«Ακολουθώντας την πορεία της Χρυσής Αυγής» με τον Δημήτρη Ψαρρά (audio)

Συνέντευξη στους Ορέστη Βέλμαχο και Μηνά Κωνσταντίνου

Η δίκη της Χρυσής Αυγής κρατάει από τον Απρίλιο του 2015, και από τα δικαστικά έδρανα έχουν περάσει μέχρι στιγμής σχεδόν 200 συνήγοροι υπεράσπισης, αναμένονται περισσότεροι από 300 μάρτυρες, ενώ οι κατηγορούμενοι είναι 68. Η δίκη της εγκληματικής οργάνωσης είναι η πιο μεγάλη και πολύκροτη στη σύγχρονη ιστορία και δεν υπάρχει προηγούμενο. 

Ο δημοσιογράφος της Εφημερίδας των Συντακτών και ερευνητής, Δημήτρης Ψαρράς, μελετά τις οργανώσεις της ακροδεξιάς σε Ελλάδα και Ευρώπη, καθώς και ειδικά τη δράση της Χρυσής Αυγής εδώ και τρεις και πλέον δεκαετίες, και είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους που είναι βαθείς γνώστες του μοντέλου της εγκληματικής αυτής οργάνωσης, γεγονός που τον έφερε και στο εδώλιο να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που η κατάθεσή του κράτησε τρεις ολόκληρες ημέρες, με τον ίδιο να παραθέτει πολύ σημαντικά στοιχεία για την πορεία της δίκης, κάτι που τον έφερε πολλάκις στο στόχαστρο του ναζιστικού μορφώματος.

Ο Δ. Ψαρράς, λίγες ημέρες μετά την τρίτη του κατάθεση, που σηματοδοτεί το πέρασμα στη φάση της εξέτασης του τεράστιου όγκου των οπτικοακουστικών υλικών που συμπεριλαμβάνονται στο κατηγορητήριο, μίλησε στο TPP για τα όσα έχουν προκύψει μέχρι στιγμής από την ακρόαση, καθώς και για όσα έπονται το επόμενο διάστημα στη δίκη που θα έπρεπε να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον κάθε δημοκρατικού πολίτη.

 

-Μόλις πριν λίγες μέρες ήταν η σειρά σου να καταθέσεις στη δίκη, μια μακρά κατάθεση η οποία περιελάμβανε πολύ σημαντικά στοιχεία.  
 

Ναι, κράτησε 3 δικάσιμες μέρες. Εγώ, επειδή το όνομα μου αρχίζει από Ψ ήμουν ο τελευταίος μάρτυρας. Μετά από μένα υπάρχουν μόνο οι λεγόμενοι προστατευόμενοι μάρτυρες. Ουσιαστικά ολοκληρώθηκε με αυτή την κατάθεση μια μακρά πορεία των μαρτύρων του κατηγορητηρίου.

Νομίζω ότι ήδη πριν από τη δική μου κατάθεση έχει τεκμηριωθεί πλήρως αυτό που ορίζει το κατηγορητήριο ως στοιχείο της εγκληματικής δράσης της Χρυσής Αυγής και το γεγονός επίσης πιστοποιήθηκε με όλες αυτές τις δεκάδες μαρτυρίες. Το γεγονός δηλαδή ότι δεν πρόκειται για μια οργάνωση εγκληματική μέσα σε ένα κόμμα, αλλά για μια εγκληματική οργάνωση που ταυτίζεται με ένα κόμμα, για την ακρίβεια που πήρε τη μορφή κόμματος για να καλύψει την εγκληματική της δράση.

Κατά τη διάρκεια της δίκης κατέθεσες στοιχεία από το καταστατικό της εγκληματικής αυτής οργάνωσης, τα οποία η ίδια αρνείται.
 

Από την προδικασία, την προκαταρκτική εξέταση που είχε διαταχθεί από την εισαγγελία του Αρείου Πάγου το φθινόπωρο του 2013 είχα κληθεί από τον αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου τον κύριο Βουλιώτη και κατέθεσα ό,τι στοιχεία είχα για την υπόθεση αυτή την οποία παρακολουθώ από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και κατέθεσα το γνήσιο καταστατικό αυτής της οργάνωσης το οποίο έχει συνταχθεί το 1987.

Αυτό το καταστικό προσπαθεί η ίδια η οργάνωση να διαψεύσει επειδή πράγματι είναι απολύτως επιβαρυντικό για την ίδια, διότι αφενός μεν αναφέρεται στον εθνικοσοσιαλισμό, στο ναζισμό ως ιδεολογία της αφετέρου περιγράφει τη δομή της τη στρατιωτική και επιχειρησιακή της δομή που δεν ταιριάζει φυσικά σε ένα κόμμα και κυρίως και πιο δύσκολο για τον ίδιο τον Μιχαλολιάκο είναι το γεγονός ότι υπάρχει ειδικό κεφάλαιο το οποίο επονομάζεται η αρχή του αρχηγού.

Το καταστατικό περιγράφει τον ιδιαίτερο ρόλο του αρχηγού σ αυτήν την υπόθεση και φυσικά είναι ενοχοποιητικό για τον ίδιο τον Μιχαλολιάκο, είναι μετάφραση του γερμανικού όρου Führerprinzip –  Führer, ο οδηγητής ο αρχηγός,  prinzip, η αρχή. Όπως είχε λοιπόν το χιτλερικό κόμμα τον φίρερ που τα αποφάσιζε όλα έτσι έχει και η χρυσή αυγή σε μικρογραφία τον  μιχαλολιάκο που αποφασίζει για όλα. 

-Συνεπώς θα λέγαμε ότι το καταστατικό μπορεί να ρίξει πολύ φως, μπορεί να δώσει μια μεγαλύτερη περιγραφή του χαρακτήρα της οργάνωσης. Δεν μπορούμε να εξετάσουμε την υπόθεση χωρίς να λάβουμε υπόψη ένα τέτοιο στοιχείο.
 

Ακριβώς. Και γι αυτό ακριβώς το λόγο η οργάνωση επιχειρεί με κάθε τρόπο να το διαψεύσει. Όμως αυτό είναι αδύνατο. Η Χρυσή Αυγή ισχυρίζεται ότι το πρώτο και μοναδικό της καταστατικό είναι αυτό που κατέθεσε η ηγεσία της στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου στις 30 Αυγούστου του 2012, μετά τις εκλογές στις οποίες εξέλεξε βουλευτές. Αυτό φυσικά είναι από μόνο του περίεργο διότι κανένα κόμμα δεν υποβάλλει αιτήσεις ή καταθέτει καταστατικά μετά τις εκλογές. Αυτό είναι μια διαδικασία που γίνεται πριν τις εκλογές για να εγκρίνει ο Άρειος Πάγος τη συμμετοχή των κόμματων στις εκλογές. Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι το ίδιο αυτό το καταστατικό του 2012 το όποιο θεώρει η ΧΑ ως μοναδικό, λέει ότι αποφασίστηκε στις 22 Αυγούστου του 2012.

Υποστηρίζει δηλαδή ότι είναι μεταγενέστερο. Υπάρχουν πάμπολλα δημοσιεύματα προγενέστερα της εφημερίδας ή του περιοδικού της ΧΑ τα όποια αναφέρονται σε καταστατικό. Ποιο είναι αυτό το καταστατικό; Όταν αναφέρεται τη δεκαετία του ’90, τη δεκαετία του 2000, τη δεκαετία του 2010; Φυσικά είναι αυτό το οποίο κατέθεσα εγώ. Η δυσκολία στην οποία βρέθηκε η υπεράσπιση να διαψεύσει το γνήσιο αυτό καταστατικό έγινε ακόμα μεγαλύτερη επειδή εγώ έφερα και ένα στοιχεία στο ακροατήριο για το πώς έφτασε κατ αρχήν στα χέρια μου αυτό το καταστατικό.
 

Aυτό είναι το κωμικοτραγικό… Το καταστατικό μαζί με πολλά άλλα υλικά και τη διακήρυξη της την ιδεολογική που και αυτήν αρνείται σήμερα η ΧΑ ήρθαν και μάλιστα με σφραγίδες επίσημες από την ίδια τη ΧΑ στις αρχές 1988 στο περιοδικό «σχολιαστής» που δούλευα τότε. Τότε η ΧΑ δεν είχε αρχίσει ακόμα την εγκληματική δράση της στο πεζοδρόμιο. Ήταν απλά δηλαδή ένας στενός κύκλος ναζιστών που βρίσκονταν στα γραφεία στην Κεφαλλήνιας στην κυψέλη που ήταν τότε το κέντρο τους και απλώς αντάλλαζαν απόψεις για τον Χίτλερ, πόζαραν μπροστά στις σβάστικες και τις χιτλερικές σημαίες αλλά αυτά όλα δεν έχουν ποινικό ενδιαφέρον. Μπορεί να είναι αποκρουστικά αλλά δε διώκονται από το νόμο.

Εμείς στο περιοδικό «Σχολιαστής» είχαμε αναφερθεί σε κάποια ρατσιστικά συνθήματα που είχε υπογράψει η ΧΑ στους δρόμους και με αυτή την αφορμή αυτοί μας έστειλαν αυτά τα υλικά. Τότε, επειδή ήξεραν ότι η δράση τους δεν είναι ποινικά κολάσιμη και αυτό που τους ενδιέφερε ήταν να προβληθούν θεώρησαν ευκαιρία να ασχοληθεί ένα αριστερό περιοδικό μαζί τους. Εμείς φυσικά απαντήσαμε και μάλιστα είχαμε μια μεγάλη απάντηση για ποιον λόγο γράφουν ρατσιστικά συνθήματα. Εμείς φυσικά δε βάλαμε την απάντηση και κάναμε ένα μικρό σχόλιο ότι εμείς λάβαμε αυτά τα υλικά, υπάρχει το τεκμήριο ότι είχαν σταλεί το ’98 αυτά τα υλικά, και λέγαμε ότι εμείς δεν ανοίγουμε διάλογο με τους ναζιστές.

Το πιο αστείο είναι ότι στο επόμενο τεύχος της ίδιας της ΧΑ ανταπάντησε η ΧΑ επιβεβαιώνοντας ότι μας έστειλαν αυτά τα υλικά και λέγοντας ότι εμείς δεν καταλαβαίνουμε τίποτα από εθνικοσοσιαλισμό, αλλά αυτοί το μόνο που καταλαβαίνουν είναι μια γροθιά στη μούρη. Και απειλή δηλαδή, αλλά κυρίως επιβεβαίωση ότι αυτοί μας είχαν στείλει τα υλικά. Όπως καταλαβαίνετε αιφνιδιάστηκαν με αυτή την αποκάλυψη η όποια δεν μπορεί να αμφισβητηθεί με την έννοια ότι είναι σε περιοδικά όχι μόνο αντίπαλα προς τη ΧΑ αλλά και στο ίδιο το περιοδικό της.

Εξάλλου για τη γνησιότητα αυτού του καταστατικού που έχω στα χέρια μου και που έχω καταθέσει στη δικαιοσύνη, συνηγορεί το γεγονός ότι μέρος του καταστατικού είχαμε δημοσιεύσει με την ομάδα του «Ιού» στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία τον Οκτώβριο του 1990, πολύ παλιά δηλαδή, και πάλι το καλοκαίρι του 1998 μετά τη δολοφονική επίθεση του τάγματος εφόδου με επικεφαλής τον Περίανδρο Ανδρουτσόπουλο εναντίον του Κουσούρη και των συντρόφων του. Επομένως υπήρχε και αυτό το στοιχείο, ότι ήδη το καταστατικό αυτό έχει δημοσιευτεί εν μέρει τουλάχιστον και φυσικά ποτέ δε διανοήθηκε η ΧΑ να το αμφισβητήσει.
 

Ανέφερες προηγουμένως ότι τότε το '87 ήταν στο περιθώριο και αυτό που τους ένοιαζε ήταν να προβληθούν. Πότε συναντάμε αυτόν τον περιβόητο διπλό λόγο της Χρυσής Αυγής και που «πάτησε» αυτός ο διπλός λόγος;
 

Kατ' αρχήν, αυτός ο διπλός λόγος υπήρχε εξ αρχής, γιατί προφανώς και οι ίδιοι καταλάβαιναν, ακόμα και την περίοδο που ήταν παρά πολύ στενά ναζιστική ομάδα,  ότι δε θα περνούσαν τόσο εύκολα αυτά τα μηνύματα σε μια χώρα που -παρά το γεγονός ότι υπήρξαν και εδώ φυσικά συνεργάτες των Γερμανών και δοσίλογοι-  έχει μια πολύ πικρή και ματωμένη ιστορία την περίοδο της κατοχής. Ακόμα και πριν το ’88, πριν να υπάρξει καν αυτό το καταστατικό, τη σβάστικα την παρουσίαζαν λίγο μεταλλαγμένη. Πολύ γρήγορα την άλλαξαν με ένα σύμβολο πάλι των SS, αλλά όχι τόσο γνωστό, δηλαδή μόνο στους μυημένους παρέπεμπε στα SS –ένα στοιχείο του ρουνικό αλφαβήτου και κατά τραγική σύμπτωση αυτό το σήμα ήταν που έφερε και η στρατιωτική μονάδα που μπήκε και έκαψε το Δίστομο και σκότωσε τους Έλληνες πατριώτες τότε.

Θέλω να πω ότι ο διπλός λόγος υπήρχε ήδη στη ΧΑ, όμως, από τη στιγμή στις αρχές του '90 που αρχίζει να αναπτύσσεται στη χώρα μας ένα εθνικιστικό κίνημα γύρω από το ζήτημα του μακεδονικού. Ταυτόχρονα αναπτύσσεται μια έντονη ξενοφοβία και ένας ρατσιστικός λόγος που περιστρέφεται γύρω από την εγκληματικότητα των μεταναστών, που για πρώτη φορά εισέρρεαν τόσο μαζικά στη χώρα μετά το άνοιγμα των συνόρων στις πρώην σοβιετικές, στην Αλβανία. Ήταν τότε οι πρώτοι μετανάστες. Αν δούμε το βαρόμετρο το 1992, η χώρα μας μεταξύ των -τότε- 15 της ΕΕ ήταν η πιο ανεκτική. Μέσα σε 3 χρόνια, το '95, γίνεται η πιο ξενόφοβη.

Είναι εντυπωσιακή η κοινωνική αλλαγή. Και τότε βλέπει ο Μιχαλολιάκος ότι μπορεί να κολυμπήσει σε αυτό το ρεύμα. Δεν τους ενδιάφερε πραγματικά ούτε το Μακεδονικό ούτε το μεταναστευτικό αλλά είδαν ότι μπορούσαν  να το χρησιμοποιήσουν. Η πρώτη δημόσια εμφάνιση της ΧΑ με τα σήματα της με τα πανό της και τα λοιπά γίνεται το δεκάμερο του 1992 στο μεγάλο συλλαλητήριο στην Αθήνα για το μακεδονικό, όπου μετέχουν. Και μετά το συλλαλητήριο πάνε και επιτίθενται στην ΑΣΟΕΕ όπου ήταν μια κατάληψη φοιτητών. Μετά πηγαίνουν σε μια κατάληψη ενός στεκιού από αντιεξουσιαστές και έχουμε τραυματίες. Πρώτη φορά η τηλεόραση δείχνει τη δράση της ΧΑ τότε. Και από τότε έχουμε πλέον συστηματική δράση στο πεζοδρόμιο, το όποιο θέλουν να κατακτήσουν συμφώνα με τα δικά τους λόγια. 

-Μπορείς να μας πεις για τη δομή της οργάνωσης; Μας είπες πριν για την αρχή του αρχηγού. Η όλη η οργάνωση η εγκληματική πως είναι δομημένη;
 

Όπως αναφέρει και το ίδιο το καταστατικό, υπεράνω όλων είναι ο αρχηγος, αυτος αποφασίζει για τα πάντα, υπάρχει ένας ενδιάμεσος πυρήνας, που σήμερα ονομάζονται περιφερειάρχες. Οι περιφερειάρχες συγκροτούν μαζί το πολίτικο συμβούλιο της οργάνωσης. Κάτω από αυτούς είναι οι κυρίαρχες, οι όποιοι έχουν τα τοπικά συμβούλια. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο αρχηγός διορίζει και το πολίτικο συμβούλιο, τους περιφερειάρχες και τους κυρίαρχες και τα τοπικά συμβούλια.

Δηλαδή, ουσιαστικά όλοι υπόκεινται στην επιλογή του αρχηγού, γι αυτό είναι ισόβιος ο αρχηγός, δεν αμφισβητείται από κανέναν και από τίποτα και δεν προβλέπεται και στα συνέδρια, παρά μόνο αν το ζητήσουν το 50% αυτών που έχει ο ίδιος επιλέξει, το όποιο είναι βεβαία οξύμωρο, όχι να ζητήσουν την αλλαγή, να βάλουν στα θέματα του συνεδρίου το θέμα ψηφοφορίας για τον αρχηγό. Δηλαδή δεν υπάρχει κάπου καν αυτό που σε ορισμένα κόμματα γίνεται με επανεκλογή. Για όλα αποφασίζει ο αρχηγός, διότι ο αρχηγός θεωρείται αυτό που ήταν ο Χίτλερ.

-Άρα αυτό που λέμε είναι ότι δεν υπάρχει πιθανότητα να έχει γίνει κάποιο χτύπημα που να το έχει αποφασίσει κάποιος πυρηνάρχης μονός του και ο Μιχαλολιάκος να μην είναι ενήμερος γι' αυτό που έχει συμβεί;
 

Καμία τέτοια περίπτωση δεν υπάρχει. Φυσικά, εδώ πρέπει να προσέξουμε γιατί αυτό δε σημαίνει ότι έχει σχεδιάσει τη συγκεκριμένη δολοφονία από μέρες ο Μιχαλολιάκος. Για παράδειγμα δεν είχε σχεδιάσει τη δολοφονία του Φύσσα τις προηγούμενες μέρες. Δε δρα έτσι η ΧΑ. Έχουμε άλλες ένοπλες οργανώσεις οι οποίες δρουν με συμβολικά χτυπήματα εναντίον κάποιων βιομηχάνων κάποιον  πολιτικών κλπ. Δεν είναι έτσι η ΧΑ. Στοχοποιεί ομάδες πολιτών και μέσα στις ομάδες αυτές θεώρει ότι μπορεί να ασκήσει βία έως και δολοφονία. Δηλαδή στο ΠΑΜΕ θα μπορούσε να δολοφονηθεί ο πρόεδρος της ομοσπονδίας μέταλλων αλλά θα μπορούσε να είχε δολοφονηθεί και κάποιος άλλος από κει.

 

Θέλω να πω –γιατί αυτό είναι ένα από τα επιχειρήματα της οργάνωσης η όποια λέει ότι δεν υπάρχει – πως ο αρχηγός ξέρει.. Ο Μιχαλολιάκος τους λέει «πρέπει να χτυπήσουμε τώρα το ΠΑΜΕ». Τίποτα από όλα αυτά δε γίνεται όμως χωρίς τη γενικότερη εντολή του αρχηγού. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα έφευγε όποιος το έκανε νύχτα, όπως έχει συμβεί  για κάποιους που έχουν παρακούσει εντολές και έχουν κινηθεί εκτός. Αν μου επιτρέπεται να προσθέσω ότι ο περιφερειάρχης, ο όποιος εμπλέκεται σε όλες αυτές  τις τελευταίες επιθέσεις, είναι ο Λαγός ο όποιος εμφανίζεται παντού να έχει επικοινωνήσει και πριν και μετά με όλου τους δράστες.

Στο δε Μελιγαλά είναι παρών στη διάρκεια των επεισοδίων. Λοιπόν, ο Μιχαλολιάκος όχι μόνο δεν τον έχει απομακρύνει αλλά τον έχει αναβαθμίσει και αυτή τη στιγμή εμφανίζεται ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος. Δίνει αυτός τον τόνο της δημόσιας παρουσίας της Χρυσής Αυγής . Ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο επιβραβεύεται και επιβεβαιώνεται το γεγονός ότι όσα έκανε έγιναν στο πλαίσιο των διαταγή του αρχηγού. 

–Από τις καταθέσεις και τα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί στη δίκη μέχρι στιγμής, έχει προκύψει ένα περίγραμμα της εγκληματικής οργάνωσης. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που προκύπτουν;
 
Πράγματι, έχει προκύψει πλήρως η δομή την οποία περιγράφει το κατηγορητήριο και που απαιτείται για να ασκηθεί η δίωξη με βάση το συγκεκριμένο άρθρο του ποινικού κώδικα. Δηλαδή, έχει αποδειχθεί ότι αυτή η οργάνωση έχει συγκροτηθεί με μια σαφή και συνεχή δράση, με στόχο να διαπράξει αυτά τα εγκλήματα για τα οποία κατηγορείται. Επίσης, ότι η δομή της περιλαμβάνει, όχι μόνο περισσότερα των δύο ατόμων που απαιτούνται από το νόμο, αλλά υπάρχει μία πολύ σαφής στρατιωτική δομή που επιβεβαιώνεται από όλες τις μαρτυρίες που έχουν μέχρι στιγμής κατατεθεί στο δικαστήριο.
 
Υπήρχε μία δυσκολία επί χρόνια, μία αδυναμία, μία παγίδα θα έλεγα, που είχε στήσει η ομάδα του κ. Μιχαλολιάκου στην ελληνική κοινωνία, χρησιμοποιώντας τη μορφή κόμμα. Το ελληνικό Σύνταγμα, επειδή έχει συνταχθεί και ψηφιστεί μετά την πτώση της δικτατορίας, έχει μία ειδική προστασία για τα κόμματα. Κατά τη συζήτηση του σχεδίου Συντάγματος αυτού, που είχε καταθέσει τότε η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή, υπήρχε στο αρχικό σχέδιο ένα άρθρο, το οποίο πρόβλεπε την δυνατότητα απαγόρευσης κόμματος, στην περίπτωση που αυτό στρέφεται κατά της έννομης τάξης.
 
Αυτή η διάταξη απαλείφθηκε στη συνέχεια, επειδή υπήρξε πρόσφατη η εμπειρία της δικτατορίας, και όλοι θεωρούσαν ότι κινδύνευε η Αριστερά ή ο προοδευτικός χώρος γενικότερα να γίνουν θύματα της εφαρμογής μιας παρόμοιας διάταξης. Έτσι, το Σύνταγμα είναι από τα πιο φιλελεύθερα της Ευρώπης.
 
Εκείνο που δεν είχε κατανοήσει η ελληνική έννομη τάξη, και δυστυχώς χρειάστηκε η θυσία του Παύλου Φύσσα για να το κατανοήσει, είναι ότι θα μπορούσε η Δικαιοσύνη να δει όλες τις δικογραφίες που σχετίζονται με αυτή τη συγκεκριμένη οργάνωση, για να διαπιστώσει εάν οι δικογραφίες αυτές σχετίζονται με αυτό που προβλέπει το άρθρο 187.1 για τις εγκληματικές οργανώσεις.

 
-Το οποίο, να θυμίσουμε, συνέβη αμέσως μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα…
 
Ακριβώς, υπέβαλε τότε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Νίκος Δένδιας, όλες τις δικογραφίες που χρόνιζαν στα ντουλάπια του υπουργείο και της Δικαιοσύνης. Ήταν 37 και στο τέλος έγιναν περισσότερες από 100, και διαπίστωσε η εισαγγελία του Αρείου Πάγου ότι πράγματι, αυτές είναι σαν να ανταποκρίνονται φωτογραφικά στην έννοια της εγκληματικής οργάνωσης. Έτσι έγινε το επόμενο βήμα, η προκαταρκτική εξέταση, και τελικά η σύλληψη και η κατηγορία εναντίον της ηγεσίας της οργάνωσης.
 
Ο μόνος που ήξερε ότι η μορφή κόμμα διευκολύνει τη δράση της ήταν η ίδια η Χρυσή Αυγή. Ο κ. Μιχαλολιάκος υπέβαλλε αίτημα στον Άρειο Πάγο για την αναγνώριση κόμματος, μάλιστα τότε το έλεγε κίνηση «Λαϊκός Σύνδεσμος», το 1983. Έντεκα χρόνια προτού κατέβει για πρώτη φορά η Χρυσή Αυγή σε εκλογές, όταν ήταν όλοι κι όλοι δέκα άνθρωποι.
 
Γιατί το έκανε αυτό; Επειδή ήξερε ότι η μορφή κόμμα εξασφαλίζει ενός είδους ασυλία σε όποιον το χρησιμοποιεί. Πράγμα που το βλέπουμε και τώρα. Δηλαδή, ακόμα και εάν καταδικαστεί σύσσωμη η ηγεσία της ΧΑ στη δίκη αυτή, θα πρέπει να καταστεί αμετάκλητη η απόφαση, για να στερηθούν τα πολιτικά δικαιώματα. Θα παραμείνουν στη Βουλή, ακόμα και ως καταδικασμένοι και φυλακισμένοι. Επίσης, το ίδιο το κόμμα θα μπορεί θεωρητικά να ξανακατέβει στις επόμενες εκλογές.

 
Βεβαίως, ο Άρειος Πάγος θα κληθεί να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα, και ενδεχομένως δώσει κάποια λύση, με βάση την ισχύουσα νομολογία για άλλες περιπτώσεις.
 
Αλλά θέλω να πω ότι είναι μία πολύ suis generis υπόθεση, δεν υπάρχει σε όλη την Ευρώπη παρόμοια. Μία εγκληματική οργάνωση που να εμφανίζεται με τη βιτρίνα πολιτικού κόμματος, και να έχει καταφέρει και να βρίσκεται στη Βουλή.
 
Μάλιστα, οι αδελφές ευρωπαϊκές οργανώσεις της ΧΑ δεν μετέρχονται ανοιχτά τη βία. Προσπαθούν να το κάνουν κεκαλυμμένα, ή με κάποια παρακλάδια τους, με άλλα ονόματα, ώστε να διατηρούν τη μορφή αυτή. Εξού και τα γνωστά ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης, η Μαρίν Λεπέν, το γερμανικό AFD, αλλά και άλλες οργανώσεις δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για τη ΧΑ. Διότι τους χαλάει το προφίλ της εθνικιστικής μεν, αλλά όχι ναζιστικής και εγκληματικής οργάνωσης.
 
-Ακούγονται συχνά αιτιάσεις, αλλά και εύλογες απορίες, για τον χρόνο που παίρνει για να ολοκληρωθεί η δίκη. Καθυστερεί στ' αλήθεια η δίκη της Χρυσής Αυγής;
 
Καταρχήν, όσοι ανησυχούν για καθυστέρηση της δίκης, να ξέρουν πως πηγαίνει όσο γρήγορα θα μπορούσε να πάει. Βεβαίως, θα ήταν καλύτερα να διεξάγεται μόνο στο Εφετείο, και να μην πηγαινοέρχεται μεταξύ Εφετείου και αίθουσας του Κορυδαλλού, όπου είναι δύσκολα τα πράγματα και πολύ αντίξοες οι συνθήκες για όλους τους παράγοντες της δίκης. Αλλά, να πούμε εδώ, ότι στον Κορυδαλλό είχε νόημα να γίνεται, όσο ήταν προφυλακισμένοι οι κατηγορούμενοι.
 
Τώρα, όχι μόνο δεν είναι προφυλακισμένοι οι κατηγορούμενοι, αλλά κανένας τους δεν πατάει στην ακροαματική διαδικασία. Επομένως δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για να διεξάγεται η δίκη στην αίθουσα του Κορυδαλλού. Αλλά αυτό είναι σοβαρό, αλλά δευτερεύον θέμα.
 
Η δίκη πηγαίνει πολύ γρήγορα, αλλά είναι πάρα πολύ μεγάλη δίκη. Δεν υπάρχει άλλη τέτοια μεγάλη δίκη. Σκεφτείτε ότι είναι 68 οι κατηγορούμενοι, σχεδόν 200 οι συνήγοροι υπεράσπισης, θα είναι περισσότεροι από 300 οι μάρτυρες. Τα δε αναγνωστέα, δηλαδή τα ντοκουμέντα, τα έγγραφα και τα βίντεο που θα ξεκινήσουν να εξετάζονται αυτή την εβδομάδα, είναι ένα τερατώδες υλικό, αρκεί να πούμε πως ο όγκος τους είναι παραπάνω από 3 Terrabite.

 
-Τεράστιος όγκος υλικού…
 
Ακριβώς, διότι είναι εκατοντάδες ώρες βίντεο, χιλιάδες έγγραφα και άλλα. Αυτά όλα, θα πρέπει να γίνουν με τάξη και δικονομική ακρίβεια.
 
Βεβαίως, να πούμε ότι η δίκη αυτή είχε αργήσει. Έχει καθυστερήσει επειδή άργησε να αρχίσει. Θα μπορούσε να έχει αρχίσει μετά τη σύλληψη του Περίανδρου, δηλαδή στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, το 2005-2006. Τότε που είχαμε όλα τα στοιχεία που τελικά οδήγησαν σε αυτή τη δίκη.

 
-Άλλωστε, να υπογραμμίσουμε πως όσον αφορά τη δομή και τη σύνθεση της οργάνωσης, τα στοιχεία υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια.
 
Αυτή είναι η αλήθεια, ωστόσο ο εισαγγελέας έχει αναγκαστεί να περιοριστεί στα υλικά από το 2008 μέχρι το τέλος του 2013, όταν συντάχθηκε το κατηγορητήριο. Όμως αυτό συνέβη μόνο για να μην γίνει ακόμα πιο τερατώδης αυτή η δίκη και δεν τελειώσει ποτέ.
 
Αλλά για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, η δίκη του NSU, μίας εγκληματικής οργάνωσης που έχει έμμεση σχέση με τη ΧΑ, η οποία κατηγορείται για τη δολοφονία δέκα μεταναστών στη Γερμανία (εκ των οποίων ένας Έλληνας), τώρα φτάνει στο τελικό της στάδιο, και έχει κρατήσει περισσότερα από τέσσερα χρόνια. Παρά το γεγονός πως η κατηγορούμενη ήταν μόνο μία γυναίκα και ελάχιστα περιφερειακά μέλη της οργάνωσης.
 
Επομένως δεν είναι πολύς ο χρόνος. Η ΧΑ επιχειρεί φυσικά να κωλυσιεργήσει με κάθε τρόπο, και να προβάλλει ότι έχει λήξει η υπόθεση. Αντίθετα, όποιος παρακολουθήσει τις εξελίξεις θα διαπιστώσει το αντίθετο. Να σημειωθεί πως όποιος επιθυμεί μπορεί να το κάνει μέσω του Παρατηρητηρίου που έχει συσταθεί από εθελοντές με καθημερινή παρακολούθηση της δίκης, στιγμή προς στιγμή, στο σάιτ GoldendawnWatch, όπου υπάρχει επίσης όλο το χρονικό της δίκης.

-Μιλάμε για έναν τόσο μεγάλο όγκο δεδομένων, εκτός όσων έχουν έχει δει τη δημοσιότητα;

Βεβαίως. Το πιο επιβαρυντικό υλικό είναι τα βίντεο, που δεν κατάφεραν να τα εξαφανίσουν γιατί δεν φαντάστηκαν πως η ασφάλεια θα έπαιρνε τους σκληρούς δίσκους τους. Μόνο στο σπίτι του Χρήστου Παππά στα Γιάννενα βρέθηκαν χαρτιά, επειδή δεν πρόλαβε να το περάσει. Βρήκαμε διαδικτυακά πολύ υλικό που επιβεβαιώνει το κατηγορητήριο με πολύ στιβαρό τρόπο.
 

-Από το 2012 και μετά που υπήρξε το επικοινωνιακό ξέσπασμα της ΧΑ, είδαμε την πλειοψηφία των ΜΜΕ να προβάλει τη lifestyle πλευρά του ναζισμού. Δεν ήξεραν ή απλά θέλησαν να το προωθήσουν;

Υπάρχει η ευθύνη των δημοσιογράφων και των πολιτικών για τον τρόπο που αντιμετώπισαν την υπόθεση. Ο καθένας ήθελε να κερδίσει κάτι, αδιαφορώντας για την ουσία. Η πλειοψηφία των ΜΜΕ τους αντιμετώπισε βλέποντας τη lifestyle πλευρά τους. Τους είδε ως ανθρώπους με μπράτσα, που κάνουν τις διακοπές τους.  Ακόμα και η σβάστικα στο χέρι του Κασιδιάρη προβλήθηκε χωρίς να σοκάρει, καθώς θεωρήθηκε πως δεν έχει καμία σχέση με το ναζισμό. Αυτό βέβαια δεν ισχύει, καθώς η σβάστικα στο χέρι του Κασιδιάρη, δεν είναι αρχαιοελληνικό σύμβολο που δεν έχει σχέση με το ναζισμό.

Η σβάστικα στο χέρι του Κασιδιάρη είναι δεξιόστροφη και στραμμένη σε 95 μοίρες, ενώ η αρχαιοελληνική είναι όρθια και κυρίως αριστερόστροφη. Ο ίδιος ο Χίτλερ αναφέρει στο βιβλίο του «Ο Αγών μου» αναφέρει γιατί ο ίδιος επέλεξε να την στρέψει κατά 45 μοίρες. Ήθελε να έχει μεγαλύτερη δυναμική. Αυτή λοιπόν η σβάστικα προβαλλόταν χωρίς να τρέχει τίποτα…

Ας πάρουμε για παράδειγμα τη μεγαλύτερη κυριακάτικη εφημερίδα, το «Πρώτο Θέμα». Οργάνωσε ένα στημένο ρεπορτάζ, το οποίο πήρε διαστάσεις και το έχουν δεχτεί ακόμα και καλοπροαίρετοι άνθρωποι, με τη γιαγιά στα ΑΤΜ. Πρόκειται για ένα στημένο ρεπορτάζ. Η γιαγιά είναι η Εριφύλη Πλωμαρίτη, μητέρα του Αλέξανδρου Πλωμαρίτη, που είναι μέλος της Χρυσής Αυγής. Η εφημερίδα δεν έχει ανασκευάσει το «μαϊμού» ρεπορτάζ.

Ξαφνικά υπήρξε μια τομή. Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα, που είχε ελληνικό αίμα. Δεν  μπορούσαμε να ξυπνήσουμε αλλιώς και να δούμε τι γινόταν. Έπρεπε να τρέξει ελληνικό αίμα, το αίμα του Παύλου Φύσσα. Τότε ξαφνικά όλα αντιστράφηκαν. Άνθρωποι που δεν είχαν την παραμικρή ιδέα, έψαχναν να βρουν τι φταίει. Γράφτηκαν πολλά για οπλοστάσιο της Χρυσής Αυγής αλλά δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει κρυμμένο οπλοστάσιο. Βρίσκουν επί τόπου πράγματα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως όπλα. Δεν σκοτώθηκε ο Φύσσας από το περίστροφο του Ρουπακιά, αν και αυτός κατείχε περίστροφο. Πάλι σε άλλη κατεύθυνση πήγαμε.

-Επειδή ο κόσμος περίμενε να δει το οπλοστάσιο που ποτέ δεν υπήρξε;

Βέβαια. Είχε καλλιεργηθεί άλλη εικόνα που χρησίμευσε υπέρ τους. Το χρησιμοποίησε και η Υπεράσπιση στη δίκη. Αυτό βέβαια δεν μειώνει καθόλου την εγκληματική δράση της οργάνωσης.

-Με αφορμή τη στάση των ΜΜΕ και πηγαίνοντας και πιο πίσω, μπορούμε να εντοπίσουμε τον δήθεν αντισυστημικό χαρακτήρα της ακροδεξιάς; Πως προετοιμάστηκε το έδαφος;

Στη δεκαετία του ’90 είχαμε το θέμα του Μακεδονικού και για πρώτη φορά την είσοδο πολλών μεταναστών από την Αλβανία, σε μια κοινωνία ανέτοιμη να υποδεχτεί ένα τέτοιο ρεύμα. Την ίδια περίοδο είχαμε και την ίδρυση των πρώτων ιδιωτικών ΜΜΕ, που έδιναν μεγαλύτερη διάσταση στα φαινόμενα εγκληματικότητας των μεταναστών. Το 2000 ήρθε το θέμα του θρησκεύματος στις ταυτότητες, με την εκκλησία να υποδαυλίζει το ξενοφοβικό ρεύμα.

Από εκεί και μετά λοιπόν δημιουργήθηκε ένα νέο κύμα ξενοφοβίας και κάπως έτσι προέκυψε το κόμμα του Καρατζαφέρη, ο οποίος δεν έλεγε διαφορετικά πράγματα όσο ήταν στη ΝΔ. Έτσι το ΛΑΟΣ απέκτησε κανάλι που απηχούσε τις απόψεις του. Η Χρυσή Αυγή δεν προέκυψε από παρθενογένεση, υπήρχε και απλώς τόσα χρόνια δεν κατάφερνε να πάρει κάτι παραπάνω από λίγες χιλιάδες ψήφους.

Ουσιαστικά η ΧΑ κατάφερε το 2012 να εκμεταλλευτεί την κατάρρευση του ΛΑΟΣ, που συμμετείχε στα τέλη του 2011 στην τρικομματική με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Οι πιο φανατικοί από τους οπαδούς του απογοητεύτηκαν και στράφηκαν προς τη ΧΑ και έτσι έγινε τόσο έντονο το φαινόμενο. Να θυμίσουμε πως το 2009 είχε πάρει το 1/10 των ψήφων που πήρε το 2012.

 

-Λέμε πως η καταδίκη και η τιμωρία της Χρυσής Αυγής δεν αρκεί για να τελειώσουμε με το πρόβλημα. Ποια είναι η πολιτική αντιμετώπιση που θα πρέπει να έχει;

Είναι ξεκάθαρο πως δεν γίνεται να φιλοδοξούμε να μην υπάρχει ακροδεξιό κόμμα στην Ελλάδα, υπάρχει άλλωστε ένα τέτοιο ρεύμα σε όλη την Ευρώπη. Στην Ελλάδα ιδίως με την οικονομική κρίση υπάρχουν απελπισμένοι άνθρωποι που στρέφονται προς την ακροδεξιά. Το κρίσιμο είναι να μην υπάρχουν εγκλήματα στους δρόμους και αυτό γίνεται μόνο μέσω της Δικαιοσύνης., καθώς το έγκλημα δεν αντιμετωπίζεται με πολιτική πειθώ. Αν η Δικαιοσύνη κάνει μέχρι τέλους σωστά το έργο της θα έχουμε εξελίξεις ως προς το ποινικό σκέλος.

Το πολιτικό σκέλος είναι διαφορετικό και πρέπει να αντιμετωπιστεί και από το πολιτικό σύστημα και από τα ΜΜΕ. Πρέπει να δούμε το αν η Ελλάδα θα μπορέσει να βγει από την κρίση και να γίνει μια «κανονική» Ευρωπαϊκή χώρα.

Διαβάστε το ρεπορτάζ της Τζένης Τσιροπούλου και της Νάντιας Ρούμπου «Για να μη λέμε κάποτε “Αν είχες δώσει σημασία στη δίκη της Χρυσής Αυγής”».