του Αντώνη Ανδρουλιδάκη
Πιστεύει κανείς ότι η αγαπητική επίκληση και στις δύο περιπτώσεις είναι τυχαία; Στην πραγματικότητα, σκοπός του διαφημιστικού μηνύματος είναι η απενοχοποίηση της κατανάλωσης, η απολυτοποίηση της πράξης, μέσα σε ένα κλειστό κανόνα «αγαπητικής» συμπεριφοράς, μέσα σε μια καταθλιπτική ομοιομορφία «αγάπης». Η «συσκευασία», στην πραγματικότητα, αφαιρεί εκεί που φαίνεται ότι προσθέτει. Με άλλα λόγια, η ηθικιστική συναισθηματικούρα «της πρώτης αγάπης και παντοτινής», αφήνει ανέγγιχτη -ή και αναπαράγει- την καπιταλιστική βαρβαρότητα στη «σκοτεινή» πλευρά της γης.
Αλλά τι άλλο είναι ο ηθικισμός παρά μια μερικότητα, μια αίρεση, που τονίζει μονάχα ένα μέρος της ζωής, κλείνοντας απέξω την καθολικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, θρυμματισμένη και τραυματισμένη!
«Μα είναι δικαίωμα μου να τρώω σοκολάτα!», θα διαμαρτυρηθεί οργισμένα και ο τελευταίος χίπστερ, αραχτός στο chocolate bar που του σύστησε η Athens Voice. «Στα παπάρια μας!» θα ανταπαντούσε, «μιλώντας βρώμικα», δίκαια εξοργισμένος, ο πρώτος πιτσιρικάς στην Ακτή Ελεφαντοστού, αν η φωνή του είχε, βέβαια, μεγαλύτερη ισχύ από τη voice της Athens. Αλλά δεν έχει…
Κάπως έτσι, θεμελιώνεται η ατομοκεντρική λογική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προταγματικό αίτημα του «πολιτισμού» της νεοτερικότητας.
Κάπως έτσι, παρά το ομολογουμένως ακραίο του σοκολατένιου παραδείγματος, αναδεικνύεται, θεωρητικοποιείται και συστηματοποιείται η νέα ηθική των ατομικών δικαιωμάτων, πάντα ως αίρεση-μέρος του καθόλον ανθρώπου. Πρόκειται για μια νέα κωδικοποίηση του τρόπου ζωής που διατυπώνεται με απαγορεύσεις και προτροπές. Είναι ο νέος μωσαϊκός δεκάλογος, η νέα καθηκοντολογία του Κάντ, εκφρασμένη από τους σύγχρονους προφήτες των Δικαιωμάτων.
Ώσπου, πολύ σύντομα, η σχεδόν εμμονική ηθική των Ατομικών Δικαιωμάτων, εκπίπτει σε ηθικισμό. Πρόκειται για μια νέα ηθικολογία, μια ηθικοκρατία, που δεν επιτρέπει να πατήσει μύγα στο δικαιωματικό σπαθί κάθε μειονεκτούσας, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, κοινωνικής ομάδας. Για κοινωνικές τάξεις, για μειονεκτούσες κοινωνικές τάξεις, για το προλεταριάτο, ούτε κουβέντα. Ο καβγάς είναι για το πάπλωμα. Για το τραπέζι, τσιμουδιά.
Με τούτα και με τ’ άλλα ζητήματα, όπως το σύμφωνο συμβίωσης των ομοερωτικών συντρόφων, η πρωϊνή προσευχή στα σχολειά ή το μάθημα των θρησκευτικών, η καύση των νεκρών και ο «εκσυγχρονισμός», αναγορεύονται σε κυρίαρχες κοινωνικές προτεραιότητες, ενώ το νέο ιερατείο της θρησκείας των ατομικών δικαιωμάτων παρατηρεί, ελέγχει, διαπιστώνει αποκλίσεις, καταγγέλλει συμπεριφορές, ανιχνεύει ύποπτες σεξιστικές ή αναχρονιστικές σκέψεις, «τρολλάρει», μειώνει ή κατακεραυνώνει τους νέους άπιστους του Δικαιωματικού Δόγματος. Γι’ αυτό και συγκρούεται αδυσώπητα με τους φανατικούς των άλλων θρησκευτικών δογμάτων και αντιπαραθέτει στη ψυχολογική διαταραχή του κάθε Αμβρόσιου και του κάθε Φαήλου, τη δική της, ηθικιστική και πάλι, «θεραπεία».
Στο μεταξύ, ακριβώς και λόγω της νεο-ηθικιστικής υπερμετρωπίας της, αδυνατεί να διαγνώσει ότι η δικαιωματική λογική, η δικαιωματική σύγκρουση του ενός μέρους με το άλλο, οδηγεί αναπόδραστα και στην ανάγκη νομικής περιχαράκωσης του κάθε δικαιώματος ενάντια στο άλλο, αλλά και ρυθμιστικής-διαιτησιακής παρέμβασης των συστημικών μηχανισμών του κράτους και των εκπροσώπων του. Η χαρά του καπιταλιστή! Ό,τι μας χωρίζει, τον κάνει πιο δυνατό.
Γιατί, ετούτος ο νέο-ηθικισμός, το «γράμμα» του Δικαιώματος, νεκρώνει το «πνεύμα» της ζωής.
Να γιατί ξεσηκώθηκε ο κόσμος με το video του «καθηγητάκου» Πατέλη που «ξερνά τρανσοφοβία σε αμφιθέατρα», ενώ πέρασε στα ψιλά ο άγριος ξυλοδαρμός ομόφυλου ζευγαριού στην ίδια χρονική περίοδο. Γιατί μοιάζει να μας αφορά περισσότερο η τρανσοφοβική ρητορεία κάποιου καθηγητή, επειδή, ακριβώς, μεταξύ των άλλων τολμά να θίξει τη νέα θρησκεία και δεν δίνουμε διάρα για τις βαθιά αγαπητικές δηλώσεις των ομόφυλων-θυμάτων του ανελέητου ξυλοδαρμού. Είναι οι ίδιοι λόγοι, στο μακροεπίπεδο, που κάνουν τις ΗΠΑ να προωθούν τα δικαιώματα της ΛΟΑΤ κοινότητας σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά δεν βγάζουν άχνα για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων, των Κύπριων ή των παιδιών στις φυτείες κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού.
Να γιατί, ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν θα αφήσει δικαίωμα για δικαίωμα να μην το «τιμήσει», πιστός στις αμερικανιές του ιδρύματος Κλίντον και της Γιάννας Αγγελοπούλου. Δεν υπάρχει φτηνότερο και πιο ανώδυνο άλλοθι από το να επικαλείσαι την αντιομοφοβική και αντιρατσιστική ιδεολογία σου, αφήνοντας ανενόχλητο τον καπιταλισμό να σαρώνει τον Άνθρωπο.
Γιατί, στο αναμεταξύ, σε πρόσφατη έρευνα της GPO σε σχέση με τη σωματική και ψυχική υγεία των Ελλήνων, το 44% του δείγματος φέρεται να βιώνει εξαιρετικά αρνητικά συναισθήματα όπως, ανασφάλεια, αγωνία, φόβο, θυμό, αγανάκτηση, απογοήτευση, πίκρα, θλίψη και άγχος, ενώ το 42% των ατόμων που απάντησαν στη έρευνα, έχει διαγνωσθεί με χρόνιο νόσημα.
Μάταια, ο Μισέλ Φουκώ θα δηλώνει οργισμένος ότι «το πιο εξωφρενικό είναι ότι θεωρήσαμε όλοι πως λέγοντας ναι στο σεξ, λέγαμε όχι στην εξουσία”.
Μάταια, ο Γκυ Ντεμπόρ, είκοσι χρόνια πριν, προειδοποιούσε ότι «οι μελλοντικές εξελίξεις του σύγχρονου καπιταλισμού θα εύρισκαν υποχρεωτικά το μεγαλύτερο ιδεολογικό τους άλλοθι στην καταπολέμηση του ρατσισμού, της ομοφοβίας και του αντι-εκσυγχρονισμού». Εξ ου, πρόσθετε, σύμφωνα με τον Ζαν Κλώντ Μισεά, αυτός ο «οργίλος νεο-ηθικισμός που ιδιοποιούνται τα σημερινά πρόβατα της ιντελιγκέντσιας».
Πρόκειται για την επίσημη θεολογία της Κοινωνίας του θεάματος, σύμφωνα με τον ίδιο. Πρόκειται, ακόμη χειρότερα, για νέα θρησκεία, θα τολμήσω να συνηγορήσω και η νέα Ιερά Εξέταση δεν έχει παρά να βγάλει το πόρισμα της και για το άρθρο αυτό.
Μόνο που στο αναμεταξύ, στο ΣΥΡΙΖΑ προσεύχονται να «πλακωθούμε» και πάλι μεταξύ μας για την “πρωϊνή προσευχή” στα σχολειά, σε συνέχεια μετά τις “προσευχές” του Αμβρόσιου, για να πιάσουν τόπο οι προτεστάντικες προσευχές του ιερατείου των Βρυξελλώνε…
Κάθε θρησκεία και οι πιστοί της, κάθε θρησκεία και οι αιρετικοί της, αλλά κυρίως κάθε θρησκεία και οι Εφραίμ της-business as usual.