Το ΖΗΝ έχει για μια ακόμη φορά ως κύριο θέμα του μια εκδοχή της έμφυλης καταπίεσης, αυτή τη φορά την πιο ακραία και ωμή, τη γυναικοκτονία. Ένας από τους ακροατές του ραδιοφώνου μάς ρώτησε τι έχει συμβεί τον τελευταίο καιρό και ακούμε συνεχώς για ειδήσεις επιθέσεων, φυσικών και θεσμικών, στις γυναίκες. Δεν έχουν αυξηθεί οι επιθέσεις. Μαζί με αυτό το καινούργιο λεξιλόγιο, τη χρήση της λέξης «γυναικοκτονία» και των αναλύσεων για τη σημασία και την έννοια της συναίνεσης, εμφανίζονται τα εργαλεία για να περιγράψουμε κάτι που περνούσε απαρατήρητο.

Η υπόθεση της δολοφονίας στα Γλυκά Νερά θα μπορούσε να είναι μια «μελέτη περίπτωσης» για τις ιδεολογικές τροπές του δημόσιου λόγου. Εκεί που κανονικά θα λέγαμε «φανταστείτε πώς θα το περιέγραφαν τα ΜΜΕ αυτό το περιστατικό “αν…”», εδώ έχουμε μια κανονική στροφή 180ο, όπου το ίδιο περιστατικό περιγράφεται με έκκληση στα εντελώς αντίθετα αντανακλαστικά, κυριολεκτικά από τη μια στιγμή στην άλλη.

Θα επισημαίναμε με οργή ότι αν ο θύτης είναι ευυπόληπτος έλλην οικογενειάρχης τα ερμηνευτικά εργαλεία είναι ψυχολογικά και πάντα ρωτάμε και «ποιος ξέρει τι θα του είχε κάνει και αυτή;», ενώ αν οι δράστες είναι αλλοδαποί, η εξήγηση είναι η χαώδης διαφορά αξιών ανάμεσα στους βαρβάρους και τους συμπολίτες μας. Αλλά ποιος θα το περίμενε ότι αυτό θα συνέβαινε μπροστά στα μάτια μας με τόσο θράσος; Ότι ο παραμυθένιος, ονειρικός γάμος (με ένα κορίτσι 18 χρονών…), θα αναποδογύριζε για να δημοσιοποιηθούν ημερολόγια που δείχνουν μια γυναίκα «απειλητική», που κι αν δεν λέγεται ωμά, το υπονοούμενο είναι ότι της άξιζε να πάθει ό,τι έπαθε.

Το ThePressProject δεν καταπιάνεται με το αστυνομικό ρεπορτάζ, οπότε δεν χρειάστηκε να παρακολουθήσει όλον τον κύκλο των αλλεπάλληλων αποκαλύψεων. Μεταδίδει την είδηση όταν φανεί ότι συνιστά «γυναικοκτονία», δηλαδή ότι πρόκειται για έγκλημα που αποδίδεται σε πραγματικές κοινωνικές νοοτροπίες, και δεν αποτελεί ευκαιρία για να εντρυφήσουμε στα σκοτεινά κίνητρα κάποιας ακραίας προσωπικότητας, από αυτές που αρέσκονται να παρουσιάζουν τα τηλεοπτικά δελτία.

Κατά τα λοιπά κάνουμε όλοι, μοιραία, τους ερασιτέχνες ντετέκτιβ, διότι προσπαθούμε να κατανοήσουμε πώς γίνεται να μη βλέπει η αστυνομία αυτά που τόσοι άλλοι έβλεπαν. Βεβαίως αντιλαμβάνομαι ότι η αστυνομία πρέπει να αποδείξει, αυτό που τα social media μπορούν απλώς να πουν, αλλά όσο προκύπτει ότι δεν ήταν πια και τόσο τέλειο αυτό το έγκλημα, αναρωτιέται μοιραία κανείς ποιο ήταν αυτό το πέπλο προστασίας που εξασφάλισε την ατιμωρησία για τόσον καιρό. Αυτό συμβαίνει και με τα σενάρια της εμπλοκής σε εγκληματικής δραστηριότητες που διακινούνται τις τελευταίες μέρες, όπου και πάλι δεν μπορούμε προς το παρόν να ξέρουμε τι αποδεικνύεται και τι όχι.

Είτε πρόκειται για τις ιδέες που ξεπλένουν τον δράστη, γιατί δεν είναι αναρχικός ή ξένος, είτε πρόκειται για το ότι είναι ευπόληπτος άνδρας-οικογενειάρχης με καλή δουλειά, είτε πρόκειται για όσα αντιλαμβανόμαστε κάτω από τη γενική ομπρέλα της λέξης «πατριαρχία», το ζήτημα παραμένει πως υπάρχει ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο οι λέξεις που χρησιμοποιούμε αλλάζουν όλη μας την οπτική.

Η Δανάη Καρυδάκη αναφέρεται στο κείμενό της στο τραγούδι «Τα νέα της Αλεξάνδρας», που γράφει και ξαναγράφει την ιστορία μιας γυναικοκτονίας καθώς διασκευάζεται για να αποδώσει αυτό που όντως συνέβη. Μια γυναικοκτονία που την αφηγείται η ανδρική ματιά, που ενοχοποιεί το θύμα και μια διασκευή που αναλαμβάνει να ξαναφέρει αυτή την ιστορία στα ίσα της.

Μέσα σε όλο τον ορυμαγδό των σχολίων που γράφονται, και παρά την επαναληψιμότητα του βασικού σκεπτικού και τα παράπονα πολλών χρηστών για το ότι όλοι παριστάνουμε τους Κλουζώ, κατά βάθος συμβαίνει κάτι βαθύτερο, που σχετίζεται με αυτό που ρώτησε ο φίλος κατά τη διάρκεια της ραδιοφωνικής μας εκπομπής: μαθαίνουμε να μιλάμε για αυτά τα θέματα με έναν τρόπο που να αποδίδει δικαιοσύνη στα θύματα. Έναν τρόπο που εντοπίζει τους μηχανισμούς που ενοχοποιούν το θύμα και συγκαλύπτουν τη βαρβαρότητα του δράστη. Και ενώ όλα αυτά δεν είναι παρά λόγια, παραμένει γεγονός ότι είμαστε -αλίμονο, μόλις τώρα- στην εποχή που αρχίζουμε να ψελλίζουμε έναν λόγο που δεν είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα των θυτών.

 

Υ.Γ. Την Τρίτη το απόγευμα στη «Φάρμα των ζώων» θα έχουμε μια συνέντευξη με τρεις γυναίκες που ξαναέγραψαν την ιστορία της Αλεξάνδρας. Να την ακούσετε!