Ειρήνη μεταξύ μας, Πόλεμος στους τυράννους!

Ευγένιος Ποτιέ

Στο Παρίσι, στο νεκροταφείο του Περ Λασέζ, οι γέροι χίππηδες ψάχνουν τον τάφο του Τζιμ Μόρισσον κι εγώ τον δικό του. Στην είσοδο, στο χάρτη των τάφων που σου μοιράζουν το όνομά του δεν υπάρχει. «Δεν έχουμε αυτό το όνομα εδώ!». Δεν θέλετε να θυμάστε αυτό το όνομα εδώ. Οπότε, στο ίντερνετ, ψάξιμο και φωτογραφία και οδηγίες, από το μνήμα του ταπεινού που μας έδωσε λόγια και φωνή και τραγούδι. Του εργάτη που πάνω στο πακέτο τα τσιγάρα, ναι, εκεί, έγραψε τη Διεθνή.

https://www.youtube.com/watch?v=m8UGI-YHEyw

Δεν είναι ο μόνος που λείπει από τον επίσημο χάρτη του Νεκροταφείου, τον τουριστικό, της εισόδου. Λείπει και ο τοίχος της Κομμούνας, εκεί που μας εκτέλεσαν, τους τελευταίους εναπομείναντες κομμουνάριους, μες στο νεκροταφείο που είχαμε ταμπουρωθεί, που μας πετάξαν σε ένα λάκκο, πιστεύοντας ότι κανείς ποτέ δε θα νοιαστεί και δε θα θυμάται.

Δύσκολα τον βρίσκεις τον τόπο της τελευταίας και άρα πρώτης θυσίας, κι ας λένε το δρομάκι μπρος του Mur des Fédérés. Ολόκληρο τοίχο με δέντρα έχουν «χτίσει» για να τον κάνουν αόρατο, να κρύβει την απλή επιγραφή της λαϊκής μνήμης, δεκάδες αγάλματα για τα θύματα του ναζισμού μπροστά τους, να κρύβεται ο τόπος του θανάτου και της ζωής μας από όσα είναι γενικώς αποδεκτά, για όσα δεν είναι επικίνδυνα.

Έχουν φροντίσει, αν δεν το ξέρεις πως ο Κομμουνάριος είναι φεντερε για το γάλλο, νομίζεις ότι Mur des Fédérés είναι ο δρόμος ο αφιερωμένος στα θύματα του ναζισμού, με τα γκράντε γλυπτά και τα μνημεία των στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Ολα για να ξεχαστεί ο Τοίχος, ο τάφος χωρίς σταυρό και εκκλησιά, tombe sans croix et sans chapelle, χωρίς χρυσά οικόσημα, sans lys d’or, χωρίς βιτρώ γαλάζια, sans vitraux d’azur, που όταν μιλά γι’ αυτόν ο λαός, quand le peuple en parle, il l’appelle le Mur, τον λέει απλά «Τοίχο», που έγραψε κι ο Ζυλ Ζου, ο ποιητής της Μονμάρτης των κομμουνάριων, που κρατάει παρέα στον Ευγένιό μου εδώ στο Περ Λασέζ. Που τα ονόματά τους μπορεί να μην τα θυμάσαι, μα τα λόγια τους, ααα, τα λόγια τους…

Το τραγούδι της Κομμούνας του Παρισιού, γραμμένο το 1871 από τον αναρχικό μας σύντροφο, τον προυντονικό Ευγένιο Ποτιέ. Στα γαλλικά, στίχοι της ήττας και της νίκης μαζί: η Κομμούνα – δίνουμε το αίμα μας για να προχωρήσει ο κόσμος, είμαστε Εμείς οι Ίδιοι που θα μας Λευτερώσουμε. Και αν ήταν ή δεν ήταν αναρχικοί ξεχνιόνταν – κι ας ήταν-, γιατί ως αναρχικοί παραδίδουν τα πάντα στην επανάσταση. Από τους στίχους μέχρι το «Όλη η Εξουσία στα Σοβιέτ!», οι λέξεις μας, οι λέξεις των συντρόφων μας γίνονταν λαϊκές αναφορές. Μικρή, πριν γνωρίσω αυτό τον άνδρα και κερδίσει την καρδιά μου για πάντα, τα έλεγα κλεψιμαία των μπολσεβίκων. Μα ο σύντροφός μου ο Ευγένιος, όταν γνωριστήκαμε καλύτερα, με επανέφερε στην τάξη. Με κείνο το «Ειρήνη μεταξύ μας», με κείνο το «Πόλεμο στους τυράννους!», Είναι ωραίο να σκέφτεσαι πως, για να μιλήσουν για το όνειρο του Κόσμου- κόσμημα, τα δικά του λόγια κάνανε παντού οι εργάτες Ύμνο. Έτσι ήθελε ο Ευγένιος, ο αναρχικός εργάτης του αγώνα, ο ταπεινός, που πείνασε και πόνεσε και θυσίασε και ξενιτεύτηκε, που το αίμα των συντρόφων του έγραψε τη Διεθνή, και το αίμα αυτό το χύσαμε όλοι μαζί, αδιακρίτως, ότι σφαλιάρες και αν παίζαμε στις συνελεύσεις.

Ίσως να φταίει που έχω μιαν άκρη της καρδιάς μου φτυστή Μπακούνιν. Που «τον θες μαζί σου τις τρεις πρώτες μέρες της Επανάστασης», της Κομμούνας, «και μετά», όταν η καρδιά πρέπει να παραχωρήσει θέση στο νου, «πρέπει να τον εκτελέσεις». Τη νίκησα πολλές φορές, και το χρωστάω στον Ευγένιο Ποτιέ. Που έγραψε, ο αναρχικός, το τραγούδι γέφυρα όλων μας, την ώρα του αγώνα. Κι ας ξέχασε ο Λένιν, κι οι απόγονοί του, όταν έγραφαν για κείνον, πως ο Ευγένιος υπήρξε αναρχικός, υπήρξε ο ευγενέστερος κατά το όνομά του, υπήρξε ο αιώνιος σύντροφος, το λουλουδάκι του αγρού το ταπεινό, το αιώνιο.

Ο Λένιν, γράφοντας για τον Ευγένιο

«Η  Κομμούνα, η πρώτη προλεταρική κυβέρνηση. Η πτώση της Κομμούνας υποχρέωσε τον Ποτιέ να διαφύγει στην αγγλία και μετά στην Αμερική. Το διάσημο τραγούδι του, η Διεθνής, γράφτηκε τον Ιούνιο του 1871 – μπορείς να πεις, μία μέρα μετά την αιματηρή ήττα του Μάη. Η Κομμούνα είχε συντριβεί, μα η Διεθνής του Ποτιέ άπλωσε τις ιδέες της σε όλο τον κόσμο και σήμερα είναι πιο ζωντανές από ποτέ. […]. Πέρασαν εννιά χρόνια από την Κομμούνα για να μπορέσει να γυρίσει στη Γαλλία ο Ποτιέ, να ενώσει πάλι τις δυνάμεις του με τους εργάτες. Στις 8 Νοέμβρη 1887, οι εργάτες του Παρισιού κουβάλησαν τη σορό του Ευγένιου Ποτιέ στο Περ Λασέζ, εκεί που ήταν θαμμένοι κι οι εκτελεσμένοι Κομμουνάριοι. Η αστυνομία επετέθη βάρβαρα στο πλήθος, προσπαθώντας να αρπάξει από τα χέρια τους την Κόκκινη Σημαία. Τεράστιο πλήθος τον τίμησε στην πολιτική του κηδεία. Από παντού ακούγονταν «Ζήτω ο Ποτιέ!». Άφησε ένα μνημείο που αληθινά θα αντέξει πέρα από τα έργα του χειρώνακτα. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους προπαγανδιστές, μέσα από το τραγούδι. Όταν έγραψε το τραγούδι, ήταν λίγες δεκάδες οι σοσιαλιστές εργάτες. Το ιστορικό τραγούδι του Ποτιέ σήμερα το ξέρουν δεκάδες εκατομμύρια προλετάριοι.»

Ο Ποτιέ, ο αναρχικός εργάτης των οδοφραγμάτων και τραγουδιστής, το μέλος της Πρώτης Διεθνούς και του Συμβουλίου της Κομμούνας – εκλεγμένος στο 2ο διαμέρισμα που σήμερα πνίγει ο πλούτος ,με ένα τρανταχτό 97% -, πέθανε πάμφτωχος και πάμπλουτος μαζί, όπως τόσοι Επαναστάτες. Πάμφτωχος γιατί ποτέ δε χόρτασε τη Δικαιοσύνη και το Ψωμί. Πάμπλουτος γιατί άφησε εμάς πάμπλουτους, κληρονόμους του, με Λόγο στα χείλη και στην καρδιά.

Η Διεθνής. Ο πλούτος μας. Το τραγούδι του Ευγένιου και της Πρώτης και Δεύτερης Διεθνούς, εθνικός ύμνος της Σοβιετικής Ένωσης, Ύμνος της Τρίτης Διεθνούς… Μόνο όμως όταν η ίδια η εργατική τάξη το θέλησε, όταν τα λόγια του έγιναν Κατηγορώ, τραγούδι όσων ζητούσαν την απελευθέρωση του Ντρέυφους και κατόπιν μετά το Κογκρέσο της Κοπεγχάγης, το 1910.. Ως τότε η Μαρσεγιέζα ήταν ο ύμνος. Ως τότε, που πήραμε τον κόσμο πάλι στα χέρια μας για λίγο.

Η Διεθνής βρήκε το δρόμο για όλες τις καρδιές στην ανατολή του 20ου αιώνα. Όντας ταυτόχρονα δική μας Μνήμη, Ιστορία, Αγώνας και Μέλλον. Και το υπογράφω, γιατί το ξανάδα το 2017, εκεί που του άξιζε. Στην Ηρωική Πόλη του Λένινγκραντ, που τώρα πια τη λένε Πόλη του Αγίου Πέτρου. Την επέτειο των εκατό χρόνων της Επανάστασης. Τα λόγια του, τα λόγια μας, η Ειρήνη που αυτός έχτισε μεταξύ μας. Σε μία από τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής μου, σε απόλυτη αρμονία, στη μουσική που ήταν ίδια, τα ίδια λόγια τραγουδήσαμε, καθένας στη γλώσσα του, μα ίδια ολόιδια, τα λόγια του Ευγένιου Ποτιέ. Ρώσοι, Ρωμιοί, Ιάπωνες, Γερμανοί, Σουηδοί, μάτια γεμάτα, καρδιές στα χέρια και, Εμπρός της Γης οι Κολασμένοι…