Το αποχαιρετιστήριο μήνυμα του Αρχηγού του Γερμανικού Πολεμικού Ναυτικού, Αντιναυάρχου Κάι-Άχιμ Σένμπαχ (Kay-Achim Schönbach), του Ωραίου Κάι, όπως τον έχουν βαφτίσει τα γερμανικά μέσα, δημοσιεύτηκε σε έξι συνέχειες στο επίσημο λογαριασμό της θέσης στο τουίτερ, chiefdeunavy@chiefdeunavy. Μετά από αυτή την εξάδα μηνυμάτων του Ωραίου Κάι, όπως τον έχουν βαφτίσει τα γερμανικά μέσα, το όνομά του έπαψε να εμφανίζεται ως εκείνο του Αρχηγού του Γερμανικού Πολεμικού ναυτικού, κι αντικαταστάθηκε από την φράση Currently vacant, «η θέση άδειασε», με τον ίδιο τρόπο που άδειασαν και τον ναύαρχο, οδηγώντας τον σε παραίτηση μετά από κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες δηλώσεις που έκανε από την Ινδία.
Ο Ωραίος Κάι μετείχε σε διεθνή συνάντηση στο Νέο Δελχί στην Ινδία, την οποία διοργάνωσε το Ινστιτούτο Αμυντικών Μελετών & Αναλύσεων Μανοχάρ Παρρικάρ (MP-IDSA). Εκεί ήταν που τον ρώτησαν την ερώτηση που έγινε αιτία της απομάκρυνσής του. Ήταν αναμενόμενη ερώτηση: ποια είναι η θέση της Γερμανίας στη επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη; Εκείνη που δεν ήταν αναμενόμενη ήταν η απάντησή του, που ξέφευγε κατά πολύ από τα συνήθη γραφειοκρατικά. Είπε λοιπόν, μεταξύ άλλων, ότι «η Κριμαία έχει χαθεί για πάντα», πως «είναι σημαντικό η Ρωσία να είναι σύμμαχος της Γερμανίας και της Ινδίας απέναντι στην Κίνα» και πως «η Ρωσία δεν ενδιαφέρεται να εισβάλλει και να κατακτήσει εδάφη της Ουκρανίας». Και, για αποκορύφωμα, δήλωσε πως «ο Πούτιν ασκεί πίεση διότι ξέρει ότι μπορεί να το κάνει και πως έτσι διχάζει την Ε.Ε. Αυτό που πραγματικά θέλει (ο Πούτιν) είναι σεβασμός … το να δείξεις σεβασμό δεν είναι κοστοβόρο … είναι εύκολο να του δείξεις τον σεβασμό που απαιτεί και μάλλον τον αξίζει».
Κοινώς, ο γερμανός ναύαρχος και πρώην αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού της χώρας, έδωσε μια πλήρως αντι-ΝΑΤΟϊκή, ενάντια στο νέο ψυχροπολεμικό αφήγημα, εικόνα για το γεωπολιτικό σκηνικό, όπως διαμορφώνεται σήμερα, με επίκεντρο την Ουκρανία, και μάλιστα ξέφυγε και από την διπλωματική γλώσσα και τις αποστάσεις που προσπαθεί να τηρεί – και από τις δύο πλευρές – η Γερμανία, παρουσιάζοντας τον «εχθρό» Πούτιν που έχει κερδίσει το σεβασμό (σε κρατικό επίπεδο) και που με αυτόν ακριβώς το σεβασμό πρέπει να μετέχει σε συνομιλίες. Ούτε δαιμονοποίηση, ούτε ρητορική του τρόμου, ούτε ψεύδη. Η στάση και θέση του ναυάρχου θα μπορούσε να θεωρηθεί μια απλή καταγραφή της πραγματικότητας, όπως οφείλει να την καταγράφει κάποιος μη πολεμοκάπηλος στρατιωτικός (υπάρχουν και τέτοιοι, ναι). Όμως, αν αυτά είπε για το Ουκρανικό, τη Ρωσία και το ΝΑΤΟ, δεν ακολούθησε ανάλογη ρητορική και για την Κίνα. Η συνεργασία με τη Ρωσία ήταν η απάντησή του στο ζήτημα της αντιμετώπισης της Κίνας. «Η Κίνα φέρεται εχθρικά σε μια σειρά από κράτη» είπε, και ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστεί η συνεχής της άνοδος είναι με την συνεργασία Ρωσίας στο δυτικό στρατόπεδο. «Εμείς, όπως και η Ινδία, χρειαζόμαστε τη Ρωσία ενάντια στην Κίνα».
Οι αντιδράσεις στις δηλώσεις αυτές υπήρξαν κατακλυσμιαίες. Η Ουκρανία κάλεσε το γερμανό πρέσβυ στο Κίεβο και επέδωσε επίσημη διαμαρτυρία. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας ακύρωσε, με ανακοίνωσή του, τα λεγόμενα του ναυάρχου που «δεν αντικατοπτρίζουν τις θέσεις της Γερμανίας ούτε σε περιεχόμενο αλλά ούτε και στην διατύπωσή τους», και λίγο αργότερα, στις 22 Ιανουαρίου, ο Ωραίος Κάι υποχρεώθηκε σε παραίτηση.
Για την ιστορία, και η κινεζική αντίδραση ήταν έντονη: ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών χαρακτήρισε «θρησκευόμενο εξτρεμιστή» τον ναύαρχο (ο οποίος έχει δηλώσει πιστός ρωμαιοκαθολικός) που «υποσκάπτει την ειρήνη.. διασπείρει μίσος και διχόνοια» και «δεν κατανοεί την εποχή», άρα «οφείλει να τον καταδικάσει η διεθνής κοινότητα». Επίσης ήταν «δηλώσεις ενάντιες στην στρατηγική σχέση Γερμανίας και Κίνας» που ειδικά με τη νέα Γερμανική κυβέρνηση «οι ηγέτες των δύο κρατών συνεργάζονται στενά… και έχουν στόχο να επεκτείνουν τη συνεργασία τους, με πραγματιστικό τρόπο..».
Πέρα από το θέμα της ενότητας του ΝΑΤΟ και της σχέσης Δύσης – Ρωσίας, στα οποία οι δηλώσεις του ναυάρχου καταγράφουν μια άποψη που υπάρχει και που ειδικά στη Γερμανία έχει ισχυρούς υποστηρικτές. Γι’ αυτό άλλωστε και οι Γερμανοί έχουν δηλώσει σαφέστατα πως δεν πρόκειται να στείλουν όπλα στην Ουκρανία ώστε να μην βοηθήσουν στην κλιμάκωση της κρίσης, αν και «στέκονται στο πλευρό των συμμάχων τους στο ΝΑΤΟ». Κάτι που ακούγεται διπλωματικώς ωραίο, πρακτικώς ουδέτερο, που οι ΗΠΑ δεν το βρίσκουν καθόλου του γούστου τους: προχθές μόλις, οι Τάιμς της Νέας Υόρκης αναρωτιούνταν «που στέκεται το Βερολίνο», αναφέροντας πως «οι σύμμαχοι της Γερμανίας έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται ποιό κόστος είναι έτοιμο να πληρώσει το Βερολίνο για να σταματήσει τη Ρωσία, και ακόμη και για την αξιοπιστία της, βς συμμάχου, αφού κρατά μεσοβέζικη στάση απέναντι στην εφαρμογή αυστηρών μέτρων [εις βάρος της Ρωσίας]».
Στο ζήτημα της Γερμανίας και της σχέσης της με το ΝΑΤΟ και την πολιτική έναντι της Ρωσίας, και το κλίμα που διαμορφώνεται, μπορεί να εντάξει κανείς και την περίεργη στάση της Κροατίας έναντι της Ουκρανικής κρίσης – είναι ευρέως γνωστό ότι η Κροατία ανήκει στη γερμανική σφαίρα επιρροής. Η Κροατία ανακοίνωσε, δια στόματος του προέδρου Ζόραν Μιλάνοβιτς, μόλις την Τρίτη, ότι η χώρα θα αποσύρει το στρατό της από όλες τις ΝΑΤΟικές δυνάμεις στην ανατολική Ευρώπη σε περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης των εντάσεων με τη Ρωσία, λόγω της Ουκρανίας. «Η Κροατία όχι μόνον δε θα στείλει στρατό, αλλά σε περίπτωση κλιμάκωσης θα ανακαλέσει και τον τελευταίο κροάτη στρατιώτη», ήταν η αυστηρή δήλωσή του. «Οφείλουμε να φτάσουμε [ως ΝΑΤΟ] σε συμφωνία που θα λαμβάνει υπόψιν τα αμυντικά συμφέροντα της Ρωσίας».
Οι σχέσεις του προερχόμενου από τους σοσιαλιστές προέδρου και της δεξιάς κυβέρνησης του Αντρέι Πλένκοβιτς, μόνον αγαστές δεν είναι. Οπότε, λογικά ακολούθησε «διορθωτική» δήλωση του υπουργού Εξωτερικών της χώρας, πως αυτό δεν έχει αποφασιστεί και «ο Πρόεδρος δεν εκφράζει τις θέσεις της κυβέρνησης… Παραμένουμε πιστό μέλος του ΝΑΤΟ κι ότι αποφασίσουμε θα γίνει σε συνεργασία με τους συμμάχους μας». Αξίζει να αναφερθεί ότι η δήλωση έγινε στην Φρανκφούρτε Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ, σε γερμανική εφημερίδα.
Η δήλωση έχει διαψευστεί ντε φάκτο, όμως: οι ως πρόσφατα δυνάμεις της χώρας στην Πολωνία έχουν ήδη επιστρέψει και δεν φαίνεται πως θα αντικατασταθούν. Όσο και αν το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε, για να διαλυθούν τα σύννεφα, ότι περιμένει «σύντομα» νέες κροατικές δυνάμεις στην Πολωνία, οι κροατικές αρχές, μέσω του Τύπου, άφηναν σαφώς να εννοηθεί πως αυτό δεν πρόκειται να συμβεί τουλάχιστον εντός του 2022 – δηλαδή όσο η κλιμάκωση είναι ορατή – και ώστε «να μην υπάρξουν καν στρατιωτικές δυνάμεις προς απόσυρση», όπως έγραψε η εφημερίδα Jutarnji List.
Το πρόβλημα που δημιουργείται στην Κροατία, με τα αμφίσημα μυνήματα, είναι απότοκο του γερμανικού προβλήματος, όπως εκφράστηκε και στην αντιμετώπιση του ναυάρχου αλλά και στο δημοσίευμα των ΝΥΤ. Η θέση και ο ρόλος της Γερμανίας, με νέα κυβέρνηση που ακόμη δεν έχει αποκτήσει καν σταθερό βηματισμό, θα συνεχίσει να απασχολεί, και η σημασία της, όσα μπορεί να σημαίνει για την ίδια την ύπαρξη της ΕΕ, αλλά και την παρούσα μορφή του ΝΑΤΟ, είναι δεδομένη. Όπως δεδομένη είναι και για την ελληνική εξωτερική πολιτική, που έχει μεν προσδεθεί στο αμερικάνικο άρμα, αλλά οι εξαρτήσεις της από την Γερμανία παραμένουν πολυεπίπεδες. Όμως αυτό είναι δευτερεύον, μπροστά στο βασικό πρόβλημα που εμφανίζεται σταθερά καθαρότερο: το άγχος και ο βαθύς προβληματισμός, χωρίς κοινή απάντηση προς το παρόν, της Ευρώπης απέναντι στην αμερικάνικη πολιτική.
Η ΕΕ δεν επιθυμεί προβλήματα εξ ανατολών ούτε την εμπλοκή της σε – πρόξυ ή κανονική – σύρραξη με την Ρωσία, από την οποία δεν έχει κανένα απολύτως συμφέρον. Η, προς το παρόν «χαμηλής ισχύος», έκφραση των προβλημάτων και των προβληματισμών που δημιουργούνται από την αμερικάνικη εξωτερική πολιτική στο Ουκρανικό είναι αυτές οι «σποραδικές» ειδήσεις, που ωστόσο απλώνονται όλο και περισσότερο. Παράλληλα, η απροθυμία κρατών του ΝΑΤΟ να προσφέρουν στρατιωτικές δυνάμεις – που λογικά θα φανεί ακόμη περισσότερο στο άμεσο μέλλον – δεν μπορεί παρά να συνδέεται και με την αλλαγή οπτικής περί των αμερικάνικων στρατιωτικών δυνατοτήτων, που εμφανίστηκε μετά την άτακτη αποχώρηση από το Αφγανιστάν. Τα ερωτήματα που εγείρονται είναι, κατά πόσον οι ΗΠΑ μπορούν να παίξουν ρόλο στην ασφάλεια της ΕΕ, κατά πόσον η ΕΕ πρέπει να αποκτήσει δικό της μηχανισμό ασφάλειας (βλέπε πολιτική Μακρόν) και κατά πόσον η αποδοχή των αμερικάνικων θέσεων στο Ουκρανικό μπορεί να γίνει αποδεκτή από μιαν Ευρώπη που Δεν θεωρεί απειλή τη Ρωσία και που μόνον να πληρώσει βαρύ κόστος μπορεί: «χωρίς κέρδος κέρατα», για να θυμηθούμε την ωραία παροιμία, και, παράλληλα, γνωρίζει πως μια τέτοια διατάραξη της γεωπολιτικής ισορροπίας μόνο χαμένη μπορεί να την αφήσει (αφήνοντας έξω και τον παράγοντα ενέργεια εδώ, και τον αγωνό Βόρειο Ρεύμα ΙΙ, που αξίζουν χωριστού άρθρου, όπως και η πολύ ενδιαφέρουσα δήλωση του ναυάρχου πως «Δεν έχει νόημα μια χριστιανική χώρα, σαν τη Γερμανία, να βλέπει ως εχθρό μιαν άλλη χριστιανική χώρα, σαν τη Ρωσία», που είναι βέβαιον πως απαντά εμμέσως και στα θρησκευτικά γεωπολιτικά παιγνίδια των αμερικάνων, που έχουν υποτάξει σε αυτά και το Οικουμενικό Πατριαρχείο).
Υγ1 το αποχαιρετιστήριο μήνυμα του ναυάρχου στο τουίτερ έχει ως εξής:
«Αγαπητοί κύριοι και κυρίες, αγαπητοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες, γράφω για τελευταία φορά σε αυτό το μέσο, με την έγκριση του Διοικητή του Στόλου, για αυτόν τον λογαριασμό, για να σας αποχαιρετήσω.
Έκανα, για να το τονίσω εκ νέου, ένα αποκλειστικά προσωπικό λάθος που, χωρίς πρόθεση, έφερε τις δηλώσεις μου σε αντίθεση με τις απόψεις της κυβέρνησης. Αυτό δεν θα έπρεπε να είχε συμβεί, και μου κόστισε το αξίωμά μου και τη δουλειά μου.
Δεν κρατώ κακία σε κανέναν· η κυρία Υπουργός είχε αποδεχθεί το αίτημά μου να απαλλαγώ από τα καθήκοντά μου ως Αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού. Η επικείμενη προσωρινή παύση των καθηκόντων μου είναι λογική.
Υπηρέτησα τις ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας εν γένει και το Γερμανικό Ναυτικό ειδικότερα για περισσότερα από 37 χρόνια χωρίς σφάλματα στη συμπεριφορά, στην στάση και τα λεγόμενά μου.
Ακόμη περισσότερο, με θλίβει το γεγονός ότι προσέφερα ελλιπείς υπηρεσίες στη χώρα μου λόγω αντιεπαγγελματικής επικοινωνιακής πρακτικής. Θα ήταν λάθος και άδικο να σχηματίσουμε από αυτό το μεμονομένο λάθος μια λανθασμένη στάση έναντι της ηγεσίας του Πολεμικού Ναυτικού ή της στρατιωτικής ηγεσίας γενικότερα.
Οι άνδρες και οι γυναίκες του πολεμικού ναυτικού εργάζονται σκληρά και προβαίνουν σε πολλές προσωπικές θυσίες στην υπηρεσία της χώρας μας. Αξίζουν τον σεβασμό όλων μας. Ζητώ συγγνώμη ιδίως από αυτούς που είδαν πιθανές ελπίδες να διαψεύδονται από αυτό το λάθος μου. Τώρα ήρθε η ώρα για το γερμανικό ναυτικό να συνεχίσει την ορθή πορεία του. Επ’ αυτού σας εύχομαι ό,τι καλύτερο».
Ευχαριστώ τον αναγνώστη μας Ιωνα Εωσθινό για την μεγάλη του βοήθεια στην κάλυψη/ μετάφραση όσων γράφει ο γερμανικός Τύπος.