Είναι σίγουρα πολιτικά «συμβολικό» το γεγονός ότι αυτά συμβαίνουν ενώ στη δημόσια συζήτηση επανήλθε το ζήτημα των χρεών της Νέας Δημοκρατίας, με αυτά προς τις τράπεζες για τα δάνεια του κυβερνώντος κόμματος να ανεβαίνουν κάθε χρόνο κατά δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, ενώ το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη απαντάει ότι «φταίνε οι τόκοι», βάζοντας και ως επιχείρημα το ότι δεν έχει ξαναδανειστεί από το 2016.

Τα στοιχεία για τον συγκεκριμένο πλειστηριασμό, μία ακραία, αλλά όχι μοναδική περίπτωση, έδωσε στη δημοσιότητα η Ενωτική Πρωτοβουλία κατά των Πλειστηριασμών και επιβεβαιώνονται από τη σχετικές διαδικτυακές πλατφόρμες όπου δημοσιεύονται οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί. Σύμφωνα με αυτά, το χρέος του απόρου Α.Π, είναι 37.316,63 ευρω ενώ η τιμή πρώτης προσφοράς της πρώτης του κατοικίας στον πλειστηριασμό της Τετάρτης που κρίθηκε άγονος υπερδιπλάσια, 84.000 ευρώ. Το δάνειό του μεταβιβάστηκε, όπως δίνεται η δυνατότητα από το 2015, από την Τράπεζα Πειραιώς στην εταιρεία διαχείρισης δανείων οφειλών «Intrum», ένα από τα funds που πλέον δραστηριοποιείται στην Ελλάδα.

«Το μόνο περιουσιακό του στοιχείο είναι αυτό το σπίτι. Είναι άνεργος. Και είναι και ένας άνθρωπος, ο οποίος έχει πάρα πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας. Να σκεφθείτε, για να σας δώσω τη διάσταση των προβλημάτων, ότι όταν τον βρήκαμε και τον ρωτήσαμε αν είναι ενήμερος για τον πλειστηριασμό, δεν είχε καν καταλάβει ότι το σπίτι του βγαίνει σε πλειστηριασμό. Κάναμε σήμερα μία κινητοποίηση τόσο προς τη συμβολαιογράφο, η οποία ήταν το γραφείο που έκανε τον πλειστηριασμό, όσο και προς την τράπεζα Πειραιώς. Δυστυχώς και στις δύο περιπτώσεις βρήκαμε κλειστές πόρτες και μάλιστα με πολύ ακραίο τρόπο. Η μεν συμβολαιογράφος μας είπε ότι παίρνει εντολές μόνο από την τράπεζα, η δε τράπεζα μας είπε ότι όλα τα στελέχη της δουλεύουν με τηλεργασία και δεν είναι δυνατόν να συναντήσουμε κάποιον, για να του εξηγήσουμε το πρόβλημα. Ήμασταν λίγο τυχεροί γιατί δεν υπήρξε προσφορά, οπότε αυτός ο πλειστηριασμός ολοκληρώθηκε, χωρίς όμως να υπάρχει προσφορά, κι έτσι θα έχουμε μία ευκαιρία να πιέσουμε ξανά, ώστε αυτός ο πλειστηριασμός ν’ ακυρωθεί, γιατί όπως καταλαβαίνετε, αυτός ο άνθρωπος δεν έχει τίποτε άλλο, είναι η τελευταία του καταφυγή αυτό το σπίτι. Αυτή ήταν η σημερινή ιστορία. Θα πρέπει να σας πω, ότι οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας χαμηλών εισοδημάτων που έχουν εξαγγελθεί πλέον πάρα πολλοί» ανέφερε σε συνέντευξή της στο ραδιόφωνο του TPP η Τόνια Κατερίνη, μέλος της Ενωτικής Πρωτοβουλίας κατά των Πλειστηριασμών.

Ακούστε τη συνέντευξη εδώ:

Απαντώντας στο ερώτημα για το πόσοι είναι οι πλειστηριασμοί περιοσιακών στοιχείων ατόμων με πολύ χαμηλά εισοδήματα, ανέφερε ότι «Μόνο μέσα στον Ιούνιο και τον Ιούλιο έχουμε καταγράψει 1200. Πλειστηριασμούς χιλίων διακοσίων κατοικιών, των οποίων η αξία είναι κάτω από 120.000 ευρώ και απ’ αυτές το 70% είναι πρώτης κατοικίας. Από κει και πέρα βέβαια δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσες απ’ αυτές θα ολοκληρωθούν οι πλειστηριασμοί και θα περάσουν σε άλλα χέρια. Εμείς παρακολουθούμε καθημερινά και από πολύ κοντά τις περιπτώσεις. Διαβάζουμε καθημερινά τη στήλη των πλειστηριασμών και έχουμε ξεκινήσει μια καμπάνια σε όλες τις γειτονιές, ακριβώς γιατί πια ο κόσμος πρέπει να ενημερωθεί. Πρέπει να ξέρει ότι μπορεί να ζητήσει και μια βοήθεια και βεβαίως πρέπει να είναι και προετοιμασμένος, γιατί η επόμενη μέρα από τους πλειστηριασμούς είναι οι εξώσεις. Ήδη στην Ελλάδα, έστω κι αν δεν έχουν πάρει δημοσιότητα, έχουμε πρώτες εξώσεις και εκεί βεβαίως επαφίεται πάρα πολύ στην κινητοποίηση μιας κοινότητας, το να προστατέψει τους ανθρώπους από το να βρεθούν στο δρόμο».

Στην κινητοποίηση προκειμένο να ανασταλεί ο πλειστηριασμός την Τετάρτη συμμετείχε και το ΜέΡΑ25, με παρούσα τη βουλεύτρια, Μαρία Απατζίδη.

Το ξεκίνημα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών προκάλεσε ήδη και θεσμικές αντιδράσεις, με την Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων να καλεί τα Διοικητικά Συμβούλια των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας «να αποφασίσουν την αποχή των δικηγόρων-μελών τους από διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης για επίσπευση πλειστηριασμών, με εντολείς Τράπεζες ή εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων κατά της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών». Όπως σημειώνει στη σχετική της ανακοίνωση, η Ολομέλεια:

«Εξέφρασε την έντονη διαφωνία της στις ρυθμίσεις του Νέου Πτωχευτικού Κώδικα, διότι δεν εξασφαλίζουν την λυσιτελή προστασία των ευάλωτων οφειλετών, και δη της πρώτης κατοικίας τους, στο πλαίσιο της διευθέτησης των οφειλών τους και της παροχής δεύτερης ευκαιρίας, λαμβάνοντας υπόψη και τη δυσμενή οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί. Με την εφαρμογή του Πτωχευτικού νόμου, επίκεινται στο επόμενο χρονικό διάστημα πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας καθώς μέχρι σήμερα δεν έχουν εκδοθεί οι προβλεπόμενες εφαρμοστικές του νόμου υπουργικές αποφάσεις, αλλά κυρίως, δεν έχει συσταθεί «Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης» και η σχετική πλατφόρμα του εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι σήμερα «αδειανό πουκάμισο».

Οι άνω εξελίξεις στερούν πλέον κάθε προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών και τους αφήνουν παντελώς εκτεθειμένους στα συμφέροντα των Τραπεζών και των Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων (funds).

Η Ολομέλεια κρίνει ως απόλυτα αναγκαία την αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας των ευάλωτων οφειλετών νομοθετικώς και τη θέσπιση δεοντολογικού κανονισμού λειτουργίας των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων δια νόμου»

Όπως έχει αναφέρει ξανά το TPP σε ανάλυσή του, ο Πτωχευτικός Νόμος που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, στην αρχή μάλιστα του δεύτερου lockdown, θα μπορούσε να παρομοιαστεί με μία οικονομική φυλακή, με νοικιασμένα κελιά για πτωχούς. «Ο νέος πτωχευτικός πήρε αυτή την αναβολή, λόγω κυρίως της πανδημίας, αλλά πρόκειται για το πιο άγριο κατασκεύασμα. Κατά την δική μας αντίληψη είναι στα όρια της προσβολής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δηλαδή έχει διατάξεις συγκρινόμενες ας πούμε με το νόμο Κατσέλη, τον είχαμε κριτικάρει και είχαμε πει ότι είναι μια λειψή προστασία. Μιλάμε για μία κατάσταση όπου πλέον τα πάντα ρυθμίζονται και είναι προς όφελος των τραπεζών. Η τράπεζα μπορεί να σε κηρύξει σε πτώχευση μονομερώς. Δηλαδή δεν ερωτάται ο δανειολήπτης αν θέλει να κηρύξει τον εαυτό του σε πτώχευση. Εφ’ όσον είναι κάτω από 30.000 ευρώ και δεν εξυπηρετείται το χρέος. Μέχρι τώρα αυτό το πλαφόν ήταν περίπου στις 100.000. Καταλαβαίνετε πόσο εύκολα, μια κάρτα δηλαδή που δεν πληρώθηκε μπορεί να σε φέρει σ’ αυτή τη θέση της πτώχευσης» σημειώνει η Τόνια Κατερίνη.

Ως μη εξυπηρετούμενο χρέος είναι «ό,τι δεν έχει πληρωθεί για τρεις μήνες συνεχόμενους. Από κει και πέρα η πτώχευση σημαίνει ρευστοποίηση όλων των περιουσιακών στοιχείων, κινητών και ακινήτων, εκτός από ελάχιστα κινητά, τα οποία θεωρούνται αναγκαία για διαβίωση. Να μη σου πάρουν το ψυγείο και την κουζίνα ας πούμε. Και μάλιστα, τη στιγμή που η τράπεζα θα σε κηρύξει σε πτώχευση εντός τριών ημερών, σφραγίζονται όλα τα περιουσιακά σου στοιχεία, δηλαδή σφραγίζεται το μαγαζί σου, το εξοχικό σου… δεν μπορείς καν να πάρεις τα πράγματά σου. Το μόνο που εξαιρείται και σφραγίζεται μετά από έξι μήνες, είναι η πρώτη κατοικία. Εκεί σου δίνει το χρόνο να την εγκαταλείψεις μέσα σε έξι μήνες. Και με την κήρυξη της πτώχευσης βεβαίως, εφόσον δεν σου μένει πια τίποτα, μηδενίζεται η οφειλή σου, όχι όμως εάν υπάρχουν συγγενείς πρώτου βαθμού και εγγυητές. Δηλαδή μπορεί να περάσει στον εγγυητή σου η οφειλή αν μένει υπόλοιπο. Δηλαδή αν εκποιηθούν όλα αυτά τα υπάρχοντα και παρ’ όλα αυτά συνεχίζεις να χρωστάς, αυτή η απειλή μπορεί να περάσει στον εγγυητή».

Ενωτική Πρωτοβουλία κατά των Πλειστηριασμών

Κάτι που παρουσιάζει ως «λύση» ώστε να μην χάνεται η πρώτη κατοικία, είναι ο δρόμος της εξωδικαστικής συμφωνίας μετά δανειολήπτη και τράπεζας, μία διαδικασία ωστόσο όπου όλα τα δεδομένα είναι εναντίον του ανθρώπου που βρίσκεται σε κίνδυνο. Η κ.Κατερίνη περιγράφει αυτή τη διαδικασία ως εξής: «Τότε ορίζεται ένας σύνδικος, ο οποίος σύνδικος είναι από μία λίστα ανθρώπων που θα μπορούν να έχουν αυτό τον τίτλο, τον ρόλο. Ο σύνδικος λοιπόν είναι ένα πρόσωπο, το οποίο μπορεί να το ζητήσει ο οφειλέτης, αλλά πρέπει να είναι της αποδοχής της τράπεζας. Δηλαδή αν πει η τράπεζα αυτός ο σύνδικος δεν μ’ αρέσει, βγαίνει αυτός ο σύνδικος και η τράπεζα ορίζει έναν άλλον. Ο σύνδικος κάνει μια πρόταση. Λέει ας πούμε ότι αυτός ο άνθρωπος με βάση τα περιουσιακά του στοιχεία μπορεί να σώσει το σπίτι του αν πληρώνει 200 ευρώ το μήνα. Η πρόταση που θα κάνει ο σύνδικος είναι υποχρεωτική για τον οφειλέτη, όχι όμως και για την τράπεζα. Η τράπεζα μπορεί να την αρνηθεί. Ενώ ο οφειλέτης είναι υποχρεωμένος να την αποδεχτεί. Επίσης ο σύνδικος για όσο καιρό θα προσπαθεί να κάνει την πρότασή του έχει πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα του. Δηλαδή πρόσβαση στο προσωπικό mail, στο facebook στο messenger και αυτό προκειμένου να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχουν άλλου τύπου έσοδα τα οποία δεν καταγράφονται».

Στην ανακοίνωσή της, η Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων εστιάζει στο ότι παρά το γεγονός ότι ο Πτωχευτικός Νόμος τέθηκε σε ισχύ, δεν έχει καν δημιουργηθεί ο «Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης», δηλαδή το πλαίσιο ώστε ένας άνθρωπος που χάνει το σπίτι του να μπορείνα πληρώνει ένα ενοίκιο στο δημόσιο για να συνεχίζει να μένει εκεί. Μία ρύθμιση σκάνδαλο, καθώς, ο ιδιοκτήτης γίνεται ενοικιαστής, ενώ μπορεί να αγοράσει ξανά το ακίνητο μετά από 12 χρόνια (μία «δεύτερη ευκαιρία» υποστηρίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης) πληρώνοντας ξανά την εμπορική αξία της κατοικίας, χωρίς καν να μετράει το ποσό που έχει ήδη καταβάλει σε ενοίκια.

Το μέλος της Ενωτικής Πρωτοβουλίας κατά των πλειστηριασμών χαρακτηρίζει αυτήν την καθυστέρηση ακόμα και στη συγκεκριμένη ρύθμιση ως «το κερασάκι στην τούρτα», σημειώνοντας ότι «στην ουσία θα κεφαλαιοποιήσουμε για 4η φορά τις τράπεζες. Δηλαδή αντί να δώσουμε βοήθημα στους οφειλέτες για να ανταπεξέλθουν, στην ουσία αγοράζουμε από τις τράπεζες τις επισφάλειές τους, θα περάσουν αυτά τα ακίνητα στο Ελληνικό Δημόσιο, το Ελληνικό Δημόσιο θα είναι πλέον ο ιδιοκτήτης αυτών των ακινήτων και θα .να αφήσει, εφόσον ξαναλέω διαπιστωθεί η ευαλωτότητα, για 12 χρόνια τον οφειλέτη να μείνει στο σπίτι του με ενοίκιο. Μετά τα 12 χρόνια θα του επιτρέπει να το αγοράζει, προσέξτε, χωρίς να συμψηφίζει τα ποσά των ενοικιών, αλλά με την τιμή την εμπορική αξία που θα έχει το ακίνητο εκείνη την περίοδο. Δεν θα μπορεί να το αγοράσει πολύ απλά. Δεν έχει φτιαχτεί αυτός ο φορέας. Επομένως οι άνθρωποι που χάνουν αυτοί τη στιγμή τα σπίτια τους απλά θα βρεθούν στον δρόμο. Δηλαδή είτε είναι ευάλωτοι, είτε δεν είναι. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή αυτός ο φορέας. Η κυβέρνηση βεβαίως υπόσχεται ότι θα τον φτιάξει πολύ γρήγορα, αλλά προς το παρόν αυτός ο φορέας δεν έχει φτιαχτεί. Αυτός είναι ο νέος πτωχευτικός».

Ενωτική Πρωτοβουλία κατά των Πλειστηριασμών