Η συζήτηση για τα πρόσωπα που θα αναλάβουν, σύμφωνα με τις Συνθήκες, την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τη θέση ύπατου εκπροσώπου της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική, κυριάρχησε στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σήμερα και αύριο, 27 και 28 Ιουνίου.

Ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, από τους Σοσιαλδημοκράτες, θα είναι ο επόμενος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για θητεία 2,5 ετών με δυνατότητα ανανέωσης και η Εσθονή πρωθυπουργός, Κάγια Κάλας από τους Φιλελεύθερους, θα είναι η επόμενη Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας για θητεία πέντε ετών. Άναψε το πράσινο φως για την ανανέωση της θητείας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Μετά την σύνοδο, ο κ. Μητσοτάκης προχώρησε σε δηλώσεις, όπου τοποθετήθηκε για την στρατηγική ατζέντα, την αμυντική πολιτική, την Βόρεια Μακεδονία, τον καταδικασμένο ευρωβουλευτή της ΝΔ Φρέντι Μπελέρη και τη Μέση Ανατολή.

Τα προτεινόμενα πρόσωπα, από τις τρεις βασικές πολιτικές οικογένειες (ΕΛΚ, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι), εγκρίθηκαν με ειδική πλειοψηφία (σ.σ. τουλάχιστον 21 χώρες που αντιπροσωπεύουν το 65% του ευρωπαϊκού πληθυσμού).

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η ακροδεξιά Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι ψήφισε κατά των υποψηφιοτήτων της Κάγια Κάλας και του Αντόνιο Κόστα, ενώ επέλεξε την αποχή στην ψηφοφορία για την υποψηφιότητα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Επιπλέον, κατά μιας δεύτερης θητείας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Προεδρία της Κομισιόν, ψήφισε ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, ενώ η αποχή ήταν η επιλογή του στην ψηφοφορία για την υποψηφιότητα της Κάγια Κάλας.

Μετά την έγκρισή της από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το επόμενο βήμα για την υποψηφιότητα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα είναι η ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η οποία θα διεξαχθεί κατά πάσα πιθανότητα στις 18 Ιουλίου, στην πρώτη Ολομέλεια της νέας Ευρωβουλής, στο Στρασβούργο. Για την έγκρισή της χρειάζεται απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή τουλάχιστον 361 ψήφοι από το σύνολο των 720 ευρωβουλευτών.

Η ακροδεξιά Πρωθυπουργός της Ιταλίας, στις δηλώσεις της κατά την αποχώρησή της από τη Σύνοδο, επανέλαβε ότι η συμφωνία ήταν λάθος και ως μέθοδος και ως αποτέλεσμα και δε θέλησε να διευκρινίσει αν οι ευρωβουλευτές της θα στηρίξουν τελικά την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν στην Προεδρία της Κομισιόν όταν η απόφαση θα φτάσει στην Ευρωβουλή.

«Πιστεύω λοιπόν ότι η Ιταλία πρέπει να διεκδικήσει τον ρόλο της και θα επιβεβαιώσει το σεβασμό των πολιτών και των συμφερόντων της. Το κάναμε τους τελευταίους μήνες, και παρόλο που η ιταλική κυβέρνηση φαινόταν να μην είναι συντονισμένη με αυτό που ήταν το mainstream, δεν κάναμε πίσω. Η Ιταλία θα λάβει σαφώς αυτό που της αξίζει, όχι με βάση τη συμπάθεια είτε για τις θέσεις που εξέφρασε η κυβέρνηση, αλλά για τον ρόλο της, για το βάρος της Ιταλίας» σημείωσε η ίδια.

Σχετικά με την αποχή της Ιταλίδας πρωθυπουργού, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν σχολίασε ότι «είναι σημαντικό να συνεργαστώ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με την Ιταλία, όπως και με όλες τις άλλες χώρες. Αυτή είναι η αρχή που ακολουθώ πάντα».

Μητσοτάκης: Έμφαση στην άμυνα, στη μετανάστευση, στη φύλαξη των συνόρων – Κοινή αμυντική συμμαχία

«Η Στρατηγική Ατζέντα η οποία υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, λαμβάνει υπόψιν και όλες τις σημαντικές ελληνικές εθνικές προτεραιότητες: τη μεγαλύτερη έμφαση που πρέπει να δώσουμε στα θέματα της άμυνας, τη μεγαλύτερη έμφαση που δίνουμε ήδη στα θέματα της μετανάστευσης και ειδικά της εξωτερικής φύλαξης των συνόρων, την ανάδειξη ζητημάτων ανταγωνιστικότητας. Είναι ζητήματα κρίσιμα για την πατρίδα μας» έκρινε και συνέχισε ότι «αυτά βρήκαν τη θέση τους και στην ευρωπαϊκή Στρατηγική Ατζέντα της επόμενης πενταετίας, η οποία και θα συνδιαμορφωθεί προφανώς και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως είπα, υπό την προεδρία της Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν».

Επέκρινε, ως προς τη διαδικασία, ότι «αιφνιδιαστικά η Γαλλία και η Γερμανία κατέθεσαν ένα κείμενο τροποποιήσεων ως προς τη Στρατηγική Ατζέντα, σημαντικών τροποποιήσεων, σε πολλά επίπεδα. Δεν έγινε δεκτό το κείμενο αυτό, υπήρξαν τελικά κάποιες ελάχιστες αλλαγές. Και δεν έγινε δεκτό για τον πολύ απλό λόγο ότι το κείμενο αυτό της Στρατηγικής Ατζέντας είχε συμφωνηθεί σε επίπεδο Μόνιμων Αντιπροσώπων, ήταν αποτέλεσμα μιας διαβούλευσης πολλών μηνών και νομίζω ότι δεν θα ήταν δόκιμο την τελευταία στιγμή και εν είδει αιφνιδιασμού να δεχτούμε τέτοιου είδους αλλαγές, κάποιες από τις οποίες ήταν θα έλεγα και εξαιρετικά ουσιαστικές, χωρίς να έχουν συζητηθεί εκτενώς σε κάποιο άλλο επίπεδο».

«Τελικά νομίζω αντελήφθησαν και ο Γερμανός Καγκελάριος και ο Γάλλος Πρόεδρος ότι δεν θα είχε πολύ νόημα να συνεχίσουμε αυτή τη συζήτηση, οπότε ουσιαστικά το κείμενο της Στρατηγικής Ατζέντας παρέμεινε πρακτικά το ίδιο -ελάχιστες αλλαγές- με αυτό το οποίο είχε συμφωνηθεί στο Coreper» κατέληξε.

Ως προς τις αποφάσεις για αμυντικούς εξοπλισμούς, δήλωσε ότι «υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματά του του Μαρτίου 2024, και ιδίως την ανάγκη να μειώσει η Ευρώπη τις στρατηγικές της εξαρτήσεις, για την αύξηση της συνολικής αμυντικής ετοιμότητας και δυνατοτήτων της και για να ενισχύσει περαιτέρω αναλόγως την αμυντική της τεχνολογική και βιομηχανική βάση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζήτησε τις επείγουσες, άμεσες και μεσοπρόθεσμες αμυντικές ανάγκες και πρωτοβουλίες για την ευρωπαϊκή άμυνα» και συνέχισε ότι «πραγματοποίησε επίσης μια πρώτη συζήτηση σχετικά με τις επιλογές για την κινητοποίηση χρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή άμυνα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την προώθηση των εργασιών σε όλα τα σκέλη, σύμφωνα με τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους, ειδικότερα για τα κρίσιμα κενά ικανότητας με βάση το σχέδιο ανάπτυξης ικανοτήτων, την ευρωπαϊκή στρατηγική αμυντικής βιομηχανίας (EDIS) και την πρόταση για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα αμυντικής βιομηχανίας (EDIP), με σκοπό την υιοθέτηση έως τα μέσα του 2025.

Επίσης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο να παρουσιαστούν τις πιθανές επιλογές που θα συζητηθούν από το Συμβούλιο, για δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση για την ενίσχυση της αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης και αντιμετώπιση κρίσιμων κενών δυνατοτήτων».

«Επιπλέον» πρόσθεσε «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει το σχέδιο δράσης για την ασφάλεια και την άμυνα που εγκρίθηκε από τον Όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και ζητά την ταχεία εφαρμογή του. Καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αξιολογήσει και να προσαρμόσει περαιτέρω, κατά περίπτωση, την πολιτική της για δανεισμό της αμυντικής βιομηχανίας, διαφυλάσσοντας παράλληλα τη χρηματοδοτική της ικανότητα».

Σε ερώτηση σχετική με την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και την έκδοση ευρωομολόγων, ο Έλληνας Πρωθυπουργός δήλωσε: «Εγώ θα εξακολουθώ να επιμένω σε αυτή την κατεύθυνση. Δεν μπορεί να ισχυριζόμαστε ότι πρέπει να ενισχύσουμε την αμυντική δυνατότητα της Ευρώπης και να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει μόνο από τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Θέλω να θυμίσω ότι και πριν τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης υπήρχαν εντονότατες αντιδράσεις από πολλά κράτη μέλη, οι οποίες κάποια στιγμή κάμφθηκαν για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο.

Οπότε, νομίζω είμαστε στην αρχή ακόμα αυτής της διαδικασίας, όμως η κοινή αμυντική συνεργασία, σε πολλά επίπεδα, νομίζω ότι για πολλούς συναδέλφους μας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελεί τελικά μονόδρομο».

Ο πρωθυπουργός, ακόμα, έθεσε σα ζήτημα τις εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία: «Καθώς υπήρχε λήμμα για τα ζητήματα της διεύρυνσης, πήρα την πρωτοβουλία και ενημέρωσα του συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τα τεκταινόμενα στη Βόρεια Μακεδονία, για το γεγονός ότι τόσο η Πρόεδρος όσο και ο εντολοδόχος Πρωθυπουργός ουσιαστικά παραβιάζουν ευθέως τη Συμφωνία των Πρεσπών, παραγνωρίζοντας στην πράξη το erga omnes και επιλέγοντας να χρησιμοποιούν άλλο όνομα, πέραν του συνταγματικά καθορισμένου ονόματος της χώρας, για εσωτερική χρήση, κάτι το οποίο αντιβαίνει πλήρως στο πνεύμα της Συμφωνίας των Πρεσπών».

«Ενημέρωσα, λοιπόν, τους συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο γι’ αυτή τη δυσάρεστη εξέλιξη και κατέστησα επίσης απολύτως σαφές ότι εάν τα Σκόπια επιμείνουν σε αυτή την γραμμή, θα καταστήσουν ουσιαστικά εξαιρετικά δύσκολη -αν όχι θα ακυρώσουν στην πράξη- οποιαδήποτε διαδικασία άμεσης σύγκλισης με την ευρωπαϊκή οικογένεια» είπε στους/ στις δημοσιογράφους.

«Οπότε νομίζω» κατέληξε «ότι θα πρέπει όλοι να αντιλαμβάνονται τις συνέπειες των πράξεών τους και να γνωρίζουν ότι η συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο περνά, προφανώς, μέσα από την πιστή τήρηση διεθνών συμφωνιών που έχουν υπογραφεί, εν προκειμένω, και από τα δύο μέρη».

Σχετικά με την εκλογή του καταδικασμένου Φρέντι Μπελέρη και την παρουσία του στο ευρωκοινοβούλιο, ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι «θεωρώ αυτονόητο, αν θέλετε, ότι ο Φρέντι Μπελέρης θα βρεθεί στο Στρασβούργο να αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του ως ευρωβουλευτής και προφανώς θα συμμετέχει και στην εξαιρετικά κρίσιμη ψηφοφορία για την επιλογή της επόμενης Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δεν θα πω κάτι παραπάνω, αλλά θεωρώ απολύτως λογικό και αυτονόητο ότι αυτό θα συμβεί».

Σχετικά με τις εντάσεις μεταξύ Κύπρου – Χεζμπολάχ, υπογράμμισε ότι «υπήρξε ενημέρωση και, θα έλεγα, μια αποτύπωση ότι δεν είναι δυνατόν, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, να απειλούνται, να εκβιάζονται κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να γίνονται εν δυνάμει στόχοι περιφερειακών συγκρούσεων», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

«Θέλω να τονίσω επίσης ότι υπήρξε μια συζήτηση αρκετά εκτεταμένη για τα θέματα που αφορούν συνολικά τη Μέση Ανατολή και πιστεύω ότι το κείμενο των συμπερασμάτων, όπως υιοθετήθηκε, κινείται πέρα από τα συμπεράσματα τα οποία ήδη έχουμε υιοθετήσει, ως προς την ανάγκη κυρίως να αποφευχθεί οποιαδήποτε περαιτέρω περιφερειακή κλιμάκωση, να υπάρξει άμεση εκεχειρία στη Γάζα, να εφαρμοστούν οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Δεν σας κρύβω ότι υπάρχει μια διάχυτη ανησυχία για την πιθανότητα επέκτασης του μετώπου προς τον βορρά, προς τον Λίβανο, ένα σενάριο το οποίο πρέπει να αποφευχθεί σε κάθε περίπτωση», κατέληξε.

Κοινή γραμμή Έλληνα και Πολωνού Πρωθυπουργού

Νωρίτερα ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, προσερχόμενος στη σύνοδο Κορυφής, τόνισε τη σημασία της κοινής ευρωπαϊκής ασφάλειας.

«Όλοι οι εταίροι μας στην ΕΕ καταλαβαίνουν ότι η κοινή ευθύνη για την ασφάλειά μας είναι κάτι που χρειαζόμαστε σήμερα.

Αυτός είναι ο λόγος που αποφάσισα να προτείνω την πρωτοβουλία για ασπίδα αεράμυνας μαζί με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο» σημείωσε ο κ. Τουσκ.