Του Γεράσιμου Λιβιτσάνου
Ποιος μπορεί να είναι ο λόγος που η κυβέρνηση, αρνείται να πάρει ξεκάθαρη θέση για την «κυοφορούμενη» Συμφωνία για το Διατλαντικό Εμπόριο και τις Επενδύσεις (ΤΤΙΡ); Γιατί μια κυβέρνηση που ομνύει στην Αριστερά, δεν εκφράζει έστω την έντονη αποδοκιμασία της για μία διαπραγμάτευση που είναι  φανερό, πώς μόνον αρνητικά μπορεί να λειτουργήσει για τους λαούς της Ευρώπης και των ΗΠΑ; Το ερώτημα προκύπτει αβίαστα από την ενημέρωση που πραγματοποίησε  στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής, ο αρμόδιος υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης, την Τετάρτη (29/5) σχετικά με το σημείο που βρίσκονται οι επαφές ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ε.Ε. Μια διαπραγμάτευση που καλύπτεται με τέτοια μυστικότητα ώστε (όπως καταγγέλθηκε και δεν διαψεύστηκε από τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Γ.Δημαρά) «τα κείμενα δε, δεν τα έχουν ούτε οι κυβερνήσεις. Ο Υπουργός πήγε στην Αμερικάνικη Πρεσβεία για να τα διαβάσει»!
Για όποιον προσέξει τα όσα ειπώθηκαν (και καταγράφηκαν) στην ενημέρωση που πραγματοποιήθηκε ήταν φανερό ότι η κυβέρνηση εκπροσωπούμενη από τον Γιώργο Σταθάκη, αρνήθηκε να αποσαφηνίσει την στάση της για το θέμα, παρά τις επίμονες ερωτήσεις βουλευτών της αντιπολίτευσης αλλά κυρίως των ίδιων των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ.
«Επί της αρχής, είμαστε υποστηρικτικά επιφυλακτικοί, κύριε Υπουργέ;» ήταν η σαφέστατη ερώτηση που απεύθυνε ο πρόεδρος της Επιτροπής, Αλέξης Μητρόπουλος. «Η θέση της Κυβέρνησης ποια είναι; Επιμένει σε επιμέρους ζητήματα βελτιωτικά ή διαφωνεί συνολικά με τη συγκεκριμένη Συμφωνία;» ρώτησε ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Νίκος Καραθανασόπουλος. Μία πολύ συγκεκριμένη ερώτηση έκανε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Συρμαλένιος: «Να θέσω ένα ερώτημα προς τους Υπουργούς, σχετικά με το εάν έχει τεθεί στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων και δεν αναφέρομαι στις διαπραγματεύσεις ΕΕ-ΗΠΑ, αλλά Ελλάδας και θεσμών, αυτό το ζήτημα από τους δανειστές»
Κανένα από αυτά τα ερωτήματα δεν πήρε απάντηση…
Ουσιαστικά ο Γ.Σταθάκης, θέλησε να παρουσιάσει το ζήτημα αυτό ως πρόωρο, ανεπίκαιρο και ουσιαστικά εκτός των κυβερνητικών προτεραιοτήτων. Όπως χαρακτηριστικά είπε «είναι σε πολύ πρώιμο στάδιο οι συζητήσεις, συμμερίζομαι κάποιες αμφιβολίες για το πότε και το αν θα καταλήξει. Σίγουρα δεν θα καταλήξει πριν τις επόμενες Προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ και από κει και πέρα η Κυβέρνηση – εφόσον συνεχιστεί αυτό το θέμα και με το ρυθμό που θα συνεχιστεί – είμαστε εδώ, για να συζητήσουμε και να πάρουμε και τη γνώμη και τη συμβολή όλων όσων έχουν ισχυρή γνώμη για το θέμα αυτό». Πάντως υποστήριξε ότι μέχρι στιγμής και ενώ εξελίσσονται οι διαπραγματεύσεις «η τοποθέτηση της Κυβέρνησης ήταν πάρα πολύ σαφής, διατύπωσε ισχυρές επιφυλάξεις στα βασικά σημεία, δηλαδή τη διαδικασία, τη διαφάνεια, το ποιος αποφασίζει, την μικτή συμφωνία την οποία επαναφέραμε (σ.σ προβλέπει κύρωση από τα εθνικά κοινοβούλια), καθώς και το περιεχόμενο, δηλαδή τί περιλαμβάνεται σε αυτή την εμπορική συμφωνία και τί δεν πρέπει να περιλαμβάνεται, καθώς και την πλήρη αντίθεσή μας φυσικά, εγείροντας τα θέματα του ευρωπαϊκού δικαίου και τα θέματα της προστασίας των επενδύσεων».
Μια επίσης ενδιαφέρουσα πτυχή της συζήτησης που έγινε στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων ήταν η τεκμηρίωση με συγκεκριμένα παραδείγματα της σποραδικής εφαρμογής του πλέον αιχμηρού στοιχείου της TTIP. Δηλαδή της δυνατότητας των πολυεθνικών εταιριών να προσφεύγουν εναντίον των κρατών, σε περίπτωση που οι (εκλεγμένες) κυβερνήσεις τροποποιήσουν την νομοθεσία και αυτό περιορίσει την κερδοφορία τους. Σύμφωνα με συγκεκριμένες περιπτώσεις που παρέθεσαν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι στιγμής υφίσταται η εξής διεθνής εμπειρία:

  • Η Σουηδική εταιρεία Vattenfall άσκησε δίωξη κατά της Γερμανικής Κυβέρνησης και  ζήτησε 3,7 δις αποζημίωση για τη σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα. Επρόκειτο για μια απόλυτα σύννομη απόφαση ενεργειακής πολιτικής. Η εταιρία όμως θεωρεί ότι θίγεται επειδή πουλάει πυρηνική τεχνολογία και στράφηκε  εναντίον του γερμανικού κράτους!
  • Η Σλοβακία, καταδικάστηκε μετά από προσφυγή της Ολλανδικής εταιρίας «ACHMEA», και της επιβλήθηκε πρόστιμο 29.5 εκατ. ευρώ για την επανεθνικοποίηση του κλάδου περίθαλψης του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας.
  • Η γαλλική εταιρεία DEOLIEN έκανε μήνυση κατά της Αιγύπτου στο ICID, που είναι το δικαστήριο που εκδικάζει υποθέσεις ISDS γιατί η Αίγυπτος είχε εισαγάγει νέο κατώτατο μισθό. Η γαλλική εταιρεία, το 2000, είχε υπογράψει συμβόλαιο για να διαχειρίζεται τα απορρίμματα της Αλεξάνδρειας. Λίγα χρόνια αργότερα, προσπάθησε να αλλάξει τα συμβόλαια, διότι είχε αλλάξει η Αίγυπτος τον κατώτατο μισθό και, άρα, δεν ήταν κερδοφόρο το συμβόλαιο. Η Αίγυπτος αρνήθηκε να προχωρήσει σε αλλαγή του συμβολαίου και η εταιρεία την πήγε στο δικαστήριο, ζητώντας αποζημίωση.
  • Η επίσης Γαλλική εταιρία SUEZ το 2001 στράφηκε δικαστικά εναντίον της Αργεντινής επειδή κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην χώρα  «πάγωσε» το κόστος για το νερό και την ενέργεια για τα νοικοκυριά. Η εταιρία Σουέζ, διαχειρίζεται την παροχή ύδατος στο Μπουένος Άιρες, προχώρησε σε μήνυση κατά της Κυβέρνησης της Αργεντινής, ζητώντας αποζημίωση, διότι το «πάγωμα» της τιμής του ύδατος δεν της επέτρεπε να αποσπάσει κέρδη. Το 2010, το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι έχει δίκιο η εταιρεία Σουέζ και έβγαλε απόφαση κατά της Αργεντινής. Η αποζημίωση που δικαιούται η εταιρεία, εκτιμάται πως θα είναι άνω του 1δισ. Ευρώ!