(Αναδημοσίευση από το «Κοσμοδρόμιο»)
Γράφει ο Άλκης Κόκκινος
Το “Κοσμοδρόμιο” φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα νέα φωτογραφικά τεκμήρια των καταστρεπτικών εργασιών που έγιναν στον βράχο της Ακρόπολης, στο πλαίσιο του έργου εγκατάστασης του πολυδιαφημισμένου από την κυβέρνηση νέου ανελκυστήρα πλαγιάς.
Χρόνος λήψης: Σεπτέμβριος 2020
Τόπος λήψης: Αθήνα, Ακρόπολη, 10 μέτρα βορειοδυτικά του Ερεχθείου. Κατά τη διάρκεια των εργασιών στο σημείο εξόδου του νέου ανελκυστήρα πλαγιάς. Το συνεργείο ενεργεί επί αρχαίου τοίχου, με κομπρεσέρ (φωτ. 1) και τροχό (φωτ. 2).
Το ίδιο σημείο, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών. Το σημείο της καταστροφής, βρίσκεται κάτω από το γιγαντιαίο μεταλλικό υποστύλωμα του αναβατορίου (κόκκινος κύκλος φωτ. 4α).
Στη φωτογραφία 1, φαίνεται καθαρά, ο χειρισμός και η καταστροφή μνημείου, με κομπρεσέρ. Ο εργάτης πατά πάνω στον αρχαίο τοίχο από ογκόλιθους, κάποιους από τους οποίους έχει ήδη διαλύσει. Τα γκρεμισμένα τμήματα φαίνονται μπροστά του. Στην φωτ. 2 φαίνεται (αν και όχι τόσο καθαρά όσο στην προηγούμενη), η ίδια πράξη με τροχό, με τον οποίο προσπάθησαν αρχικά να “ταπεινώσουν” το αρχαίο λείψανο, πριν χρησιμοποιήσουν το κομπρεσέρ.
Η άθλια εικόνα θα πρέπει να διαβαστεί με δεδομένο ότι η συγκεκριμένη ενέργεια, που έτυχε να τεκμηριωθεί φωτογραφικά, καθώς και άλλες που δεν τεκμηριώθηκαν ή τεκμηριώθηκαν αλλά δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί, δεν εγκρίθηκε από κανένα θεσμικά αρμόδιο όργανο. Έγινε αυθαίρετα και καταδρομικά, προκειμένου να προχωρήσει γρήγορα το έργο και να μην καθυστερήσει και άλλο η φιέστα των εγκαινίων, που είχε εξαγγείλει δημόσια η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη για τις 3 Δεκεμβρίου 2020, μετά την παταγώδη κατάρρευση του αρχικού της σχεδιασμού για εγκαίνια στις 20 Ιουνίου.
Τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι τα εξής:
- Τι ακριβώς ήταν αυτό που εικονίζεται να καταστρέφεται;
- Τι άλλο είχε την ίδια τύχη;
- Με τίνος απόφαση και μέσα από ποια διαδικασία φτάσαμε να γίνονται τέτοιες πράξεις στην Ακρόπολη, υπό την επίβλεψη της ίδιας της Εφορείας Αρχαιοτήτων;
Τα ερωτήματα αυτά έρχονται να προστεθούν σε όσα αναπάντητα έχουν τεθεί ως τώρα για τα όσα τραγικά συμβαίνουν εν κρυπτώ επί του Βράχου της Ακρόπολης των Αθηνών, κορυφαίο μνημείο του κλασικού κόσμου και εμβληματικό μνημείο UNESCO.
Θυμίζουμε πως οι αρχικές καταγγελίες περί μη σύννομων ενεργειών στα εν λόγω έργα χρονολογούνται από τον περασμένο Μάιο και σχετίζονταν με το ικρίωμα που είχε στηθεί για την υλοποίηση του έργου “Στερέωση βραχώδους υποβάθρου και τοιχίου Μπαλάνου στην περιοχή του ανελκυστήρα ΑμεΑ στο βόρειο τείχος της Ακρόπολης”
Τότε είχε αποκαλυφθεί, επίσης, πως οι εργασίες δεν πραγματοποιούνταν ούτε από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, ούτε από εργολάβους στους οποίους το ίδιο τις είχε αναθέσει, καθώς κύριος του έργου, ο οποίος επέλεγε με δικές του διαδικασίες τις εργολήπτριες εταιρείες, δεν ήταν, όπως θα ήταν και το λογικό, το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά η “ΑΡΙΟΝΑ ΕΛΛΑΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ”, δηλαδή ο αντιπρόσωπος του “Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης” στην Ελλάδα, που λειτουργεί το πολιτιστικό κέντρο “Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Ίδρυμα Ωνάση” και δραστηριοποιείται στον χώρο των επενδύσεων σε ακίνητα.
Το θέμα είχε έρθει τον Ιούνιο του 2020 και στην Βουλή, χωρίς ούτε εκεί να δοθούν επαρκείς εξηγήσεις για τα συνεχή ατοπήματα και τις αυθαιρεσίες
Στη συνέχεια, στα τέλη του περασμένου Οκτωβρίου, σάλο προκάλεσαν οι αποκαλύψεις πως οι εργασίες που γίνονταν στην Ακρόπολη με το πρόσχημα της βελτίωσης της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία ήταν στην πραγματικότητα μια συγκαλυμμένη προσπάθεια υλοποίησης ενός προσωπικού, αλλά ουδέποτε εγκεκριμένου, “οράματος” του προέδρου της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως Μανώλη Κορρέ.
Οι σοβαρές και τεκμηριωμένες ενστάσεις που διατυπώθηκαν για τις εκτεταμένες διαστρώσεις με τσιμέντο και την σκοπιμότητα που εξυπηρετούσαν, τόσο από ειδικούς επιστήμονες όπως ο Τάσος Τανούλας, όσο και από την Εθνική Επιτροπή του Ελληνικού Τμήματος του ICOMOS (International Council on Monuments and Sites), του διεθνούς ανεξάρτητου φορέα που είναι και ο επίσημος τεχνικός σύμβουλος της UNESCO σε θέματα προστασίας και διαχείρισης μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων , δεν φάνηκε να πτοούν ούτε τους εμπνευστές του σχεδίου ούτε την υπουργό Πολιτισμού που έχει και την πλήρη πολιτική ευθύνη για όσα συμβαίνουν στον Βράχο.
Το “Κοσμοδρόμιο”, παρακολουθώντας στενά την υπόθεση των εργασιών στην Ακρόπολη, είχε στη συνέχεια φέρει στη δημοσιότητα την τουλάχιστον ανεπαρκή και πάντως εξαιρετικά αμφίβολης ποιότητας μελέτη “Διαμόρφωσης Διαδρόμων στον Αρχαιολογικό Χώρο της Ακρόπολης Για Άτομα με Δυσκολία στην Κίνηση”, την οποία είχε αναλάβει, μέσα από άγνωστες διαδικασίες, η εταιρεία “ΝΑΜΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ Α.Ε.” και είχε εγκρίνει το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, όπως και το οπτικό υλικό από την πλημμυρισμένη Ακρόπολη, ένα θέμα που έκανε τον περασμένο Δεκέμβρη τον γύρο του κόσμου, με την υπουργό Πολιτισμού να κατηγορεί για την απουσία υδραυλικών έργων απορροής των υδάτων τον… ΣΥΡΙΖΑ και τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων να ζητά όχι μόνο να σταματήσει η εκτέλεση των εργασιών, προκειμένου να επανεξεταστούν τόσο η αποτελεσματικότητά τους όσο και η αρτιότητα στην εκτέλεσή τους, αλλά και “να ανατεθεί στις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ ο σχεδιασμός της αποκατάστασης της σημερινής βλαπτικής επέμβασης στον Ιερό Βράχο”.
Αντί άλλης ενέργειας, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού επέλεξε για μια ακόμη φορά την οδό της συγκάλυψης και της επικοινωνιακής διαχείρισης ενός ζητήματος που είχε λάβει ήδη μεγάλες διαστάσεις, ενώ άφησε αναπάντητη και την από 2ας Φεβρουαρίου δημόσια καταγγελία της δημοτικής παράταξης “Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αθήνα”, που επικαλούμενη απάντηση του Γραφείου Ανελκυστήρων του Δήμου Αθηναίων, έκανε γνωστό πως “ο ανελκυστήρας που τοποθετήθηκε πρόσφατα για την πρόσβαση ΑμεΑ στον βράχο της Ακρόπολης των Αθηνών δεν έχει λάβει τη νόμιμη άδεια λειτουργίας”.
Αμετανόητη και αμετροεπής, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού έφερε και πέρασε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, στις 2 Φεβρουαρίου 2021, κατά παρέκκλιση κάθε διαδικασίας, μια “πρόταση” και όχι μελέτη, όπως είναι το ορθό, της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης σχετικά με την αποκατάσταση της δυτικής προσπέλασης της Ακρόπολης, δηλαδή μια προσπάθεια, με ανύπαρκτη μελέτη, να προετοιμάσει το έδαφος για εκ των υστέρων νομιμοποίηση και επέκταση των εργασιών σε όλη πια την έκταση του Βράχου, στην κατεύθυνση της υλοποίησης του “οράματος” του Μανώλη Κορρέ.
Η εξέλιξη αυτή, προκάλεσε και νέες αντιδράσεις, με δεκάδες αρχιτέκτονες, αρχαιολόγους και ανθρώπους της τέχνης να δίνουν στη δημοσιότητα, στις 26 Φεβρουαρίου, κείμενο έντονης διαμαρτυρίας, στο οποίο εκφράζουν την “απόλυτη αντίθεσή τους στις διαδρομές που έχουν ήδη διαστρωθεί και σε όσες έχει εξαγγελθεί ότι θα γίνουν στην Ακρόπολη, καθώς και στην προτεινόμενη ανακατασκευή της ρωμαϊκής κλίμακας στην δυτική προσπέλαση της Ακρόπολης”.
“Τέτοιου είδους επεμβάσεις”, τονίζουν, “είναι αντίθετες στις διεθνώς αναγνωρισμένες και θεσπισμένες αρχές διαχείρισης αρχαιοτήτων, και δεν έχουν καμία σχέση με την έννοια της διατήρησης, συντήρησης και διαφύλαξης αρχαιοτήτων. Αντίθετα, ισοδυναμούν με υποβάθμιση, απόκρυψη και απαξίωση του μεγαλύτερου αρχαιολογικού και καλλιτεχνικού θησαυρού που έχει κληροδοτηθεί στη σύγχρονη Ελλάδα, στην οποία η ανθρωπότητα έχει εμπιστευθεί την διαφύλαξή του”. Οι υπογράφοντες ζητούν, επιπλέον, “να αρθούν τα βλαπτικά χαρακτηριστικά των διαστρώσεων που έχουν γίνει στην Ακρόπολη, να μην πραγματοποιηθούν τα έργα τα οποία έχουν εξαγγελθεί για την κορυφή του βράχου και την δυτική πρόσβαση της Ακρόπολης, και να προγραμματισθούν επεμβάσεις που θα σέβονται το φυσικό τοπίο, την συνύπαρξη βράχου και αρχιτεκτονημάτων, για την βελτίωση της επισκεψιμότητας και της διακίνησης των ατόμων με αναπηρία, όσο και της εξυπηρέτησης των έργων. Η εξυπηρέτηση αυτών των αναγκών δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για αυθαίρετους σχεδιασμούς”.
Την ίδια ώρα, όπως αποκάλυψε στις 23 Φεβρουαρίου το “Κοσμοδρόμιο”, κομίζοντας και σχετικό οπτικό υλικό, οι εργασίες στον Βράχο της Ακρόπολης, εργασίες διαστρώσεων προς την πύλη Beulé και μεταφοράς μεγάλων όγκων οικοδομικού υλικού στο Μνημείο Αγρίππα, συνεχίζονταν, υπό την επίβλεψη των Μιχάλη Λεφαντζή (άρτι διορισθέντος από την υπουργό στη θέση του τμηματάρχη τεχνικών έργων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών) και Μανώλη Κορρέ, με πλήρη μυστικότητα και τα ιδιωτικά συνεργεία να εργάζονται πυρετωδώς ακόμη και Σαββατοκύριακο.
Οι καταγγελίες αυτές και η νέα δραματική έκκληση με τις δεκάδες υπογραφών δεν απαντήθηκαν στην ώρα τους από την υπουργό Πολιτισμού, που είχε, βέβαια, άλλα θέματα να διευθετήσει αυτήν την περίοδο, μέσα στη δίνη των αποκαλύψεων για την υπόθεση Λιγνάδη και την πολιτική ευθύνη για το ζήτημα αυτό, την οποία δεν ανέλαβε ποτέ.
Τώρα, που, μετά την περίπου δεκαήμερη “εξαφάνισή” της και την αντίστοιχη σιωπή του Γραφείου Τύπου του υπουργείου, επανέκαμψε για να υποστηρίξει τις επιλογές της, την αποτελεσματικότητα και την εργατικότητά της στην προώθηση “αναπτυξιακών έργων” και την απορρόφηση κονδυλίων, μήπως να έδινε μια απάντηση και για εκείνα και για όσα σήμερα αποκαλύπτουμε για καταστροφή αρχαιοτήτων κατά τη διαδικασία υλοποίησης του έργου εγκατάστασης του ανελκυστήρα;
(Αναδημοσίευση από το «Κοσμοδρόμιο»)
Γράφει ο Άλκης Κόκκινος