Το πρώτο μέτρο, στο οποίο δεν είχαν καταφέρει να καταλήξουν σε συμφωνία οι ηγέτες της Συμμαχίας πριν από έξι μήνες, αφορά την ανάπτυξη των AWACS, των αεροσκαφών επιτήρησης του NATO, στον εναέριο χώρο της Τουρκίας και της Μεσογείου, όπου θα σχηματίζουν τόξο γύρω από το Ιράκ, τη Συρία και τη Λιβύη.
«Θα αποφασίσουμε ότι τα AWACS θα δίνουν πληροφορίες στον συνασπισμό εναντίον του Ισλαμικού Κράτους», τόνισε ο Στόλτενμπεργκ σε συνέντευξη Τύπου κατά την οποία παρουσίασε το πρόγραμμα της Συνόδου των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, που θα διεξαχθεί την Παρασκευή και το Σάββατο στη Βαρσοβία.
Οι ΗΠΑ ζητούν εδώ και μήνες από τους εταίρους τους στον διεθνή συνασπισμό εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, αλλά και από το NATO, να κάνουν περισσότερα στο πλαίσιο του αγώνα εναντίον της τζιχαντιστικής οργάνωσης στο έδαφος του Ιράκ και της Συρίας.
Τι ζητούσε η Ουάσιγκτον
Η Ουάσινγκτον αρχικά ζητούσε τα AWACS της Συμμαχίας να τεθούν στη διάθεση του διεθνούς συνασπισμού, ώστε να διαδραματίζουν τον ρόλο των κέντρων διοίκησης. Τα αεροσκάφη, εφοδιασμένα με ισχυρά ραντάρ, μπορούν να συγκεντρώνουν δεδομένα για τη δραστηριότητα στον αέρα και στο έδαφος σε ακτίνα εκατοντάδων χιλιομέτρων και μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο σε εκστρατείες αεροπορικών βομβαρδισμών.
Όμως αυτά τα AWACS εντέλει θα περιοριστούν να μοιράζονται πληροφορίες με τη συμμαχία και μόνο με τα συμμαχικά αεροσκάφη που θα απογειώνονται από το έδαφος του NATO, χωρίς να παραβιάζουν τον εναέριο χώρο του Ιράκ και της Συρίας.
«Θεωρώ ότι θα συμφωνήσουμε ώστε το NATO να διαδραματίσει έναν ρόλο στην κεντρική Μεσόγειο, προκειμένου να συμβάλει στη (ναυτική) επιχείρηση Σοφία της Ευρωπαϊκής Ένωσης» εναντίον των διακινητών μεταναστών που δρουν με ορμητήριο τις λιβυκές ακτές, ανέφερε ο Στόλτενμπεργκ.
Πολλά πλοία της Ατλαντικής Συμμαχίας συμμετέχουν στην αντιτρομοκρατική επιχείρηση Active Endeavour στη Μεσόγειο, και οι ηγέτες των χωρών μελών του Συμφώνου αναμένεται να τους επιτρέψουν να μοιράζονται σε πραγματικό χρόνο δεδομένα με τη διοίκηση της ναυτικής επιχείρησης Σοφία της ΕΕ.
Το NATO συνεργάζεται ήδη με την ΕΕ στο Αιγαίο: έχει αναπτύξει πολλά πλοία στα ανοικτά των τουρκικών και μοιράζεται πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο με τις ένοπλες δυνάμεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, καθώς με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για τη Διαχείριση της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα των Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRONTEX).