Χριστόδουλος Ξηρός: Η φυλακή είναι στέρηση της ελευθερίας και όχι της αξιοπρέπειας.

Θέλω, αρχικά, να μας πεις πότε και γιατί βρέθηκες ξανά στον Κορυδαλλό, Χριστόδουλε.

Βρέθηκα δίπλα στον αδελφό μου Σάββα για σχεδόν ένα χρόνο, από τα μέσα Μαΐου του 2018 μέχρι τις αρχές  του φετινού Απριλίου, που επέστρεψα στις φυλακές της Χαλκίδας, εξαιτίας ενός Εφετείου το οποίο κράτησε μέχρι το τέλος Μαρτίου.
 
Πρόκειται για μια δικονομική μεταγωγή και όχι εξαιτίας της ανάγκης που έχει ο Σάββας, λόγω των σοβαρών προβλημάτων υγείας του, και το προβλέπει ο σωφρονιστικός κώδικας για βοήθεια, μιας και είναι αδύνατον να αυτοεξυπηρετηθεί.
Είχα να δω τον αδελφό μου πέντε χρόνια, από το 2013, και διαπίστωσα ότι βρίσκεται πλέον σε δύσκολη θέση, με επιβαρυμένη την υγεία του από τα συσσωρευμένα προβλήματα, ύστερα από 17 χρόνια συνεχούς φυλάκισης κάτω από δύσκολες και αντίξοες συνθήκες.
 
Άλλαξαν τα πράγματα με εσένα κοντά του;

Διαπιστώσαμε με χαρά, δεν σου κρύβω, και οι δυο μας, ότι σιγά σιγά όλο αυτό το χρόνο που βρέθηκα κοντά του, ο Σάββας παρουσίαζε μικρή αλλά σημαντική βελτίωση στη σωματική του κατάσταση, εξαιτίας αυτής της βοήθειας που του προσέφερα.

Μη ξεχνάς, οι επιτροπές και οι γιατροί με επίσημες γνωματεύσεις όχι μόνο επιβεβαιώνουν το ποσοστό του 98% της αναπηρίας του – πρακτικά τυφλός- αλλά και ότι δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί.

Χρειάζεται, δηλαδή, δίπλα του άνθρωπο για να τον προσέχει.
 
Οι αρχές κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν πως κανένας συγκρατούμενός του δεν μπορεί να τον προσέχει και να τον βοηθά, όπως ο αδελφός του.

Το νοσοκομείο κρατουμένων δεν μπορεί να του παράσχει αυτή τη βοήθεια, ούτε με κάποιον άνθρωπο κοντά του. Ακόμα κι αν μπορεί, πρέπει να υπάρχει κάποιος της εμπιστοσύνης τού Σάββα για να διαχειρίζεται το φαγητό του, τις τηλεφωνικές του κάρτες, τα φάρμακά του, την υγιεινή του και να τον φροντίζει.
 
Γνωρίζουν οι υπεύθυνοι της φυλακής  ότι στο παρελθόν, δυστυχώς, εξαιτίας της σωματικής αδυναμίας του, ο αδελφός μου δέχθηκε κακοποιητικές συμπεριφορές από συγκρατούμενους του. 

Εξαιτίας όλων αυτών αλλά και της επιβαρυμένης υγείας του, θεώρησε σκόπιμο να βρεθεί στην απομόνωση. Ζήτησε, έτσι, να είναι με περιορισμένο αριθμό κρατουμένων, σε περιορισμένο χώρο για να έχει αίσθηση του πού βρίσκεται και πώς κινείται.

Δεν θέλω να κλαψουρίζω, ούτε ζητάω κάποια ειδική μεταχείριση άλλα η κατάσταση του Σάββα, όντως δύσκολη, όσο παραμένει χωρίς ουσιαστική βοήθεια, στην πράξη θα χειροτερεύει.

Όπως ξέρεις δεν υπάρχει πρόβλεψη χώρων και κελιών για ΑμεΑ στις φυλακές γιατί δεν υπάρχει πρόβλεψη να υπάρχουν ανάπηροι στις φυλακές. Σε καμία φυλακή δεν υπάρχει πρόβλεψη για κελί ή χώρος για άτομο ΑμεΑ. Αν έχεις οποιαδήποτε αναπηρία, δεν μπορεί να εκτίσεις ποινή σε κελί διαμορφωμένο ανάλογα με τα προβλήματα σου.
 
Οπότε, κάνατε τη σχετική αίτηση για να παραμείνεις μαζί του;

Επειδή δεν έχει λάβει καμία επίσημη απάντηση, ακόμα, για την τελευταία αίτηση αποφυλάκισης, σκεφτήκαμε να ζητήσουμε από τους αρμοδίους και την κεντρική επιτροπή μεταγωγών (ΚΕΜ) να με μεταγάγουν στο νοσοκομείο των φυλακών Κορυδαλλού για να τον προσέχω και να τον εξυπηρετώ.

Αίτημα που δεν ήταν τίποτα να το κάνουν δεκτό, αφού ήμουν ήδη εκεί.

Μάλιστα μας είπαν ότι υπηρεσιακοί παράγοντες που ασχολήθηκαν στο υπουργείο, χωρίς να τους ξέρουμε, πως «κοιτάνε θετικά το ζήτημα αυτό».
 
Την ίδια αίτηση έκανα κι εγώ τον περασμένο Φεβρουάριο, δηλαδή πριν από τέσσερις μήνες, χωρίς απάντηση, ενώ αμέσως μόλις τελείωσε το δικαστήριο μου με έφεραν πίσω στη Χαλκίδα. Αυτή ήταν, τελικά, η μέριμνα του υπουργείου ότι «το κοιτάει θετικά»;

Για έναν που δεν ξέρει, όλα αυτά αν είσαι σπίτι σου, μπορεί να ακούγονται εύκολα στην αντιμετώπιση τους. Εδώ μιλάμε για φυλακή και έναν άνθρωπο που δεν βλέπει το σκαλοπάτι ή ποιος κινείται διπλά του, πέρα από σκιές, δεν ακούει, έχει σκλήρυνση κατά πλάκας, άσθμα, σοβαρό πρόβλημα στο χέρι και στα πόδια, αποδεχόμενος να βρίσκεται στην απομόνωση του για λόγους δικής του ασφάλειας, χωρίς κανείς να τον βοηθά.

Ο Σάββας επειδή είναι αξιοπρεπής, παρότι το δικαιούται δεν ζητά τίποτα και από κανέναν. Βλέποντας όμως τη διάφορα αυτό το χρόνο που βρέθηκα μαζί του έφτασε στο σημείο να κάνει αυτή την αίτηση, ώστε να παραμείνω δίπλα του για να τον βοηθάω.
 
Σας απάντησαν, τελικά;

Κανείς δεν έχει απαντήσει ούτε στο αίτημά του, εδώ και έξι μήνες, ούτε στο δικό μου. Μάλιστα, την πρώτη δική μου αίτηση, την ίδια χρονική περίοδο, ο διευθυντής στη Χαλκίδα δεν τη διεκπεραίωνε περιμένοντας να γυρίσω πίσω, δικαιολογώντας αυτή τη στάση με την πρόφαση πως βρισκόμουν στον Κορυδαλλό, ενώ όφειλε να τη διεκπεραιώσει, χωρίς να έχει λογούς να μας αρνείται απάντηση.
 
Η δεύτερη αίτηση μου όπως σου είπα πριν, τον Φεβρουάριο, όπως και του Σάββα μένουν στα αζήτητα της ΚΕΜ, ενώ όλοι γνωρίζουν πως συνεδριάζει τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα, μη σου πω και κάθε μέρα σε πολλές περιπτώσεις.
Πόσο δύσκολο είναι τελικά να μην απαξιώνουν τα αιτήματα των κρατούμενων, πόσο δύσκολο είναι να πάψουν να αδιαφορούν για ανάπηρους κρατούμενους;
 
Θεωρείς ότι δεν σας απαντούν γιατί δεν θέλουν να είστε μαζί;

Πιθανόν ναι, όπως και εξαιτίας και περισσότερο της γενικότερης παράλυσης που επικρατεί στις φύλακες. Φυσικά δεν μου βγαίνει από το μυαλό ότι λειτουργούν κάτω από τιμωρητικές λογικές για μια συγκεκριμένη ομάδα κρατούμενων για να πετύχουν απάνθρωπες διακρίσεις και εξαιρέσεις. Μάλλον είναι βαρύ το όνομα του Σάββα και το δικό μου, παρά τα 17 χρονιά εγκλεισμού μας, ώστε να εφαρμόζουν τέτοιες μεθόδους, παρακωλύοντας τις διαδικασίες που προβλέπει ο σωφρονιστικός κώδικας.

Χωρίς να δαιμονοποιούμε καταστάσεις, παρόλο που τις υπομένουμε μαζί με τον Σάββα, πίσω από αυτά κρύβεται και η εκδικητικότητα τους προς εμάς, χωρίς να βλέπω το λόγο.

Βλέπεις πως τα ΜΜΕ, το πολιτικό σύστημα αλλά και κάποιοι άλλοι απέναντι μας βγάζουν μια εχθρικότητα, παρουσιάζοντας μας λες και δεν είμαστε στη φυλακή, λες και δεν εκτίουμε καμία ποινή εδώ και 17 χρόνια, λες και ο Σάββας δεν είναι ανάπηρος κρατούμενος, όπως συμβαίνει στην πραγματικότητα.
 
Τώρα, τι γίνεται με εσένα που επέστρεψες στην Χαλκίδα;

Ας τα πάρουμε λίγο από την αρχή.

Σταμάτησα την απεργία πεινάς πέρσι τον Ιούλιο, όταν με ενημέρωσαν ότι έγινε δεκτό το αίτημά μου να βρίσκομαι στη φυλακή μακριά από συνθήκες εξαναγκαστικής απομόνωσης. Με διαβεβαίωσαν, τότε, ότι θα μεταχθώ στις φύλακες Χαλκίδας σε κανονική πτέρυγα σε κανονικό κελί.

Γνωρίζεις πως έκανα την απεργία πείνας επειδή τα τελευταία τριάμισι χρόνια, απ’ όποια φυλακή κι αν διαδοχικά πέρασα, μετά το 2015, με είχαν σε ένα καθεστώς εξαίρεσης και απομόνωσης.

Από τις φυλακές Δομοκού και μετά στα Χανιά βρέθηκα μόνος σε άδεια πτέρυγα. Τον Ιούλιο του 2015 πήγα στη Νιγρίτα, πάλι σε άδεια πτέρυγα, για να καταλήξω τον Νοέμβρη του 2015 στα Διαβατά, έγκλειστος μόνιμα στο πειθαρχείο, χωρίς να έχω υποπέσει σε κανένα πειθαρχικό παράπτωμα.
 
Στα Διαβατά έφτασαν να μου αφαιρέσουν κάποια αντικείμενα -μικρά εργαλεία- που χρησιμοποιούσα για να περνάω δημιουργικά την ώρα μέσω της ενασχόλησης με την ξυλογλυπτική και τη χειροτεχνία. Ενασχόληση για τα ελάχιστα, ικανά όμως να καλύψουν τις προσωπικές μου ανάγκες μέσα στη φυλακή, χωρίς να επιβαρύνω το ήδη αδύναμο οικονομικά οικογενειακό μου περιβάλλον, άλλα και για να βοηθάω όσο μπορώ συγκρατούμενους μου. 

Φτάνοντας στην Χαλκίδα διαπίστωσα πως δεν ήμουν σε κανονική πτέρυγα. Πρόκειται για άλλη μια ιδιότυπη πτέρυγα απομόνωσης, χωρίς να έχει σχέση με την υπόλοιπη φυλακή, χωρίς να παρέχει καμία ουσιαστική δυνατότητα προαυλισμού, άθλησης, μελέτης, διαβάσματος, χειροτεχνίας. Αντιμετώπισα, δηλαδή, αυτό που λένε «Και έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης».
 
Θα ήθελα να μας το περιγράψεις, αν μπορείς.

Βρέθηκα σε ένα θάλαμο, ξεκομμένος από την υπόλοιπη φυλακή, λιγότερο από 45 τετραγωνικά μέτρα με άλλους 22 κρατούμενους και με το προαύλιο να είναι το μισό του θαλάμου.

Φαντάσου, αν βγούμε όλοι σε αυτό το προαύλιο μόνο όρθιοι μπορούμε να σταθούμε, ανάμεσα σε τέσσερα τραπέζια και έξι καρέκλες, στερώντας το δικαίωμα του προαυλισμού, της άθλησης και της φυσικής εκτόνωσης.
 
Αν μπούμε στο θάλαμο ούτε όρθιοι, μόνο ξαπλωμένοι. Σε οδηγούνε στην απολυτή απραξία με δέκα τηλεοράσεις στο ίδιο χώρο να παίζουν στο διαπασών, και έμενα στην απόλυτη ένδεια στερώντας μου τη δυνατότητα της χειροτεχνίας.

Το θεωρώ εξευτελιστικό να ζητώ χρήματα μέσα στη φυλακή από το συγγενικό μου περιβάλλον, τη στιγμή, μάλιστα, που και το ίδιο δεν ζει στα πλούτη.
 
Αν σε καταδικάζουν σε απόλυτη απραξία ουσιαστικά σε καταδικάζουν σε αργό θάνατο. Καταρρέει το μυαλό και το σώμα αν δεν έχεις να ασχοληθείς δημιουργικά με κάτι και τολμάνε να μιλούν μετά για επανένταξη, όταν το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να είσαι ξαπλωμένος βλέποντας τηλεόραση.

Για φαντάσου είμαι δυο μήνες εδώ και δεν μπορώ να περπατήσω. Οι άλλοι που είναι χρόνια;

Αν συνεχιστεί αυτό θα χρειαστούμε ψυχιατρική περίθαλψη, αν δεν προλάβουμε να φαγωθούμε σαν τα άγρια θηρία μέσα στα κλουβιά. Έκτος αν κάποιοι επιδιώκουν να γίνουν τα πράγματα έτσι.
 
Σε ακούω απογοητευμένο…

Πεισμωμένος και πιεσμένος είμαι, με την αναλγησία που δείχνουν τόσο απροκάλυπτα.

Η φυλακή είναι στέρηση της ελευθερίας και όχι της αξιοπρέπειας. Είμαι 17 χρόνια μέσα στις φυλακές και πρώτη φορά βιώνω τόσο πιεστική κατάσταση μετά την απομόνωση.

Ακόμα και στην απομόνωση, για 9 χρόνια στο άθλιο υπόγειο του Κορυδαλλού, είχαμε τη δυνατότητα να κάνουμε χειροτεχνίες, να διαβάσουμε, να αθληθούμε, να περπατήσουμε.

Εδώ βιώνουμε την απόλυτη τρέλα της απραξίας με τη δικαιολογία πως δεν υπάρχει χώρος στη φυλακή να ασχοληθείς εκτονωτικά ή δημιουργικά και εναλλακτικά με όσα θες, αφαιρώντας από τους κρατούμενους κάθε τι που για τον καθένα ξεχωριστά μπορεί να τον κρατήσει ζωντανό.

Ένας αργός θάνατος στη χειρότερη περίπτωση, με τις ευλογίες του υπουργείου, ενώ στη καλύτερη, επιστροφή στο δρόμο της όποιας παραβατικότητας.

Πρόκειται για επιλεκτικά απάνθρωπη μεταχείριση από τη στιγμή που υπάρχει η δυνατότητα σε άλλες πτέρυγες, σε άλλους θαλάμους ή σε άλλες φυλακές, οι κρατούμενοι να απασχολούνται δημιουργικά.

Αυτό ζητάω και εγώ, να μου επιτρέψουν να ασχοληθώ ξανά με όσα έκανα και στις άλλες φύλακες. Δεν ενοχλώ κανέναν με αυτό, ούτε με το να μου επιτρέψουν να βοηθάω τον αδελφό μου.

Θα ήταν πιο έντιμο να με εκτελέσουν παρά να με οδηγήσουν στο θάνατο με την καταναγκαστική απραξία, τη στιγμή που βαυκαλίζονται πως έχουμε νομικό πολιτισμό, χρησιμοποιώντας τέτοιου είδους βασανιστήρια. 

Να σ'το πω αλλιώς, αν κάνουν πάλι τις φυλακές τύπου Γ' που επαγγέλεται ο Μητσοτάκης, θα είναι «αναβάθμιση», θα πάω σε καλύτερες συνθήκες.
 
Εύχεσαι να επιστρέψουν οι φυλακές τύπου Γ';

Όχι, δεν εύχομαι να επιστρέψουν αυτές οι φυλακές, αλλά σου περιγράφω μέσα από αυτή την υπερβολή το οξύμωρο της κατάστασης για όλους τους κρατούμενους με βάση τις άθλιες συνθήκες που επικρατούν.

Με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πήγαμε πολύ καλά, τεσσεράμισι χρόνια στην απομόνωση, οπότε τι άλλο πιο κάτω να περιμένουμε. Δεν υπάρχει πιο κάτω  χειρότερο και ας έρθουν να το δουν με τα μάτια τους, αν αντέχουν την αλήθεια.
 
Παρόλα όσα λες πάντως, είδαμε να παίρνει πολύ μεγάλα ποσοστά στους κρατούμενους.

Φυσικά  και θα έπαιρνε υψηλά ποσοστά σε ψήφους. Όλοι περίμεναν πώς και πώς να έρθει ο νέος Ποινικός Κώδικας, για να αντικατασταθεί ο ήδη απαρχαιωμένος, που εδώ και 70 χρονιά δίνει τη δυνατότητα στους δικαστές να ρίχνουν τις ποινές σαν τα στραγάλια. Μάλλον σε ομηρία κρατούσε όλον αυτό το καιρό χιλιάδες κρατούμενους και μάλιστα κάποιους εν αγνοία τους, τους χρησιμοποίησε.
 
Θέλω να σε ρωτήσω για την άδειά σου. Παραβιάζοντάς την, τότε, θεωρήθηκες υπαίτιος για το κόψιμο των άδειων εκείνης της περιόδου, το μετάνιωσες;

Το θέμα της παραβίασης της άδειας ήταν μια πολιτική απόφαση και το κόστος βαραίνει αποκλειστικά έμενα. Μόνο ως τέτοια πρέπει να την εξετάσουμε.
Δεν έφυγα για να περάσω καλά, ούτε για να κάνω βόλτες. Όπως βλέπεις το κόστος αυτό το πληρώνω με τεσσερισήμισι χρόνια απομόνωσης, με όλη την εκδικητικότητα που βγάζουν όλες οι μορφές της εξουσίας, κρατικές ή μη, απέναντι μου.
 
Αυτοί που με κατηγορούν, ακόμα και οι πρώην σύντροφοι μου, πως εξαιτίας μου κόπηκαν τότε οι άδειες, οι οποίες να σου πω ότι δίνονται κανονικά σε όλους πλην εμού, κάνουν δυστυχώς ένα τραγικό λάθος.

Είναι όπως όταν κατηγορούσαν το ΕΑΜ ότι εξαιτίας του, οι Γερμανοί τουφέκιζαν τους πατριώτες. Μα, το ΕΑΜ έκανε αντίσταση, αυτό τους τουφέκιζε; Οι Γερμανοί το έκαναν.

Δηλαδή, δεν ευθύνονται οι ναζί κατακτητές και ευθύνεται ο στρατός της αντίστασης και του απελευθερωτικού αγώνα;

Ευθύνομαι εγώ, και όχι ο ακροδεξιός Αθανάσιου, ο ακροδεξιός Σαμαράς με τις αποφάσεις που πήραν;

Όταν έφυγα, ο νόμος που είχαν φέρει για να κοπούν οι άδειες ήταν ήδη στη διαβούλευση. Προϋπήρχε η συζήτηση, δηλαδή, για να γίνει νόμος και τον ψηφίσαν μετά, χρησιμοποιώντας αν θες έμενα σαν πρόσχημα και έτσι έγινα το μαύρο πρόβατο.
 
Πως βλέπεις τις  επόμενες εκλογές, θα αλλάξουν τα πράγματα προς το χειρότερο στις φυλακές;

Οι εκλογές είναι μέρος του προβλήματος και όχι η λύση. Γι αυτό βλέπεις τόση μεγάλη αποχή με αυτό το τεράστιο ποσοστό που καταγράφει. Στην Ικαρία, την πατρίδα μου, στις ευρωεκλογές η αποχή πλησίασε το 60%.

Ο λαός τούς γυρίζει την πλάτη και κάνουν πως δεν το βλέπουν. Ο λαός κατανοεί ότι μέσω των εκλογών δεν υπάρχει λύση, γι αυτό αδιαφορεί.

Φυσικά δεν υπάρχει άλλη πρόταση, άλλα αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα σχηματιστεί στο μέλλον.

Πρόταση που θα πρέπει να περιλαμβάνει την εκδίωξη όλου του πολιτικού συστήματος.
 
Μήπως είναι ένας επικίνδυνος συμψηφισμός αυτός;

Όχι δεν κάνω κανέναν συμψηφισμό, ούτε δυσφήμιση στους αριστερούς, μιλάω για τα αποτυχημένα μοντέλα των ηγεσιών.

Δες λίγο το παράδειγμα στην αριστερά. Όλοι τους αγαπάνε το αντάρτικο, αρκεί να είναι σε άλλο τόπο και άλλο χρόνο.

Υπερασπίζονται το ΕΑΜ αλλά δεν θέλουν να βλέπουν κανέναν αντάρτη σήμερα διπλά τους, υπερασπίζονται τους «Τουπαμάρος» σε άλλο τόπο ή το «Φωτεινό Μονοπάτι», αλλά όχι μια ελληνική εκδοχή του αντάρτικου.

Μη βρούνε και κανένα μπελά, δηλαδή, στα καλά καθούμενα.

Κανένας δεν έχει πρόθεση αυτή τη στιγμή για τη χώρα. Δεν προσεγγίζουν καν το πρόβλημα του τόπου που είναι ο εκμηδενισμός της παραγωγής. Έχουμε γίνει μια χώρα που δεν παράγει απολύτως τίποτα. Βρήκαν και πουλάν τώρα το χρέος και τα δημοσιονομικά στο λαό. Δεν είναι αυτή η κατάλληλη στιγμή, όμως, για να μιλήσουμε γι αυτά, ακόμα κι αν έρχονται εκλογές. Θα μας δοθεί η ευκαιρία άλλη φορά.
 
Οι καταστάσεις, για να επανέλθω στις φυλακές, δεν αλλάζουν από τις πολιτικές των υπουργείων. Οι αληθινές καταστάσεις είναι αυτές που βιώνουν οι κρατούμενοι και  είναι αόρατες στη κοινωνία, στα ΜΜΕ, στο υπουργείο και το κράτος.
 
Και πως αλλάζουν όλα αυτά τελικά;

Η άποψη μου είναι ξεκάθαρη για τότε, για τώρα και γι αύριο.

Η 17 Νοέμβρη πέθανε, τελείωσε αυτό. Έπαιξε το ρόλο της όταν ήταν ζωντανή, αφήνοντας μια πολιτική παρακαταθήκη για όποιους μπορούν να την κατανοήσουν. Αυτή τη στιγμή δεν χρειάζεται καμιά παρόμοια 17 Νοέμβρη, ή δυο, ή τρεις. Δεν υπάρχει λύση μέσα από τις αναθέσεις. Δεν θα κάνει τη δουλειά κάποιος άλλος για μας.

Παλλαϊκός αγώνας χρειάζεται. Αν δεν ξεσηκωθούμε όλοι δεν υπάρχει λύση στο πρόβλημα της χώρας και του λαού. Μόνο έτσι μπορεί να σταθεί ένας αγώνας. Δεν υπάρχει χώρος για ατομικά αιτήματα και μόνο με παλλαϊκή έκρηξη αλλάζει αυτό και δυστυχώς αυτό δεν είναι επιλογή μας. Εκεί μας οδηγούν οι εχθροί, όσοι είναι απέναντι μας και αυτοί που μας κατέστρεψαν.