του Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη
Ο Κώστας Σαραντίδης, ο οποίος έφυγε στα 94 του χρόνια, στις 26 Ιουνίου 2021, γεννήθηκε από προσφυγική οικογένεια της Μ. Ασίας και όντας ανήλικος κατά την διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, προσπάθησε να επιβιώσει από την φτώχεια, ώσπου συνελήφθη στα 16 του χρόνια από τις κατοχικές δυνάμεις για λαθρεμπόριο καπνού και στάλθηκε σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας στην Γερμανία. Από εκεί δραπέτευσε κλέβοντας την στολή ενός Γερμανού αξιωματικού, η οποία αποτέλεσε το καμουφλάζ του μέχρι την λήξη του πολέμου. Μην μπορώντας να επιστρέψει στην πατρίδα του καθώς δεν διέθετε τα απαραίτητα έγγραφα και αδυνατώντας να επιβιώσει, εντάχθηκε στην γαλλική Λεγεώνα των Ξένων, αρχικά στην Αλγερία και κατόπιν στην Ινδοκίνα. Αντικρίζοντας με απέχθεια τα εγκλήματα των Γάλλων ιμπεριαλιστών στο Βιετνάμ, λιποτάκτησε παίρνοντας μαζί του το τουφέκι του και ένα πολυβόλο και πέρασε με την πλευρά της βιετναμέζικης αντίστασης των Βιετ Μινχ, πολεμώντας για την ανεξαρτησία του βιετναμένικου λαού. Τότε γεννήθηκε ο Νγκουέν Βαν Λαπ, όνομα που του έδωσαν οι Βιετμίνχ συναγωνιστές του.
Σύντομα έφτασε στον βαθμό του λοχαγού, ενώ το 1949 έγινε δεκτός στο Κομμουνιστικό Κόμμα του Βιετνάμ. Μετά την ιμπεριαλιστική διχοτόμηση της χώρας, έζησε ως εργάτης στο Β. Βιετνάμ όπου κυριάρχησαν οι λαϊκοδημοκρατικές δυνάμεις, ενώ επιστρέφοντας μετά από χρόνια στην Ελλάδα, εντάχθηκε στο ΚΚΕ, πρωτοστατώντας στην διεθνιστική αλληλεγγύη προς την ΛΔ Βιετνάμ, ιδαίτερα στη παροχή βοήθειας στα παιδιά που προσβλήθηκαν από την τοξική ουσία Agent Orange, με την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες δηλητηρίαζαν την χώρα κατά την ιμπεριαλιστική τους επέμβαση. Προώθησε ενεργά την σύσφιξη των σχέσεων ανάμεσα στις δύο πατρίδες του, μέχρι που το 2010 έλαβε την βιετναμέζικη υπηκοότητα και διαβατήριο, ενώ 3 χρόνια αργότερα τιμήθηκε με τον έπαινο του του Ήρωα των Λαϊκών Ενόπλων Δυνάμεων. Πιστός στις διεθνιστικές αντιιμπεριαλιστικές αρχές του, τα τελευταία χρόνια του στήριξε την ίδρυση της Ελληνικής Επιτροπής Αλληλεγγύης «Είμαστε όλοι Βενεζουέλα» , ενώ έγινε μέλος της τιμητικής επιτροπής της Πρωτοβουλίας για Νόμπελ Ειρήνης στους Γιατρούς της Κούβας.
«Η εικόνα ενός λευκού, πατριώτη Βιετναμέζου έχει αποτυπωθεί στις καρδιές εκατομμυρίων Βιετναμέζων»
Ο πρέσβης του Βιετνάμ, Λε Χονγκ Τρουόνγκ, αναφέρθηκε στην αγάπη του Σαραντίδη και της οικογενειάς του προς το Βιετνάμ, με όλους τους απογόνους του να έχουν βιετναμέζικα ονόματα και να τηρούν τα βιετναμέζικα έθιμα. «Ο ίδιος είπε ότι εξακολουθεί να θεωρεί τον εαυτό του κατά 80% Βιετναμέζο και να σκέφτεται πρώτα βιετναμέζικα, ενώ τις τελευταίες ημέρες της ζωής του, άρρωστος το κρεβάτι του νοσοκομείου, η έσχατη επιθυμία του ήταν τα παιδιά και τα εγγόνια του να διατηρήσουν τη παράδοση αγάπης στη βιετναμέζικη γη. Η ειλικρινής και βαθιά αγάπη του Νγκουέν Βαν Λαπ για τη δεύτερη πατρίδα του είναι ένα φωτεινό παράδειγμα πατριωτισμού και εθνικής υπερηφάνειας για όλες τις γενιές σήμερα. Προσωπικά εγώ και πολλοί Βιετναμέζοι θαυμάζουμε ότι αφιέρωσε το αίμα, τα δάκρυα, ακόμη και τα νιάτα του στον αντιστασιακό πόλεμο για την ανεξαρτησία και την ελευθερία. Μάλιστα εξήγησε πως «η νομιμότητα και η δικαιοσύνη ενός αντιστασιακού πολέμου ενάντια στους ξένους εισβολείς, ο οποίος υπό την ευφυή καθοδήγηση του Χο Τσι Μίνγκ συγκέντρωσε ανθρώπους από την άλλη πλευρα, που ήταν πρόθυμοι να σταθούν στις τάξεις των Βιετ Μινχ» ήταν ο λόγος που ώθησε «ένα άτομο να γίνει από λεγεωνάριος εθελοντής στρατιώτης, έτοιμος να θυσιάσει τα νιάτα του, να μείνει στο Βιετνάμ για να πολεμήσει και να εργαστεί για την ανοικοδόμηση της χώρας επί 20 συνεχόμενα χρόνια».
Ο Βιετναμέζος πρέσβης υπενθύμισε πως ο Κώστας Σαραντίδης «είναι ο ιδρυτής του Συλλόγου Φιλίας Ελλάδας-Βιετνάμ», ενώ υπήρξε «η γέφυρα για να φέρει Έλληνες φίλους» στη χώρα, αφού «πριν την ίδρυση της πρεσβείας του Βιετνάμ στην Ελλάδα το 2010, έπαιζε το ρόλο του Βιετναμέζου διπλωμάτη». Ο Βιετ Κώστας «δεν έχαιρε μόνο το σεβασμό της βιετναμέζικης κοινότητας στην Ελλάδα, αλλά και των συντρόφων του στο ΚΚΕ, το οποίο στην ανακοίνωσή του για τον θάνατό του κάνει λόγο για έναν ταπεινό Έλληνα κομμουνιστή, υποδειγματικό διεθνιστή, που πολέμησε στο πλευρό των Βιετ Μινχ κατά της γαλλικής αποικιοκρατίας στον αγώνα για την εθνική απελευθέρωση του βιετναμέζικου λαού». Ο πρέσβης σημείωσε πως, παρά το θάνατο του, «η εικόνα ενός λευκού, πατριώτη Βιετναμέζου έχει αποτυπωθεί στις καρδιές εκατομμυρίων Βιετναμέζων», ενώ «η σχέση φιλίας Βιετνάμ-Ελλάδας θα συνεχίσει να αναπτύσσεται σταθερά επί των στέρεων βάσεων που ο ίδιος έθεσε».
Ένας φίλος της Κούβας
Ο διευθυντής του New Star, Βελισσάριος Κοσσυβάκης, έδωσε το λόγο στον Κουβανό πρέσβη, Αραμίς Φουέντε Ερνάντες, αφού υπενθύμισε πως «η Κούβα είναι μια χώρα που αγάπησε το Βιετνάμ, από το πρώτο μήνυμα του Τσε Γκεβάρα πριν 55 χρόνια: 1, 2, 3, πολλά Βιετνάμ». Σημείωσε επίσης πως ο Βιετ-Κώστας ήταν φιλος της Κούβας και η τελευταία πολιτική του πράξη ήταν η υποστήριξη του αιτήματος για Νόμπελ Ειρήνης στους Κουβανούς γιατρούς, στην οποία ήταν επίτιμος πρόεδρος μαζί με τον Μίκη Θεοδωράκη, συγκεντρώνοντας 245.000 υπογραφές και την υποστήριξη σύσσωμης της κοινοβουλευτικής και ευρωκοινοβουλευτικής ομάδας του ΚΚΕ. Ο Κουβανός πρέσβης σημείωσε ότι «ο κομαντάντε Φιδέλ Κάστρο, του οποίου οι ιδέες για τον διεθνισμό εδραιώθηκαν σε πλήρη διασύνδεση με τις ηθικές και ανθρώπινες αξίες, θεωρούσε ως απαραίτητη προϋπόθεση της σύνδεσης μεταξύ αλληλεγγύης και διεθνισμού, το ότι ο πραγματικά αλληλέγγυος άνθρωπος είναι αυτός που πηγαίνει οπουδήποτε, για να διδάξει, να φέρει την υγεία ή να χύσει το αίμα του για μια δίκαιη υπόθεση. Και ακριβώς στον Κώστα Σαραντίδη βρίσκουμε τον άνθρωπο που ήξερε να εντοπίζει σε ποια πλευρά βρίσκεται η δίκαη υπόθεση, την οποία έπρεπε να υπερασπιστεί και που άξιζε όχι μόνο την υποστήριξη, αλλά και τις μεγαλύτερες θυσίες, ακόμα και να χύσει το αίμα του και να δώσει την ίδια του τη ζωή. Κάτι που απέδειξε με την παρουσία και τη συμμετοχή του στον αγώνα, ως αντάρτης και στρατιώτης των πιο δίκαιων και ανθρώπινων ιδεών, που υπερασπίστηκε ο ηρωικός λαός του Βιετνάμ, που με την επίμονη αντίστασή του ήταν για τους έντιμους άνδρες και γυναίκες και τους τους αγωνιστές για την ελευθερία και την ανεξαρτησία, μια σταθερή και ανεξάντλητη πηγή επαναστατικής έμπνευσης».
Προσέθεσε πως «ο αγώνας του και η συνειδητοποίησή του τον τοποθέτησαν στη σωστή πλευρά της ιστορίας, αγωνιζόμενο για το Βιετνάμ, δηλαδή ενάντια στον ιμπεριαλισμό, στην υπεράσπιση των εκμεταλλευομένων και καταπιεσμένων σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Το Βιετνάμ αποτέλεσε ένα από τα πιο μεγάλα και εξαιρετικά παραδείγματα θυσίας, αντίστασης, πατριωτισμού και διεθνισμού. Εκεί δόθηκε μάχη, όχι μόνο για την ανεξαρτησία και τη κυριαρχία των λαών της Ινδοκίνας, αλλά και την τιμή και δόξα όλων των λαών του κόσμου. Σε αυτή την πολύ ξεκάθαρη κατεύθυνση, ο Κώστας επέδειξε βαθιά φιλία και αλληλεγγύη με τον κουβανικό λαό και την επανάστασή του, με πολλές μορφές. Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τη στήριξή του στην πρόταση για την απονομή του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης στην μπριγάδα των γιατρών της Κούβας Χένρι Ριβ, η οποία είναι θύμα μιας συστηματικής και κακόβουλης εκστρατείας για να απαξιώσουν τη τεράστια αξία της και την άμεμπτη αφοσίωσή της. Ό Κώστας ήταν επίτιμος πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Νόμπλελ για τους Γιατρούς της Κούβας και μαζί με πολλούς άλλους αφιέρωσε τις προσπάθειές του, ώστε να αναγνωριστεί η αξία χιλιάδων Κουβανών γιατρών, που έχουν προσφέρει ανιδιοτελώς τις υπηρεσίες τους ως επαγγελματίες υγείας σε δεκάδες χώρες. Γεγονός που αποτελεί από τις πιο ανθρώπινες και αλληλέγγυες χειρονομίες, από όσες έχουν γίνει γνωστές στην ιστορία των λαών μας». Κατέληξε λέγοντας ότι «είναι πολλοί σε όλο τον κόσμο που έχουν αντιταχθεί με αποφασιστικότητα στα ψέματα και τις εκστρατείες των εχθρών τις Κούβας, που θέλουν να αμαυρώσουν την καθαρή εικόνα του αγωνιστή της ζωής αυτών των επαγγελματιών, οι οποίοι -αφήνοντας πίσω τα δικά τους προσωπικά συμφέροντα και τις οικογένειές τους, κατά τρόπο πλήρως εθελοντικό, χωρίς να τους ενδιαφέρουν οι συνθήκες προσφοράς τους- έφυγαν για τα πιο απομακρυσμένα και δύσβατα μέρη, ώστε να φέρουν την υγεία και την ελπίδα σε αυτούς που υποφέρουν και δεν είχαν δεχθεί ποτέ ιατρική περίθαλψη».
«Κάθε σταγόντα αίματος που χύνεται σε μια χώρα που δεν έχουμε γεννηθεί, είναι μια εμπειρία στον αγώνα για την απελευθέρωση του τόπου μας»
Ο κ. Κοσσυβάκης, αφού διευκρίνισε ότι ο Βιετ Κώστας «τα κατάφερε όλα αυτά γιατί πρώτα ήταν κομμουνιστής», έδωσε τον λόγο στον Γιώργο Μαρίνο, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Ο κ. Μαρίνος σημείωσε πως ο Κώστας «που θα γινόταν σήμερα 95 χρονών, έζησε σε καιρούς ταραχώδεις. Γνώρισε και βίωσε στο πετσί του τι σημαίνει ιμπεριαλιστικός πόλεμος, ξενική κατοχή, αδυσώπητη εκμετάλλευση και αδικία. Και την ίδια ώρα μπόρεσε μπόρεσε να ανταποκριθεί σε μεγάλες προσωπικές προκλήσεις -που προέκυψαν στην πολυκύμαντη ζωή του- και να αποτελέσει ένα σύμβολο της λαϊκής πάλης ενάντια στον ιμπεριαλισμό, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για τον σοσιαλισμό-κομμουνισμό. Αυτόν τον άνθρωπο και αγωνιστή, το ηρωικό παράδειγμα γνήσιας προλεταριακής – διεθνιστικής αλληλεγγύης τιμά το ΚΚΕ και θεωρεί πως τα νιάτα της χώρας μπορούν να διδαχτούν πολλά». Προσέθεσε πως «ο σύντροφος Κώστας Σαραντίδης από μικρός βίωσε την κοινωνική αδικία, ρίχθηκε στη βιοπάλη, με γονείς πρόσφυγες από τη Μ. Ασία βρέθηκε στη ξενιτιά, όταν στα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τον συνέλαβαν οι Γερμανοί κατακτητές και τον έστειλαν σε στρατόπεδο εργασίας. Μπορεί, βέβαια, η νίκη του Κόκκινου Στρατού κατά του φασιστικού τέρατος που γέννησε ο καπιταλισμός να ανέτρεψε αυτή την πορεία, αλλά ο ίδιος μην -μπορώντας να επιστρέψει στη χώρα μας- στρατολογήθηκε στα 1945 από τους Γάλλους στην Λεγεώνα των Ξένων, υποτίθεται για να πολεμήσουν τους Ιάπωνες στην Άπω Ανατολή. Όμως, ούτε το νεαρό της ηλικίας του, ούτε η έλλειψη βαθύτερων επιστημονικών γνώσεων -που δεν είχε τη δυνατότητα να λάβει ως τότε- δεν εμπόδισαν τη συνείδησή του, ώστε να πάρει όταν χρειάστηκε το πλευρό του βιετναμέζικου απελευθερωτικού κινήματος, κόντρα στον γαλλικό ιμπεριαλισμό, αναδεικνυόμενος στο μαχητή με το ιστορικό όνομα Νγκουέν Βαν Λαπ».
Υπενθύμισε ότι σε συνένευξή του στον Ριζοσπάστη το 2005, ο ίδιος ο Βιετ Κώστας αναφέρει ότι «μου διάλεξα αυτό το δρόμο και έπρεπε να τον φέρω σε πέρας, φυσικά με τη διαπαιδαγώγιση του κόμματος, με τη συντροφικότητα -ήμουν ανοιχτόκαρδος άνθρωπος, μισούσα το ψέμα και το χρήμα». Ο κ. Μαρίνος επισημαίνει ότι μέσα στον αγώνα, στο πλευρό του ΚΚ Βιετνάμ, αγαπήθηκε από το λαό αυτής της χώρας, κέρδισε τον σεβασμό των ηγετών της, αναδείχθηκε σε ήρωα των λαϊκών ενόπλων δυνάμεων και ξεχώρισε ως σύμβολο διεθνιστικής προσφοράς γιατί έγινε ένα με το λαϊκό κίνημα της χώρας» και πήρε ξεκάθαρη θέση «στο πλευρό του βιετναμέζικου απελευθερωτικού κινήματος, κόντρα στον γαλλικό ιμπεριαλισμό». Αποτέλεσε ζωντανό σύνδεσμο των ηρωικών παραδόσεων και των ηρωϊκών κινημάτων της Ελλάδας και του Βιετνάμ, που έκανε πράξη τα λόγια του Τσε πως «κάθε σταγόντα αίματος που χύνεται σε μια χώρα που δεν έχουμε γεννηθεί, είναι μια εμπειρία για αυτόν που επιζεί και μπορεί αν την εφαρμόσει έπειτα στον αγώνα για την απελευθέρωση του τόπου καταγωγής του. Έτσι, με την επιστροφή του στην Ελλάδα στα 1965, ο σ. Κώστας, όταν εργάστηκε στην ΠΕΣΙΝΕ, συνέβαλε στη δημιουργία της πρώτης Οργάνωσης του ΚΚΕ στο γαλλικό μονοπώλιο, όμως η σκέψη του δεν απομακρυνόταν και από τον λαό του Βιετνάμ».
Επιστροφή στην Καλυψώ
Σε μια συγκινητική παρέμβαση, η κόρη του Βιε Κώστα, Φωτεινή Σαραντίδη, αναφέρθηκε στα μηνύματα αγάπης και συμπαράστασης που κατέκλυσαν την οικογένεια μετά το θάνατο του πατέρα της, ενώ «η αντιπρόεδρος, αξιωματούχοι και πανεπιστημιακοί του Βιετνάμ συνέχισαν να μας επισκέπτονται και να τιμούν την οικογένειά μας». Αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του πατέρα της, όπως το ήθος, η αγνότητα, ο δυναμικός παρορμητισμός, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην πράξη, το αίσθημα της προσφοράς και της ανιδιοτέλειας, το οποίο μετέδωσε στην οικογένειά του. «Δεν φοβήθηκες τη ζωή, την εμπιστεύτηκες τυφλά να σε οδηγήσει στα περιπετειώδη μονοπάτια της και αυτή γενναιόδωρα σε αντάμειψε», τόνισε, ενώ έκανε λόγο για τις συχνές αναφορές του Βιετ Κώστα στο Βιεντμάμ και το ΚΚΕ, καθώς και στην αγάπη που έδωσε στα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά του, τα οποία άκουγε με χαρά να του τραγουδούν από το τηλέφωνο «ο partigiano portami via, o bella ciao, bella ciao, bella ciao ciao ciao», αλλά και την περηφάνεια του για τη σημερινή ανάπτυξη και τα κατορθώματα του Βιετνάμ.
Τον Αύγουστο του 2022 θα λάβει χώρα η μεταφορά και απόθεση της τέφρας του Ήρωα των Λαϊκών Ενόπλων Δυνάμεων του Βιετνάμ, Βιετ Κώστα Σαραντίδη, στο στρατιωτικό κοιμητήριο της πόλης Ντα Νανγκ στο Βιετνάμ, καθώς η κυβέρνηση της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας αποφάσισε να πραγματοποιήσει την επιθυμία του ίδιου και της οικογένειάς του. «Τι παράξενο! Επέστρεψες στην Ελλάδα από την Οδύσσειά σου, για εκείνη τη μάνα που σε περίμενε με προσευχές στο εικόνισμα της Παναγιάς. Και τώρα, κάνεις την ανατροπή: Επιστρέφεις στην Καλυψώ,που ποτέ δεν ξέχασες τελικά».
Τέλος, ανέβηκε στο βήμα ο σκηνοθέτης και παραγωγός Γιάννης Τριτσιμπίδας, ο οποίος αναφέρθηκε στην ταινία του «Βιέτ Κώστας. Υπηκοότης: Ακαθόριστος», όπου «ο Κώστας Σαραντίδης αφηγείται την επεισοδιακή ζωή του», ενώ έκανε ιδιαίτερη αναφορα στο αρχειακό υλικό που εντοπίστηκε με τη βοήθεια της Νικολ Φαμ που ζει στο Ανόι. Αναφέρθηκε στη γνωριμία του με τον Κώστα Σαραντίδη το 2010, καθώς έμαθε την ιστορία του από τον πρώτο πρέσβη της Ελλάδας στο Βιετνάμ, Αλέξη Χατζημιχάλη. Έκανε λόγο για έναν σκληροτράχυλο άνθρωπο, «όπως οι μπαμπάδες και οι παππούδες μας που έζησαν την τρομερή εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», «ανοιχτό και διαθέσιμο σε κάθε πρόκληση, μέχρι το τέλος του», που «έμαθε να χειρίζεται το ιντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε μεγάλη ηλικία», ενώ σημείωσε πως από την ταινία του προέρχεται το παρατσούκλι «Βιετ Κώστας», για τον επαναστάτη Κώστα Σαραντίδη (Νγκουέν Βαν Λαπ).
