του Γιάνη Βαρουφάκη

Καταλαβαίνει κανείς ότι oi οικονομίες παραπαίουν και οι κυβερνήσεις είναι ανίδεες, όταν τα μηδενικά επιτόκια παράγουν λιγότερες επενδύσεις και οι πολιτικοί ηγέτες καταφεύγουν σε προσωπικές προσβολές αντί απαντήσεων για τη μείωση των φορολογικών εσόδων και και του δυσβάσταχτου κόστους στέγασης.

Πριν φτάσω στα πραγματικά σημαντικά, πρέπει να γίνει μια μικρή διόρθωση: Δεν μου ζητήθηκε ποτέ (ούτε θα δεχόμουν αν μου είχε ζητηθεί) να είμαι σύμβουλος του Τζέρεμι Κόρμπιν ή της ομάδας του. Ως πολιτικός πλήρους απασχόλησης και ιδρυτής του DiEM25 (Κίνημα για τη Δημοκρατία στην Ευρώπη), δεν είναι δουλειά μου να συμβουλεύω άλλους πολιτικούς. Η επαφή με κόμματα και οργανώσεις σε όλη την Ευρώπη είναι άλλο ζήτημα. Σε «αυτόν το βαθμό» έχω αναμειχθεί στη Βρετανία με τον Τζέρεμι Κόρμπιν, τον σκιώδη υπουργό Οικονομικών Τζον Μακντόνελ και επίσης πολιτικούς από άλλα κόμματα, συμπεριλαμβανόμενης της Κάρολιν Λούκας (Πράσινοι) και του καλού μου φίλου Νόρμαν Λάμοντ (Συντηρητικοί)

Αλλά αρκετά με τις ασήμαντες λεπτομέρειες. Αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό είναι ότι η οικονομία και η πολιτική βρίσκονται σε σύγχυση. Σε όλη την Ευρώπη.

Οι αγορές εκτελούν τη λειτουργία τους όταν συνθέτουν διασπαρτες πληροφορίες, που δεν κατέχει κανένας παράγοντας, σε σήματα που βοηθούν τον συντονισμό των παραγωγικών μας προσπαθειών. Παρομοίως, οι δημοκρατικές πολιτικές, δουλεύουν σωστά όταν φέρνουν κοντά ανθρώπους που μεμονωμένα δεν έχουν τις απαντήσεις, αλλά που μπορούν, συλλογικά, να δημιουργήσουν αξιόλογες πολιτικές.

Το πρόβλημα είναι ότι στην Ευρώπη αποτυγχάνουμε και στα δύο. Παράγουμε το χαμηλότερο επίπεδο επενδύσεων σε σχέση με την εξοικονόμηση (παρά τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια) και το χειρότερο πολιτικό συντονισμό στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τόσο στην ήπειρο όσο και στη Βρετανία, αυτές οι δύο θεαματικές αποτυχίες οδηγούν σε σπασμωδικές απαντήσεις, αδιέξοδες πολιτικές και γενικευμένη απαισιοδοξία που ενισχύει την οικονομική δυσπραγία

Στην οικονομική σφαίρα, η αυτοκαταστροφική λιτότητα είναι αποτέλεσμα ενός φαύλου κύκλου. Οι χαμηλές επενδύσεις φέρνουν χαμηλή οικονομική δραστηριότητα που πιέζει τα φορολογικά έσοδα της κυβέρνησης, ενισχύοντας την αυθόρμητη τάση για νέες περικοπές στον προϋπολογισμό που γίνεται μη βιώσιμος όχι από τις δημόσιες δαπάνες αλλά από τις χαμηλές και συνεχώς μειωμένες επενδύσεις. Η λιτότητα είναι σύμπτωμα χαμηλών επενδύσεων και δεν θεραπεύεται ούτε με λιτότητα ούτε με αρνητικά επιτόκια. Αυτό ισχύει σε όλη την Ευρώπη, την Ευρωζώνη και επίσης τη Βρετανία.

Ένας παρόμοιος καταστροφικός κύκλος δηλητηριάζει τις ευρωπαϊκές πολιτικές: η οικονομική δυσπραγία υπονομεύει τη δυνατότητα μας να εμπλακούμε σε μια υψηλής ποιότητας συζήτηση για το πώς να αντιμετωπίσουμε καλύτερα στη συστημική οικονομική κρίση. Με την απουσία μιας τέτοιας συζήτησης, οι λαοί και οι πολιτικοί μας πέφτουν σε ένα βούρκο ασήμαντων διαφωνιών, κατηγοριών, προσβολών, εθνικιστικών κρεσέντο και ξενοφοβίας που, με τη σειρά τους, ενισχύουν τις αδιέξοδες πολιτικές που είναι υπεύθυνες για την οικονομική δυσπραγία.

Ακόμη χειρότερα, οι δύο φαύλοι κύκλοι της Ευρώπης, οικονομικός και πολιτικός, τρέφονται ο ένας από τον άλλον, οδηγώντας το καράβι της Ευρώπης προς το μάτι ενός τέλειου κυκλώνα. Είναι καιρός οι πολιτικοί να βρουν λίγο χρόνο για να σκεφτούν πώς να αντιμετωπίσουν τις αιτίες της συλλογικής μας αποτυχίας – όχι τα συμπτώματα.

Το Εργατικό Κόμμα έχει μια ενστικτώδη ορμή να προστατεύει όσους μένουν πίσω από την μεγάλη περίοδο της άνισης, προκαλούμενης από ιδιωτικό χρέος ανάπτυξης και της λιτότητας που ήρθε ως επακόλουθο. Αυτό είναι καλό και σωστό. Ωστόσο, θα ήταν λάθος να ξοδευτούν οι ενέργειες των Εργατικών σε εξάψαλμους κατά της λιτότητας. Αν είμαι σωστός στο ότι η λιτότητα είναι το σύμπτωμα χαμηλών επενδύσεων (και μιας κυβέρνησης που μεταφέρει τα οικονομικά βάρη στους πιο αδύναμους πολίτες), οι Εργατικοί πρέπει να επικεντρωθούν σε πολιτικές που θα μετατρέψουν αδρανείς αποταμιεύσεις σε χρηματοδοτικές επενδύσεις, προσανατολισμένες σε νέες τεχνολογίες που παράγουν πράσινη, βιώσιμη ανάπτυξη και δουλειές υψηλής ποιότητας.

Ένα τέτοιο οικονομικό πρόγραμμα θα χρειαστεί τη δημιουργία μιας τράπεζας δημοσίων επενδύσεων που θα εκδίδει τα δικά της ομόλογα (και θα υποστηρίζεται από της στρατηγική ποσοτικής χαλάρωσης μιας μη πληθωριστικής Τράπεζα της Αγγλίας για αυτά τα ομόλογα), αλλά και μια νέα συμμαχία με πεφωτισμένους βιομήχανους και μέρη της Πολιτείας που θα θελήσουν να επωφεληθούν από τη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι Εργατικοί, πιστεύω, θα υπερκεράσουν την εσωτερική τους σύγκρουση και την τοξική εκστρατεία των μίντια κατά του ηγέτη τους, μόνο με μία πράσινη Βρετανική Αναγέννηση, καθοδηγούμενη από επενδύσεις.

Το γεγονός ότι αυτό χρειάζεται και η Ευρωζώνη προσφέρει στους Εργατικούς μια χρυσή ευκαιρία να συνδέσουν τη βέλτιστη εκστρατεία του δημοψηφίσματος με μία γοητευτική οικονομική ατζέντα στο εσωτερικό. Η πρόταση για ένα αξιοπρεπές οικονομικό πρόγραμμα τόσο για το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και για την Ευρωζώνη θα ήταν μια καλή αρχή.

Έχοντας συνοψίσει την πρόταση μου προς το Εργατικό Κόμμα, θα ολοκληρώσω με ένα μήνυμα προς τον υπουργό Οικονομικών (και τον Πρωθυπουργό του)

Αγαπητέ Τζορτζ

O Μάικλ Γκοβ, ο Μάικλ Χάουαρντ και ο Μπόρις Τζόνσον επιχειρηματολογούν, εναντίον σου, υπέρ του Brexit σε στερεό έδαφος, τονίζοντας την περιστολή της δημοκρατικής κυριαρχής του Κοινοβουλίου σας από την Ε.Ε. Αν και η δημοκρατία μας όντως συνετρίβη το περασμένο καλοκαίρι από την Ε.Ε., συμβαίνει να διαφωνώ μαζί τους.

Ωστόσο, με εντυπωσιάζει το ότι δεν καταλαβαίνεις ότι διακωμωδώντας εμένα στο ίδιο Κοινοβούλιο, ενισχύεις το ήδη ο αίτημα τους για Brexit. H αποτυχία μου ως υπουργός Οικονομικών ήταν λόγω μιας τεθωρακισμένης αποφασιστικότητας μιας αυταρχικής Ε.Ε, να συνεχίσει το αποτυχημένο ελληνικό πρόγραμμα. Το πολιτικό πρόγραμμα υπουργείου μου για την Ελλάδα, που παραμερίστηκε από την Ε.Ε., περιείχε συμβουλές από ειδικούς όπως ο λόρδος Λάμοντ και ο (αμερικανός οικονομολόγος) Τζεφ Σαχς. Πιστεύω ότι, εκ των υστέρων, κααλαβαίνεις ότι δεν έπρεπε να κάνει αυτό το χτύπημα κάτω από τη ζώνη. Ήταν μια ενέργεια που η εκστρατεία υπέρ της παραμονής με δυσκολία μπορεί να αντεξει.

Άρθρο του Γιάνη Βαρουφάκη στο Newsweek. Μετάφραση: ThePressProject