναι ευχάριστοι άνθρωποι, εξ ου και στον κατ΄ εξοχήν τραγικό ποιητή που εμφανίζει μεγάλες ηρωικές μορφές, τον Σοφοκλή, δίπλα σε κάθε ήρωα υπάρχει πάντα και κάποιος που του λέει να τα παρατήσει και να αφήσει όλους τους υπόλοιπους να ζήσουν μια ζωή χωρίς ανησυχίες.
Η Ισμήνη με το διαβόητο «γυναίκες γεννηθήκαμε» που λέει στην Αντιγόνη, η Χρυσόθεμις κάνει το ίδιο απέναντι στην Ηλέκτρα, η Ιοκάστη ζητάει από τον Οιδίποδα να σταματήσει την έρευνα για τον φονιά του Λαΐου κοκ, πάντα. Οι ήρωες δεν είναι ευχάριστοι άνθρωποι, κυρίως γιατί δεν μας αφήνουν στην ησυχία μας, δεν τα παρατάνε. Γι' αυτόν τον λόγο έχει τεράστια σημασία αν συμμεριζόμαστε τον σκοπό του ηρωισμού. Γιατί προφανώς μπορεί να υπάρξει αντικειμενικά ηρωισμός με περιεχόμενο που να είναι για μας ανατριχιαστικό. Αυτό είναι το λεπτό σημείο με τον Ρωμανό. Αν επρόκειτο για έναν αναρχικό που πέθανε θερίζοντας μπάτσους με το καλάσνικοφ, θα ήταν ήρωας για τους συντρόφους του και φονιάς για την υπόλοιπη κοινωνία. Αυτή τη στιγμή όμως είναι κάποιος που με όλη τη δραματική του ιστορία, που επαναλαμβάνουν εύλογα όλοι, δεν πυροβόλησε, συνελήφθη και κακοποιήθηκε, και τώρα ζητά εκπαιδευτικές άδειες. Ένας υπουργός με πρόσωπο σκληρό από τη συνήθεια να χειρίζεται τύχες άλλων παριστάνει ότι δεν μπορεί να δοθεί πολιτική λύση, γιατί η δικαιοσύνη δεν ακούει την πολιτική. Το είπε αυτό Έλληνας υπουργός. Μέχρι και ο Κακλαμάνης αντέτεινε ότι τόσες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου έχουν χρησιμοποιήσει, ας είναι και μία για να μην πεθάνει ο Ρωμανός. Το είπαν πολλοί βουλευτές χθες. Και το είπαν ευγενικά. Δεν είπαν ότι έχουν ξεσκιστεί να κάνουν τη δικαιοσύνη μαλλιά κουβάρια όποτε τους βολεύει, ότι πρόκειται για ένα διεφθαρμένο συνάφι που προστατεύει προκλητικά εγκληματίες του λευκού κολάρου, δεν είπαν για την Ενέργκα και τον Χριστοφοράκο ή τον Λαυρεντιάδη, αλλά το απλό γεγονός ότι την ίδια στιγμή νομοθετούσαν για την αντιμετώπιση καταχραστών.
Θέλω να πω ότι ο Ρωμανός κινδυνεύει για έναν ευγενή λόγο. Και ενώ ούτε η οργή ούτε η απεργία πείνας είναι λόγος για να ικανοποιείς οποιοδήποτε αίτημα, τα πράγματα αλλάζουν αν το αίτημα είναι ευγενές. Το αποτέλεσμα είναι ότι όλα μαζεύονται και ξεχνιούνται, αλλά το αίμα ενός νέου ανθρώπου που διεκδίκησε εκπαιδευτικές άδειες δεν ξεχνιέται και δεν συγχωρείται. Το είδαμε στην περίπτωση του Γρηγορόπουλου τι θα πει να αντιδρά το πιο μαχητικό κομμάτι της κοινωνίας απέναντι στην κρατική βία. Βλέποντας την ψύχραιμη, νηφάλια υποκρισία του Αθανασίου, το μειλίχιο ύφος του ανθρώπου που λέει: τι να κάνουμε; Πας για θάνατο… σαν διευθυντής ορφανοτροφείου που εξηγεί ότι είναι ο κανονισμός τέτοιος, ξυλοδαρμός για όσους δεν τρώνε το φαΐ τους. Σκέφτομαι ότι αυτή η οργή δεν θα μαζεύεται. Θα είναι δίκαιη οργή, και γι' αυτό θα είναι πολύ τρομακτική. Δεν μπορώ πια να μη σκεφτώ ότι η κυβέρνηση φλερτάρει με αυτό το ενδεχόμενο προκειμένου να παίξει στο μόνο ταμπλώ που μπορεί να διαχειριστεί επικοινωνιακά: το χάιδεμα των φοβισμένων καθώς τσακίζει αυτούς που δεν φοβούνται. Δεν έχω μπορέσει να χωνέψω ότι το κάνει αδιαφορώντας για τη ζωή ενός νέου ούτε θέλω να σκέφτομαι πόσες ζωές θα κινδυνεύσουν ακόμα με τον ίδιο τρόπο. Γιατί η δίκαιη οργή πολλαπλασιάζεται σαν διάολος, δεν είναι για να παίζεις.