Βαρουφάκης: Το 62% των ψηφοφόρων γύρισαν την πλάτη στα δάνεια

Για πολλούς υπήρξατε ένας ήρωας, αν και καταδικασμένος, την περίοδο της υπουργίας σας το 2015. Είπατε ότι ήταν στιγμές που άλλαξαν την ιστορία. Τι ήταν αυτό που έκανε εκείνες τις στιγμές ιστορικές, για την Ευρώπη και για εσάς;

 

Οι μόνοι ήρωες εκείνης της περιόδου ήταν οι Έλληνες που απέρριψαν με την ψήφο τους ένα ακόμα αρπακτικό δάνειο από την ΕΕ. Εγώ ήμουν απλά ο αγγελιαφόρος του μηνύματός τους.

 

Παρά τις απειλές ότι οι τράπεζες δε θα ξανανοίξουν και την εκστρατεία φόβου που εξαπέλυσαν τα μίντια , το 62% των ψηφοφόρων γύρισαν την πλάτη στα δάνεια και τις απειλές που τα συνόδευαν.

 

Ήταν μια ιστορική στιγμή επειδή για πρώτη φορά ένα χρεοκοπημένο έθνος βρήκε το κουράγιο να απορρίψει δάνεια που θα του επέτρεπαν να προσποιείται ότι όλα βαίνουν καλώς με αντάλλαγμα το κλείδωμα της πλειοψηφίας σε μια μόνιμη φυλακή χρέους. Ήταν μια ιστορική στιγμή και για έναν επιπλέον λόγο: έκανε δημόσια γνωστές τις αυταρχικές πεποιθήσεις ηγετικών στελεχών της Ευρώπης όπως του κ.Σόιμπλε που παραδέχτηκε ότι «οι εκλογές δεν επιτρέπεται να αλλάζουν την οικονομική πολιτική».

 

Τέλος, ήταν διπλά ιστορική στιγμή, γιατί η συντριβή της ελληνικής άνοιξης του 2015, επηρέασε την ψήφο υπέρ του Brexit, κάτι που με τη σειρά του έδωσε αέρα στα πανιά του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.

 

Τι μπορούν και τι πρέπει να φέρουν οι ακαδημαϊκοί στο χώρο της πολιτικής – μπορεί ένας ακαδημαϊκός να γίνει καλός πολιτικός;

 

Οι ακαδημαϊκοί μπορούν να προσθέσουν συστατικά  που λείπουν από την πολιτική: την προτεραιότητα στην ανόθευτη αλήθεια και τη φροντίδα ώστε οι προτάσεις και ιδέες που κατατίθενται στο δημόσιο διάλογο να περνούν από τη βάσανο της κριτικής. Οι επαγγελματίες πολιτικοί δυστυχώς εκπαιδεύονται να έχουν τις ακριβώς αντίθετες προτεραιότητες: είτε να υπερασπίζονται απόψεις που δεν πιστεύουν, είτε να απορρίπτουν καλές ιδέες μόνο και μόνο για να αποδομήσουν τον αντίπαλο που τις εκφράζει. Η πολιτική θα γινόταν πολύ πιο ωφέλιμη αν υιοθετούσε την ακαδημαϊκή λογική που κρίνει την ιδέα καθαυτή ανεξαρτήτως του ποιος την εκφράζει.. Αν μπορεί να γίνει ένας ακαδημαϊκός καλός πολιτικός; Αν καλός πολιτικός είναι ο μαιτρ της διαστρέβλωσης, ελπίζω πως όχι…

 

 

Τα βασικά σας πτυχία ήταν στα μαθηματικά και τα οικονομικά. Τι σας οδήγησε σε αυτή την κατεύθυνση;

 

Τα μαθηματικά είναι συναρπαστικά από αισθητικής άποψης. Ακόμα, για ένα πολιτικό ον, όπως εγώ, είναι καταπληκτικό το ότι μια θέση μπορεί να είναι σωστή ή λάθος μέσω της αποδεικτικής διαδικασίας και μόνο, ανεξαρτήτως της άποψης ή της οπτικής του καθενός. Όσο για τα οικονομικά, στις μέρες μας είναι τόσο απαραίτητα για κάποιον που ενδιαφέρεται να εκφράζει άποψη για την οργάνωση της κοινωνίας μας, όσο ήταν η Βίβλος το Μεσαίωνα.

 

 

Τα οικονομικά για τη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου ήταν στεγνά και δυσνόητα. Τι έχει αλλάξει και σε τι βαθμό έχετε συνεισφέρει σε αυτή την αλλαγή;

 

Ακόμα ο κόσμος πιστεύει ότι είναι στεγνά και δυσνόητα, και δικαίως, κατά τη γνώμη μου. Ο λόγος δεν είναι τα μαθηματικά που περιέχουν ή ότι είναι δύσκολο αντικείμενο καθαυτό. Ο λόγος είναι ότι για να λύσεις τα μαθηματικά που αφορούν τη ζωντανή καπιταλιστική οικονομία του σήμερα πρέπει να εισάγεις κρυφά αξιώματα τα οποία αφήνουν εκτός βασικές πλευρές του καπιταλισμού όπως η εργασία, το χρήμα, το χρέος. Λογικό είναι λοιπόν οι έξυπνοι φοιτητές να χάνουν το ενδιαφέρον τους να μάθουν θεωρητικά μοντέλα για τον καπιταλισμό που δεν έχουν σχέση με τη μελέτη του πραγματικού καπιταλισμού.

 

Στα έργα που έχω δημοσιεύσει σχετικά με την οικονομική θεωρία, τη θεωρία παιγνίων και την πολιτική οικονομία, προσπαθώ να διεγείρω τη φαντασία των φοιτητών, περιγραφοντας τη συναρπαστική πολιτική διάσταση που κρύβεται στα οικονομικά αξιώματα και καταδεικνύοντας τα αναλυτικά όρια των θεωριών αυτών.

 

 

Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι κυριότερες προκλήσεις για τους νέους που εισέρχονται στην αγορά εργασίας παγκοσμίως;

 

Η κύρια πρόκληση είναι διαχρονική: Να βρει κανείς μια δουλειά που θα του άρεσε να την κάνει και δωρεάν και ταυτόχρονα να κερδίζει έναν αξιοπρεπή μισθό από αυτήν.

 

Η νέα πρόκληση, με βάση τις αλλαγές στην αγορά και την εργασία, είναι πως θα χρησιμοποιήσουμε έξυπνα την τεχνολογία, χωρίς να καταλήγουμε εμείς υπηρέτες της, και πως θα έχουμε την ελευθερία να διαλέγουμε τους συνεργάτες μας, στη δουλειά και στη ζωή γενικότερα.

 

 

Πως βλέπετε το μέλλον της Ευρώπης και της Βρετανίας μετά το Brexit;

 

Αρνούμαι να κάνω προβλέψεις, κυρίως επειδή καταλήγουν πολύ απαισιόδοξες. Αντίθετα, θεωρώ χρήσιμο να τονίσω τη σημασία που έχει να δουλέψουμε από κοινού, ώστε, ανεξάρτητα από το Brexit, η δημοκρατία, η αξιοπρέπεια, η οικονομική συνεργασία να γίνουν οι κινητήριες δυνάμεις για την Ευρώπη και τη Βρετανία και θα αντιμετωπίσουν τους δύο κινδύνους που μας απειλούν: τον τοξικό εθνικισμό και τον ζημιογόνο αυταρχισμό του κατεστημένου.

 

 

Πρόσφατα γράψατε ότι η απάντηση στην παγκοσμιοποίηση και τον απομονωτισμό είναι ο αυθεντικός διεθνισμός – ένα διεθνές «New Deal» που θα συμπεριελάμβανε τη συγκέντρωση παγκόσμιων αποθεματικών. Πως μπορείτε να πείσετε τα έθνη για αυτή την πρόταση;

 

Δεν είναι δύσκολο να πειστεί η πλειοψηφία στις περισσότερες χώρες του κόσμου για την ανάγκη ενός διεθνούς “New Deal”. H κοινή λογική είναι με το μέρος μας: Ζούμε σε ένα κόσμο που παράγει τα μεγαλύτερα αποθεματικά από το Β Παγκόσμιο και μετά, ενώ το επίπεδο των επενδύσεων αναλογικά είναι το χαμηλότερο για αυτό το χρονικό διάστημα. Οι δυνάμεις της αγοράς απέτυχαν θεαματικά να ενεργοποιήσουν αυτά τα λιμνάζοντα κεφάλαια και να τα μετατρέψουν σε πράσινες επενδύσεις που τόσο χρειάζεται η ανθρωπότητα. Αν το σκεφτεί κανείς καταλαβαίνει ότι χρειάζεται μια προσέγγιση τύπου New Deal σε διεθνή κλίμακα: ένας πολιτικός μηχανισμός που θα κατευθύνεται σε επίπεδο G20, που θα ανακυκλώνει τα πλεονάσματα χρηματοδοτώντας την καινοτομία και τις κοινωνικές υπηρεσίες.

 

Συνεπώς, η πραγματική δυσκολία δεν είναι να πειστούν οι άνθρωποι. Η πρόκληση είναι να καταφέρουμε να παραμερίσουμε τα εμπόδια που βάζει μια μικρή μειοψηφία της οποίας τα συμφέροντα εξυπηρετούνται από τη σημερινή, ασταθή καθεστηκυία τάξη.

Δείτε εδώ τη συνέντευξη στον ιστότοπο του Πανεπιστημίου.