«Ύστερα από συζητήσεις που είχα με τον Έλληνα και τον Τούρκο ηγέτη, οι δύο σύμμαχοι συμφώνησαν να ξεκινήσουν τεχνικές συζητήσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για να συσταθεί ένας μηχανισμός στρατιωτικής αποτροπής σύγκρουσης ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι περιστατικών και ατυχημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο», δήλωσε το απόγευμα της Πέμπτης ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, χωρίς ωστόσο να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Following my discussions with Greek & Turkish leaders, the two Allies have agreed to enter into technical talks at #NATO to establish deconfliction mechanisms and reduce the risk of incidents & accidents in the #EastMed. https://t.co/Kc70MlNPzY
— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) September 3, 2020
Σημειώνεται πως λίγα λεπτά μετά τη δήλωση του Στόλτενμπεργκ υπήρξε αντίδραση από πλευράς Αθήνας μέσω «διπλωματικών πηγών», απαντώντας πως οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας σχετικά με φερόμενες τεχνικές συνομιλίες στο ΝΑΤΟ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, προσθέτουν οι ίδιες πηγές που αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, έχουμε συγκρατήσει την πρόθεση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ να εργαστεί για να θεσπίσει μηχανισμούς αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Πλην όμως, αποκλιμάκωση συνιστά μόνον η άμεση απομάκρυνση όλων των τουρκικών πλοίων από την ελληνική υφαλοκρηπίδα, σημειώνουν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές.
Νωρίτερα μέσα στην ημέρα, δύο νέες παράτυπες NAVTEX ανακοίνωσε η Τουρκία για εκπαιδευτικές ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες μάλιστα περιλαμβάνουν τη συμμετοχή της Ρωσίας. Οι περιοχές συμπίπτουν με αυτές στις οποίες κινούνται το Όρουτς Ρέις και το Μπαρμπαρός, ανατολικά της Κύπρου και δυτικά της Μεγαλονήσου, σε μια περιοχή που φέρεται στα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Στις δύο NAVTEX απάντησε με αντίστοιχη NAVTEΧ η Κύπρος, με την σχετική ανακοίνωση να τονίζει πως η τουρκική σε σχέση με τις ρωσικές στρατιωτικές ασκήσεις που θα διεξαχθούν στην Αν. Μεσόγειο δεν εκδόθηκε σε συντονισμό με τις αρμόδιες αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, και είναι επικίνδυνη για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην περιοχή. Τονίζεται ακόμα στην ανακοίνωση πως ο μόνος εξουσιοδοτημένος σταθμός στην περιοχή αρμοδιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης στη Λάρνακα.
Αξίζει να σημειωθεί πως η συμμετοχή της Ρωσίας προκάλεσε αντιδράσεις για την εμπλοκή της χώρας και την κλιμάκωση της κατάστασης στην περιοχή, με την εκπρόσωπο του Ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα, να δηλώνει πως η Μόσχα δεν προσδοκά οφέλη μέσα από διακρατικές διαμάχες και αυτό ισχύει πλήρως και για την Ανατολική Μεσόγειο.
«Τέτοιους συλλογισμούς μπορώ να τους χαρακτηρίσω παρά μόνο προκλητικούς», τόνισε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε πως η Μόσχα,δεν προσδοκά οφέλη μέσα από διακρατικές διαμάχες, προβλήματα, συγκρούσεις και αυτό «ισχύει πλήρως για μια τόσο ευαίσθητη και εκρηκτική περιοχή όπως η Ανατολική Μεσόγειος». «Δεν ωθούμε κανέναν σε επιθετικές ενέργειες. Η συνεργασία μας, ιδίως με την Τουρκία, δεν στρέφεται εναντίον τρίτων χωρών» τόνισε. Ακόμη σημείωσε πως η Ρωσία «υποστηρίζει την επίλυση οποιωνδήποτε αμφιλεγόμενων ζητημάτων αποκλειστικά μέσω πολιτικού διαλόγου, μέσω της ανάπτυξης μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και αναζήτησης αμοιβαία αποδεκτών λύσεων βάσει διεθνών νομικών κανόνων».
💬 #Zakharova: We do not seek to benefit from cross-border discord. This approach fully applies to the Eastern #Mediterranean, a sensitive and explosive region. #Russia stands for resolving all disputes only through political dialogue. pic.twitter.com/1ucKK6r8yR
— MFA Russia 🇷🇺 (@mfa_russia) September 3, 2020
«Καλούμε όλους να κάνουν ένα βήμα για να μειωθούν οι εντάσεις και να αρχίσουν διπλωματικές συνομιλίες στο θέμα των διενέξεων στην Ανατολική Μεσόγειο» ήταν νωρίτερα την Πέμπτη η ρήση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, ενώ την ίδια ώρα, αποκλιμάκωση ζητούν και από την ΕΕ, με τον εκπρόσωπο της Κομισιόν, Π. Στάνο, να τονίζει πως «ότι δεν είναι προς το συμφέρον κανενός μια ακόμη πιο δραματική κλιμάκωση και ένα ατυχές γεγονός».
«Διάλογος, αλλά όχι κάτω από απειλές»
Στο μεταξύ, το μεσημέρι της Πέμπτης και πριν τις ανακοινώσεις του ΝΑΤΟ, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, καλούσε την Τουρκία σε αποκλιμάκωση, απειλώντας πως «ο άλλος δρόμος είναι οι κυρώσεις», ξεκαθαρίζοντας πως «διάλογος όμως κάτω από απειλές, απόπειρες εκβιασμού και προκλήσεις δεν γίνεται».
«Η Ελλάδα με μεθοδικότητα και συνέπεια εμπεδώνει την πεποίθηση σε όλο τον κόσμο ότι αποτελεί παράγοντα ειρήνης και σταθερότητας σε όλη τη ΝΑ Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο» σημείωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών.
«Πέρα από την παραδοσιακή συμμετοχή της σε όλα τα διεθνή φόρα που προωθούν την ειρηνική συνύπαρξη των λαών, τους τελευταίους μήνες οριοθέτησε με την Ιταλία και την Αίγυπτο θαλάσσιες ζώνες με απόλυτο σεβασμό στις σχέσεις καλής γειτονίας και στο δίκαιο της θάλασσας. Αντίθετα η Τουρκία πότε με το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο, πότε με παράνομες δραστηριότητες στην Ανατολική Μεσόγειο, πότε με διαδοχικές παράνομες NAVTEX και πότε με την προκλητική ρητορική της ηγεσίας της λειτουργεί ως ταραξίας και παράγοντας αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή μας» τόνισε ακόμα ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, επικαλούμενος Ευρωπαίους και Αμερικανούς εταίρους.
«Στη διαπίστωση αυτή καταλήγουν και όλοι οι σημαντικοί διεθνείς παράγοντες στην Ευρώπη και στην Αμερική. Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας έχουν ήδη καταρτίσει έναν κατάλογο κυρώσεων και καλούν την ‘Αγκυρα να προχωρήσει σε έμπρακτη αποκλιμάκωση διαφορετικά θα τον ενεργοποιήσουν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες με αλλεπάλληλες τοποθετήσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποδοκιμάζουν τη συμπεριφορά της Τουρκίας. Είναι λοιπόν στο χέρι της Άγκυρας να επιλέξει είτε έμπρακτη αποκλιμάκωση είτε κυρώσεις» πρόσθεσε.
«Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα απαντά με πολιτική, διπλωματική και επιχειρησιακή επαγρύπνηση, ψυχραιμία και εθνική αυτοπεποίθηση. Η θέση μας ήταν και είναι ξεκάθαρη: βασισμένοι αποκλειστικά και μόνο στο διεθνές δίκαιο, στο δίκαιο της θάλασσας και τις αρχές καλής γειτονίας επιδιώκουμε συμφωνίες για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της χώρας μας με όλες τις γειτονικές χώρες συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας. Διάλογος όμως κάτω από απειλές, απόπειρες εκβιασμού και προκλήσεις δεν γίνεται» δήλωσε ακόμα ο Στ. Πέτσας.
Ακόμα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σημείωσε πως «η Ελλάδα δεν σύρεται, δεν τρομοκρατείται και δεν εκβιάζεται. Περιμένουμε λοιπόν από τη γειτονική χώρα να εγκαταλείψει την αδιέξοδη προκλητικότητα και να προσέλθει στο τραπέζι των διερευνητικών επαφών. Με ειλικρινή διπλωματία. Όχι τυχοδιωκτική προπαγάνδα. Με ρεαλιστικό πλαίσιο. Όχι αυθαίρετες και παράνομες κατά το διεθνές δίκαιο διεκδικήσεις. Και τελικά με ένα και μόνο χαρτί: τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, έτσι ώστε να επιδιώξουμε κοινά αποδεκτή συμφωνία για τη μόνη διμερή εκκρεμότητα που αφορά στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μας. Κι αν δεν συμφωνήσουμε, να προχωρήσουμε στη σύνταξη συνυποσχετικού για την από κοινού παραπομπή του θέματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης».
Η παραβατικότητα της Τουρκίας στο επίκεντρο της συνάντησης Δένδια – Πάιατ
Συνάντηση με τον Αμερικανό πρέσβη Τζέφρι Πάιατ πραγματοποίησε, νωρίτερα σήμερα στο υπουργείο Εξωτερικών, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
Στο επίκεντρο της συνάντησης βρέθηκαν η συνεργασία Ελλάδος – ΗΠΑ και οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο με έμφαση στην παραβατικότητα της Τουρκίας, σύμφωνα με σχετική ανάρτηση του υπουργείου Εξωτερικών στο twitter.
Mtg b/w FM @NikosDendias & @USAmbPyatt at @GreeceMFA –🇬🇷🇺🇸 coop & recent dvpts in #EasternMediterranean discussed, w/ focus on Turkey's illegal actions / Συνάντηση ΥΠΕΞ Ν.Δένδια με Πρέσβη ΗΠΑ G.Pyatt στο Υπ. Εξωτερικών pic.twitter.com/DBMwYSPltV
— Υπουργείο Εξωτερικών (@GreeceMFA) September 3, 2020
Από την πλευρά του, ο Αμερικανός πρέσβης επεσήμανε πως χάρηκε που είδε τον κ. Δένδια πριν από το ταξίδι του στα Ηνωμένα Έθνη αύριο.
«Εκτιμούμε ιδιαιτέρως την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να βρει διπλωματικές λύσεις για τις εντάσεις της Ανατολικής Μεσογείου. Όπως είπε και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Πομπέο χθες “είναι ανώφελο να αυξάνεται η στρατιωτική ένταση στην περιοχή”», σημείωσε ο κ. Πάιατ σε σχετική ανάρτησή του στο twitter.
Τηλεφωνική επικοινωνία Ερντογάν-Μέρκελ για την Ανατολική Μεσόγειο
Στο μεταξύ, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνομίλησε το απόγευμα της Πέμπτης μέσω τηλεδιάσκεψης με την καγκελάριο της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ αναφορικά με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, μεταξύ άλλων θεμάτων.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας για την τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών, ο Ερντογάν τόνισε πως η στήριξη που προσφέρουν ορισμένες χώρες προς την «εγωιστική και άδικη στάση της» Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι απαράδεκτη.
Στην ίδια ανακοίνωση αναφέρεται οτι «ο Τούρκος πρόεδρος εξέφρασε την ικανοποίηση του για τις προσπάθειες της Μέρκελ στην επίλυση του προβλήματος στην Ανατολική Μεσόγειο που προκλήθηκε από βήματα ή πρωτοβουλίες της Ελλάδας ή χωρών που την υποστηρίζουν».
Αξίζει να σημειωθεί πως την ίδια ημέρα, με δήλωσή του εμφανίστηκε και ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας, Αχμέντ Νταβούτογλου, ο οποίος είχε υποστηρίξει μια λιγότερο συγκρουσιακή πολιτική κατά την πρώτη δεκαετία της εξουσίας του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν. Υπενθυμίζεται πως ο πρώην πρωθυπουργός αποχώρησε πέρυσι από το κυβερνών Κόμμα AK του προέδρου για να ιδρύσει το αντίπαλο Κόμμα Γκελετσέκ (Μέλλον).
Ο Νταβούτογλου επέκρινε την κλίση προς τον αυταρχισμό που διαβλέπει στη νέα εκτελεστική προεδρία την οποία έχει αποκτήσει η χώρα και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι χειρίσθηκε αδέξια μια σειρά από προκλήσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται η οικονομία, το ξέσπασμα του κορονοϊού και οι αυξανόμενες εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο. Ακόμα, δήλωσε πως η Άγκυρα έχει πραγματικά παράπονα σχετικά με τις ελληνικές διεκδικήσεις δεκάδων χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων θάλασσας μέχρι τη μεσογειακή ακτή της Τουρκίας, όμως πρόσθεσε πως η προσέγγιση του Ερντογάν εμπεριέχει υψηλούς κινδύνους.
«Δυστυχώς η κυβέρνησή μας δεν λειτουργεί όπως πρέπει διπλωματικά», δήλωσε στη συνέντευξη, και προειδοποίησε πως, αν τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία προτιμούν «προβολές ισχύος» αντί της διπλωματίας, «ανά πάσα στιγμή μπορεί να ξεσπάσει και να κλιμακωθεί οποιαδήποτε κρίση».
Η Τουρκία θα πρέπει να πει με σαφήνεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση: «Ας κάτσουμε γύρω από το τραπέζι και ας συζητήσουμε όλες τις απόψεις», δήλωσε ο Νταβούτογλου. Θα πρέπει επίσης να καθίσει μαζί με την Ελλάδα για να «συζητήσει όλα τα ζητήματα και να αποκλιμακώσει την ένταση».
Στην 25η Σεπτέμβρη το «τενεκεδάκι» των ευρωπαϊκών κυρώσεων
Για «παράθυρο ευκαιρίας», προκειμένου να ανοίξει διαδικασία διαλόγου με την Τουρκία ως τις 25 Σεπτεμβρίου που θα συγκληθεί η σύνοδος κορυφής των 27, το οποίο πρέπει να εκμεταλλευτούμε, μίλησε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς στην κρατική τηλεόραση.
Ειδικότερα, ο Μ. Σχοινάς για τα ελληνοτουρκικά σημείωσε ότι στο διάστημα που μένει ως τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 25 Σεπτεμβρίου υπάρχει ελπίδα ότι η διαδικασία του διαλόγου με την Τουρκία θα μπορέσει να προχωρήσει, εφόσον σταματήσουν οι επιθετικές τακτικές και κραυγές από την τουρκική πλευρά.
Τόνισε ότι «υπάρχει μια δομημένη διαδικασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο με το σύνολο της ευρωπαϊκής οικογένειας στο πλευρό της Ελλάδας» και επανέλαβε την προσδοκία ότι «μέσα απ αυτή τη διαδικασία θα βρεθεί η διέξοδος της αποκλιμάκωσης με επιστροφή στην κανονικότητα στην Αν. Μεσόγειο».
«Εχουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας που πρέπει να το εκμεταλλευτούμε», υπογράμμισε.
Παράλληλα, για τις ευρωτουρκικές σχέσεις δήλωσε ότι η συμβίωση δεν είναι απλή. Η θα το κάνεις μέσα από συνεννόηση ή μέσα από μια χρόνια ένταση. Η Ευρώπη προσπαθεί να βρει ένα ευρωτουρκικό πλαίσιο αναφοράς στο οποίο θα χωρέσουν και οι εθνικές επιδιώξεις της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά δεν είμαστε ακόμη εκεί κι αυτό είπε δεν συμβαίνει με ευθύνη της Ευρώπης και αναφέρθηκε στις επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας από τη Συρία ως τη Λιβύη στην Αν. Μεσόγειο. «Πρέπει να κατακαθίσει αυτή η σκόνη για να βρούμε που θα βρεθεί το σημείο ισορροπίας στις ευρωτουρκικές σχέσεις» σημείωσε.
Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής υπογράμμισε ότι η τουρκική στάση θίγει την Ευρώπη συνολικά και υπενθύμισε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς την Ελλάδα, κατά την οικονομική κρίση, την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, με το Ταμείο Ανάκαμψης. Και τώρα με τα ελληνοτουρκικά είναι η τέταρτη φορά που η Ευρώπη στέκεται στο πλευρό της Ελλάδας.
Πρόκειται είπε «για μια ελληνική κατάκτηση όλου του πολιτικού κόσμου, όλων των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα γιατί αγκίστρωσαν τη χώρα στην Ευρώπη που είναι και οι ισχυρές της συμμαχίες».