Δύο απορίες για το νόμο των ΜΜΕ

του Θάνου Καμήλαλη

Άλλωστε στον κόσμο των ελληνικών ΜΜΕ το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ τόσο η θέσπιση νόμων, όσο η εφαρμογή τους. Κανόνες υπήρχαν από το ξεκίνημα της ιδιωτικής τηλεόρασης, για παράδειγμα ο ιδρυτικός της νόμος του 1989 όριζε συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την αδειοδότηση, μόνο που φυσικά δεν ίσχυσε ποτέ. Υπάρχει και η πιο πρόσφατη περίπτωση της είσπραξης του φόρου 20% επί των τηλεοπτικών διαφημίσεων, που αναβάλλεται με συνεχείς αποφάσεις τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Το τοπίο παρέμεινε άναρχο, «άρρωστο» γιατί έλειπε η βούληση, όχι ο τρόπος. Και υπάρχουν πολλοί που θα προτιμούσαν να παραμείνει έτσι.

Μπόμπολας και Ψυχάρης δεν δικαιούνται άδεια, σωστά;

Πριν από λίγες μέρες ανακοινώθηκε το  οριστικό «λουκέτο» στην εφημερίδα «Αγγελιοφόρος», με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Οι τρεις εκδότες της εφημερίδας, Μπακατσέλος, Μπόμπολας και Ψυχάρης αποφάσισαν την πτώχευση της εταιρείας «Εκδοτική Βορείου Ελλάδος ΑΕ» που διατηρούν, αφήνοντας χωρίς αποζημίωση και με 8 ανεξόφλητους μισθούς 108 εργαζόμενους. Βέβαια την στιγμή που θα επισημοποιήσουν αυτήν την απόφαση, ουσιαστικά θα χάσουν το δικαίωμα τους να ζητήσουν τηλεοπτική άδεια.

Τι σχέση έχει ο Αγγελιοφόρος με το Mega; Απ'ό,τι φαίνεται τεράστια, καθώς το κλείσιμο του πρώτου είναι το σημαντικότερο εμπόδιο στην αδειοδότηση του δεύτερου. Σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ.1 του νέου νόμου για τα ΜΜΕ που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα από τη Βουλή, «δεν μπορεί να ζητήσει άδεια τηλεόρασης μέτοχος εταιρείας, κάτοχος μετοχών άνω του 1% που τελεί σε πτώχευση ή πτωχευτική συμφωνία ή έχει ενταχθεί στο άρθρο 99.»

Η σύνθεση του μετοχικού κεφαλαίου της «Εκδοτικής Βορείου Ελλάδος ΑΕ»  είναι η εξής:

 
Όπως είναι γνωστό, μεγαλομέτοχοι σε «Πήγασο» και «ΔΟΛ» είναι οι Φώτης Μπόμπολας και Σταύρος Ψυχάρης αντίστοιχα, συνεπώς βάσει του νέου νόμου οι επιχειρηματίες αυτοί δεν μπορούν να λάβουν άδεια λειτουργίας τηλεοπτικού καναλιού. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για άλλα πρόσωπα που κατέχουν μετοχές της «Πήγασος Εκδοτικής ΑΕ» ή του «ΔΟΛ Α.Ε» και κατ'επέκταση της χρεοκοπημένης πια «Εκδοτικής Βορείου Ελλάδος». Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Μαρία και ο Γιώργος Μπόμπολας αλλά και οι Χρήστος και Άννα Λαμπράκη.

Είναι πολύ πιθανό να αναζητηθούν τρόποι ώστε να παρακαμφθεί αυτή η διάταξη, ίσως με την τοποθέτηση κάποιας διαφορετικής «βιτρίνας» στην ιδιοκτησία, η τη συνεχή προσπάθεια καθυστέρησης των διαδικασιών. Αν επαληθευτούν τέτοιοι φόβοι, θα πρόκειται απλά για φτηνά «τρικ», που οι αρχές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν, στο όνομα της διαφάνειας που επικαλούνται.

Και μια που μιλάμε για τρικ…

Μήπως ο νέος νόμος δεν εφαρμοστεί ποτέ;

Ο νέος νόμος θέτει ως αρμόδιο για την προκήρυξη των διαγωνισμών αδειοδότησης και την επιλογή των υποψηφίων το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Με διάταξη που προστέθηκε την τελευταία στιγμή αποφασίστηκε η απομάκρυνση των μελών του ΕΣΡ που είχε παραταθεί η θητεία τους, ενώ επίσης κατέστη σαφές, μετά από αίτημα του Ευ.Βενιζέλου, ότι ανεξάρτητες αρχές όπως το ΕΣΡ δεν θα λειτουργούν αν δεν υπάρχει απαρτία. Αυτό σημαίνει ότι για να προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί για τις συχνότητες, θα πρέπει πρώτα να οριστούν τα νέα μέλη του ΕΣΡ. Κι εδώ υπάρχει το πιθανό πρόβλημα.

Σύμφωνα με όσα ισχύουν για κάθε ανεξάρτητη αρχή, για να οριστούν τα νέα μέλη του ΕΣΡ απαιτείται η πλειοψηφία των 4/5 της Διάσκεψης των Προέδρων, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να συμφωνήσει και σημαντική μερίδα της αντιπολίτευσης. Δεδομένου ότι με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα κόμματα της αντιπολίτευσης ψήφισαν «όχι» στα περισσότερα άρθρα, είναι εύλογο το ερώτημα του εάν θα επιχειρήσουν να μπλοκάρουν ολόκληρη τη διαδικασία, διαφωνώντας για τα νέα μέλη του ΕΣΡ. Χωρίς νέα μέλη του ΕΣΡ, δεν υπάρχει προκήρυξη αδειών, δεν υπάρχει έλεγχος στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, δεν υπάρχει καμία διαφορά με το προηγούμενο καθεστώς.

Το μόνο που θα υπάρχει θα είναι ένας ακόμα νόμος που ψηφίστηκε και δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Οπότε οι προκλήσεις τώρα ξεκινούν.