Αναδημοσίευση από το Αυτολεξεί.
Με το παρακάτω υλικό επιχειρώ να καταρρίψω ορισμένους μύθους, τόσο τραγικούς όσο η λεγόμενη «αποναζιστικοποίηση», που διαδίδονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και σε εναλλακτικά μέσα ως έμμεσες ή άμεσες δικαιολογίες για την τρέχουσα ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η διάχυση τέτοιων πληροφοριών, από την απαρχή της κήρυξης του ολικού πολέμου, αφορά κατά κύριο λόγο ψευδείς ειδήσεις ή μερική πληροφόρηση που έχουν ως στόχο να σχετικοποιήσουν και να θολώσουν τη βαρβαρότητα της αυτοκρατορικής επίθεσης του Πούτιν. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι κάποιος θα μπορούσε να προσπαθήσει να υπερασπιστεί, μέσω ενός συμπλέγματος διαστρεβλώσεων και ψεμάτων, μια τέτοια επιθετική πράξη που προκαλεί εκατομμύρια θανάτους και μετανάστευση μεταξύ αμάχων, αλλά δυστυχώς φαίνεται πως συμβαίνει ιδιαιτέρως στην ελληνική πραγματικότητα αλλά και σε μέρος της Δυτικής Αριστεράς.
Με τις παρακάτω πληροφορίες δεν επιχειρείται σε καμία περίπτωση να παρουσιαστεί ολόκληρος ο λαός της Ρωσίας ως μία ομογενής μάζα ναζιστών (κάτι που προσπαθούν να κάνουν οι υποστηρικτές του Πούτιν στον δοκιμαζόμενο ουκρανικό λαό), αλλά στο ότι τα κυβερνητικά κίνητρα πίσω από τη ρωσική εισβολή έχουν έντονα εθνικιστικά-επεκτατικά χαρακτηριστικά που δεν μπορούν να καλυφθούν υπό το πέπλο κάποιου είδους διεστραμμένου «αντιιμπεριαλισμού». Ο πόλεμος που διεξάγει σήμερα το καθεστώς του Πούτιν το μόνο που θα καταφέρει είναι να εμβαθύνει τους ανταγωνισμούς στην περιοχή, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω αιματοχυσία στο εγγύς μέλλον και σε αύξηση του αυταρχισμού, του μιλιταρισμού και της ανέχειας παγκοσμίως. Έτσι, δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας στον ουκρανικό λαό που υπερασπίζεται τις πόλεις του, καθώς και στον ρωσικό λαό που απαιτεί την άμεση παύση της αιματηρής εισβολής, αντιμετωπίζοντας σκληρή κρατική καταστολή.
Μυθολογία 1: Πούτιν ο «αντιφασίστας»
Κάποιοι σπεύδουν να κατηγοριοποιήσουν τον λαό της Ουκρανίας ως μία ομογενή μάζα φασιστών. Τη στιγμή που αστικές κατοικημένες περιοχές της Ουκρανίας βομβαρδίζονται και χύνεται αίμα αμάχων, εκείνοι αναφωνούν «καλά τους κάνουν, αφού είναι ναζί» – η βαρβαρότητα χτυπάει καμπανάκι εδώ. Τα επιχειρήματα που δίνονται συχνά βασίζονται σε προπαγανδιστικούς ισχυρισμούς της κυβέρνησης της Ρωσίας τα οποία δεν επιβεβαιώνονται από οποιονδήποτε διεθνή οργανισμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εδώ ένα καλογραμμένο κείμενο το οποίο απορρίπτει πολλούς από αυτούς τους μύθους [1].
Αυτή η στάση βασίζεται εν μέρει στην ανάγκη πολλών αριστεριστών να πιστεύουν πως κάπου εκεί στον βορρά έχουν σχηματιστεί ξανά λαϊκές δημοκρατίες (!) που πάνε να αναστήσουν τη Σοβιετική Ένωση και αυτή τη στιγμή πολεμούν τους ναζί και το ΝΑΤΟ (κλείνοντας τα μάτια τους για τα ακροδεξιά τάγματα του Πούτιν τα οποία μάχονται στο πλευρό των λεγόμενων «λαϊκών δημοκρατιών», όπως το τάγμα Βάγκνερ, τη «Ρωσική Εθνική Ενότητα», το «Ρωσικό Αυτοκρατορικό Κίνημα» και πολλά άλλα που θα αναφέρουμε στη συνέχεια). Και αυτή τους την ανάγκη την εκφράζουν με έναν προβληματικό σοβινιστικό τρόπο. Μία τέτοια άρνηση της πραγματικότητας είναι επικίνδυνη, καθώς όπως υπογραμμίζει η Χάνα Άρεντ, «το ιδανικό υποκείμενο της ολοκληρωτικής διακυβέρνησης δεν είναι ο πεπεισμένος ναζί ή ο πεπεισμένος κομμουνιστής, αλλά οι άνθρωποι για τους οποίους η διάκριση μεταξύ γεγονότος και φαντασίας (δηλαδή, η πραγματικότητα της εμπειρίας) και η διάκριση μεταξύ αληθινού και ψευδούς (δηλαδή, τα πρότυπα της σκέψης) έχουν πάψει να υπάρχουν πλέον».
Ο Πούτιν λοιπόν εισβάλλει στην Ουκρανία «για να καθαρίσει τους φασίστες εκεί» (που προφανώς υπάρχουν, όπως και σε όλη την Ανατολική Ευρώπη). Αυτή η δήλωση θα είχε πλάκα, εάν αρκετός κινηματικός κόσμος στην Ελλάδα δεν την έπαιρνε στα σοβαρά. Ο λόγος δεν είναι μόνο η άκρως συντηρητική πολιτική που ο ίδιος ακολουθεί με συνέπεια, αλλά και οι σχέσεις που οι ρωσικές Αρχές διατηρούν με την εγχώρια ακροδεξιά.
Είναι κοινό μυστικό πως οι Ρώσοι φασίστες έχουν σκοτώσει δεκάδες αντιφασίστες και ακτιβιστές, με την κάλυψη του κράτους. Το ρωσικό φασιστικό κίνημα είναι ένα από τα ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΑ του κόσμου, με πάμπολλους πυρήνες σε όλη τη χώρα, αλλά και με καλά οπλισμένα παρακρατικά τάγματα όπως την περιβόητη Wagner Group (που αποτελείται από χιλιάδες ακροδεξιούς στρατιώτες και τεθωρακισμένα οχήματα).
Σίγουρα δεν μπορεί να πιστεύει κανείς πως ο Πούτιν κάνει όλα αυτά για τους 30+ νεκρούς προ-Ρώσους διαδηλωτές που δολοφονήθηκαν από Ουκρανούς φασίστες εν μέσω συμπλοκών στην Οδησσό. Οι πιστοί του τάγματος Wagner Group έχουν πράξει φρικαλεότητες (πχ. έσφαξαν 70+ Αφρικανούς στη Μαδαγασκάρη) και αυτό δεν έχει εμποδίσει τις ρωσικές Αρχές να τους καλύπτουν όταν δολοφονούν δημοσιογράφους (όπως τους Κίριλ Ρανττσένκο, Αλεξ Ρασταργκάϊεφ και Ορχάν Τζεμάλ). Είναι προφανές ότι δεν είναι η ακροδεξιά το πρόβλημα του Πούτιν.
Σε κάθε περίπτωση, αν κάποιος δεν θέλει να ταυτίζεται με Ουκρανούς φασίστες δεν συνεπάγεται ότι θα πρέπει να πηγαίνει με αυτούς τους Ρώσους φασίστες: [2]. Ή με αυτά τα «παλικάρια» από το παρακρατικό μόρφωμα «Ρωσικό Αυτοκρατορικό Κίνημα», το οποίο από το 2015 μάχεται στο πλευρό της λεγόμενης Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ…[3] Και πάντοτε σε συνεργασία με την κυβέρνηση και την αστυνομία.
* Μια συμπληρωματική ενδιαφέρουσα πληροφορία: Το ρωσικό ναζιστικό τάγμα Βάγκνερ, το οποίο σήμερα σπέρνει τρόμο στην Ουκρανία, το 2018 είχε βρει τον μάστορά του. Τότε υπερασπιζόμενο ξανά τα συμφέροντα του Πούτιν στη Συρία, το τάγμα Βάγκνερ έκανε το λάθος να επιτεθεί σε Κούρδους μαχητές των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) της Ροζάβα, κοντά στη πόλη Kasham. Η συμπλοκή κατέληξε πολύ άσχημα για τους Ρώσους νεοναζί, οι οποίοι έχασαν μεταξύ 80 και 300 ατόμων. Έτσι, για να θυμόμαστε πως οι φασίστες μπορεί να δείχνουν τρομακτικοί και πανίσχυροι, αλλά μπορεί να χάσουν από μία αποφασισμένη φεμινιστική και δημοκρατική δύναμη.
Η αλήθεια είναι πώς ο Πούτιν δεν σκοπεύει να αποτελειώσει καμία ακροδεξιά στην Ουκρανία (ή οπουδήποτε αλλού) – θέλει να την υποτάξει, ώστε αυτή να τον εξυπηρετεί. Το να μην το αντιλαμβάνεται αυτό κάποιος-α σημαίνει ότι μάλλον δεν έχει πάρει χαμπάρι τι συμβαίνει στη Ρωσία εδώ και δεκαετίες.
Μία κατατοπιστική εικόνα της πραγματικότητας του νεοναζισμού στη Ρωσία αποτυπώνεται στην ταινία «Ρωσία 88» (με αγγλικούς υπότιτλους εδώ [4]) του σκηνοθέτη εβραϊκής καταγωγής Πάβελ Μπαρντίν. Η ταινία είναι mockumentary (δλδ έχει τραβηχτεί ως ντοκιμαντέρ, αλλά έχει πλοκή και ηθοποιούς) που παρακολουθεί μία φασιστική συμμορία στη Μόσχα, της οποίας οι δράσεις κατευθύνονται από πολιτικούς και την αστυνομία. Η ταινία είχε απαγορευτεί στη Ρωσία και είχαν σχηματιστεί δίκες κατά της παραγωγής, έτσι ώστε να αποθαρρύνουν άλλους και άλλες να ξαναδείξουν αυτά τα πράγματα σε ταινία (και το πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό). Στο τέλος της ταινίας, αντί για ονόματα των συντελεστών, βγαίνουν, χωρίς μουσικό φόντο, ονόματα αντιφασιστών, ακτιβιστών, ανθρώπων από μειονότητες κ.λπ. που έχουν δολοφονηθεί από φασίστες.
Το ότι ο Πούτιν κάνει οτιδήποτε κατά του φασισμού είναι τουλάχιστον κακόγουστο αστείο και προσβολή προς τη μνήμη εκείνων που έχουν δολοφονηθεί από χέρια ναζιστών στη Ρωσία.
Μυθολογία 2: Σχετικά με τα τάγματα που πολεμούν στις υποτιθέμενες «λαϊκές δημοκρατίες» στην ανατολική Ουκρανία
Καθημερινά ακούμε για το ουκρανικό φασιστικό τάγμα Αζόφ, αλλά σχεδόν ποτέ για τις ένοπλες δυνάμεις των δύο αυτοαποκαλούμενων «λαϊκών δημοκρατιών» στην περιοχή του Ντονμπάς. Ας πούμε λίγα λόγια, λοιπόν, όχι για κάποιον άλλο λόγο παραμόνο για να μην αφήνουμε να διαιωνίζεται το αφήγημα περί πολέμου μεταξύ «φασιστών και αντιφασιστών» (καθώς για πολλούς/-ές η λέξη «λαϊκή» υπονοεί κάποιο είδος αριστερισμού ή αντιφασισμού). Αυτή η αφήγηση προφανώς βολεύει πάρα πολύ τη μια πλευρά, αλλά είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα.
Καθώς ο ρωσικός σοβινισμός και ο ιμπεριαλιστικός εθνικισμός έχουν διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό την επίσημη ιδεολογία των δύο αυτών νεοσύστατων κρατικών μορφωμάτων (του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ δλδ), είναι λογικό πως από το 2014 έως σήμερα, ακροδεξιές ομάδες παίζουν σημαντικό ρόλο στους «επίσημους» στρατούς τους. Πρώην μέλη Ρωσικών ακροδεξιών οργανώσεων, όπως το εθνικιστικό «Εθνικό Μπολσεβικικό Κόμμα», η νεοναζιστική «Ρωσική Εθνική Ενότητα» (RNU) και η ακροδεξιά «Ευρασιατική Ένωση Νέων» συμμετείχαν ενεργά στον αρχικό σχηματισμό των ενόπλων δυνάμεων των λεγόμενων αυτονομιστών. [5] Το RNU συνδέεται ιδιαίτερα με το τάγμα “Русская православная армия” (Ρωσικός Ορθόδοξος Στρατός), ένα από τα πολλά αυτονομιστικά τάγματα (που είναι μέρος των ένοπλων δυνάμεων των «λαϊκών δημοκρατιών») που χαρακτηρίζονται από φιλο-τσαρισμό και ριζοσπαστικό ορθόδοξο εθνικισμό. Το εν λόγω τάγμα μάλιστα έχει κατηγορηθεί για επιθέσεις κατά θρησκευτικών μειονοτήτων στην περιοχή, [6] ενώ έχει καταγγελθεί για πλιάτσικα και τρομοκράτηση των τοπικών πληθυσμών μέχρι και από άλλο τάγμα της «λαϊκής δημοκρατίας» του Ντονέτσκ [7].
Υπάρχουν και πιο ξεκάθαρα νεοναζιστικές ένοπλες μονάδες όπως τα τάγματα “Русич” (“Rusich” – μέρος του ναζιστικού ιδιωτικού στρατού Wagner), “Сварожичи” (Svarozhich) και “Ратибор” (Ratibor), τα οποία χρησιμοποιούν τη σλάβικη σβάστικα kolovrat στα διακριτικά τους [8] (ένα σύμβολο στενά συνδεδεμένο με τη νεοναζιστική σκηνή της Ρωσίας). Μια άλλη ρωσική αυτονομιστική στρατιωτική μονάδα, το “Варяг” (Varyag) είναι αρκετά ανοιχτό σχετικά με τον νεοναζισμό του (χαρακτηριστικό δείγμα είναι η επιλογή του ονόματος, καθώς προέρχεται ευθέως από το όνομα ενός εθελοντικού τάγματος των SS με το ίδιο ακριβώς όνομα). [9]
Άλλα τάγματα, όπως το “Спарта” (Σπάρτη) (το συγκεκριμένο τάγμα έχει κατηγορηθεί για εγκλήματα πολέμου [10], ενώ συνεχίζει μέχρι σήμερα να είναι μέρος των ένοπλων δυνάμεων των «δημοκρατιών») έχουν υιοθετήσει ως επίσημο παράσημό τους τη ρωσική αυτοκρατορική σημαία (μαύρο-χρυσό-λευκό) [11], η οποία στο σύγχρονο ρωσικό φολκλόρ χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από την ακροδεξιά.
Παράλληλα, διάφορα ρωσικά μοναρχο-φασιστικά παραστρατιωτικά μορφώματα, όπως το «Ρωσικό Αυτοκρατορικό Κίνημα», είχαν στρατολογήσει χιλιάδες εθελοντές για να ενταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις των «λαϊκών δημοκρατιών». [12] Εθελοντές είχαν σταλεί και από ακροδεξιά μορφώματα άλλων χωρών, όπως από τη Βουλγαρία που είχαν πάει ακροδεξιοί από τη ακροδεξιά οργάνωση “Православна Зора” (Ορθόδοξη Αυγή) [13], καθώς και από τη Σερβία έχουν πάει ακροδεξιοί Τσέτνικ που σχημάτισαν στο Ντονέτσκ το τάγμα Jovan Šević [14].
Επομένως, το ποια πλευρά είναι η λιγότερο φασιστική είναι ένα παραπλανητικό κριτήριο στην προκειμένη περίπτωση (και στην Ανατολική Ευρώπη γενικότερα), καθώς τα ακροδεξιά στοιχεία είναι πολύ έντονα (και, ναι, μέσα στις «λαϊκές δημοκρατίες» ιδιαιτέρως!)
Το μοναδικό κριτήριό μας θα έπρεπε να είναι οι εικόνες των κατεδαφισμένων πόλεων, των μαζικών τάφων, και των εκατομμυρίων προσφύγων, καθώς και τα λόγια των φίλων μας που ζουν και αντιστέκονται εκεί. Αυτά θα έπρεπε να αρκούν ώστε πρωτίστως να ζητάμε το άμεσο τέλος της εισβολής, ώστε να σωθεί ό,τι έχει απομείνει στην περιοχή. Και έπειτα να αναδείξουμε την ανάγκη για τη διάλυση όλων των ιμπεριαλιστικών στρατιωτικών και οικονομικών σχηματισμών όπως οι: NATO, BRICS, EU, CSTO κ.λπ., και να σκεφτούμε από-τα-κάτω πώς θα μπορούσαμε να οικοδομήσουμε αντ’ αυτού δίκτυα πραγματικής αλληλεγγύης μεταξύ των λαών. Αλλά πρώτα κάποιοι/-ες πρέπει να βγάλουν τα ιδεολογικά γυαλιά, για να πάψουν να βλέπουν κόκκινους στρατούς εκεί όπου δεν υπάρχουν και να αντικρίσουν την πραγματικότητα…
Μυθολογία 3: Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ
Γιατί άραγε ένας ρωσόφωνος αναρχικός από την περιοχή του Ντονιέτσκ σε μια πρόσφατη συνέντευξή του αναφέρεται στην τοπική λεγόμενη «Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέτσκ» (ΛΔΝτ) ως φασιστική; [15]
Οι λόγοι μεταξύ άλλων βρίσκονται στα εξής στοιχεία: από την αρχή της, οι εξουσιαστές αυτής της λεγόμενης «δημοκρατίας» στόχευαν στην εγκαθίδρυση ενός ακραίου γραφειοκρατικού τύπου συστήματος στην περιοχή που να ελέγχεται πλήρως από τη Ρωσία –δεν πρόκειται για καμία αυτόνομη προοπτική δηλαδή– και χρησιμοποιούν το αφήγημα περί ουκρανικής αποναζιστικοποίησης ως καμουφλάζ της επέμβασής τους.
Βλέποντας την κατάσταση πιο συγκεκριμένα, από τη μία, καταγγέλλονται κάποιες πολύ προβληματικές αποφάσεις των δύο «λαϊκών δημοκρατιών», δηλαδή του Ντονιέτσκ και του Λουχάνσκ, όπως η επαναφορά της θανατικής ποινής [16] και η ποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας [17]. Από την άλλη, πολλά από τα ηγετικά πρόσωπα της ΛΔΝτ προέρχονται από τη ρωσική άκρα δεξιά.
Μερικά παραδείγματα:
Ο Πάβελ Γκουμπάρεφ, ηγέτης των φιλορώσων στην περιοχή και ο πρώτος κυβερνήτης της ΛΔΝτ, έχει ξεκινήσει την πολιτική του καριέρα από τη νεοναζιστική “Ρώσικη Εθνική Ένωση”, ενώ σήμερα ηγείται του εθνικιστικού κόμματος “Νέα Ρωσία” (του οποίου η αισθητική αντιγράφει πιστά τα σύμβολα της Αμερικανικής Συνομοσπονδίας των νοτίων δουλοκτητικών πολιτειών (1861-’65).
Ο πρώην υπουργός άμυνας της ΛΔΝτ Ίγκορ Γκίρκιν, ηγέτης ακροδεξιών, θρησκευτικών ταγμάτων όπως ο “Ρωσικός Ορθόδοξος Στράτος” (το οποίο έχει κατηγορηθεί για αντισημιτικές δράσεις και για επιθέσεις κατά θρησκευτικών μειονοτήτων στην περιοχή του Ντονιέτσκ), και το οποίο σήμερα αποτελεί επίσημο μέρος της πολιτοφυλακής της ΛΔΝτ. [18]
Ο Αλεξάνδερ Μποροντάϊ, ο πρώτος πρωθυπουργός της ΛΔΝτ, ανάμεσα σε ναζιστές των ρωσικών φασιστικών ταγμάτων Wagner, Rusich και ENOT Corp.
Η νυν υπουργός εξωτερικών της ΛΔΝτ Νατάλια Νικανάροβα μαζί με τον ακροδεξιό εξτρεμιστή Manuel Ochsenreiter από το ακροδεξιό γερμανικό AfD (ο ίδιος έχει κατηγορηθεί για εμπλοκή σε ρατσιστική τρομοκρατική ενέργεια στην Πολωνία).
Επίσης, ο πρώην πρωθυπουργός Αλεξάνδερ Ζακαρένκο έχει γίνει γνωστός για τις αντισημιτικές του δηλώσεις. [19]
Όλα αυτά δεν αποτελούν καμία έκπληξη για τους κινηματικούς ανθρώπους της Ανατολικής Ευρώπης, ίσα-ίσα, τα συνειδητοποιούσαμε από την αρχή, το 2014. Καμία απολύτως ελευθεριακή φωνή σε Ουκρανία και Ρωσία δεν υποστηρίζει τις «λαϊκές δημοκρατίες» του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.
Το πρόβλημα είναι τα πιο συντηρητικά, φιλορωσικά, κινήματα όπως το ιταλικό και το ελληνικό, τα οποία αρνούνται από την πρώτη στιγμή να δουν τα σημάδια που βγάζουν μάτι. Μάλιστα, πριν από μερικά χρόνια στα Εξάρχεια άνοιξε μέχρι και «αντιπροσωπία της ΛΔΝτ», της οποίας η κυβέρνηση από τότε ήταν γεμάτη με ειλικρινείς φασίστες και εθνικιστές. Όλοι/-ες αυτοί/-ές, λοιπόν, που τόσα χρόνια στηρίζουν και προπαγανδίζουν αυτά τα ακρο-συντηρητικά κρατικά μορφώματα ας σταματήσουν να μιλούν ασταμάτητα, εξηγώντας στους Ουκρανούς συντρόφους τι γίνεται στην Ουκρανία, και αντ’ αυτού ας κάτσουν και σοβαρά να αναστοχαστούν πάνω στα πολιτικά τους κριτήρια.
Ως αντιφασίστες οφείλουμε να στεκόμαστε απέναντι όχι μόνο στους φασίστες της μίας πλευράς (Αζόφ, Δεξιός Τομέας κ.λπ.) αλλά και στους φασίστες της άλλης πλευράς που μάλιστα τώρα είναι αυτοί που εισβάλλουν εκεί.
Μυθολογία 4: Τα γεγονότα γύρω από τη φωτιά στο εργατικό κέντρο της Οδησσού
Όπως και με κάθε άλλο θερμό πόλεμο, έτσι και τώρα διεξάγεται παράλληλα ένας σοβαρός πόλεμος παραπληροφόρησης. Αλλά ενώ όταν οι ΗΠΑ ήταν ο επιτιθέμενος, η Αριστερά ήταν πολύ πιο προσεκτική με τις πληροφορίες και τις ειδήσεις που λάμβανε, αυτό σίγουρα δεν συμβαίνει σήμερα με την εισβολή του Πούτιν. Είναι λυπηρό να βλέπουμε πώς τα κινηματικά μέσα και άτομα αναπαράγουν ξανά και ξανά τα ίδια πουτινικά fake news, χωρίς να κάνουν την παραμικρή έρευνα. Αυτό τις περισσότερες φορές ίσως γίνεται υποσυνείδητα, διότι τα άτομα αυτά δεν θέλουν να χαλάσουν την εικόνα που επιθυμούν να δουν –δλδ ένα κακόγουστο remake του Β’ Παγκοσμίου πολέμου– καταπίνοντας αμάσητα τα fake news της ρωσικής βιομηχανίας παραπληροφόρησης.
Ας δούμε ένα πολύ χαρακτηριστικό και γνωστό παράδειγμα – τη φωτιά στο εργατικό κέντρο της Οδησσού το 2014. Ένα πραγματικά τρομακτικό, λυπηρό και αδικαιολόγητο συμβάν με πολλούς νεκρούς. Ένα συμβάν, για το οποίο όμως, όπως διαπιστώσαμε, ο κόσμος στην Ελλάδα έχει εντελώς λανθασμένη εικόνα. Ο Πούτιν έως και σήμερα υποστηρίζει πως πρόκειται για μια απρόκλητη επίθεση φιλο-Ουκρανών φασιστών εναντίον ειρηνικών φιλο-Ρώσων διαδηλωτών έξω από το εργατικό κέντρο της Οδησσού. Στην Ελλάδα αυτή η γραμμή που έδωσε ο ίδιος, όχι μόνο αναπαράγεται κατά γράμμα, αλλά φτάνει και ακόμα πιο μακριά για να ταιριάξει στη ντόπια αριστερίστικη φαντασίωση για την εικόνα της Ρωσίας – εδώ πια μιλάμε για επίθεση φασιστών κατά αντιφασιστών και αριστεριστών (!) [20] Όμως εάν κάποι@ γνωρίζει κάπως τα πράγματα στην Ουκρανία, ή έστω έχει πρόσβαση στη γλώσσα, θα καταλάβαινε πως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.
Ας δούμε ποιοι συγκεντρώθηκαν εκεί εκείνη την ημέρα. Ενώ πράγματι, η φιλο-Ουκρανική πλευρά εκείνη την ημέρα στην Οδησσό ήταν γεμάτη με ακροδεξιούς χούλιγκανς και φασίστες, η ραχοκοκαλιά της αυτονομιστικής, φιλο-Ρωσικής πλευράς αποτελούνταν εξίσου από διάφορα ακροδεξιά μορφώματα με βασικό το μοναρχοφασιστικό τάγμα Одесская Дружина (Ταξιαρχία της Οδησσού) – εδώ ένα δικό τους προπαγανδιστικό βίντεο μέρες από πριν τη φωτιά [21] (το βίντεο είναι γεμάτο με ρώσικες αυτοκρατορικές σημαίες οι οποίες σήμερα χρησιμοποιούνται κατά βάση από τη ρωσική άκρα δεξιά. Από το 1:32 έως 1:52 φαίνονται ξεκάθαρα οι ίδιοι να κάνουν εκπαιδεύσεις έξω από το εν λόγω Εργατικό Κέντρο όπου για μήνες το εν λόγω τάγμα είχε φτιάξει κατασκήνωση την οποία και χρησιμοποιούσε ως βάση του).
Εδώ σε φωτογραφία από άλλη δράση του τάγματος διακρίνουμε το φασιστικό σύμβολο Kolovrat (σλαβική σβάστικα) στην ασπίδα ενός μέλους τους [22]. Το τάγμα αυτό είχε καταγγελθεί από την Antifa Οδησσού. [23] Στο τάγμα Одесская Дружина ήταν επίσης μέλος και ο γνωστός νεοναζί και πολίτης της Ρώσικης Ομοσπονδίας – Антон Раевский (Αντόν Ραέβσκι) [24]. Σε αυτό το λινκ βλέπουμε τα ναζιστικά τατουάζ του, καθώς και διακρίνουμε τον ίδιο στην κατασκήνωση έξω από το εν λόγω Εργατικό Κέντρο, λίγο πριν από το τραγικό συμβάν.
Εδώ βλέπουμε τα μέλη της Одесская Дружина στην ημέρα της φωτιάς να διασχίζουν την Οδησσό με πλήρες μαχητικό εξοπλισμό ώστε να επιτεθούν προς τη φιλο-Ουκρανική συγκέντρωση [25]. Ακολουθούν πολύ βίαιες συμπλοκές μεταξύ αυτών των δυο πλευρών – μέλη του τάγματος έχουν ταυτοποιηθεί να χρησιμοποιούν πυρομαχικά όπλα εκείνη την μέρα (για αυτό νεκροί υπήρχαν και από τις δύο πλευρές). [26] Όμως οι φιλο-Ουκρανική πλευρά καταφέρνει να τους σπρώξει πίσω στο Εργατικό Κέντρο – όπως φαίνεται σε αυτό το βίντεο [27] από το 1:07:56 και μετά. Έπειτα βλέπουμε άτομο μέσα στο Εργατικό κέντρο, λίγο πριν ξεσπάσει η φωτιά, με εξοπλισμό και πάλι σαν αυτό της Одесская Дружина – σιδερένια ασπίδα, αυτοσχέδιο γκλομπ, καθώς και τη σημαία της Οδησσού. [28] Βλέπουμε ακόμη ένα άτομο που προηγουμένως συμμετείχε στις συμπλοκές στο πλευρό του ακροδεξιού τάγματος Одесская Дружина να πετάει μολότοφ από την ταράτσα του Εργατικού Κέντρου. [29] Τέλος, ανάμεσα στους νεκρούς στο Εργατικό Κέντρο έχουν βρεθεί άτομα που νωρίτερα εκείνη την ημέρα είχαν συμμετάσχει στο μπλοκ της Одесская Дружина. [30]
Με όλα αυτά αξίζει να συμπεράνουμε πως, πέρα από την αυτονόητη καταδίκη αυτής της σύγκρουσης και της τραγωδίας των νεκρών, τα πράγματα δεν είναι καθόλου ασπρόμαυρα. Δεν πρόκειται για “καλούς” και “κακούς” στο εν λόγω γεγονός. Οι άνθρωποι που βρέθηκαν εκεί εκείνη την ημέρα, στην πλειονότητά τους, ήταν πολύ συγκεκριμένοι και από τις δύο πλευρές. Σκοτώθηκαν μεταξύ τους λόγω των εθνικισμών – για μεγάλες Ρωσίες και Ουκρανίες. Και ΕΑΝ υπήρχαν αντιφασίστες, όπως υποστηρίζουν κάποιοι, θα ήταν μια πολύ μικρή μειοψηφία.
Σήμερα δεν πρόκειται για το 1945, δεν υπάρχει κόκκινος στρατός που να απελευθερώνει εβραίους από στρατόπεδα… Η Ρωσία δεν εκπροσωπεί κάποιο, έστω και πολύ διαστρεβλωμένο, κομμουνιστικό πρόταγμα, αλλά αντιθέτως, είναι φορέας του ακραίου σοβινισμού. Και ναι, το ΝΑΤΟ έχει βάλει το λιθαράκι του μέσα σε όλη αυτή τη κατάσταση, ναι, από το 2014 στην Ανατολική Ουκρανία διεξάγονται συγκρούσεις μεταξύ εθνικιστικών δυνάμεων (στις οποίες η Ρωσία έχει βάλει και αυτή το λιθαράκι της), αλλά εμείς δεν μπορούμε να μην αποδώσουμε τις μέγιστες ευθύνες σε αυτόν που ξεκίνησε μια κανονική εισβολή βομβαρδίζοντας αστικές κατοικημένες περιοχές σε σχεδόν όλη την Ουκρανία, σπέρνοντας θάνατο. Ας ξεπεράσουμε τις ιδεολογικές μας φαντασιώσεις και ας δείξουμε την αλληλεγγύη μας στον Ουκρανικό λαό που αυτή τη στιγμή υποφέρει και στις Ρωσίδες και τους Ρώσους που διαδηλώνουν κατά του πολέμου.
Μυθολογία 5: οι «αντιφασίστες» της Μπορότμπα
Είναι εντυπωσιακό πώς ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού κινήματος εξακολουθεί να αναπαράγει δηλώσεις και κείμενα της υποτιθέμενης «επαναστατικής» ουκρανικής κομμουνιστικής οργάνωσης Μπορότμπα από τη περιοχή του Ντονμπάς, παρ’ όλες τις αποδείξεις για την ακρο-συντηρητική κατεύθυνσή της (μέχρι και στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει μία καταγγελία κατά της Μπορότμπα που την έχουν υπογράψει 20 αριστερές και αντιεξουσιαστικές οργανώσεις της Ουκρανίας [31]). Επίσης, οι Die Linke έχουν διακόψει τις σχέσεις μαζί τους ήδη από το 2014. [32] Εδώ διαβάζουμε αναφορές στην ομοφοβική προπαγάνδα της Μπορότμπα και τη σχέση της με αντισημίτες [33] καθώς και άλλα στοιχεία για την άκρως συντηρητική τους στάση [34]. Παρακάτω θα αναδείξω την προβληματική τους δράση, καθώς ως εκφραστής του ακρο-συντηρητικού εθνομπολσεκιβισμού, η Μπορότμπα διαχρονικά συνεργάζεται σχεδόν αποκλειστικά με ομάδες και οργανώσεις του χώρου της άκρας δεξιάς.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δημιουργία της «Επιτροπής για την απελευθέρωσης της Οδησσού» – ένας συνασπισμός μεταξύ τριών οργανώσεων. [35] Στην πάνω φώτο βλέπουμε την ιδρυτική συνέντευξη τύπου στην οποία συμμετέχουν οι 3 αρχηγοί από κάθε μία από της συμμετέχουσες οργανώσεις σε αυτόν τον συνασπισμό – από αριστερά προς δεξιά: Αλεξάντερ Βασίλιεφ από το εθνικιστικό κόμμα «Πατρίδα», ο Ντμίτρη Νικολάεβιτς Μαϊντάνικ (με παρατσούκλι “Όδνινοφ” το οποίο βγαίνει από τον Σκανδιναβικό Θεό Όντιν) από τη νεοναζιστική «Σλαβική Ενότητα» και ο Αλεξέι Άλμπου από την Μπορότμπα! Και ενώ η οργάνωση «Πατρίδα» μπορεί να χαρακτηριστεί ως «εθνικισμός με γραβάτα», η «Σλαβική Ενότητα» είναι μια σκληροπυρηνική προ-ρωσική νεοναζιστική οργάνωση της Οδησσού, η ραχοκοκαλιά της οποίας αποτελείται από νεοναζί σκινάδες όπως μπορείτε να δείτε στην από κάτω φώτο (και άλλες φωτογραφίες τους εδώ [36]). Πρόκειται για μια οργάνωση η οποία προωθεί τη σλαβική υπεροχή και την επανένωση της Ρωσίας, Λευκορωσίας και Ουκρανίας σε μια νέα μεγάλη Ρωσική Αυτοκρατορία.
έλη της «Σλαβικής Ενότητας», με την οποία η Μπορότμπα έχει στενή συνεργασία.
Επίσης, ο Άλμπου έχει δηλώσει πως εντάσσεται στο τάγμα «Φάντασμα» [37] του Αλεξέι Μοζγκοβόι (για τον οποίον θα μιλήσω πιο αναλυτικά παρακάτω) ενώ παράλληλα εκεί υπηρετούσαν γνωστοί νεοναζιστές όπως ο Αλεξέι Μιλτσάκοφ, Κονσταντίν Κοβάλεφ και η Ξένια Σικάλοβα, καθώς και νεοναζιστικές στρατιωτικές μονάδες, όπως το «Ρούσιτς» και το «Φοίνιξ», που τότε αποτελούσαν μέρος του τάγματος αυτού. [38]
Πώς γίνεται, άραγε, η «αντιφασιστική» Μπορότμπα να συνεργάζεται με ακραίες νεοναζιστικές οργανώσεις και με φιλο-μοναρχικούς; Η Μπορότμπα, ως γνήσιος εκφραστής του εθνο-μπολσεβικισμού βασίζεται σε ακρο-συντηρητικές και αυταρχικές θέσεις, οι οποίες είναι και το σημείο συνάντησης με τους ακροδεξιούς και φασιστικούς συμμάχους της. Αυτές οι θέσεις είναι φανερές από διάφορες επιμέρους τοποθετήσεις τους, όπως το ακόλουθο άκρως ομοφοβικό σχόλιο του Άλμπου: «Εξακολουθώ να προτείνω να προχωράμε χώρια από τους πούστηδες (τόσο σωματικά όσο και ηθικά) και άλλους ανώμαλους» [39]. Η Μπορότμπα επίσης υποστηρίζει καλέσματα για υποτιθέμενα «μεγάλα ενιαία μέτωπα» μεταξύ κομμουνιστών και άλλων, όπου χωρούν και οι «λαϊκό-πατριωτικές» (sic) δυνάμεις [40].
Στη φωτογραφία βλέπουμε σημαίες της Μπορότμπα δίπλα σε ρωσικές αυτοκρατορικές σημαίες και έναν μαχητή που φοράει το σήμα kolovrat πάνω στη στολή του.
Έχουν γραφτεί τόσα και τόσα για τη προβληματική στάση και τη θέση της Μπορότμπα, και παρ’ όλα αυτά μέρος του ελληνικού κινήματος, όπως και εναλλακτικά μίντια (βλ. the press project) κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν (ή ακόμη χειρότερα, παραβλέπουν όλη τη συντηρητικούρα και τους αρκεί που η Μπορότμπα κρατά αντι-δυτική στάση!)
Η αλήθεια είναι πως οι οργανώσεις τύπου Μπορότμπα δημιουργούνται ώστε να τροφοδοτούν τη νοσταλγία για τη γραφειοκρατική ΕΣΣΔ και μέσα από αυτήν να κερδίζουν οπαδούς για τη σημερινή αυταρχική Ρωσία. Σε αυτό το σημείο του πλανήτη το σφυροδρέπανο και το κόκκινο αστέρι δεν κάνουν μια οργάνωση «επαναστατική» (ίσα-ίσα συχνά είναι ένδειξη συντηρητισμού). Η ιδεολογία είναι ένα εργαλείο με το οποίο οι εξουσιαστικές τάσεις μπορούν να καμουφλάρουν την πραγματικότητα προς όφελός τους. Έτσι η κομματική ελίτ της ΕΣΣΔ «οδηγούσε την κοινωνία προς το αταξικό μέλλον» δημιουργώντας τερατώδη γραφειοκρατία και ανισότητα εξουσίας. Κάτι παρόμοιο βλέπουμε να συμβαίνει και σήμερα με τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία…
Και βλέποντας τη μεγαλύτερη εικόνα διεθνώς, φαίνεται πως υπάρχει τα τελευταία χρόνια μια αυξανόμενη τάση προς υποστήριξη αυταρχικών ηγετών, τάσεων πρωτοπορίας και ανάθεσης, κάτι που γοητεύει και μέλη εγχώριων αριστερίστικων ομαδοποιήσεων –και κάποιους αυτοαποκαλούμανους αναρχικούς– που άφησαν εντελώς πια πίσω τους το πάθος για ελευθερία και άμεση δημοκρατία, σερνόμενοι από τη θεαματική ενασχόληση με την πολιτική, τη ματσίλα και τον στενά οικονομίστικο ταξικό αγώνα.
Όσο εξακολουθούμε να ασχολούμαστε με το θέαμα και το φαίνεσθαι, και όχι με την πολιτική (η οποία έχει να κάνει με την ουσία των θέσεων και των πράξεων), θα είμαστε καταδικασμένοι να πέφτουμε στις παγίδες του κάθε πολιτικού απατεώνα οπορτουνιστή.
Μυθολογία 6: Ο «εμφύλιος πόλεμος» στην Ουκρανία
Ένας από τους πιο συνηθισμένους μύθους σχετικά με τη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση είναι ότι το 2014 ξέσπασε ένας κανονικός εμφύλιος πόλεμος στην Ανατολική Ουκρανία, στην περιοχή του Ντονμπάς. Κόσμος που δεν έχει πρόσβαση σε ρωσόφονα μέσα πιθανόν να έχει πέσει θύμα της ακροδεξιάς ή της σταλινικής φιλο-πουτινικής παραπληροφόρησης.
Υπάρχει ένας συντριπτικός όγκος δεδομένων (δλδ το λένε μέχρι και οι ίδιοι πρωταγωνιστές αυτών των γεγονότων) που δείχνει πως τα πρώτα στάδια της σύγκρουσης δεν υποκινήθηκαν από τους ίδιους τους κατοίκους του Ντονμπάς, αλλά από παραστρατιωτικές ακροδεξιές ομάδες, που αποτελούνταν κυρίως από Ρώσους πολίτες. Στην ουσία το 2014 η Ρωσία βάζει εμπρός το πρώτο στάδιο ενός σχεδίου:
– Στο αρχικό στάδιο, προσπαθεί να δημιουργήσει ημιαυτόνομες οντότητες («λαϊκές δημοκρατίες») εντός της Ουκρανίας, μέσω τις οποίες να μπορέσει να ελέγχει τις πολιτικές του ουκρανικού κράτους.
– Και όταν το πρώτο στάδιο απέτυχε, προχώρησε στο δεύτερο, το οποίο περιλάμβανε την προσάρτηση τμημάτων της Ουκρανίας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: ο πόλεμος στο Ντονμπάς ξεκίνησε από μια παραστρατιωτική ομάδα ακροδεξιών μαχητών από τη Ρωσία, η οποία, με επικεφαλής τον Ιγκόρ “Στρέλκοφ” Γκίρκιν (πρώην αξιωματούχος των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών FSB [41]), θα καταλάβουν την πόλη Σλοβιάνσκ, στην περιοχή του Ντονιέτσκ [42]. Θα αρκούσε μια γρήγορη ματιά στις εμφανίσεις τους στο YouTube, οι οποίες είναι διαθέσιμες από τον Απρίλιο του 2014, για να διαπιστωθεί ότι επρόκειτο για άτομα με ακροδεξιές απόψεις. [43] Τουλάχιστον ένα πολύ μεγάλο κομμάτι από τους «αυτονομιστές» που εισέβαλαν στην Ανατολική Ουκρανία για πρώτη φορά από τη Ρωσία θα μπορούσαν να αναγνωριστούν αναμφισβήτητα ως αντισημίτες, ρατσιστές, μοναρχικοί, ορθόδοξοι φονταμενταλιστές, υποστηρικτές της ανασυγκρότησης της ρωσικής αυτοκρατορίας, ακόμα και νεοναζιστές, οι οποίοι έζησαν τις φαντασιώσεις τους με τα όπλα που έλαβαν από τη Ρωσία και την υποστήριξη των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών.
Σύμφωνα με τον Αλεξάνδερ Μποροντάι (ο πρώτος πρωθυπουργός της «λαϊκής δημοκρατίας» του Ντονιέτσκ, για τον οποίον θα μιλήσω πιο αναλυτικά παρακάτω), από τις ένοπλες δυνάμεις των «λαϊκών δημοκρατιών» έχουν περάσει μεταξύ 30 και 50 χιλιάδων εθελοντών μαχητών της Ρωσίας. [44] Παραδείγματα βρίσκουμε στις πολλές ακραίες εθνικιστικές, συχνά ανοιχτά νεοναζιστικές, ένοπλες μονάδες όπως τους “Ρούσιτς”, “Βαργιάγκ”, “Ρωσική Εθνική Ενότητα” και “Αυτοκρατορική Λεγεώνα”, οι οποίες στρατολογούσαν ακροδεξιά στοιχεία απ’ όλη τη Ρωσία [45]. Υπάρχουν επίσης αρκετές συνεντεύξεις και βιντεοσκοπημένες εμφανίσεις εθελοντών από τη Ρωσία, στις οποίες παραδέχονται ότι οι «λαϊκές πολιτοφυλακές» αποτελούνται κυρίως από Ρώσους πολίτες. [46] Και παρόλο που ο αριθμός των «αυτονομιστών» που το παραδέχονται αυτό μόνο αυξήθηκε από τότε, ένα μεγάλο μέρος της Αριστεράς εξακολουθεί να εμμένει στην εκδοχή του «εμφυλίου πολέμου». Ακροδεξιά στοιχεία έχουν ενταχθεί στις «λαϊκές πολιτοφυλακές» του Ντονμπάς και από άλλες χώρες όπου η Ρωσία έχει ισχυρή επιρροή, μέσω ταγμάτων όπως το Ουγγρικό “Legion of St. Istvan”, τη Βουλγαρική «Ορθόδοξη Αυγή» και το Σερβικό “Jovan Sevic”. [47]
Προπαγανδιστικό μπάνερ στο οποίο γράφει “Δόξα στη Νοβοροσία [δλδ η αναστημένη Ρωσική Αυτοκρατορία]: Δεξιά Αποσπάσματα – φρουροί της Ρωσικής Άνοιξης [όπως είναι γνωστά τα γεγονότα του ’14 στη Ρωσία]“. Στη μέση απεικονίζονται εμβλήματα ακροδεξιών ομάδων από τη Ρωσία (“Ρωσική Εθνική Ενότητα”, “Βαργιάγκ”, “Ρούσιτς”, “Αυτοκρατορική Λεγεώνα”) και από την Ουγγαρία (“Legion of St. István”).
Και τι συνέβη όταν όλα αυτά τα φασιστικά στοιχεία αρχίζουν και καταλαμβάνουν εδάφη στο Ντονμπάς; Μεταξύ άλλων, ο αυτοαποκαλούμενος «λαϊκός δήμαρχος» του Σλοβιάνσκ, Βιάτσεσλαφ Πονομάρεφ (οποίος τοποθετείται στη θέση αυτή από τους «αυτονομιστές») παραδέχτηκε ανοιχτά ότι διέταξε πογκρόμ κατά των Ρομά στα προάστια της πόλης. [48] Σύμφωνα με ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι μη ορθόδοξοι χριστιανοί του Σλοβιάνσκ εκδιώχθηκαν, βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια της κατοχής. [49] Ο «λαϊκός δήμαρχος» κάλεσε επίσης τους ουκρανόφωνους κατοίκους του Σλοβιάνσκ να παρουσιαστούν στις «αρχές». [50] Όλο αυτό κάνει τις νέες «λαϊκές» αρχές πολύ μη δημοφιλές ανάμεσα στον ντόπιο πληθυσμό, κάτι το οποίο φαίνεται από την απελπισμένη εμφάνιση του Γκίρκιν σε βίντεο, στο οποίο παραπονιέται ότι δεν μπορεί να φέρει ούτε χίλιους ανθρώπους υπό τις διαταγές του και αποκαλεί τον συνολικό ανδρικό πληθυσμό της περιοχής ως δειλό. [51]
Αξίζει επίσης να παρακολουθήσετε τα βίντεο από την κατάληψη του Κραματόρσκ (της πλησιέστερης μεγάλης πόλης κοντά στο Σλοβιάνσκ) από μια ειδική μονάδα, που προφανώς αποτελείται από Ρώσους πολίτες. [52] Μετά την κατάληψη των κτιρίων της διοίκησης, αρκετοί κάτοικοι του Κραματόρσκ συγκεντρώθηκαν μπροστά τους για να μάθουν ποιοι είναι οι ένοπλοι. Από το πλήθος ακούγονται φωνές όπως «εξαφανιστείτε» και «Ουκρανία». Όταν ένας από τους καταληψίες δήλωσε ότι ήταν «υπέρ του Ντονμπάς», οι κάτοικοι τού απαντούν:
«Μας ρωτήσατε; Εξάλλου, εμείς είμαστε το Ντονμπάς. Ποιος σας κάλεσε εδώ;»
Όπως σημείωσε ο Ντένις Καζάνσκι, ένας δημοσιογράφος από το Ντονέτσκ, οι άνθρωποι σε αυτό το βίντεο είναι τόσο γενναίοι επειδή δεν πιστεύουν ακόμη ότι οι τύποι αυτοί μπορούν να τους πυροβολήσουν. [53]
Ο Ρώσος πολίτης Γκίρκιν γίνεται ο πρώτος υπουργός άμυνας της «λαϊκής δημοκρατίας» του Ντονιέτσκ και με κάθε πράξη και δήλωσή του κάνει σαφές πως είναι ένας ορθόδοξος φονταμενταλιστής και μοναρχικός [54] που ονειρευόταν «την επιστροφή της Ρωσίας στα φυσικά της σύνορα, δηλαδή στα σύνορα του 1939». [55] Ο στόχος του Γκίρκιν δλδ είναι η εφαρμογή του συμφώνου Χίτλερ-Στάλιν. Ο υποτιθέμενος «αντιφασίστας» Γκίρκιν μιλά θετικά για την αντεπαναστατική Λευκή Φρουρά και λατρεύει τους Ρώσους συνεργάτες των ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. [56] Μόνο η γνώση της ρωσικής γλώσσας και μια μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο θα ήταν αρκετά για να ανακαλύψει κανείς ότι ο Γκίρκιν είναι εγκληματίας πολέμου που μπορεί να καυχηθεί για τη μακρά του καριέρα: πολεμώντας για τους Ρώσους “αυτονομιστές” στη Μολδαβία το 1992, συμμετέχοντας στον πόλεμο της Βοσνίας το 1994 (από την πλευρά της Σερβίας) και τέλος συμμετέχοντας στους δύο πολέμους της Τσετσενίας. [57]
Τα άρθρα του ίδιου του Γκίρκιν από την εποχή του 2ου πολέμου της Τσετσενίας, τα οποία έγραφε για το Ρωσικό εθνικιστικό περιοδικό «Ζάβτρα» (Завтра) [58] δείχνουν ότι ο ίδιος τρέφει ωμές φυλετικές προκαταλήψεις κατά των Τσετσένων. Πόσους από αυτούς δολοφόνησε ο Γκίρκιν δεν είναι ακριβώς γνωστό. Σύμφωνα με Ρώσους ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα από την οργάνωση “Memorial”, ο τότε αξιωματικός της FSB συμμετείχε στην απαγωγή και τη δολοφονία τουλάχιστον τεσσάρων ανθρώπων. [59] Μπορεί κανείς να πάρει μια ιδέα των πεποιθήσεών του για τη σωστή διεξαγωγή πολέμων από ένα άρθρο που έγραψε μαζί με τον Μποροντάι, στο οποίο οι συγγραφείς χαίρονται ανοιχτά για την καταστροφή ενός χωριού των Νταγκεστάν με τη χρήση βαρέων ρουκετών. [60]
Όπως ο Γκίρκιν, έτσι και ο Αλεξάνδερ Μποροντάι είναι πολίτης της Ρώσικης Ομοσπονδίας, ο οποίος δεν είχε πατήσει το πόδι του στο Ντονμπάς πριν από το 2014. Αυτό όμως δεν θα τον εμποδίσει να γίνει ο πρώτος πρωθυπουργός της “λαϊκής δημοκρατίας” του Ντονιέτσκ. Και ο Μποροντάι πολιτικά ανήκει στον χώρο της Ρώσικης άκρας δεξιάς: είναι μοναρχικός, ορθόδοξος φονταμενταλιστής και υπέρμαχος της παλινόρθωσης της τσαρικής αυτοκρατορίας. Τη δεκαετία του ’90 είναι διευθυντής της Ρώσικης εθνικιστικής εφημερίδας «Ζάβτρα» [61], ενώ το 2011 θα ιδρύσει το εθνικιστικό ιντερνετικό κανάλι Den-TV [62], όπου συχνά δίνεται βήμα σε ακροδεξιές φωνές όπως στον αντισημίτη Κονσταντίν Ντουσένοφ.
Ο Μποροντάι έχει επίσης μια μακρά «αυτονομιστική» καριέρα. Το 1992, όπως και πολλοί άλλοι Ρώσοι πολίτες [63], θα βρεθεί ανάμεσα στους «αυτονομιστές» που, με ρωσική στρατιωτική υποστήριξη, έθεσαν την Υπερδνειστερία υπό ρωσικό έλεγχο. Φυσικά, και το 1992 ο λόγος της εισβολής είναι η προστασία των «απειλούμενων ρωσόφονων» πληθυσμών από τον «μολδαβικό φασισμό». [64] Όπως και στην περίπτωση της Γεωργίας το 2008 ή της Ουκρανίας το 2014, λίγοι/-ες κινηματικοί/-ές έκαναν τον κόπο να ψάξουν τους πραγματικούς λόγους και αντ’ αυτού προτίμησαν να πιστέψουν τη ρωσική προπαγάνδα, αφημένοι-ες στη νοσταλγία τους για την ΕΣΣΔ.
Όταν τα πράγματα έγιναν πολύ θερμά τον Αύγουστο του 2014, οι δύο ηγέτες των «αυτονομιστών» επέστρεψαν στη Μόσχα – τα «γραφεία» που άφησαν στη «λαϊκή δημοκρατία» κατέλαβαν τοπικές μαριονέτες. Ωστόσο, ο πόλεμος βρισκόταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη εκείνη την εποχή και η Ρωσία είχε ήδη αναπτύξει τις τακτικές της μονάδες στο ουκρανικό έδαφος. Πίσω στη χώρα τους τους περιμένει, ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες τους, μία ζωή πολυτέλειας. [65] Μάλιστα ο Μποροντάι εκλέχθηκε μέχρι και βουλευτής στο ρωσικό κοινοβούλιο (Дума) με το κόμμα “Ενωμένη Ρωσία” του Πούτιν. [66]
Με όλα αυτά δεν θέλω να πω πως όλα ήταν τέλεια στο Ντονμπάς πριν από το 2014, προφανώς υπήρχαν προβλήματα, αλλά αυτά είχαν πιο πολύ κοινωνικό και ταξικό χαρακτήρα, πάρα φυλετικό-εθνοτικό (όπως ισχυρίζεται η πουτινική προπαγάνδα). Και σε αυτή τη γενικευμένη δυσαρέσκεια πόνταραν οι εισβολείς. Και είναι κάπως λογικό όλος αυτός ο ζήλος για ένταξη της περιοχής στη Ρωσία να προερχόταν, όχι από τα λαϊκά στρώματα, αλλά από παραστρατιωτικά ακροδεξιά στοιχεία της ίδιας της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Μυθολογία 6: Ο Μοζγκοβόι ο «αντιφασίστας»
Ποιος ήταν ο Αλεξέι Μοζγκοβόι (Алексей Мозговой), ο πρώτος ηγέτης της ταξιαρχίας “Φάντασμα” (“Призрак”) των ενόπλων δυνάμεων της «λαϊκής δημοκρατίας» του Λουχάνσκ, τον οποίο μέχρι σήμερα οι άνθρωποι του κινήματος δοξάζουν ως “αντιφασίστα” – με την αλήθεια, ωστόσο, να είναι πολύ διαφορετική; Ο Μοζγκοβόι ήταν ένας υπερ-σοβινιστής, ο οποίος ήταν πολύ κοντά στους φασίστες, αλλά μπορούσε επίσης να επικοινωνεί και με σταλινικούς.
Πριν ξεσπάσει ο πόλεμος το 2014, ο Μοζγκοβόι έγραφε ακρο-συντηρητική ποίηση. Έγραφε με θλίψη για την ήττα της Λευκής Φρουράς κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση [67] και σεξιστικά κείμενα που υποτιμούν τις γυναίκες [68]. Μετά τον πόλεμο στο Ντονμπάς, έγινε αρχηγός μιας πολιτοφυλακής που εξελίχθηκε στην ταξιαρχία “Φάντασμα”. Σε μια συνέντευξη από αυτή την περίοδο δηλώνει τους λόγους που τον οδήγησαν να ενταχθεί στη φιλορωσική πλευρά λέγοντας πως: «Δεν μπορώ να δεχτώ γάμους μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, ούτε δικαστήρια που απαγορεύουν στους γονείς να μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Γενικά, μας αποκόψανε από τις ρίζες μας. Και τώρα μας απαγορεύεται να είμαστε ο εαυτός μας». [69]
Ο Αλεξέι Μοζγκοβόι με στολή της μοναρχο-φασιστικής Λευκής Φρουράς.
Ο ίδιος μιλά επίσης ανοιχτά κατά του αντιφασισμού, δηλώνοντας: «Το αντιφασιστικό κίνημα είναι σαν –ξέρετε πώς είναι με τους υπολογιστές– τον ιό και το antivirus. Ο ιός φτιάχνεται από τους ίδιους ανθρώπους που φτιάχνουν το antivirus. Είναι όλα μπίζνες, καθαρές μπίζνες. Κάνεις ένα κύμα, κάνεις ένα αντί-κύμα και εισπράττεις χρήματα από εδώ και από εκεί. Αυτό είναι όλο». [70]
Υπήρξε επίσης ένας ξεκάθαρος αντισημίτης, ισχυριζόμενος ότι «το Ντονμπάς ξεσηκώθηκε ενάντια στον φασισμό και θα διευκρινίσω – ενάντια στον εβραϊκό φασισμό»! [71] Επειδή δολοφονήθηκε μυστηριωδώς στις 23 Μαΐου (2015), στην αρχή μιας εβραϊκής γιορτής, πολλοί αντισημίτες οπαδοί του υπέθεσαν ότι πίσω από τη δολοφονία του ήταν οι «εβραίοι». Ήταν επίσης ανοιχτά σεξιστής, δηλώνοντας στην αρχή της σύγκρουσης (2014) πως: «Αν αύριο δω σε μια καφετέρια, σε μια παμπ έστω και μια νεαρή κοπέλα, θα συλληφθεί… Η γυναίκα πρέπει να είναι ο φύλακας του σπιτιού, η μητέρα. Και τι είδους μητέρες γίνονται μετά τις παμπ;… Ήρθε η ώρα να θυμηθείτε ότι είστε Ρώσοι! Ήρθε η ώρα να πάρετε πίσω την πνευματικότητά σας!» [72]
Σύμφωνα με τον Μοζγκοβόι, ο λόγος του πολέμου ήταν (πέρα από τις αντισημιτικές θεωρίες συνωμοσίας) ότι η κυβέρνηση του Κιέβου ήταν ορθόδοξη μόνο στα λόγια: «Οι ορθόδοξοι χριστιανοί στην άλλη πλευρά με το όπλο, είναι εξίσου ορθόδοξοι [με εμάς]. Ίσως [ο πόλεμος συμβαίνει] επειδή η κυβέρνησή μας [του Κιέβου] και άλλοι άνθρωποι [σε καίριες θέσεις] δεν είναι πραγματικά ορθόδοξοι άνθρωποι. Υποκριτές». [73]
Αλλά εκτός από τις δηλώσεις του ίδιου του Μοζγκοβόι, οι ενέργειες της ταξιαρχίας του “Φάντασμα” είναι επίσης βαθιά προβληματικές. Στην αρχή της σύγκρουσης στο Ντονμπάς, η διαβόητη νεοναζιστική στρατιωτική μονάδα “Ρούσιτς” (Русич) ήταν μέρος της ταξιαρχίας του Μοζγκοβόι. Η Ρούσιτς, της οποίας το έμβλημα είναι η σλαβική σβάστικα Κολοβράτ (σύμβολο που σήμερα χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από τη ρωσική ακροδεξιά νεοναζιστική σκηνή), αποτελείται από σκληροπυρηνικούς Ρώσους φασίστες, κυρίως από την πόλη της Αγίας Πετρούπολης, όπως ο διαβόητος νεοναζιστής Αλεξέι Μιλτσάκοφ (Алексей Милчаков), ο οποίος είναι γνωστός για τα φρικαλέες πράξεις όπως βασανιστήρια ζώων, μα ακόμη και το βράσιμο ζωντανών σκυλιών. [74]
Το πρόσημο της ακροδεξιάς μονάδας “Βαργιάγκι”.
Μια άλλη ανοιχτά νεοναζιστική μονάδα που αποτελούσε μέρος του τάγματος «Φάντασμα» του Μοζγκοβόι είναι η “Βαργιάγκι” (Варяги). Η ομάδα αυτή αποτελείται αποκλειστικά από Ρώσους ακροδεξιούς μαχητές, κυρίως πρώην μέλη της φασιστικής “Ρωσικής Εθνικής Ενότητας” (RNU). Εδώ [75] υπάρχει ένα βίντεο από την εκπαίδευση της “Βαργιάγκι”, στο οποίο βλέπουμε το λογότυπο της ομάδας που αποτελείται από μια παραλλαγή του κέλτικου σταυρού και ενός αετού, και αναφέρεται ξεκάθαρα ότι αποτελεί μέρος στο «Φάντασμα».
Άλλες ακροδεξιές μονάδες που κάποια στιγμή αποτελούσαν μέρος στο “Φάντασμα” είναι η “Σλαβική Ενοποίηση και Αναγέννηση” (“Славянское объединение и возрождение”) και ο “Φοίνικας” (“Феникс”), οι οποίες χρησιμοποιούν τη σλαβική σβάστικα Κολοβράτ και ακολουθούν τον πανσλαβισμό και τον ρωσικό εθνικισμό. [76]
Τέλος, η στρατιωτική μονάδα που συγκροτήθηκε από τη ρωσική νεοναζιστική “Αυτοκρατορική Λεγεώνα” (“Имперский Легион”) για να βοηθήσει τους φιλορώσους αυτονομιστές του Ντονμπάς τέθηκε, για σύντομο χρονικό διάστημα, υπό τη διοίκηση της ταξιαρχίας “Φάντασμα” του Μοζγκοβόι. Όλα αυτά δημοσιεύονται στο vkontakte (ρωσικό social media) από την επίσημη σελίδα της “Αυτοκρατορικής Λεγεώνας”. [77]
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μαζί με όλα αυτά τα ακροδεξιά (συχνά ανοιχτά ναζιστικά) στοιχεία, υπήρχαν και λίγοι αυταρχικοί κομμουνιστές (ή εν συντομία σταλινικοί). Το πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι ότι στην ταξιαρχία “Φάντασμα” συμμετέχει η σταλινική οργάνωση “Μπορότμπα” (την οποία πολλοί αριστερίζοντες στην Ελλάδα προωθούν δίχως ντροπή, όπως αναφέραμε νωρίτερα). Είναι οι ηγέτες της συγκεκριμένης ομάδας που προσπαθούν να παρουσιάσουν το “Φάντασμα” ως αντιφασιστική ταξιαρχία. Σε μια συνέντευξη, ο αρχηγός της Μπορότμπα Αλεξέι Άλμπου (Алексей Албу) ισχυρίζεται ότι αυτός και οι άνθρωποί του προσπαθούν μέσα στην ταξιαρχία να “συνεννοούνται” με αγωνιστές με “μοναρχικές και αυτοκρατορικές” πεποιθήσεις. [78] Ένας άλλος σταλινικός -ο Αλεξέι Μάρκοφ- ο οποίος ενεργεί ως υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων της ταξιαρχίας «Φάντασμα» έχει δηλώσει ότι: «Είχαμε έναν μεγάλο αριθμό εθνικιστικών αποσπασμάτων και ανθρώπων, για παράδειγμα τον Λιόσα Μιλτσάκοφ. Αστειευόμασταν: Όταν τελειώσει ο πόλεμος θα χτυπηθούμε στα μούτρα, αλλά μέχρι τότε έχουμε έναν κοινό εχθρό». [79]
Μαχητές της ταξιαρχίας “Φοίνικας”, η οποία ανήκε στην ταξιαρχία “Πρίζρακ”.
Αυτό που επιτρέπει σε αυτές τις τάσεις να συνεργάζονται κάτω από την ίδια στρατιωτική ομπρέλα («Φάντασμα») είναι ο συντηρητισμός και ο αυταρχισμός που μοιράζονται και οι δύο. Στην πραγματικότητα, ο συντηρητισμός και ο αυταρχισμός βρίσκονται παντού στις «λαϊκές δημοκρατίες» του Ντονμπάς και οι πληροφορίες γι’ αυτό δεν βρίσκονται κάπου κρυμμένες, κάπου που λίγοι μπορούν να τις βρουν. Βρίσκονται σε κοινή θέα, αν και αν κάποιος έχει πρόσβαση στη γλώσσα, τότε θα βρει ακόμα περισσότερα και πιο εύκολα. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα και οι λεγόμενοι αριστεροί δημοσιογράφοι στην Ελλάδα δεν μπαίνουν στον κόπο να ερευνήσουν σε βάθος τη σύγκρουση, και αντ’ αυτού προτιμούν να αναπαράγουν την αφήγηση των σταλινικών (πιθανώς επειδή αυτοί οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι έχουν μια ρομαντική εικόνα του σταλινισμού). Από την άλλη, για ανθρώπους σαν κι εμένα, που υποστηρίζουν ανοιχτά το πρόταγμα της άμεσης δημοκρατίας και ονειρεύονται την ελευθερία, δεν μπορεί να υπάρξει καμία συμπάθεια για αυταρχικά προτάγματα που ταιριάζουν τόσο στους σταλινικούς όσο και στους φασίστες.
Μυθολογία 7: Εργατικοί αγώνες και οι «λαϊκές δημοκρατίες» του Ντονμπάς [80]
Οι διαμαρτυρίες των εργαζομένων στα εδάφη των δύο «λαϊκών δημοκρατιών» του Ντονμπάς άρχισαν να συμβαίνουν σχεδόν από την ίδρυσή τους – δλδ ήδη από το 2015. Η μη καταβολή των μισθών ήταν ο πιο συνηθισμένος λόγος για τις διαμαρτυρίες. [81] Ωστόσο, λόγω του γεγονότος ότι όλες οι ανεξάρτητες συνδικαλιστικές οργανώσεις απαγορεύτηκαν το 2014 (δλδ όταν οι “λαϊκές δημοκρατίες” ιδρύθηκαν) και ότι οι “επίσημες” συνδικαλιστικές οργανώσεις δεν εκπροσωπούν τα πραγματικά συμφέροντα των εργαζομένων, όλες οι διαμαρτυρίες στα κατεχόμενα εδάφη πραγματοποιήθηκαν από αυτοοργανωμένες ομάδες και δεν είχαν συστημικό χαρακτήρα.
6 από τις 15 διαμαρτυρίες που καταγράφηκαν από την Eastern Human Rights Group μεταξύ 2015-2020 ήταν διαμαρτυρίες ανθρακωρύχων. Άλλες διαμαρτυρίες έλαβαν χώρα μεταξύ των εργαζομένων στα μέσα μαζικής μεταφοράς και των εργαζομένων σε εργοστάσια, ενώ το 2016, επιχειρηματίες στο Λουχάνσκ διαμαρτυρήθηκαν κατά των αυξήσεων των φόρων.
Οι πιο σοβαρές διαμαρτυρίες, ωστόσο, έλαβαν χώρα το καλοκαίρι του 2020. Οι ανθρακωρύχοι στο ορυχείο Nikanor-Novaya στην περιοχή του Λουχάνσκ ξεκίνησαν την πρώτη ριζοσπαστική διαμαρτυρία ανθρακωρύχων στην ιστορία της στρατιωτικής σύγκρουσης. Η διαμαρτυρία διήρκεσε έξι ημέρες και είχε ευρεία τοπική υποστήριξη. Οι εργαζόμενοι αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν το ορυχείο μέχρι να λάβουν υποσχέσεις ότι θα τους καταβληθούν τα 2,87 εκατομμύρια δολάρια που τους οφείλονται και ότι θα βρεθούν νέες θέσεις εργασίας σε άλλα ορυχεία.
Παρόμοια διαμαρτυρία σημειώθηκε στο ορυχείο της Κομσομόλσκαγια αργότερα τον Ιούνιο. Κατά κάποιον τρόπο, και οι δύο διαμαρτυρίες ήταν επιτυχείς – αν μη τι άλλο, τα μισθολογικά αιτήματα εκπληρώθηκαν. Η αντίδραση όμως των Αρχών ήταν βίαιη. Την τέταρτη ημέρα της διαμαρτυρίας, οι κινητές επικοινωνίες και το διαδίκτυο υψηλής ταχύτητας διακόπηκαν και η είσοδος και η έξοδος στην πόλη έκλεισαν. Τριάντα οκτώ άτομα συνελήφθησαν, τρία από τα οποία εξαφανίστηκαν και δεν έχουν βρεθεί έως σήμερα. [82] Οι Αρχές ανακοίνωσαν ότι οι διαδηλώσεις οργανώθηκαν από ξένους “πράκτορες” και “ειδικές υπηρεσίες”.
Είναι πιθανό ότι, παρά τις κυρώσεις, μεγάλο μέρος του άνθρακα από τις «λαϊκές δημοκρατίες» πωλήθηκε σε εξωτερικές αγορές μέσω της Ρωσίας, επωφελούμενοι οι μεσάζοντες που εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία. [83] Η οικονομία τους έμοιαζε, κατά κάποιο τρόπο, με ένα τεράστιο σύστημα ξεπλύματος χρήματος: ενώ τα ρωσικά χρήματα γέμιζαν τα κρατικά ταμεία, από τα οποία καταβάλλονταν οι συντάξεις και οι μισθοί των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα, το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος που παρήγαγαν οι τοπικές επιχειρήσεις πήγαινε σε ιδιώτες.
«Χρησιμοποιούν αυτά τα ορυχεία, εξάγουν άνθρακα χωρίς να πληρώνουν τίποτα γι’ αυτό, πληρώνουν μικρομισθούς. Αυτό είναι σαν μια ιδιωτική επιχείρηση, η οποία χρησιμοποιώντας ένα αποικιοκρατικό σύστημα, εκβιάζει όλους τους πόρους του Ντονμπάς», περιγράφει την κατάσταση ο δημοσιογράφος Denis Kazanskiy. [84] Η οικονομική παρακμή σε συνδυασμό με τις παράνομες πρακτικές που αποστραγγίζουν τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις και τον προϋπολογισμό της περιοχής κατέστησαν τις «λαϊκές δημοκρατίες» πλήρως εξαρτημένες από τη Ρωσία.
Σε γενικές γραμμές, το πολιτικό σύστημα που αναπαράχθηκε στις «λαϊκές δημοκρατίες» ήταν πολύ παρόμοιο με το ρωσικό: όλα τα κόμματα, τα συνδικάτα και οι οργανώσεις ήταν πλήρως ενσωματωμένα στον κρατικό μηχανισμό, ο οποίος δεν δεχόταν απρογραμμάτιστες πολιτικές παρεμβάσεις. Η κατάσταση αυτή εδραιώθηκε αρκετά γρήγορα λόγω της πλήρους εξάρτησής τους από τη Ρωσία – τόσο από στρατιωτική όσο και από οικονομική άποψη.
ΠΗΓΕΣ:
[3] https://www.youtube.com/watch?v=O0hR4Sgfxfw
[4] https://youtu.be/dlMy5H49sk8
[5] https://www.researchgate.net/publication/313258866_Russian_Nationalists_Fight_Ukrainian_War ΚΑΙ https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2014/06/26/is-anyone-in-charge-of-russian-nationalists-fighting-in-ukraine/
[6] https://web.archive.org/web/20141202032536/http://www.lapidomedia.com/analysis-difficulty-faith-troubled-ukraine και https://khpg.org/en/1404866060
[7] https://tsn.ua/ukrayina/na-donbasi-aktivizuyutsya-boyoviki-yakih-gotuvali-dlya-teraktiv-pres-centr-ato-360697.html
[8] https://www.ifri.org/sites/default/files/atoms/files/rnv95_uk_likhachev_far-right_radicals_final.pdf
[9] https://www.researchgate.net/publication/352051011_Anti-government_Non-state_Armed_Actors_in_the_Conflict_in_Eastern_Ukraine
[12] https://youtu.be/O0hR4Sgfxfw
[13] http://www.blitz.bg/news/article/253466
[15] https://libcom.org/article/life-monarchist-quasi-republic-interview-anarchist-gorlovka
[16] https://khpg.org/en/1408360803
[17] https://khpg.org/en/1412628810
[18] https://en.wikipedia.org/wiki/Russian_Orthodox_Army
[19] https://www.timesofisrael.com/ukraine-run-by-miserable-jews-says-rebel-chief/
[20] https://pandiera.gr/%CE%BF%CE%B9-%CF%86%CE%B1%CF%83%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%82-%CE%B4%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CE%BD-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%BF%CE%B4%CE%B7%CF%83%CF%83%CF%8C-%CE%B1%CE%BB/
[21] https://www.youtube.com/watch?v=yHZXJWQW1zU
[22] https://alexpegasus.ucoz.ua/_ph/2/117735169.jpg
[24] https://censor.net/ru/photo_news/438995/uchastnik_odesskogo_antimayidana_rossiyiskiyi_natsionalist_raevskiyi_obvinil_kreml_v_soznatelnom_provotsirovanii
[25] https://www.youtube.com/watch?v=RovFm5p5-aw
[26] https://nashaniva.com/?c=ar&i=136720&lang=ru&
[27] https://www.youtube.com/watch?v=Cq1OhkuLzeA
[28] https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/1390A/production/_106983108_tass_7014996.jpg.webp (φώτο από το BBC Ρωσία)
[29] https://ajento.livejournal.com/339578.html
[30] https://marxxm.livejournal.com/287569.html
[31] http://avtonomia.net/2014/03/03/statement-left-anarchist-organizations-borotba-organization/
[33] https://www.indymedia.org.uk/en/regions/world/2014/09/517921.html
[34] https://www.workersliberty.org/story/2017-07-26/borotba–charlatanism–masquerading–socialism
[35] https://archive.ph/jm97p#selection-211.28-211.56
[36] https://dumskaya.net/news/Prorossijskie_sily_proshlis_marshem_ot_Voroncova-009466/
[37] https://antikor.com.ua/articles/50775-odesskij_deputat_aleksej_albu_vstupil_v_rjady_brigady_prizrak
[38] https://linksunten.indymedia.org/de/node/164630/
[39] https://www.indymedia.org.uk/en/regions/world/2014/09/517921.html
[40] http://www.borotba.su/velikaya-klassovaya-bitva-demokratiche/
[41] https://youtu.be/JfhKCpGy1ug
[42] http://zavtra.ru/blogs/kto-tyi-strelok
[43] https://linksunten.indymedia.org/de/node/129014 και https://paulocanning.blogspot.com/2015/08/the-fascists-in-russias-hybrid-army.html
[44] https://www.kp.ru/daily/26425.4/3297691/
[45] https://youtu.be/BjAvnUa1Wak ΚΑΙ https://novayagazeta.ru/society/65075.html ΚΑΙ https://censor.net/ru/resonance/295448/rossiyiskiyi_naemnik_polovina_opolchentsev_iz_rossii_mne_pomogayut_sponsory_my_vozmem_lvov ΚΑΙ https://naviny.belsat.eu/ru/news/paren-iz-bresta-kotoryj-voeval-za-dnr-chto-pochuvstvoval-kogda-ubil-pervuyu-zhertvu-navernoe-nichego-kogda-strelyal-videl-tolko/? ΚΑΙ https://youtu.be/81KAD5uzXdw ΚΑΙ http://kashin.guru/2015/10/20/soldat/
[46] https://www.currenttime.tv/a/ya-natsist-mogu-ruku-vskinut-v-ukraine-na-storone-rf-voyuyut-desyatki-boytsov-rossiyskih-neonatsistskih-gruppirovok-/31868399.html και https://espreso.tv/blogs/2014/08/19/pro_rashystov_antyfashystov_na_donbasse
[47] https://www.opendemocracy.net/en/odr/putins-international-brigades/ και https://blitz.bg/politika/quotpravoslavna-zoraquot-prashcha-boyna-grupa-v-ukrayna-sreshchu-mamonicheskiya-zapad_news253466.html και https://balkaninsight.com/2022/03/08/serb-volunteers-answer-call-to-fight-in-ukraine/
[48] https://youtu.be/4Xojf1ImUb8 ΚΑΙ https://khpg.org/en/1397936989
[49] https://www.hrw.org/news/2014/08/28/ukraine-rebel-forces-detain-torture-civilians και https://khpg.org/en/1405936264
[50] https://www.pravda.com.ua/news/2014/04/18/7022999/
[51] https://linksunten.indymedia.org/de/node/121038/ και https://linksunten.indymedia.org/de/node/119382/index.html?
[52] https://youtu.be/VGLr8-6Dpxs
[53] https://frankensstein.livejournal.com/634512.html?
[54] https://linksunten.indymedia.org/de/node/119382/index.html?
[56] https://friend-livejournal-com.translate.goog/1254962.html?_x_tr_sl=de&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en
[57] https://linksunten.indymedia.org/de/node/128340/index.html
[58] https://flibusta.club/b/381315/read
[59] https://buntar1917.livejournal.com/29977.html ΚΑΙ https://novayagazeta.ru/politics/67944.html
[60] https://zavtra.ru/blogs/1999-09-2821
[61] https://www.academia.edu/4195331
[62] https://khpg.org/en/1403209655
[64] https://regnum.ru/news/economy/1332688.html
[65] https://novayagazeta.ru/politics/69639.html
[66] https://en. wikipedia.org/wiki/Alexander_Borodai
[67] https://stihi.ru/2013/06/08/5685
[68] https://stihi.ru/2013/05/30/2709
[69] https://www-mk-ru.translate.goog/politics/2014/08/28/komandir-luganskoy-brigady-prizrak-nikto-drugoy-strelkova-ne-zamenit.html?_x_tr_sl=de&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en&
[70] https://youtu.be/Q7H-joQXttY
[71] https://vitalidrobishev.livejournal.com/6817549.html
[72] https://lenta.ru/news/2014/11/04/trial/
[73] https://m.politnavigator.net/aleksejj-mozgovojj-nastuplenie-na-kharkov-i-odessu-ne-tolko-vozmozhno-no-i-neobkhodimo-video.html/amp?imnu=95917ee6d35a89c87065ef05cc4a3ab6
[75] https://youtu.be/Sm5kewpO1ZQ
[76] https://linksunten-indymedia-org.translate.goog/de/node/164630/
[77] https://vk.com/imper_legion?w=wall-10533171_630
[78] https://ukraina.ru/interview/20150720/1013708570.html
[79] https://newtimes-ru.translate.goog/articles/detail/100657?_x_tr_sl=de&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en&
[80] Τα περισσότερα στοιχεία αυτού του κομματιού του κειμένου είναι βγαλμένα από αυτό το άρθρο: https://www.rosalux.de/en/news/id/46205/eight-years-of-war-before-the-war. Περισσότερα στοιχεία μπορείτε να βρείτε εδώ: https://jacobin.com/2022/03/donbas–donetsk–luhansk–ukraine–russia–putin
[81] http://www.vpg.net.ua/fullread/458
[83] https://inforpost.com/news/2021-01-03-30013
[84] https://www.radiosvoboda.org/a/kurchenko–ordlo–dnr–lnr–sanktsii–ukraina/30379162.html