του Κώστα Εφήμερου
Η διάταξη του «Παράλληλου Προγράμματος» ανέφερε ότι «Δαπάνες του Υπουργείου Εξωτερικών που πραγματοποιήθηκαν από 01.01.2013 έως και τη δημοσίευση του παρόντος άρθρου σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του τρέχοντος ή και του επόμενου έτους του Υπουργείου Εξωτερικών θεωρούνται σύννομες και δύνανται να εκκαθαρισθούν κατά παρέκκλιση των διατάξεων» του συστατικού νόμου της Δι@υγειας.
Όπως είναι φυσικό η διάταξη προκάλεσε αντιδράσεις. Άλλωστε είναι νωπές οι μνήμες από την αποκάλυψη της λίστας των ΜΚΟ που το ΥΠΕΞ χρηματοδοτούσε με εκατομμύρια ευρώ από μυστικά ταμεία για έργα που όπως αποκαλύφθηκε αποτελούσαν απλά βιτρίνες της διαπλοκής.
Ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, Γιάννης Ραγκούσης, που εισηγήθηκε το νόμο της Δι@υγειας, παρενέβη σήμερα μέσω του Facebook καταγγέλλοντας ότι επιχειρείται η κατάργηση της διαφάνειας αφού, όπως αναφέρει, «στο άρθρο 2 παρ.4 του Ν.3861 έχουμε εξαρχής εξαιρέσει όλες τις δαπάνες των οποίων η δημοσιότητα μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην εθνική άμυνα κι ασφάλεια της χώρας» και αναρωτιέται «πως τις υλοποίησαν ή τις ανέλαβαν από την ώρα που δεν τις είχαν αναρτήσει στο διαδίκτυο;».
Αυτά τα δύο εύλογα ερωτήματα θέσαμε στο Υπουργείο Εξωτερικών το οποίο μας απάντησε ότι ο κύριος Ραγκούσης εκτίθεται αφού η διάταξη αυτή αφορά αποφάσεις της παρελθούσας κυβέρνησης οι οποίες δεν πρόλαβαν να περάσουν από το δημοσιονομικό συμβούλιο για λόγους πρακτικούς και για τις οποίες έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος να εκκαθαριστούν . Μας επεσήμαναν ότι η διάταξη δεν είναι αόριστη και δεν πρόκειται να ισχύει στο εξής (έχει αναδρομικό χαρακτήρα αλλά η ισχύς της παύει την ημέρα της δημοσίευσης του νόμου σε ΦΕΚ) ενώ μας ενημέρωσαν ότι θα υπάρξει αναλυτική ανακοίνωση του υπουργείου τις επόμενες ώρες. Το ΥΠΕΞ μας τόνισε ότι δεν έχει γίνει καμία παρανομία αφού οι αποφάσεις αυτές δεν έχουν εκκαθαριστεί και άρα δεν έχουν δοθεί χρήματα του δημοσίου, ενώ άνθρωπος που γνωρίζει καλά τα της εσωτερικής λειτουργίας του ΥΠΕΞ μας είπε ότι σε αντίθεση με το ό,τι συνέβαινε μέχρι σήμερα οι αρμόδιες επιτροπές έχουν στείλει στη δικαιοσύνη αρκετές υποθέσεις διαφθοράς και άρα θα ήταν περίεργο την ίδια ώρα να επιχειρείται προσπάθεια δημιουργίας νέων γκρίζων ζωνών.
Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθούν τα εξής: Καταρχάς η αιτιολογική έκθεση του «Παράλληλου Προγράμματος» για το άρθρο 108 δεν αναφέρεται σε διαδικαστικά γραφειοκρατικά προβλήματα, αλλά αντίθετα επικαλείται λόγους εθνικού συμφέροντος και αναφέρεται συγκεκριμένα σε προμήθειες που χαρακτηρίζονται απόρρητες ή απρόβλεπτες, που επιβάλλονται για την προστασία ουσιωδών συμφερόντων της χώρας, που η σύναψη και η εκτέλεση τους πρέπει να συνοδεύεται με ιδιαίτερα μέτρα ασφαλείας κ.λπ.
Δεύτερον, η συγκεκριμένη διάταξη έρχεται σε ένα νομοσχέδιο σχεδόν κρυμμένη και είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρώτη ανάγνωση μας διέφυγε η επίπτωσή της στο νόμο της Δι@ύγειας παρόλη την γνωστή μας ευαισθησία. Όπως επισημάναμε και στην περίπτωση του Άρθρου 4 του Πολυνομοσχεδίου, που ευτυχώς αποσύρθηκε μετά την έντονη αντίδραση που δημιουργήθηκε, δεν είναι συμβατό με την «πρώτη φορά αριστερή» διακυβέρνηση να δικαιολογείται για οποιονδήποτε λόγο η κατάργηση του εθνικού συστήματος διαφάνειας.
Προτείνουμε στο υπουργείο Εξωτερικών να ακολουθήσει το παράδειγμα του κυρίου Σταθάκη και αντί να καταργήσει με μια διάταξη -έστω και για λίγο- την διαφάνεια να δώσει απλά νέα προθεσμία ανάρτησης των αποφάσεων. Άλλωστε οι δαπάνες έπονται της ανάθεσης των έργων και εφόσον η διάταξη αναφέρεται ρητά στις Δαπάνες τούτο σημαίνει ότι υπάρχουν ήδη αναρτημένες οι ΑΔΑ για τα συγκεκριμένα έργα. Εάν φυσικά έχει τηρηθεί η νομιμότητα. Και στην περίπτωση που δεν έχει τηρηθεί η κυβέρνηση θα πρέπει χωρίς φόβο να καταγγείλει τις τυχόν παρανομίες της προηγούμενης διοίκησης του υπουργείου.
Η Διαφάνεια στο δημόσιο βίο μπορεί να ακούγεται ως ανέκδοτο στα αυτιά των περισσοτέρων και είναι αλήθεια ότι τα συστήματα διαφάνειας έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο αδιαφανή γίνεται. Κάτι που δεν αποτελεί καν ελληνική πρωτοτυπία. Ωστόσο ακόμα και αυτά που υπάρχουν και έτσι όπως λειτουργούν είναι τεράστιο εργαλείο για την ερευνητική δημοσιογραφία και κατ' επέκταση για όλους τους πολίτες. Δεν είναι άλλωστε λίγα τα σκάνδαλα που έχουν αποκαλυφθεί ξεκινώντας από την εξέταση των δημοσίων διοικητικών αποφάσεων.
Απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών
Ο Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κούτρας, απάντησεστα όσα ειπώθηκαν περί κατάργησης του νομοθετικού πλαισίου της Διαύγειας, δήλωνοντας τα εξής:
«Η προτεινόμενη διάταξη Νόμου τακτοποιεί το πρόβλημα της μη εκκαθάρισης συγκεκριμένων δαπανών του Υπουργείου Εξωτερικών και μάλιστα προηγουμένων ετών. Ειδικότερα:
1. Αφορά σε μη εκκαθαρισμένες, για γραφειοκρατικούς λόγους, δαπάνες των ετών 2013 και 2014 ύψους 282.592,58 ευρώ. Συγκεκριμένα, πρόκειται για 41 συμψηφιστικά εντάλματα, που δεν αναρτήθηκαν εκ παραδρομής στο Πρόγραμμα «Διαύγεια» και άλλα 240 συμψηφιστικά εντάλματα, τα οποία αναρτήθηκαν μετά την πραγματοποίηση της δαπάνης.
2. Πρόκειται αποκλειστικά και μόνο για δαπάνες Αρχών του Εξωτερικού. Στην πλειονότητά τους καλύπτουν λειτουργικές ανάγκες των Αρχών και ικανοποιούν πλήρως όλες τις λοιπές προϋποθέσεις νομιμότητας και κανονικότητάς τους. Είναι δε στη διάθεση οιουδήποτε ενδιαφερόμενου.
3. Δεν υπήρχε άλλη δυνατότητα να αποκατασταθεί το συγκεκριμένο γραφειοκρατικό πρόβλημα, πλην την νομοθετικής ρύθμισης.
4. Η ανάρτηση των δαπανών του Υπουργείου Εξωτερικών στην Διαύγεια συνεχίζεται κανονικά βάσει της κείμενης νομοθεσίας.
Το Υπουργείο Εξωτερικών πρωτοστατεί σε θέματα διαφάνειας και δεν πρόκειται να ανεχθεί ή να επιτρέψει καμία δημοσιονομική σκιά στο έργο του».
*Το TPP είχε επικοινωνήσει σήμερα με το ΥΠΕΞ και είχε δημοσιεύσει το κείμενο πριν τις επισημάνσεις του υπουργείου