Χρώματα, μουσικές και αρώματα ξεχύθηκαν το πρωί της Κυριακής στον Λόφο Στρέφη, καθώς εκατοντάδες άτομα συγκεντρώθηκαν στους πρόποδες του, σε μια γιορτή διαμαρτυρίας ενάντια στα σχέδια του Δήμου Αθηναίων για την «ανάπλαση» του Λόφου μέσω «χορηγίας» της εταιρείας Real Estate Prodea.
Οι διοργανωτές καλούσαν τον κόσμο να παρευρεθεί στο σημείο, «δείχνοντας την παρουσία μας στη γειτονιά και δίνοντας ένα συμβολικό μήνυμα πως δε θα εκδιωχθούμε από τους ελεύθερους χώρους. Δίνουμε ραντεβού στα ακόλουθα σημεία για να διασκορπιστούμε περιμετρικά του λόφου και να τον κυκλώσουμε».
Στην ίδια ανακοίνωση τους έγραφαν: «Ο λόφος είναι για εμάς χώρος παιχνιδιού, άθλησης, χαλάρωσης. Η εγκατάλειψη του Δήμου, τα συμφέροντα ιδιωτικών εταιριών και οι απειλές της ΕΛ.ΑΣ., δε θα μας στερήσουν αυτήν την ανάσα. Ο λόφος είναι και θα παραμείνει ελεύθερος για όλον τον κόσμο».
Στη συμβολική διαμαρτυρία εκατοντάδες πολίτες δημιούργησαν έναν πολύχρωμο κλοιό γύρο από τον Λόφο, φωνάζοντας συνθήματα κατά των ιδιωτικών συμφερόντων που θέλει να φέρει ο Δήμος Αθηναίων και ο Δήμαρχος, Κώστας Μπακογιάννης, ενώ εκφράστηκαν και μηνύματα αλληλεγγύης στον απεργό πείνας Δ. Κουφοντίνα, αλλά και στο αγώνα που δίνεται στην Κρήτη για τον Λόφο Καστέλι.
Πολίτες που συμμετείχαν στη διαμαρτυρία έδωσαν στο TPP το πολιτικό παρασκήνιο που βρίσκεται πίσω από την ιστορία της «ανάπλασης» του Λόφου, βάζοντας στην εξίσωση περαιτέρω προεκτάσεις σχετικά με το παρόν ζήτημα. Μίλησαν για το τι θα σημάνει για την περιοχή το να συνεχίσουν τα σχέδια της Prodea και του Δήμου, και έκαναν ξεκάθαρο ότι θέλουν την φροντίδα του Λόφου, την οποία πρέπει να αναλάβει ο Δήμος, με ιδία κονδύλια από τα υπέρογκα δημοτικά τέλη με τα οποία επιβαρύνονται οι πολίτες και όχι μία ιδιωτική εταιρεία με ένα σχέδιο «χωρίς προδιαγραφές».
Η γειτονιά υπενθυμίζει και ταυτόχρονα ζητάει την φροντίδα του Λόφου, κάτι που εκ των πραγμάτων φαίνεται ότι ο Δήμος έχει -στην καλύτερη- αμελήσει τα τελευταία χρόνια.
Σημειώνεται ότι δεν υπήρξε καμία απολύτως διαβούλευση από τις αρχές με τους κατοίκους της περιοχής, ενώ μέσα από αυτό το ζήτημα στην επιφάνεια έρχονται και παλαιότερα θολά κομμάτια για την περιοχή, όπως το ζήτημα με τα σκουπίδια και την καθαριότητα εν γένει του Λόφου, αλλά και τις πρόχειρες επεμβάσεις («μπαλώματα») στους δρόμους των Εξαρχείων.
Δηλώσεις πολιτών στο TPP:
Η ανοιχτή συνέλευση για τον Λόφο του Στρέφη σε κείμενο της καλεί σε υπεράσπιση των δημοσίων χώρων πρασίνου:
«Το βασικό επιχείρημα του δημάρχου ήταν “η εγκατάλειψη του λόφου” (!), τη στιγμή που η εγκατάλειψη αυτή οφείλεται αποκλειστικά στο Δήμο Αθηναίων, που επί σειρά ετών δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του αναφορικά με την καθαριότητα και τη συντήρησή του».
«Ενώ οι δημότες πληρώνουμε κανονικά υπέρογκα δημοτικά τέλη, έρχεται ως “από μηχανής θεός” μια εταιρεία για να μας “σώσει” και να απαλλάξει τον Δήμο από την ευθύνη του. Μια ιδιωτική εταιρεία δεν μπορεί να ενδιαφέρεται παρά μόνο για την κερδοφορία της, πιθανόν για την ευημερία των πελατών της, αλλά σίγουρα όχι για τις ανάγκες των κατοίκων μιας γειτονιάς. Άλλωστε, όπως δηλώνει η ίδια , η “θετική” της πρωτοβουλία θα συμβάλλει στην “αύξηση της αξίας γης γης και ιδιοκτησίας”».
«Θέλουμε τους χώρους μας ανοιχτούς και ελεύθερους, όπου θα κοινωνικοποιούμαστε, θα οργανώνουμε τις αντιστάσεις μας, θα ορίζουμε εμείς οι ίδιες και οι ίδιοι τις ανάγκες μας».
Μέλος του συλλόγου γονέων σε σχολείο της περιοχής επεσήμανε στο TPP τα υπομνήματα που έχουν σταλθεί -ανά καιρούς- στον Δήμο για τις επεμβάσεις που χρειάζονται ώστε να παίζουν με ασφάλεια τα παιδιά, και ξεκαθάρισε ότι «δεν είμαστε εναντίον της ανάπλασης, αλλά εναντίον της διαδικασίας που έχει ακολουθήσει ο Δήμος με μια έτοιμη ανάπλαση που ήρθε να μας την φορέσει».
Στο ίδιο μήκος κύματος στάθηκε στο ότι δεν μπορεί να υπάρχει έλεγχο για το ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει από τον Λόφο και ότι αυτός θα πρέπει να είναι προσβάσιμος σε όλους, και ιδιαίτερα για τα παιδιά στα σχολεία, τα οποία τον χρησιμοποιούν δεόντως εντός και εκτός σχολικών δραστηριοτήτων.
Στη συνολική εικόνα, πολλές μαρτυρίες κατοίκων στάθηκαν στη δική τους αυτοδιάθεση να συντηρηθεί ο Λόφος καθώς επικρατεί ένα καθεστώς παντελούς εγκατάλειψης του Λόφου από τις δημοτικές υπηρεσίες, ενώ δεν ήταν λίγοι εκείνοι που περιέγραψαν τον προβληματισμό τους σχετικά με το σχέδιο για εγκατάσταση καμερών, περιφράξεων και φυλακίων στον Λόφο, το οποίο όμως φέρεται ότι αποσύρθηκε μετά τις έντονες αντιδράσεις.
Εταιρεία με «παρελθόν» αναλαμβάνει την ανάπλαση του Λόφου Στρέφη
Αξίζει να σημειωθεί ότι με το παρόν σχέδιο του Δήμου Αθηναίων, ο Λόφος του Στρέφη, μετατρέπεται σε επενδυτικό φιλέτο, με την απόφαση του Δήμου Αθηναίων να δώσει την ανάπλασή του στην εταιρεία Real Estate, Prodea Investments. Πιο συγκεκριμένα στο Δημοτικό Συμβούλιο της 18ης Ιανουαρίου, εγκρίθηκε η «υιοθέτηση» του λόφου από την εταιρεία, με την έκταση 40,5 στρεμμάτων να γίνεται η μεγαλύτερη περιοχή που εντάσσεται στο πρόγραμμα «Υιοθέτησε την Πόλη σου», το οποίο «τρέχει» με τη λογική ότι κάθε τι δημόσιο δεν είναι και κρατικό και αποτελεί πρόγραμμα ανάπλασης δημοσίων χώρων με τη σύμπραξη Δήμου και ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Η εταιρεία δεσμεύεται να εκπονήσει μελέτη κόστους 1 εκατομμυρίου για την ανάπλαση του Λόφου του Στρέφη και να πραγματοποιήσει μέρος των έργων που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων παρεμβάσεις αρχιτεκτονικής τοπίου, ανάπλασης των μονοπατιών, δράσεις προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος καθώς επίσης και ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η εγκατάσταση κλειστού κυκλώματος καμερών στον Λόφο. Ωστόσο ο αντιδήμαρχος Πρασίνου, Ευγ. Κολλάτος, σύμφωνα με δημοσίευμα της «Εφημερίδας των Συντακτών» διαφώνησε σε περίπτωση που η εγκατάσταση «αντιβαίνει στο νόμο προστασίας προσωπικών δεδομένων».
Από πλευράς του ο Δήμος σε κάποιες περιπτώσεις δεσμεύτηκε να εξετάσει και να εγκρίνει μελέτες εντός ασφυκτικού πλαισίου πέντε εργάσιμων ημερών, ενώ το έργο έχει συμφωνηθεί να ολοκληρωθεί «εκτός απροόπτου» την 1η Ιουλίου του 2023. Παρ’ όλα αυτά η σύμβαση προβλέπει και τους λόγους «ανωτέρας βίας» καθώς ορίζει ότι αν υπάρχουν τέτοιες αιτίες που αποδεδειγμένα «δεν οφείλονται σε υπαίτιες πράξεις ή παραλείψεις του Δήμου ή των προστηθέντων, συμβούλων, μελετητών και εργολάβων με τους οποίους θα έχει συνεργασθεί, συμπεριλαμβανομένων ως τέτοιων λόγων ανωτέρας βίας και δικαστικών εμπλοκών διοικητικής φύσης και μόνον, αναστέλλονται οι προθεσμίες της ανωτέρω παραγράφου για όσο χρόνο διαρκεί ο λόγος αυτός».
Οι εξαιρέσεις
Ένα άλλο σημείο της πρότασης είναι εκείνο της εξαίρεσης από τη συνολική μελέτη και ανάπλαση της περιοχής που βρίσκεται το γήπεδο μπάσκετ, το κτίριο του αναψυκτήριου και τα περιμετρικά πεζοδρόμια. Παρ’ όλα αυτά, εκείνα τα σημεία που εξαιρούνται είναι και εκείνα με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα από του κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής.
Επομένως η αδιαφορία της εταιρείας για την ανάπλαση των συγκεκριμένων χώρων, εγείρει πρόσθετα ερωτήματα, ενώ και η αποδοχή εκ μέρους της δημοτικής αρχής να μην συντηρηθούν οι χώροι που οι περισσότεροι πολίτες χρησιμοποιούν, προκαλεί απορίες.
Υπηρεσίες φύλαξης και αποκατάστασης καταστροφών από τον Δήμο
Μέσα στους όρους της σύμβασης εντάσσεται και η φύλαξη του Λόφου τόσο κατά τη διάρκεια των εργασιών όσο και έπειτα από αυτές με αποκλειστική επιβάρυνση του Δήμου Αθηναίων. Ωστόσο η φύλαξη των δημοσίων χώρων αποτελεί ούτως ή άλλως αρμοδιότητα των αρχών.
Επομένως εύλογα θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η εταιρεία αποσκοπεί στο να δεσμεύσει τον Δήμο, με προφανή τη χρήση δημοσίου χρήματος για τον σκοπό αυτό, να διασφαλίσει τα συμφέροντά της από πρόκληση «ζημιών/βανδαλισμών/καταστροφών», ενώ «θα αποκαταστήσει αυτές, σε περίπτωση επέλευσης τυχόν τέτοιων ζημιών, προκειμένου το έργο να διατηρήσει την ωφέλειά του και το αισθητικό του αποτέλεσμα», όπως αναφέρει η πρόταση για το έργο.
Καταψήφισε η αντιπολίτευση
Η αντιπολίτευση εντός του Δημοτικού Συμβουλίου με τις παρατάξεις Ανοιχτή Πόλη, Λαϊκή Συσπείρωση, Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αθήνα, Ανταρσία στις γειτονιές της Αθήνας και Αθήνα Είσαι Εσύ, καταψήφισαν την πρόταση. Ωστόσο αυτή πέρασε με ψήφους της παράταξης Μπακογιάννη, της παράταξης Βουλγαράκη, ενός συμβούλου του Π. Γερουλάνου και ενός συμβούλου της ΧΑ. Το αίτημα που κατέθεσε σχεδόν σύσσωμη η αντιπολίτευση στο Δημοτικό Συμβούλιο και αφορούσε στην απόσυρση του θέματος, απορρίφθηκε.
Οι αντιδράσεις αφορούσαν τόσο τη σκοπιμότητα της εν λόγω σύμπραξης αλλά και το παρελθόν της εταιρείας. Ο δημοτικός σύμβουλος της «Ανοιχτής Πόλης», Ρήγας Αξελός, ανέφερε μεταξύ άλλων πως «αυτή η εταιρεία δεν έχει τα εχέγγυα λόγω παρελθόντος. Η Prodea έχει απευθείας καταγωγή από τη MIG Real Estate και άμεση διάδοχη σχέση με την περίφημη ΠΑΝΓΑΙΑ. Όλοι ξέρουμε ποια είναι η ΠΑΝΓΑΙΑ. Έχει 22 ποινικές διώξεις εναντίον στελεχών της, εκ των οποίων και ο πρώην πρόεδρός της. Έχει παρέμβει εισαγγελέας Διαφθοράς», υπογράμμισε και πρόσθεσε ότι η Prodea ασχολείται και με την εκμετάλλευση ξενοδοχείων και καταλυμάτων Airbnb.
«Δεν υιοθετεί η εταιρεία τον Λόφο. Ο δήμος υιοθετεί την εταιρεία»
Από πλευράς της η δημοτική σύμβουλος με την Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αθήνα, Ντίνα Ρέππα, ανέφερε δεικτικά ότι «δεν υιοθετεί η εταιρεία τον Λόφο. Ο δήμος υιοθετεί την εταιρεία. Αλλοιώνεται ένας λόφος ακριβώς για την εξυπηρέτηση επιχειρηματικών συμφερόντων. Προσβλητικό να λέει ο δήμος, με μεγάλη άνεση, ότι ο Λόφος είναι παρατημένος. Ποιος τον παράτησε, κ. Μπακογιάννη; Οι δημοτικές αρχές, ανάμεσά τους και η δική σας» επεσήμανε.
Η παράταξη εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία κάνει λόγο για προκλητική απόφαση, φωτογραφική παραχώρηση κερδοσκοπικού χαρακτήρα και μάλιστα μέσω παραπλανητικής συμμετοχής μέσω του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου».
«Είναι απολύτως φανερό ότι για την PRODEA Investments η επιλογή για παρεμβάσεις στον λόφο αποτελούν επένδυση με χρήματα των δημοτών για την κατασκευή του συνολικού έργου, που στοχεύει να της αποφέρουν μεγάλα κέρδη από την εκμετάλλευση ακινήτων στην γύρω περιοχή», τονίζει η ανακοίνωση της δημοτικής παράταξης.
Συνάμα, η Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αθήνα, καταγγέλλει ότι «περισσότερο προκλητικό είναι όμως οι όροι που κατέθεσε η εταιρεία όπως, να προχωρά σε τεχνική περιγραφή με συγκεκριμένα υλικά και τεχνικές προδιαγραφές μιας άλλης, επίσης συγκεκριμένης εταιρείας, που θα αναγκαστεί να πληρώσει ο Δήμος, όταν καλεστεί να υλοποιήσει το τεχνικό έργο που προδιαγράφεται από τη δωριζόμενη μελέτη. Πώς θα μπορέσει ο Δήμος να δημοπρατήσει ένα τέτοιο έργο, προδιαγράφοντας συγκεκριμένα υλικά και προμηθευτές, αντιβαίνοντας έτσι τη νομοθεσία περί δημοσίων τεχνικών έργων;», διερωτάται η παράταξη.
Οι «σωτήρες» ιδιώτες
Ιδιαίτερα ενδεικτική για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι εγκαταστάσεις από τη δημοτική αρχή, ήταν και η τοποθέτηση του δημοτικού συμβούλου της Λαϊκής Συσπείρωσης, Στέλιου Λάμπρου, ο οποίος είπε πως «υπάρχει συγκεκριμένη κατεύθυνση να υποβαθμίζονται οι δημόσιοι χώροι και μετά να έρχεται ένας ιδιώτης ως σωτήρας. Θα γίνει ο Λόφος ένα διασκεδαστήριο» επεσήμανε.
Η «δωρεά» των 222 ευρώ/τ.μ.
Εξαιρετικά σημαντικές είναι και οι επισημάνσεις που κατέθεσε με ανακοίνωσή του ο δημοτικός σύμβουλος και και επικεφαλής της παράταξης Ανταρσία στις γειτονιές της Αθήνας, Πέτρος Κωνσταντίνου. Όπως αναφέρει, «ενώ είδαμε φέτος την αναβάθμιση και συντήρηση του λόφου του Στρέφη να συμπεριλαμβάνεται στο τεχνικό πρόγραμμα, με έκπληξη βλέπουμε τώρα την εταιρεία real estate PRODEA Investments να ζητά την υιοθεσία του και να δίνει δωρεά 1 εκ ευρώ για τις μελέτες και κάποιες εργασίες που περιγράφονται στο παράρτημα 3, αρκετά υπερκοστολογημένες».
Παράλληλα σημειώνει πως «η προτεινόμενη δωρεά ανέρχεται σε 222 ευρώ/τ.μ. ! Λίγο εξωφρενικό ποσό για μελέτες κοινοχρήστων χώρων καθώς και για τις περιορισμένες εργασίες που περιγράφονται στο παράρτημα». Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάνης, επιχειρώντας να υπερασπιστεί την πρόταση υποστήριξε ότι σε περίπτωση που οι εργασίες ανάπλασης πραγματοποιούνταν από τον δήμο, «θα κόστιζαν πολύ περισσότερο» και το κόστος θα έφτανε τα 1,5 με 2 εκ. ευρώ.
Τέλος τονίζει ότι εκκρεμεί η εργολαβία για την αποκατάσταση / στήριξη του πρανούς του λόφου του Στρέφη από την οδό Ειρήνης Αθηναίας, με την κατασκευή προστατευτικού τοιχίου με επικάλυψη πέτρας, «προκειμένου το σχετικά σαθρό πέτρωμα του λόφου, να μην πέσει πάνω σε ανθρώπους ή τον περιβάλλοντα χώρο, σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων, αλλά εντός του τοιχίου», ωστόσο αυτό δεν αναφέρεται πουθενά στην περιγραφή της συγκεκριμένης δωρεάς.
Το «αμαρτωλό» παρελθόν
Αντιδράσεις εκ μέρους της αντιπολίτευσης αφορούσαν και το παρελθόν της Prodea Investments, η οποία μετονομάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2019 στο τωρινό όνομά της από «Εθνική ΠΑΝΓΑΙΑ ΑΕΕΑΠ», όνομα γνώριμο στα χρόνια των μνημονίων αλλά και των μνημονιακών πολιτικών.
Πιο συγκεκριμένα η υπόθεση της ΠΑΝΓΑΙΑ, είναι χαρακτηριστική για τον τρόπο με τον οποίο ξεπουλήθηκαν κατά τα προηγούμενα χρόνια σημαντικά και ακριβά ακίνητα του δημοσίου, με εξωφρενικούς όρους κατά του δημοσίου συμφέροντος και υπέρ των «επενδυτών».
Για να δει όμως κανείς την αρχή του πράγματος θα πρέπει να πάει κανείς οπίσω στο 2013. Η ΠΑΝΓΑΙΑ, με 241 ακίνητα στη κατοχή της, η οποία ιδρύθηκε το 2010 ως θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας, πωλείται εκείνη τη χρονιά στο ισραηλινών συμφερόντων fund Invel Real Estate, με έδρα την Ολλανδία. Η αγορά όμως γίνεται ουσιαστικά με χρήματα των Ελλήνων φορολογούμενων αφού η πορεία του χρήματος γίνεται με ιδιαίτερα έξυπνο τρόπο. Η Invel Real Estate, ιδρύει μια ενδιάμεση εταιρεία η οποία σύμφωνα με το Hot Doc, λαμβάνει δάνειο από την ΕΤΕ, ύψους 421 εκ. ευρώ με επιτόκιο μικρότερο του 3%, για να χρηματοδοτήσει την αγορά της ΠΑΝΓΑΙΑ από την Invel, την ώρα που είχε προηγηθεί η ανακεφαλαιοποίηση της ΕΤΕ από το ελληνικό κράτος, με ποσοστό 90%.
Η υπόθεση είχε λάβει τον δρόμο της Δικαιοσύνης με τους εμπλεκόμενους να κατηγορούνται για απιστία και ηθική αυτουργία σ΄ αυτήν, σε βαθμό κακουργήματος, με τις επιβαρυντικές περιστάσεις του νόμου περί καταχραστών του Δημοσίου. Η διαδικασία της έρευνας ξεκίνησε το 2014, με την εισαγγελία διαφθοράς να ερευνά την πώληση της ΠΑΝΓΑΙΑ στην Invel, την εξαγορά ακινήτου ύψους 120 εκατ. στην Παιανία, τις αγορές άλλων ακινήτων αλλά και το δάνειο που έλαβε η Invel από την Εθνική για να εξαγοράσει την ΠΑΝΓΑΙΑ.
Ένας αγώνας από τη γειτονιά για τη γειτονιά
Οι κάτοικοι είναι αποφασισμένοι να υπερασπιστούν μέχρι τέλους την ελευθερία στους δημοσίους χώρους αλλά διεκδικούν και ο Δήμος να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Η εγκατάλειψη της περιοχής από τον Δήμο Αθηναίων, δεν αφήνει έξω τον Λόφο του Στρέφη, την ανάπλαση του οποίου πρόκειται, αν προχωρήσει το πλάνο, να αναλάβει η εταιρεία Real Estate, προκειμένου να «τονωθεί» η αγορά στην περιοχή.
Ωστόσο η αλλαγή αφηγήματος στην περιοχή επηρεάζει μια από τις λίγες περιοχές που συσπειρώνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της «γειτονιάς», τα Εξάρχεια. Ο έντονα πολιτικός και κοινωνικός χαρακτήρας της περιοχής όμως, βρίσκει τόπο συνάντησης κάθε Σάββατο στις 3 το μεσημέρι στο θεατράκι του Λόφου του Στρέφη, όπου κάτοικοι, επισκέπτες και πολιτικές συλλογικότητες που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, συζητούν από τη βάση για τις επόμενες δράσεις τους και για το πως θα υπερασπιστούν το «γαλατικό χωριό», τον Λόφο του Στρέφη.