«Απ’ τα χέρια μας θα βρει η ζωή απαντοχή.»

του Σιέρρα Βασίλη,
ειδικευόμενου Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής

Είναι γνωστό, από τον ιδρυτικό νόμο του Ε.Σ.Υ. το ’83, πως θεμελιώδης εργασιακή συνθήκη όπου πάνω της βασίζεται ολόκληρη η λειτουργία του, είναι η πλήρης και αποκλειστική απασχόληση των εργαζομένων στο Ε.Σ.Υ. Αυτό το νομικό καθεστώς διασφάλιζε σε μεγάλο βαθμό την απρόσκοπτη και αμερόληπτη εργασία των υγειονομικών στις Δημόσιες δομές για την παροχή υπηρεσιών Υγείας οι οποίες μέχρι σήμερα είναι εκτός Αγοράς. Αυτή τη θεμελιώδη αρχή και εργασιακή συνθήκη καταργούν με αυτόν τον νόμο. Με τα άρθρα 7 και 10 προσφέρουν τη Δημόσια Υγεία ως βορά στα δόντια του ανήθικου και αθέμιτου ανταγωνισμού της Αγοράς των καπιταλιστών – εμπόρων της Υγείας, θεσπίζοντας από τη μία τη δυνατότητα μερικής απασχόλησης των ιατρών του Ε.Σ.Υ. «[…] σε κάθε είδους ιδιωτικές επιχειρήσεις που παρέχουν ή καλύπτουν υπηρεσίες υγείας […]» και από την άλλη, τη δυνατότητα μερικής απασχόλησης ιδιωτών ιατρών στις Δημόσιες δομές του Ε.Σ.Υ.

Χωρίς καμιά ντροπή, η κυβέρνηση της ΝΔ, ακολουθώντας πιστά τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες της στραγγαλίζει και εξωθεί σε διάλυση το Ε.Σ.Υ. με τη συστηματική και εντεινόμενη υποστελέχωση και υποχρηματοδότησή του. Ακόμα και κατά τη διάρκεια της οδυνηρής πανδημίας της Covid-19 (που ακόμα δεν έχει τελειώσει), με τον χαμό χιλιάδων συνανθρώπων μας από τη νόσο και από την αποδεδειγμένα εγκληματική κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας, η κυβέρνηση αρνήθηκε να στηρίξει το Ε.Σ.Υ. με μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού ιατρών, νοσηλευτών, Ε.Κ.Α.Β., τραυματιοφορέων, υπηρεσιών καθαριότητας κ.α. και με αυξήσεις μισθών. Αρνείται να δημιουργήσει και να στελεχώσει με εξειδικευμένο μόνιμο προσωπικό νέες ΜΕΘ, να αναβαθμίσει την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας σε βασικό πυλώνα του Ε.Σ.Υ. Αρνείται να τα πράξει όλα αυτά, ακόμα και μετά την προτροπή, εν μέσω πανδημίας, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προς τα κράτη, τα οποία συμβουλεύει να στηρίξουν και να ενδυναμώσουν τα Δημόσια συστήματα Υγείας τους.

Όλη αυτή η συστηματική εγκατάλειψη του Ε.Σ.Υ. δυναμιτίζει τις συνθήκες εργασίας στα Δημόσια νοσοκομεία, καθώς αυξάνει επικίνδυνα τις υπερωρίες οδηγώντας όλο το Υγειονομικό προσωπικό σε εργασιακή εξάντληση (burn-out), απαξιώνοντας – σαν να μην έφταναν όλα αυτά – και το έργο του με τους εξευτελιστικά μειωμένους μισθούς. Άμεση συνέπεια όλων αυτών είναι η πλημμελής παροχή φροντίδας και περίθαλψης στους ασθενείς, οι οποίοι παρ’ όλο που τόσα χρόνια πληρώνουν για την Υγεία τους ασφαλιστικές εισφορές αναμένοντας – δίκαια – μια αξιοπρεπή και πλήρη περίθαλψη από το Ε.Σ.Υ., λαμβάνουν στις περισσότερες περιπτώσεις μια περίθαλψη κατώτερη των αναγκών και της αξιοπρέπειάς τους.

Με το άρθρο 10 η κυβέρνηση στην ουσία απεμπολεί από το Κράτος τις ευθύνες αύξησης της χρηματοδότησης και αναβάθμισης του Ε.Σ.Υ. και ταυτόχρονα «κλείνει το μάτι» στους γιατρούς του, δίνοντάς τους την «ευκαιρία/ελευθερία» να αναζητήσουν αλλού πηγές χρηματοδότησης για να βελτιώσουν τον μισθό τους. Από πού;

Μα, φυσικά (!) από τους ίδιους τους ασθενείς οι οποίοι, ενώ θα συνεχίσουν να πληρώνουν εισφορές για Δημόσια Υγεία, θα «εκβιάζονται» και θα ωθούνται τεχνηέντως να πληρώσουν την επίσκεψη στο απογευματινό – ιδιωτικό πλέον – ιατρείο/κλινική/διαγνωστικό κέντρο που θα τους υποδείξει ως μοναδική σύντομη διέξοδο ο ιατρός που τους παρακολουθεί, καθώς οι πρωινές λίστες των τακτικών ιατρείων και των διαγνωστικών εξετάσεων των νοσοκομείων είναι απελπιστικά μεγάλες (λόγω φυσικά της υποστελέχωσης του Ε.Σ.Υ).

Το ζήτημα γίνεται ακόμα πιο τραγικό για τους ασθενείς με τα απογευματινά χειρουργεία στο Ε.Σ.Υ. – νομοθέτημα που έχει υπερψηφιστεί από τη ΝΔ λίγους μήνες πριν και «έρχεται να δέσει» με το σημερινό. Ενώ οι λίστες των χειρουργείων είναι εγκληματικά μεγάλες στα νοσοκομεία, ξαφνικά – ώ του θαύματος! – όποιος ασθενής είτε έχει την οικονομική δυνατότητα είτε θα ματώσει οικονομικά για να τη βρει, θα προσπερνά τη λίστα και θα χειρουργείται πολύ πιο σύντομα από άλλους που δεν την έχουν… το απόγευμα! Με λίγα λόγια, νομιμοποιείται πλέον, με κάθε επίσημο τρόπο το κατάπτυστο και ανήθικο «ιατρικό φακελάκι»· όποιος έχει λεφτά ζει, όποιος δεν έχει στον Καιάδα.

Καμία λίστα αναμονής δεν θα μειωθεί με αυτόν τον τρόπο όπως ευαγγελίζονται οι της κυβέρνησης. Χωρίς μόνιμες μαζικές προσλήψεις αναισθησιολόγων, εξειδικευμένου νοσηλευτικού προσωπικού, τραυματιοφορέων κ.α. ώστε να ανοίξει η λειτουργία όλων των διαθέσιμων αιθουσών των χειρουργείων στα Δημόσια νοσοκομεία για να αρχίζουν να μειώνονται οι λίστες, το μόνο που θα καταφέρουν είναι να καταστήσουν τα απογευματινά χειρουργεία πεδίο σκληρής εκμετάλλευσης και κερδοσκοπίας σε βάρος των ασθενών, με τους «έχοντες», μόνο, από τους ασθενείς να κερδίζουν τη «μάχη».

Όσον αφορά τους ιδιώτες ιατρούς που με το άρθρο 7 αποκτούν τη δυνατότητα μερικής απασχόλησης στο Ε.Σ.Υ. παράλληλα με την ιδιωτική τους εργασία, για να καλύψουν κενές θέσεις οι οποίες δεν καλύφθηκαν έπειτα από την προκήρυξή τους (δηλαδή, σχεδόν αποκλειστικά, θέσεις σε δυσλειτουργικά επαρχιακά νοσοκομεία και άγονες περιοχές) και εδώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Ας μην κοροϊδευόμαστε λοιπόν: και αυτοί οι ιδιώτες ιατροί που θα προθυμοποιηθούν να καλύψουν τις κενές θέσεις δεν θα το κάνουν για να στηρίξουν τη Δημόσια Υγεία. Θα εκμεταλλευτούν τις άθλιες συνθήκες που επικρατούν στο Ε.Σ.Υ. και θα είναι για αυτούς μια «λαμπρή» ευκαιρία να «τσιμπήσουν» πελατεία για την ιδιωτική τους δραστηριότητα.

Και αλήθεια; Ποιος θα έχει τη συνεχή εποπτεία και την ευθύνη των ιατρικών πράξεων σε νοσηλευόμενους ασθενείς που γίνανε εισαγωγή στην κλινική σε εφημερία των ιδιωτών μερικής απασχόλησης και η αρχική αντιμετώπιση έγινε από αυτούς, εφόσον οι ίδιοι θα βρίσκονται στο νοσοκομείο μόνο τρεις μέρες τη βδομάδα σύμφωνα με το νόμο; Ποιος θα είναι ο θεράπων ιατρός;

Ας περάσουμε τώρα στα άρθρα του νέο νόμου που φέρνουν ιλαροτραγικές αλλαγές στην ιατρική εκπαίδευση της ειδικότητας, τη διαδικασία κρίσης των ειδικευμένων ιατρών για τοποθέτηση σε θέση του Ε.Σ.Υ. και τη θέσπιση της αξιολόγησης για το επικουρικό προσωπικό.

Για την αίτηση έναρξης ιατρικής ειδικότητας, πλέον ο απόφοιτος δεν μπαίνει στη λίστα αναμονής του νοσοκομείου που δήλωσε ότι θέλει να εκπαιδευτεί, αλλά με το άρθρο 16 καθιερώνονται «[…] ομάδες νοσοκομείων ανά ειδικότητα, οι οποίες αποτελούνται από δύο (2) τουλάχιστον νοσοκομεία της ίδιας ή άλλης Υγειονομικής Περιφέρειας (Υ.ΠΕ.), […] εκ των οποίων ένα (1) είναι το νοσοκομείο αναφοράς. Οι ιατροί επιλέγονται για τοποθέτηση […] μετά από αίτησή τους προς το νοσοκομείο αναφοράς και κατόπιν αξιολόγησης. Κατά τη διάρκεια της άσκησης για απόκτηση ειδικότητας, ο ιατρός υποχρεούται σε κυκλική τοποθέτηση στα αντίστοιχα τμήματα και μονάδες, εντός της ομάδας νοσοκομείων, στην οποία έχει ενταχθεί.» «Για την τοποθέτηση ιατρών […] διατίθεται συγκεκριμένος κατ’ έτος αριθμός θέσεων ανά ειδικότητα και ανά νοσοκομείο, ανάλογα με τις ανάγκες του συστήματος υγείας της χώρας.»

Ποια προβλήματα δημιουργούνται εδώ; Η ομάδα των νοσοκομείων που επιλέγει ο απόφοιτος μπορεί να αποτελείται και από νοσοκομεία που ανήκουν ακόμα και σε διαφορετική Υ.Πε. (πιθανώς σε μεγάλη χιλιομετρική απόσταση)· και επιπλέον υποχρεούται σε κυκλική τοποθέτηση κατά τη διάρκεια της ειδικότητας του σε αυτά (!) Αλήθεια, σε ποιο μέρος θα μένει ο νέος ειδικευόμενος; Θα αλλάζει σπίτια κάθε φορά που θα του αλλάζουν νοσοκομεία; Ή θα αναγκάζεται να διανύει τεράστιες αποστάσεις για να φτάνει καθημερινά στο νέο νοσοκομείο που θα τοποθετείται; Θα του πληρώνει κανείς τα καύσιμα που θα ξοδεύει σε μετακινήσεις; Ενδιαφέρθηκε κανείς ακόμα και για τις συνέπειες αυτής της συνεχούς μετακίνησης στην εκπαίδευσή του; Όχι, βέβαια. Φυσικά και δεν τους νοιάζει. Και γιατί να υποχρεώνονται σε μετακίνηση οι νέοι ειδικευόμενοι; Μα, το λένε ανερυθρίαστα στον νόμο… Για τις ανάγκες του συστήματος υγείας της χώρας! Προσέξτε!

Όχι, για τις ανάγκες της εκπαίδευσής τους, αλλά για να καλύπτουν κενά στο προσωπικό των νοσοκομείων λόγω της τραγικής υποστελέχωσης. Είναι γνωστή η αντιμετώπιση των ειδικευομένων στα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. …

Και θα γίνεται με αξιοκρατία και διαφάνεια η τοποθέτηση και η μετακίνησή τους;

Εδώ έρχεται η αξιολόγηση.

Καθιερώνουν μια αξιολόγηση στην οποία δεν αναφέρεται πουθενά ούτε μισό κριτήριο με το οποίο θα γίνεται και βέβαια, ούτε από ποιους θα γίνεται! Στο θέμα της αξιολόγησης φαίνεται καθαρά η διαστρέβλωση της έννοιάς της, οι σάπιες πρακτικές τους και τι θέλουν ως αξιολόγηση. Μα φυσικά, το ΡΟΥΣΦΕΤΙ! Μένει έτσι ασαφής η διαδικασία, ώστε αύριο να μπορεί ο κάθε διορισμένος προϊστάμενος – με ή χωρίς την εντολή υπουργού/βουλευτή – να στέλνει τα «δικά τους παιδιά» στα πιο οργανωμένα και αξιοπρεπή νοσοκομεία για το μεγαλύτερο διάστημα της εκπαίδευσής τους και τα «παιδιά των άλλων» να γυροφέρνουν σε νοσοκομεία και κλινικές επιεικώς απαράδεκτες χωρίς ουσιαστικό εκπαιδευτικό έργο. Αυτή είναι η αξιολόγησή τους.

Η σκοπιμότητα της αξιολόγησής τους φαίνεται και στις δύο παρακάτω περιπτώσεις.

Η πρώτη είναι σχετική με τα Συμβούλια κρίσης και επιλογής ιατρών του Ε.Σ.Υ για πρόσληψη έπειτα από προκήρυξη θέσης. Με τα άρθρα 4 και 5 δημιουργείται ένα σύστημα αναξιοκρατίας στο οποίο ο εκάστοτε υπουργός Υγείας πέρα από τον πρώτο και τελευταίο λόγο, έχει και το δικαίωμα οποιασδήποτε παρέμβασης σε όλο το σχηματισμό, τη λειτουργία, τα κριτήρια και την εξαγωγή κρίσεων των Συμβουλίων αυτών. Ενδεικτικά: άρθρο 4, παρ. 7: «Με απόφαση του Υπουργού Υγείας ορίζονται […] και κάθε άλλο θέμα σχετικό με τα συμβούλια του παρόντος άρθρου.» και ακόμα πιο αποκαλυπτικό το άρθρο 5, παρ. 10: «Με απόφαση του Υπουργού Υγείας ορίζονται αναλυτικά τα κριτήρια επιλογής, ο συντελεστής βαρύτητας του κάθε κριτηρίου, καθώς και κάθε άλλο θέμα που αφορά στη διαδικασία υποβολής υποψηφιότητας, μοριοδότησης των υποψηφίων και της τελικής επιλογής για κάθε θέση που έχει προκηρυχθεί.»

Τι άλλο να κάνουν για να βροντοφωνάξουν τη θεσμοθέτηση του ρουσφετιού και της αναξιοκρατίας· του νοσηρού πελατειακού συστήματος που αποτελεί όμως, ως γνωστόν, καταφύγιο κάθε εξωνημένης κυβέρνησης.

Η δεύτερη περίπτωση είναι η θεσμοθέτηση της αξιολόγησης του επικουρικού ιατρικού και οδοντιατρικού προσωπικού με τα άρθρα 13 και 14. Άλλη μια αξιολόγηση χωρίς κριτήρια, από διορισμένους προϊστάμενους και διευθυντάδες, που προφανώς θεσπίζεται όχι για να βελτιωθεί η ποιότητα του έργου των επικουρικών, όπως λένε, αλλά για να υπάρχει ένα «παραθυράκι» απειλής και εκβιασμού από τα πάνω προς εκείνους τους επικουρικούς που διεκδικούν και διαμαρτύρονται συλλογικά για τα κακώς κείμενα των νοσοκομείων, του Ε.Σ.Υ. Είναι γνωστές, άλλωστε οι περιπτώσεις επικουρικών με συνδικαλιστική δράση που με αστείες αφορμές «πάγωνε» η ανανέωση της σύμβασής τους!

Όσον αφορά τις τροποποιήσεις στο ιατρικό μισθολόγιο που έφερε η κυβέρνηση την τελευταία στιγμή πριν την ψήφιση του νέου νόμου, ας διαβάσουν οι αναγνώστες την ανακοίνωση της Ο.Ε.Ν.Γ.Ε. (25/11/2022, Α.Π: 12603) όπου αποδομείται πλήρως το κυβερνητικό αφήγημα περί δήθεν γενναίων αυξήσεων, με χαρακτηριστική την περίπτωση των ειδικευόμενων γιατρών οι οποίοι «μετά τα πρώτα χρόνια της ειδικότητας οι ειδικευόμενοι αντί για αυξήσεις θα έχουν μειώσεις στο βασικό μισθό.», λόγω του ότι «καταργείται η προσαύξηση ανάλογα με τα χρόνια της προϋπηρεσίας» (!)

Τελικά, μελετώντας κανείς τον νόμο θα αντιληφθεί πως υπονομεύει το ιατρικό έργο. Υποβαθμίζει την ποιότητα της περίθαλψης/φροντίδας της Υγείας και απαξιώνει την εκπαίδευση των ειδικευόμενων ιατρών με συνέπεια τη διόγκωση του – ήδη υπαρκτού – κύματος φυγής των για εκπαίδευση στο εξωτερικό (φαινόμενο brain drain). Ποιος γιατρός, νομίζουμε, ότι θα ασχοληθεί σοβαρά στις κλινικές με την εκπαίδευση των ειδικευομένων όταν οι συστηματικά υποβαθμισμένες συνθήκες του Ε.Σ.Υ. τον έχουν εξουθενώσει και ο νους του θα είναι πλέον στην απογευματινή ιδιωτική εργασία; Με την πολυαπασχόληση επίσης, θα συρρικνώνεται σταδιακά η πρωινή, Δημόσια και Δωρεάν περίθαλψη και θα επικρατεί η απογευματινή, με αμοιβή παροχή υπηρεσιών. Θεσμοθετείται στην ουσία η ανισότητα στη Δημόσια Υγεία με κριτήριο την οικονομική δυνατότητα του ασθενή.

Στρατηγική στόχευση αυτού του νόμου, της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης της ΝΔ, είναι η κατάργηση της Δημόσιας παροχής Φροντίδας Υγείας και Περίθαλψης και η πλήρης εμπορευματοποίηση της Υγείας με στόχο την ενίσχυση, με κάθε δυνατό τρόπο, της ιδιωτικής καταλήστευσης του οτιδήποτε έχει Δημόσιο χαρακτήρα. Το σύστημα Υγείας που ορέγονται να δημιουργήσουν θα έχει ως βασικούς ωφελούμενους τους διευθυντάδες-κλινικάρχες του Ε.Σ.Υ., τους καθηγητάδες-ιατρούς των Ιατρικών Σχολών, τους επιχειρηματίες των ιδιωτικών κλινικών, θεραπευτηρίων και διαγνωστικών κέντρων και φυσικά τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες· οι οποίες «σαν κοράκια» θα πέσουν πάνω στους ασθενείς προσφέροντάς τους «οικονομικά πακετάκια» που θα τους εξωθούν, κυρίως, στις ιδιωτικές επιχειρήσεις Υγείας.

Ακούγονται όλα αυτά κινδυνολογίες; Ας ρίξουμε μια ματιά στα άρθρα 38 και 40 του νόμου:

Με το άρθρο 38 εκχωρείται η δυνατότητα υπηρεσίες του ΕΚΑΒ να δίνονται στο ιδιωτικό κεφάλαιο: «Οι διακομιδές ασθενών μετά από την ολοκλήρωση της νοσηλείας τους […] Για την εξυπηρέτηση των διακομιδών του πρώτου εδαφίου, τα νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας δύνανται επικουρικά να συνάπτουν συμβάσεις με φυσικά ή νομικά πρόσωπα, τα οποία είναι κάτοχοι αδειοδοτημένων ασθενοφόρων αυτοκινήτων του ιδιωτικού τομέα.»

Και με το άρθρο 40 ευθαρσώς η κυβέρνηση δίνει νομικά εργαλεία στο ιδιωτικό κεφάλαιο για περαιτέρω ανάπτυξη στο χώρο της Υγείας: «Κατ’ εξαίρεση, οι Ιδιωτικές Κλινικές δύνανται να χρησιμοποιούν στην επωνυμία ή στον διακριτικό τίτλο τους τον όρο «ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ», σε οποιαδήποτε γλώσσα, […]»

Όλα αυτά νομοθετούνται την ώρα που στο Ε.Σ.Υ. οι ελλείψεις σε οργανικές θέσεις υγειονομικού προσωπικού είναι 30.000 περίπου, 5.500 εκ των οποίων είναι σε ιατρικό προσωπικό και το 40% των δαπανών του Ε.Σ.Υ. είναι – ήδη – προς τον ιδιωτικό τομέα. Την ώρα που το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας ωθείται βίαια στη φτωχοποίηση με ποικίλους τρόπους και προωθούνται ιδιωτικοποιήσεις-ξεπουλήματα σε κάθε τομέα της Δημόσιας σφαίρας. Την ώρα που βγαίνουν σε πλειστηριασμό οι πρώτες κατοικίες φτωχών ανθρώπων και δίνονται σε ληστρικά funds.

Την ώρα, μάλιστα, που αποκαλύπτεται συνεχώς η σήψη και η διαφθορά των κυβερνώντων της ΝΔ με παράνομους χρηματισμούς, μεθοδεύσεις, παρακολουθήσεις, εκβιασμούς, παιδεραστίες, παραδικαστικά κυκλώματα και με την πολιτική υποστήριξη στην ΕΛ.ΑΣ. που βασανίζει, βιάζει και δολοφονεί, δίχως να λογοδοτεί.
Αυτή την ώρα λοιπόν, που όλα καταρρέουν είναι αναγκαίο όλοι μας να αναλάβουμε τις ευθύνες μας για να διατηρήσουμε το χαρακτήρα – τουλάχιστον – της Δημόσιας Υγείας, όπως είχε θεσμοθετηθεί στον ιδρυτικό νόμο του Ε.Σ.Υ.

Οι εργαζόμενοι του Ε.Σ.Υ. ως άμεσα εμπλεκόμενοι, αγωνιζόμαστε για να ανατραπεί αυτό το ζοφερό τοπίο στο χώρο της Υγείας. Μαζί μας χρειαζόμαστε και την κοινωνία των πολλών. Είναι χρέος μας να συνειδητοποιήσουμε πού εξωθείται η κατάσταση, να ξεσηκωθούμε και να ανατρέψουμε αυτό τον νόμο-έκτρωμα το οποίο φέρνει «τους νταβατζήδες στα θεωρεία, και ‘μάς στο λάκκο με τα θηρία».

Να μην περιμένουμε από καμία κυβέρνηση ότι θα το πράξει αυτό για μας. Μόνο ο λαός σώζει το λαό…

«Άιντε σήκω, μωρέ, δεν το βλέπεις, μωρέ;
Η ζωή μας δεν μετρά, μπρος στο κέρδος που γεννά.
Απ’ τα χέρια μας θα βρει η ζωή απαντοχή.»

Από το πολιτικό τραγούδι «Σκλάβε ημών», του μουσικού συγκροτήματος «Υπεραστικοί».