Το ΝΑΤΟ συνεδριάζει στις Βρυξέλλες και είναι πιο επικίνδυνο από ποτέ

του Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη

Η φινλανδική σημαία υψώθηκε για πρώτη φορά στο νατοϊκό αρχηγείο στις Βρυξέλλες, με τον γ.γ. της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ, να κάνει λόγό για μια «καλή μέρα για την ασφάλεια της Φινλανδίας, για τη σκανδιναβική ασφάλεια και για το ΝΑΤΟ συνολικά». Η «ασφάλεια» που υπόσχεται, όπως είχαμε αναδείξει στο TPP, αφορά τον υπερδιπλασιασμό των χερσαίων συνόρων μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, μην αφήνοντας στη Μόσχα «άλλη επιλογή από το να ενισχύσει τους στρατιωτικούς της πόρους -με σημαντικό οικονομικό κόστος- και να ενισχύσει τη στάση επιτήρησης για την εδαφική της ασφάλεια», όπως αναφέρουν τα δυτικά ινστιτούτα, παραδεχόμενα πως τα  νεοεισερχόμενα κράτη, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν στρατιωτικές αποστολές, συμπεριλαμβανομένων πυρηνικών.

Ο Στόλενμπεργκ αναφέρθηκε στην «ταχύτερη διαδικασία επικύρωσης στη σύγχρονη ιστορία του ΝΑΤΟ», ανέφερε πως «η ένταξη της Σουηδίας πρέπει να ολοκληρωθεί γρήγορα» – κάτι που δύσκολα θα γίνει λόγω Τουρκικών αντιρρήσεων-, ενώ ισχυρίστηκε πως η ένταξη της Φινλανδίας «προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία». Μπορεί αυτό να επιτάχυνε τα πράγματα, όμως η επί του πρώτου Ψυχρού Πολέμου ουδετερότητα της Σουηδίας και της Φινλανδίας άρχισε να αμφισβητείται πολύ πριν τον Φεβρουάριο του 2022, όταν οι δύο χώρες προσχώρησαν στη «Σύμπραξη για την Ειρήνη», το 1994: έκτοτε συμμετείχαν στους επιθετικούς δυτικούς πολέμους σε Αφγανιστάν, Λιβύη, Κόσοβο κ.α. Συνολικά 14 κράτη εντάχθηκαν στον Βορειατλαντικό στρατιωτικό συνασπισμό μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, παρά τις δυτικές δεσμεύσεις μη επέκτασης του ΝΑΤΟ στα ανατολικά. 

Αναφερόμενος στην Ουκρανία, ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ υπενθύμισε πως έχουν ήδη παράσχει 65 δισεκατομμύρια ευρώ στρατιωτικής βοήθειας στην κυβέρνηση του Κιέβου, ενώ χαιρέτισε την αποστολή  συγχρόνων αρμάτων μάχης και  τεθωρακισμένων, που θα συμβάλλουν στην «αποσοβιετικοποίηση» του στρατιωτικού εξοπλισμού και την εναρμόνισή του με τα νατοϊκά πρότυπα. Σε μια έμμεση ομολογία πως η Ευρωατλαντική Συμμαχία έχει απορρίψει εκ προοιμίου την προοπτική ειρήνης, ο Στόλενμπεργκ κάλεσε τους υπουργούς να ξεκινήσουν τις εργασίες για την ανάπτυξη ενός πολυετούς προγράμματος εξοπλισμού για την Ουκρανία. Παράλληλα, το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ανακοίνωσε νέο πακέτο «στρατιωτικής βοήθειας», εκτιμώμενης αξίας 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο -μεταξύ άλλων- περιλαμβάνει πυραύλους Patriot και πυρομαχικά πυροβολικού. Τα σχέδια της Μ. Βρετανίας να παράσχει όπλα απεμπλουτισμένου ουρανίου στο Κίεβο είναι μια επικίνδυνη κλιμάκωση για τον ντόπιο πληθυσμό και στο περιβάλλον, όπως απέδειξε η χρήση τους στη Γιουγκοσλαβία και το Ιρακ, παρά τους αντίθετους ισχυρισμούς του βρετανικού υπ. Άμυνας. 

Καθώς η σημαία της Φινλανδίας υψωνόταν μπροστά από το αρχηγείο, απέναντι από το δρόμο ομάδα φιλονατοϊκών διαδηλωτών φώναζε: «Η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ!». Το δόγμα της ντε φάκτο ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ παραμένει ανοιχτό, παρά τα καταστροφικά του αποτελέσματα. Ακόμα και ο πρεσβύτερος πολιτικός των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ, που εξέφραζε μια λιγότερο αντιρωσική στρατηγική, λόγω της αντιπαράθεσης με την Κίνα, αναθεώρησε πρόσφατα στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, και δήλωσε ότι «η ιδέα μιας ουδέτερης Ουκρανίας υπό αυτές τις συνθήκες δεν έχει πλέον νόημα». 

Παρά το μέτωπο που άνοιξαν στην Ευρώπη, οι νατοϊκοί δεν ξεχνούν τη «στροφή προς την Ασία», που αποτελεί στρατηγικό δόγμα για τις Ηνωμένες Πολιτείες από το 2012. Στη συνέντευξη Τύπου, ο Στόλενμπεργκ κάλεσε του συμμάχους του ΝΑΤΟ σε Ινδο-Ειρηνικό – Αυστραλία, Ιαπωνία, Νέα Ζηλανδία, Ν. Κορέα και ΕΕ, να συνασπιστούν απέναντι στην «αυξανόμενη επιρροή του Ιράν, της Ρωσίας και της Κίνας», υποστηρίζοντας ότι «αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη σήμερα θα μπορούσε να συμβεί στην Ανατολική Ασία αύριο» και σε αυτό το πλαίσιο χαιρέτισε την πρόσφατη ανακοίνωση της Ιαπωνίας για συνεισφορές στο ταμείο βοήθειας του ΝΑΤΟ για την Ουκρανία. Υπό το πρίσμα των αυξανόμενων ανησυχιών για την εξελισσόμενη προσέγγιση Μόσχας και Πεκίνου, το ΝΑΤΟ καθιστά σαφές πως αντιμετωπίζει τα διαφορετικά θέατρα μάχης ως μέρος ενός ενιαίου πολεμικού σχεδιασμού, όπως αποκαλύπτουν τα σενάρια ταυτόχρονου πολέμου σε Ρωσία και Κίνα από την Ουάσιγκτον. 

Η Ρωσία έχει ξεκαθαρίσει πως η ένταξη της Φιλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί «επιδείνωση της κατάστασης» και «παραβίαση της ασφάλειας της Ρωσίας», προειδοποιώντας πως θα παρακολουθεί την τοποθέτηση νατοϊκών όπλων και βάσεων στο έδαφός τους και θα λάβει τα αντιστοιχα μέτρα, ενώ επιμένει να θεωρεί «κόκκινη γραμμή» την ένταξη της Ουκρανίας στη Συμμαχία. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών ήδη αναγνωρίζει πως «η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται τώρα σε φάση καυτής σύγκρουσης», προειδοποιώντας πως η Μόσχα «θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα» ενάντια στην «καταπάτηση της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και του κράτους της Ρωσίας». Οι ΗΠΑ γνωρίζουν τους κινδύνους, αλλά συνεχίζουν την επέκταση του ΝΑΤΟ, ρισκάροντας μια γενίκευση της παγκόσμιας σύρραξης, αφού η κλιμάκωση θεωρείται μονόδρομος, για να αποτρέψουν την κατάρρευση της παγκόσμιας κυριαρχίας τους, από έναν ανερχόμενο πολυπολικό κόσμο. Εβδομήντα τέσσερα χρόνια από την ίδρυσή του, το ΝΑΤΟ είναι πιο επιθετικό και επικίνδυνο από ποτέ.

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), μόνο δύο χώρες του ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και Γαλλία, ήταν υπεύθυνες για περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου των βαρέων όπλων που προμηθεύτηκαν παγκοσμίως την περίοδο μεταξύ 2018 και 2022. Συνολικά οι μεγάλες χώρες του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ (40%), η Γαλλία (11%), η Γερμανία (4,2%), η Ιταλία (3,8%), το Ηνωμένο Βασίλειο (3,2%) και η Ισπανία (2,6%) αντιπροσωπεύουν σχεδόν τα δύο τρίτα όλων των εξαγωγών όπλων στον κόσμο την ίδια περίοδο. Η Ρωσία εξακολουθεί να διατηρεί τη δεύτερη θέση στις παγκόσμιες εξαγωγές όπλων, αλλά έχει δει τεράστια μείωση, ενώ προβλέπεται περαιτέρω, λόγω των δυτικών κυρώσεων. Το ΝΑΤΟ εξάγει το 80% όλων των όπλων που πωλούνται στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, ενώ καταγράφει αύξηση στην περιοχή της ανατολικής Ασίας, όπου οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να ανοίξουν το επόμενο μέτωπο, κατά του στρατηγικού αντιπάλου τους, της Κίνας. Η τελευταία παρουσίασε αύξηση στις εισαγωγές όπλων την ίδια περίοδο, ωστόσο, μόλις 4%, με τη κινεζική ηγεσία να δηλώνει σε όλους τους τόνους την ετοιμότητα της.

Ενώ τα σύννεφα του πολέμου απλώνονται, το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει αντιδράσεις όχι μόνο από τους λαούς του Παγκόσμιου Νότου, που έχουν «σηκώσει κεφάλι» στις δυτικές ντιρεκτίβες, αλλά και στο εσωτερικό των δυτικών μητροπόλεων, όπου οι πολίτες αντιμετωπίζουν την αύξηση του κόστους ζωής, που οξύνεται από ένα μίγμα νεοφιλελεύθερης απορρύθμισης, αποτυχίας των κυρώσεων και πολεμικής οικονομίας. Οι αντινατοϊκές διαδηλώσεις σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες, με σημαντικότερες τη διαμαρτυρία κατά της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ το Ιούνιο του 2022 στη Μαδρίτη, τις κινητοποίησεις στο Βερολίνο, την απεργία κατά της αποστολής όπλων από τους Ιταλούς λιμενεργάτες, αλλά και κατά της πολεμικής μηχανής στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν εμφανίζονται στα ενσωματωμένα μέσα ενημέρωσης της Δύσης. 

Με τον ίδιο τρόπο, εξαφάνισαν τη συγκέντρωση κάποιων διαδηλωτών του #StopKillingDonbass, έξω από τα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ, κατά τη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών – οι ακτιβιστές καλούσαν να σταματήσει η αποστολή οπλισμού στην Ουκρανία και διάλογο με τη Μόσχα. «Στόχος μας είναι να υπενθυμίσουμε στον κόσμο στις 4 Απριλίου, την ημέρα ίδρυσης του ΝΑΤΟ, ποιος έχει ξεκινήσει πολέμους τα τελευταία 74 χρόνια, ποιος είναι ο πραγματικός επιτιθέμενος και γιατί είναι σημαντικό να σταματήσει αμέσως ο οπλισμός της Ουκρανίας, πριν πολύ αργά», είπε μια από τους συμμετέχοντες, που κρατούσαν φωτογραφίες των νεκρών παιδιών του Ντονμπάς, θυμάτων του καθεστώτος του Κιέβου από το 2014. Τα λόγια της ακτιβίστριας ηχούν πολύ πιο λογικά όταν λειτουργεί η μνήμη:  στις 24 Μαρτίου συμπληρώθηκαν 24 χρόνια από τον νατοϊκό βομβαρδισμό στη Γιουγκοσλαβία, το 1999, την ίδια χρονιά που η Ευρωατλαντική Συμμαχία εγκαινίασε τον μεταψυχροπολεμικό αναθεωρητισμό των συνόρων, που οδήγησε και στον σημερινό πόλεμο. Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, δε, μόλις σε προχθεσινή του συνέντευξη ανέφερε πόσο ..λάθος έκανε που δεν άφησαν πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία από τότε..