Συνέντευξη στον Μοχάμεντ Μπεν Γκούζι 

Μολαταύτα, τον κατηγορεί για το απολυταρχικό σύστημα που έχτισε με βάση τον φόβο. Ένα καθεστώς που φυλάκιζε τους διανοούμενους. Πώς θα ήταν η δίκη τού Μουαμάρ Καντάφι, αν βρισκόταν στο σκαμνί δίπλα στον πολιτικό που ενέπνευσε τις περισσότερες αραβικές επαναστάσεις την εποχή του Ψυχρού πολέμου; Ποια θα ήταν η ετυμηγορία του Όσιρις; Και θα ζητούσε άραγε έφεση ο Καντάφι, παρά τις μαρτυρίες για την κατάντια της χώρας του μετά τη δυναστεία του, τους εμφύλιους πολέμους που σχεδίασε η Δύση και την κλοπή του πλούτου του αραβοβεδουίνικου έθνους;

Αυτή είναι μια δίκη την οποία έχει φανταστεί και δημιουργήσει με το μυαλό του κάθε Λίβυος. Η μοναδική διαφορά με τη φαντασία του Μαχφούζ, είναι πως στον ρόλο του δικαστή, όλοι έχουν τοποθετήσει τον εαυτό τους. Πέρασαν πλέον 8 ολόκληρα χρόνια από τον πόλεμο κατά του Καντάφι και οι πληγές δεν έχουν κλείσει. Ήδη αρκετοί αναρωτιούνται αν ήταν σοφή η πράξη της εξέγερσης. Ο φόβος και η ασφάλεια βλέπετε, είναι οι εχθροί της επανάστασης.

Άρχισαν λοιπόν οι άνθρωποι να βάζουν στη ζυγαριά την εποχή του Καντάφι και τη μεταπολεμική κατάσταση. Βλαστημώντας αντίκριζαν το αποτέλεσμα και το πισωγύρισμα δεν άργησε να εμφανιστεί. Το ζητούμενο πλέον δεν είναι το άλμα για να αρπάξεις ό,τι σου ανήκει, αλλά να σταματήσει το αίμα. Και ας κυβερνήσει πάλι η μπότα.

Για να μάθουμε όμως τι γίνεται σήμερα στη Λιβύη πρέπει να αρχίσουμε από το 2011. Πρέπει να πάρουμε απαντήσεις από ανθρώπους που έζησαν δίπλα στον Καντάφι.

Σήμερα, βέβαια, σε μία Λιβύη με τόσους μασκαράδες και με τόσες πολιτικές αποχρώσεις που λυσσάνε για εξουσία, σπανίζουν οι απαντήσεις. Απαντήσεις που μερικές φορές πρέπει να ψάξεις για να βρεις μέσα από ανθρώπους που διαφωνείς σε βασικά σημεία.

Αχμέντ Καντάφι Αλ Νταμ

Ο ξάδερφος του Μουαμάρ Καντάφι, Αχμέντ Καντάφι Αλ Νταμ, ήταν ένα από τα πρόσωπα-κλειδιά στο καθεστώς της Τζαμαχιρία (“Χώρα των μαζών” – επίσημος τίτλος της Λιβύης επί Καντάφι). Ήταν για τέσσερις δεκαετίες στο πλευρό του “ηγέτη-αδελφού” και ένας από τους στενούς συνεργάτες και συμβούλους τού κάποτε ισχυρού άνδρα της Λιβύης. Θεωρείται από τον “κύκλο της τέντας”, όρος με τον όποιον χαρακτηριζόταν ο περίγυρος εξουσίας που συνεδρίαζε με τον Καντάφι στην βεδουίνικη σκηνή του.

Γεννήθηκε το 1952 στην Αίγυπτο από πατέρα Λίβυο και μητέρα Αιγύπτια. Με προτροπή του ξαδέλφου του Μουαμάρ, ο οποίος μόλις είχε ανέβει στην εξουσία το 1969 σε ηλικία 27 ετών,  ο Καντάφι Αλ Νταμ (μετάφραση: Καντάφι εξ αίματος) θα ακολουθήσει στρατιωτική καριέρα και τη δεκαετία του '70 θα ενταχθεί στην εθνική φρουρά.

Στην πορεία του θα κατείχε αρκετές θέσεις στην πυραμιδική δομή του πρώην καθεστώτος της Λιβύης, όπως υπεύθυνος σχέσεων Λιβύης-Αιγύπτου, στρατιωτικό αξίωμα στην εθνική φρουρά, αλλά ο βασικός ρόλος και ο οποίος έδειχνε τον βαθμό εμπιστοσύνης του Καντάφι στο πρόσωπο του, ήταν η θέση του προσωπικού απεσταλμένου του συνταγματάρχη στον κόσμο.

Παρότι δεν αναμείχθηκε στα γεγονότα της λιβυκής επανάστασης, η αντιπολίτευση του Καντάφι που έδρευε στην Ουάσινγκτον, τον κατηγορεί πως τη δεκαετία του '80 ήταν από τους υπεύθυνους για τον “καθαρισμό” των Λίβυων αντιφρονούντων στην Ευρώπη.

Την περίοδο της αραβικής άνοιξης και του πολέμου που ξέσπασε στη Λιβύη, ο Καντάφι Αλ Νταμ δεν συμμετείχε στις εχθροπραξίες αλλά κράτησε -και κρατάει- μια στάση υπεράσπισης του ξαδέρφου του. Σε τηλεοπτική συνέντευξή του την εποχή της αραβικής άνοιξης το 2011, είχε δηλώσει πως, “Η αραβική άνοιξη είναι δυτικό σχέδιο για τη διάλυση του αραβικού κόσμου ώστε να αναλώνεται σε εσωτερικές μάχες και να μην πολεμά τον τον βασικό εχθρό: το Ισραήλ”.

Με φόντο τις μάχες στην πρωτεύουσα της Λιβύης, Τρίπολη, και θέλοντας να δοθεί μια εικόνα για τη νέα τάξη πραγμάτων στη χώρα, μετά την ισχυροποίηση του στρατού και του στρατάρχη Χαφτάρ, ο Αχμέντ Καντάφι Αλ Νταμ, μίλησε μέσω mail στο TPP για τον πόλεμο της Λιβύης, τον Καντάφι και κυρίως για το ΝΑΤΟ.

Περιγράψτε μου τη Λιβύη μετά τον Καντάφι.

Η κατάσταση στη χώρα είναι τραγική. Η Λιβύη ήταν κάποτε ελεύθερη και από τις ασφαλέστερες χώρες στη Μεσόγειο. Δεν υπήρχε τρομοκρατία αλλά ούτε παράνομη μετανάστευση. Ήταν ένα κέντρο σταθεροποίησης της ευρύτερης περιοχής ενώ ζούσαν στη σκιά της και επωφελούνταν από τον πλούτο της και οι γείτονες Αιγύπτιοι, Τυνήσιοι και Αφρικανοί. Η καταστροφή της χώρας ξεκίνησε ύστερα από τις ΝΑΤΟικές επιθέσεις το 2011, αποτέλεσμα των οποίων είναι η μεταπολεμική κατάσταση που βλέπουμε: Λίβυοι πρόσφυγες, πολιτικές εξορίες και φυλακές, χάος και αίμα από τους πολέμους. Η Λιβύη μετά τον Καντάφι έγινε μια βάση στην οποία εδρεύει η Αλ-Κάιντα και η παγκόσμια μαφία που εμπορεύεται όπλα και ηρωίνη. Έγινε επίσης το κέντρο από το οποίο εξαπλώνεται η ταραχή σε ολόκληρη την ήπειρο της Αφρικής.

Ποια είναι η εκτίμηση σας σχετικά με τον πόλεμο που ξέσπασε στις αρχές του Απρίλη και ποιος θα είναι ο νικητής;

Η κατάσταση της Λιβύης, ο πόλεμος και η κατάληξη που βλέπουμε και ακούμε, είναι επακόλουθα μίας προσχεδιασμένης τακτικής που σκόπευε στη διάλυση της χώρας. Οι βομβαρδισμοί όμως και οι ρουκέτες δεν χαρίζουν νομιμότητα σε κανέναν. Γι' αυτό και ο σημερινός αγώνας είναι αποτέλεσμα της πίστης που έχουμε στον εαυτό μας και τον λαό μας ώστε να πέσουν οι μάσκες και να απελευθερωθούμε από τη νέα κατοχή. Θα νικήσουμε (ο εθνικός στρατός της Λιβύης).

Η χώρα οδηγείται προς μια νέα στρατιωτική δικτατορία, αν κερδίσουν οι δυνάμεις του Χαφτάρ;

Η νίκη δεν είναι ατομική επίτευξη κανενός και ο εθνικός στρατός δεν ανήκει σε κανέναν. Δεν θα δεχτεί ο λιβυκός λαός καμία δικτατορία, ύστερα από τόσα χρόνια λαϊκής εξουσίας που απολάμβανε μέσω του συστήματος της Τζαμαχιρίας του Μουαμάρ Καντάφι. Η μάχη ομως σήμερα δεν είναι για την εξουσία αλλά για τη σωτηρία της χώρας.

Από πού προέρχονται τα στοιχεία ακραίου ισλαμικού φανατισμού στη Λιβύη και ποιοι είναι οι χορηγοί τους;
    
Το 2011 ύστερα από την πτώση του καθεστώτος στην Αίγυπτο και την Τυνησία, αρκετές εξτρεμιστικές οργανώσεις εισήλθαν στη Λιβύη. Οι ομάδες αυτές δρούσαν κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ, το οποίο τους υποστήριζε στρατιωτικά και οικονομικά για οκτώ συνεχόμενους μήνες, στη μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τέσσερις φρεγάτες του αμερικανικού ναυτικού στόλου, μαχητικά αεροσκάφη, δεκάδες χιλιάδες Ευρωπαίοι μαχητές και δορυφόροι ήταν στην υπηρεσία αυτών των ομάδων. Οι Δυτικοί ομως έλεγχαν το κέντρο επιχειρήσεων του πολέμου και βομβάρδισαν τη Λιβύη με 30 χιλιάδες αεροπορικές επιδρομές και πάνω από 10 χιλιάδες ναυτικούς πυραύλους.

Ο πρώην πρόεδρος της Αμερικής, Μπαράκ Ομπάμα, αλλά και ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι παραδέχτηκαν τα λάθη τους. Εμείς βέβαια ζητάμε επίσημη συγγνώμη προς τον λιβυκό λαό και να αρχίσουμε να διορθώνουμε τα σφάλματα. Για να γίνει αυτό όμως, πρέπει να συνεργαστούμε ως ίσοι προς ίσους. Όχι να μας αντιμετωπίζουν με κατοχικές διαθέσεις και να μας βλέπουν σαν ένα βαρέλι πετρελαίου. Η αποικιοκρατία ήταν ένα αποτυχημένο πείραμα και πρέπει να σέβονται τους λαούς.

Ποιος είναι ο Χαφτάρ; Βλέπετε ομοιότητες με τον Καντάφι;

Ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ είναι ο αρχηγός του εθνικού στρατού της Λιβύης, τον όποιο επέλεξε το αναγνωρισμένο από τα Ηνωμένα Έθνη, λιβυκό κοινοβουλίου. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν ομοιότητες με τον Μουαμάρ Καντάφι. Ο δεύτερος ηγήθηκε μίας επανάστασης στην οποία ο Χαφτάρ ήταν εθελοντής. Βέβαια δεν γίνεται να συγκρίνουμε ούτε τις εποχές ούτε τις συνθήκες.

Ποιες είναι οι εξωτερικές δυνάμεις που παίζουν παιχνίδια στη Λιβύη; Πώς δραστηριοποιούνται και μέσω ποιων ομάδων;

Υπάρχουν τα φανερά κέντρα εξουσίας και τα κρυφά. Το 2011 εμφανίστηκε το ΝΑΤΟ και μερικοί κομπάρσοι. Έφυγε το ΝΑΤΟ και άφησε πίσω τους κομπάρσους.

Πώς θα χαρακτηρίζατε τη στάση των Δυτικών δημοκρατικών κυβερνήσεων σχετικά με την τωρινή κατάσταση στη Λιβύη;

Η στάση της Δύσης δεν κρίνεται από τις δημοκρατικές αξίες, παρά μόνο από τα συμφέροντα. Όπου είναι αυτά, προς τα εκεί κινείται.

Υπάρχουν ενδείξεις για κακομεταχείριση των προσφύγων στη δυτική Λιβύη και αρκετές μαρτυρίες μιλούν για σκλαβοπάζαρα. Ποιες πληροφορίες ισχύουν;

Δυστυχώς η Λιβύη κατέληξε να γίνει κόλαση για τους Αφρικανούς, από εκεί που ήταν παράδεισος και φιλόξενη χώρα για τα αδέρφια μας. Είναι σαν να εκδικούνται τον Καντάφι πάνω τους. Εμείς ζητάμε συγγνώμη για αυτές τις συμπεριφορές, οι οποίες δεν εκφράζουν τα πιστεύω μας, τα ήθη μας και τη θρησκεία μας.

Πώς θα αναλύατε τα πολύ πρόσφατα γεγονότα σε Αλγερία και Σουδάν, και ποια είναι η μοίρα των Αράβων κατ’ εσάς;

Αυτά που γίνονται στον αραβικό κόσμο είναι μια φυσιολογική αντίδραση μιας θαρραλέας γενιάς που ελπίζει και ψάχνει την ταυτότητά της μέσα στο μέλλον. Αυτό είναι το δικαίωμά της, αλλά δυστυχώς υπάρχουν αρκετοί που εργάζονται για να προδώσουν το όνειρο των νέων. Ο αραβικός κόσμος βέβαια, δεν θα απαλλαχθεί από την κρίση του αν δεν καταφέρει να αυτονομηθεί και να ενωθεί σε οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο και να σβήσει τα σύνορα στον αραβικό χάρτη.

Ο κόσμος γύρω μας είναι άδικος και προσπαθεί να μας μετατρέψει σε σκλάβους. Η απάντησή μας θα πρέπει να είναι η ενοποίηση. Ας έχουμε ως παράδειγμα και υπόδειγμα την ενοποίηση των γερμανόφωνων περιοχών τον 19ο αιώνα. Δεν γίνεται να μην κινηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό είναι το ιστορικό μας χρέος. Είμαστε ένας λαός από το Μπαχρέιν έως το Μαρόκο και μοιραζόμαστε την ίδια γλώσσα και τις ίδιες παραδόσεις. Η κατοχή και ο ιμπεριαλισμός μάς χώρισαν και μας ώθησαν στο σκότος και τον μεσαίωνα που περνάμε.

Είναι εφικτή η οικοδόμηση ενός δημοκρατικού πολιτεύματος στη Λιβύη και στον αραβικό κόσμο;

Η Δύση πρέπει να αντιληφθεί τη διαφορετικότητα των λαών. Η φύση, το κοινωνικό περιβάλλον, η θρησκεία, η κληρονομιά, τα έθιμα, η τροφή μας και ο καιρός, συμβάλλουν στο να είμαστε διαφορετικοί. Αυτό δεν αναιρεί πως έχουμε κοινές σταθερές αξίες όπως η ελευθερία, η αξιοπρέπεια και η ισότητα. Από την άλλη, κανείς δεν έχτισε ακόμα τη γη της επαγγελίας που μας περιγράφουν οι αρχαίοι Έλληνες και την οποία οραματίστηκε ο Καντάφι στο πράσινο βιβλίο του. Ο λαός της Λιβύης κάποτε απολάμβανε τη λαϊκή εξουσία και μέσω των συνελεύσεων γειτονιάς έπαιρνε μέρος στις αποφάσεις.

Ο Καντάφι κάποτε έλεγε ότι όσο υπάρχουν αντιπρόσωποι στα κοινοβούλια τόσο θα απουσιάζει η πραγματική βούληση του λαού. Κανένας δεν μπορεί να εκπροσωπήσει τα όνειρά σου και τις ανάγκες σου.

Ποια ήταν η τελευταία φορά που συνομιλήσατε με τον Καντάφι και πώς ήταν το ηθικό του;

Τελευταία φορά που μιλήσαμε ήταν λίγες ώρες πριν τον θάνατό του. Ήταν ακόμα στην πόλη καταγωγής του, τη Σύρτη, και ετοιμαζόταν για την τελική μάχη. Ήταν πιστός στο ραντεβού του με το πατριωτικό καθήκον. Ήξερε όμως, πως ο πόλεμος χάθηκε και παραμένει μόνο η μάχη της Ιστορίας. Η ιστορική δικαίωση. Βλέπετε, αντισταθήκαμε για οκτώ μήνες και μιλάω για οκτώ μήνες πολέμου απέναντι στη μεγαλύτερη πολεμική μηχανή που γέννησε η ιστορία του ανθρώπου: του ΝΑΤΟ. Αρνηθήκαμε να παραδοθούμε, όπως αρνήθηκε κάποτε ο Ομάρ Αλ Μοχτάρ (ήρωας της Λιβύης στα χρόνια της ιταλικής φασιστικής κατοχής) να παραδοθεί στον Μουσολίνι. Έτσι και ο Καντάφι ούτε παράτησε τη μάχη ούτε προσπάθησε να διαφύγει από τη χώρα. Αυτές ήταν οι τελευταίες του ώρες και αυτό το ηθικό του.

Τι γνωρίζετε για τη μοίρα του, αφού στο βίντεο που εμφανίζεται να τον πιάνουν οι αντάρτες είναι ακόμα ζωντανός;

Όταν η αυτοκινητοπομπή που τον μετέφερε χτυπήθηκε από τα συμμαχικά αεροσκάφη, τότε τραυματίστηκαν αρκετοί στρατιώτες που τον συνόδευαν, αλλά και ο ίδιος. Επικράτησε μια αναστάτωση μέχρι τη στιγμή που εμφανίστηκαν οι κομπάρσοι, οι οποίοι φέρονταν σαν υστερικοί όπως είδατε στο επίμαχο βίντεο. Και ενώ στο οπτικοακουστικό υλικό διακρίνουμε καθαρά πως παρά τα τραύματά του παραμένει ζωντανός, ένας πράκτορας ευρωπαϊκής χώρας τον πυροβόλησε δίνοντάς του τη χαριστική βολή.

Αυτό το γεγονός το έχει παραδεχθεί και ο Μαχμούντ Τζιπρίλ (νεοφιλελεύθερος πολιτικός, υποψήφιος για την προεδρία της Λιβύης) το 2011 σε μια συνέντευξη που έδωσε στον τηλεοπτικό Δυτικό σταθμό, CNN. Επίσης, και ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, έχει εκφράσει την ίδια σκέψη για τη μοίρα του Καντάφι.

Εκείνη την ημέρα, στις 20 Οκτωβρίου 2011, σκοτώθηκε υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες και ο γιος του, Μουτάσεμ, παρότι εμφανίζεται ζωντανός και υγιής σε ένα δεύτερο βίντεο που ανάρτησαν οι ίδιοι οι αντάρτες. Έχουμε ζητήσει επανειλημμένα από το παγκόσμιο δικαστήριο να διερευνήσει το γεγονός αλλά το αίτημά μας παραμένει στο συρτάρι.

Ο Καντάφι έλεγε πως η Δύση δεν σέβεται τη φιλία και δεν γνωρίζει από συνεργασία. Μία Δύση με την οποία όμως συνεργάστηκε κατά την περίοδο προεδρίας του Νικολά Σαρκοζί και Τόνι Μπλερ. Τι τον οδήγησε σε αυτό το συμπέρασμα;

Σαφώς και αυτό πίστευε ο Καντάφι. Μα η Δύση πράγματι δεν γνωρίζει από φιλία. Είτε είσαι σκλάβος τους ή εχθρός τους.

Ισχύουν τα σενάρια περί χρυσού νομίσματος της Αφρικής και πως αυτός ήταν ο λόγος για τον όποιο έριξαν τον Καντάφι; Την γνωρίζετε αυτή την είδηση που υπάρχει στο διαδίκτυο;

Η πτώση του Καντάφι, του οραματιστή του αφρικανικού ονείρου, καθυστέρησε αυτά τα μεγαλοπρεπή σχέδια. Και ναι, ίσως ο βασικός λόγος που τον κυνήγησαν να ήταν το χρυσό δηνάριο (νόμισμα Λιβύης). Το αφρικανικό όνειρο της ένωσης όμως, δεν σταματάει εδώ. Είχα την τιμή να τον συνοδεύσω στη μεγαλύτερη εκστρατεία στην ιστορία της μαύρης ηπείρου, όταν επισκέφθηκε τις υποσαχάριες περιοχές, τις πόλεις, τα χωριά και τις ζούγκλες. Οι λαοί της Αφρικής τον θαύμαζαν και για αυτό τον έχρισαν βασιλιά των βασιλέων της Αφρικής.