Το αυτονόητο ως στόχος: Δημόσια Παιδεία με αίθουσες, προσωπικό, υποδομές

του Θάνου Καμήλαλη

Η έλλειψη υποδομών στα δημόσια Πανεπιστήμια και η συστηματική προσπάθεια απαξίωσής τους «κατάφεραν», να προκαλέσουν ακόμα και σοβαρό τραυματισμό φοιτητή, που προσπαθούσε να παρακολουθήσει το μάθημά του στη Νομική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Συνέβη και αυτό, στην Ελλάδα του 2022. Μία ακόμα μαύρη σελίδα, μία ακόμη ημέρα ντροπής. Μια υπόθεση που δεν προσφέρεται για καλαμπούρι και αστεϊσμούς, καλό είναι μερικές φορές, όταν η πραγματικότητα ξεπερνάει τη νοσηρή φαντασία, το χιούμορ να λείπει.

Και τι να πεις βέβαια; Ότι καλό είναι να μην εκπαραθυρώνονται φοιτητές που στοιβάζονται σε αίθουσες Πανεπιστημίου; Ότι καλό θα ήταν να μεριμνήσει η Πολιτεία ώστε να διασφαλίζεται ότι οι φοιτητές θα χωράνε στις αίθουσες των μαθημάτων τους;

Η απάντηση δυστυχώς είναι ναι. Βρισκόμαστε στο σημείο που κάτι τέτοιο δεν είναι αυτονόητο, σε ένα σημείο όπου η υποχρηματοδότηση απειλεί ακόμα και τη σωματική ακεραιότητα των φοιτητών/τριών (μέχρι τώρα αυτή η απειλή ερχόταν μόνο από την καταστολή). Μάλιστα υπάρχουν και διάφοροι κλακαδόροι που θα πουν ότι το πρόβλημα είναι πως… οι φοιτητές είναι πολλοί. Ίσως φταίνε κιόλας που θέλουν να παρακολουθήσουν μάθημα. Κι όταν ξεχαστεί αυτό το «ατύχημα», θα επιστρέψει η κουβέντα για το πόσες δεκάδες εκατομμύρια θα πρέπει να ξοδευτούν για αστυνομία και «ασφάλεια» στα ΑΕΙ. Τραγική ειρωνεία αυτή η έννοια της ασφάλειας τελικά, οι φοιτητές και φοιτήτριες πάντως που βρέθηκαν στην αίθουσα του μαθηματός τους την Τρίτη δεν πρέπει να αισθάνθηκαν ιδιαίτερα ασφαλείς. Κι ας είχε μεριμνήσει το Πανεπιστήμιο να υπάρχουν ΜΑΤ λίγο πιο πέρα, να φυλάνε την περίφημη «βιβλιοθήκη» που δεν είναι βιβλιοθήκη και δεν κατασκευάζεται ακόμα για να γίνει βιβλιοθήκη.

Δυστυχώς, όλος ο παραλογισμός που επικρατεί γύρω από το δημόσιο Πανεπιστήμιο συνοψίστηκε γύρω από αυτό το περιστατικό. Το αυτονόητο λέει πως η δημόσια Παιδεία, σε κάθε βαθμίδα της, ενισχύεται με υποδομές και προσωπικό. Τα ΑΕΙ, που έχουν υποφέρει μετά από πάνω από μία δεκαετία υποχρηματοδότησης, ενισχύονται με υποδομές, προσωπικό, τη δυνατότητα να μπορούν να υποδέχονται περισσότερους φοιτητές και χρήματα για την έρευνα. Αυτό το αυτονόητο ζητούν σε κάθε κινητοποίησή τους οι φοιτητές, οι φοιτήτριες, γι αυτό το αυτονόητο αναγκάζεται να επιχειρηματολογήσει η πλειοψηφία της ακαδημαϊκής κοινότητας. Κάθε κείμενο, κάθε πανό, έχει αυτό το μήνυμα. «Δώστε λεφτά για την Παιδεία».

Αλλά τι ξέρουν όλοι αυτοί; Λες και βιώνουν την κατάσταση από μέσα. Ας τους συκοφαντήσουμε ως «ιδεοληπτικούς, τεμπέληδες, μπαχαλάκηδες» κι ας εμπιστευθούμε τον Συρίγο, τον Παπαϊωάννου, τον κάθε ΣΚΑΙ και τον κάθε ανώνυμο λογαριασμό του τουίτερ. Εμείς αποφασίσαμε λοιπόν ότι αντί να φτιάξουμε αίθουσες και να προσλάβουμε καθηγητές, πρέπει να ικανοποιήσουμε τη φαντασίωση του μέσου ακροδεξιού ψηφοφόρου και να ξοδέψουμε δεκάδες εκατομμύρια για να προσλάβουμε αστυνομικούς και να φέρουμε συστήματα ασφαλείας. Πολύ ωραία, τώρα έχουμε την ΟΠΠΙ έξω από τα ΑΕΙ, τα ΜΑΤ να φυλάνε την ΟΠΠΙ, τα ΜΑΤ να φυλάνε ντουβάρια στο ΑΠΘ, την κυβέρνηση να παίζει την κολοκυθιά για το αν η ΟΠΠΙ θα είναι μέσα η έξω από τα ΑΕΙ, αλλά δεν έχουμε αίθουσες και καθηγητές.

Τις ελλείψεις αυτές τις παραδέχθηκε επιτέλους και ο ανεκδιήγητος Πρύτανης του Ιδρύματος, Νίκος Παπαϊωάννου, μιλώντας στην ΕΡΤ. Υιοθετώντας ρόλο απλού σχολιαστή, ο Πρυτανης ισχυρίστηκε ότι «όλοι μας έχουμε βρεθεί στη θέση αυτού του παιδιού», ενώ στη συνέχεια προσπάθησε να εξηγήσει το πώς το πρόβλημα της στέγασης είναι διαχρονικό, το πώς το πρόβλημα του προσωπικού «εξορθολογίζεται» με κυβέρνηση Μητσοτάκη και το πώς δεν έχει ιδέα για τις καταγγελίες των φοιτητριών/τών για συγχωνεύσεις Τμημάτων στη Νομική, Για το Στέκι στο Βιολογικό ήξερε, για το αν μπαίνουν 150 άτομα σε αίθουσα διδασκαλίας που χωράει 70 όχι, το έριξε στην Κοσμητεία. Έστειλε και μέιλ στους φοιτητές για να πει το πόσο δίπλα είναι στον φοιτητή και το ότι βρέθηκε στο νοσοκομείο δίπλα του. Αν θέλει να γίνει πολιτικός, να το κάνει άμεσα και επίσημα, μπας και αποκτήσει το ΑΠΘ Πρύτανη και όχι προσομοίωση κομματικού στελέχους.

Είναι η πρώτη φορά πάντως που ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Αστυνομίας στα Πανεπιστήμια ψελλίζει ότι υπάρχουν κι άλλα προβλήματα στο Ίδρυμα που διοικεί. Να υποθέσουμε ότι τόσο καιρό δεν το θεωρούσε αρκετά σημαντικό για να το θέσει δημόσια. Να υποθέσουμε επίσης ότι, αρνούμενος ουσιαστικά να αναλάβει οποιαδήποτε ευθύνη, δεν νιώθει καμία ντροπή. Αν βρει χρόνο, ας τοποθετηθεί και για τις εγκαταστάσεις του ΑΠΘ που γεμίζουν νερά με την πρώτη βροχή, όπως συμβαίνει κάθε τόσο στην Κεντρική Βιβλιοθήκη και στο Πολυτεχνείο. Χρειάζεται να γλιστρήσει και να χτυπήσει κάποιος μήπως και φτιαχτεί καμιά τρύπα στο ταβάνι;

Το ίδιο και ο άλλος πρώην λαλίστατος, ο υφυπουργός Παιδείας, Άγγελος Συρίγος, που πρώτη φορά μίλησε για «το χρόνιο πρόβλημα της έλλειψης αιθουσών στα Πανεπιστήμια» και πρόσθεσε ότι «κάνουμε προσπάθεια» για «ένα οικόπεδο για το ΟΠΑ». Περίεργο να αναγκάζεται να μιλήσει στη Βουλή για κάτι τέτοιο. Συνήθως ο υφυπουργός Παιδείας ασχολείται στα τηλεπαράθυρα με την Αστυνομία και τις κινήσεις του Ερντογάν.

Όπως έλεγε και η διαφήμιση, η κατάσταση αυτή δεν έτυχε, «πέτυχε». Δεν πρόκειται για ένα απλό ατύχημα, αλλά μία ακραία συνέπεια συγκεκριμένων πολιτικών και προτεραιοτήτων, γύρω από το δημόσιο Πανεπιστήμιο. Πολιτικές και προτεραιότητες που το απαξιώνουν μέρα με τη μέρα, οδηγώντας που και που αδιανόητες καταστάσεις, αλλά και σε μία ασφυκτική καθημερινότητα – «κανονικότητα», με μηδενικό σεβασμό στους ανθρώπους που το απαρτίζουν.

Κι αφού πρέπει, σε μια γενικευμένη κατάσταση ασφυξίας, να συζητάμε μια κατάσταση που απέχει πολύ από το να φτάσει στο επίπεδο του αυτονοήτου, ας μπει μία σοκαριστική διαπίστωση αντί ενός ψαγμένου επιλόγου. Ένα Πανεπιστήμιο πρέπει να έχει τις κατάλληλες και απαραίτητες αίθουσες, τις απαραίτητες υποδομές, το απαραίτητο και καταρτισμένο εκπαιδευτικό, διοικητικό και πολιτικό προσωπικό, την απαραίτητη χρηματοδότηση. Φοβερό έτσι;