Δύο χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται εγκλωβισμένοι στη νεκρή ζώνη μεταξύ Πολωνίας και Λευκορωσίας ενώ δέκα από αυτούς έχουν χάσει τη ζωή τους. Σύμφωνα με την πολωνική συνοριοφυλακή αυτή τη στιγμή 3.000 έως 4.000 μετανάστες και πρόσφυγες βρίσκονται στη λευκορωσική πλευρά των συνόρων με την Πολωνία και ότι περισσότεροι συνεχίζουν να καταφθάνουν εκεί καθημερινά. Ο μεγαλύτερος καταυλισμός που έχει στηθεί, με πάνω από 1.000 ανθρώπους, βρίσκεται στην απέναντι πλευρά από την πολωνική πόλη Κούζνικα.
Στο νεοψυχροπολεμικό πλαίσιο των ημερών, η Βαρσοβία, άρα και οι Βρυξέλλες και η υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση κατηγορούν τον Λευκορώσο πρόεδρο Λουκασένκο ότι εργαλειοποιεί τις μεταναστευτικές ροές ως αντίποινα για τις κυρώσεις που έχει επιβάλλει η ΕΕ στο λευκορωσικό καθεστώς. Οι κυρώσεις προέκυψαν μετά τις περσυνές προεδρικές εκλογές στη Λευκορωσία, τις μαζικές αναταραχές στη χώρα και τη βίαιη καταστολή της λευκορωσικής αντιπολίτευσης. Εμμέσως, κατηγορείται και η Μόσχα που θεωρείται ο μεγάλος προστάτης του Μινσκ.
Στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν και η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για την κρίση στα βορειο-ανατολικά σύνορα της ΕΕ. Οι ΗΠΑ είναι μεταξύ των κρατών που επιβάλλουν κυρώσεις σε βάρος σειράς φυσικών και νομικών προσώπων στη Λευκορωσία. Ενώ στα τέλη Ιουλίου, ο Τζο Μπάιντεν υποδέχθηκε στον Λευκό Οίκο την αυτοεξόριστη αντιπολιτευόμενη Σβιετλάνα Τσιχανούφσκαγια.
Ο Λευκορώσος πρόεδρος Λουκασένκο λογαριάζει στην υποστήριξη του βασικού του συμμάχου, του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η Καταρζίνα Ζντανόβιτς, εκπρόσωπος της πολωνικής συνοριοφυλακής είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι “Το μέγεθος του προβλήματος δεν μειώνεται” και η ίδια υποστήριξε ότι οι λευκορωσικές δυνάμεις δίνουν στους μετανάστες ξύλα και νερό στους καταυλισμούς που έχουν στήσει. “Βλέπουμε ότι ετοιμάζονται να μείνουν για περισσότερο χρόνο εδώ”, συμπλήρωσε. Επίσης, είπε ότι μια “πολύ επιθετική” ομάδα περίπου 100 μεταναστών επιχείρησε να περάσει τα σύνορα πριν λίγες μέρες. “Πέταγαν πέτρες και κομμάτια ξύλου στον φράχτη και στην αστυνομία. Καταφέραμε να τους σταματήσουμε”, είπε.
Η ΕΕ εξέφρασε χθες Παρασκευή ικανοποίηση για την «πρόοδο» ως προς την αποτροπή των αφίξεων περισσότερων μεταναστών, ειδικά μετά την ανακοίνωση της Τουρκίας πως δεν θα επιτρέπει πλέον σε Ιρακινούς, Σύρους και Υεμενίτες να αναχωρούν προς τη Λευκορωσία με πτήσεις από αεροδρόμιά της. Η τουρκική αεροπορική εταιρεία Turkish Airlines δεσμεύτηκε να μην μεταφέρει σε πτήσεις της προς την πρωτεύουσα της Λευκορωσίας, Μινσκ, υπηκόους του Ιράκ, της Συρίας και της Υεμένης.
“Η Turkish Airlines επιβεβαίωσε ότι δεν θα δέχεται πλέον υπηκόους του Ιράκ, της Συρίας και της Υεμένης στα αεροπλάνα για το Μινσκ, με εξαίρεση τους κατόχους διπλωματικών διαβατηρίων”, ανέφερε ο εκπρόσωπος στο Twitter.
Τούρκοι αναλυτές, όπως ο Μετίν Τσοραμπατίρ του Κέντρου Έρευνας της Μετανάστευσης και του Ασύλου στην Άγκυρα, ο οποίος μίλησε στο Al-Μonitor, κάνουν λόγο για ευρωκεντρική υποκρισία με την οποία η Ε.Ε. προσπαθεί να καλύψει τις διαχειριστικές ανεπάρκειές της και την επιλογή να μεταθέσει στις γειτονικές της χώρες την αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος. Ο ίδιος αντιπαρέβαλε χαρακτηριστικά τα 4 εκατομμύρια Σύρων που φιλοξενεί η Τουρκία με τον πρακτικά αμελητέο αριθμό προσφύγων που έχει δεχθεί όλα αυτά τα χρόνια η Πολωνία.
Στα διεθνή μέσα ενημέρωσης και στη συλλογική μνήμη, ο Λουκασένκο με αυτή του τη στάση γύρω από την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού ζητήματος ως μοχλού πίεσης προς την ΕΕ παρουσιάζεται ως ένας άλλος Ερντογάν. Λευκορωσία και Τουρκία συμπεριφέρονται ως rogue states σε επίπεδο κράτους δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων και από τη στίγμη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ μπορούν και ασκούν δραματικές πιέσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ε.Ε. 7.935 άνθρωποι επιχείρησαν να διέλθουν τα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία και τη Λιθουανία έναντι μόλις 150 το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ έκανε την μάλλον ειρωνική πρόταση να χρηματοδοτήσει η Ε.Ε. την Λευκορωσία για να διαχειριστεί τις προσφυγικές αφίξεις στο έδαφός της, όπως ακριβώς πράττει από το 2016 και μετά με την Τουρκία, βάσει του ευρω-τουρκικού μνημονίου.
Η ιρακινή κυβέρνηση από την πλευρά της δήλωσε πως θα κάνει καταγραφή των μεταναστών από τη χώρα που έχουν αποκλειστεί στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία και έχουν συναινέσει να επιστρέψουν «οικειοθελώς».
Έχει πραγματοποιηθεί συγκέντρωση 12.000 Πολωνών στρατιωτών στα σύνορα με τη Λευκορωσία, σύμφωνα με τον Πολωνό Πρόεδρο Α. Ντούντα, ενώ και η Ουκράνια (παρ’όλο που δεν είναι κράτος- μέλος των 27) έχει συγκεντρώσει 8,500 στρατιώτες στα σύνορά της με τη Λευκορωσία. Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, οι ΗΠΑ δεν αποκλείουν την πιθανότητα η Ρωσία να σχεδιάζει μια στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία καθώς η καταστάση στην περιοχή κλιμακώνεται και λόγω της μεταναστευτικής αλλά και της ενεργειακής κρίσης.
Ο Λουκασένκο είναι αυτός που κρατάει στα χέρια του τη στρόφιγγα για το μεγαλύτερο ποσοστό παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την ΕΕ, και ο ίδιος απείλησε ότι δεν αποκλείεται να προβεί στον περιορισμό ή και την παύση στις προμήθειες φυσικού αερίου αν η ΕΕ δεν συνεργαστεί.