του Κωνσταντίνου Πουλή

Η αναφορά στο «ανθρωπολογικό πρόβλημα» της αποανάπτυξης σημαίνει ότι τίθεται το ερώτημα ποιος τύπος ανθρώπου μπορεί να φέρει εις πέρας ένα τέτοιο κοινωνικό εγχείρημα, να φτιάξει και να κατοικήσει έναν τέτοιο κόσμο. Και ποιος είναι καλύτερος τρόπος για να θέσεις τέτοια ερωτήματα, από την τέχνη του σινεμά;

Ο συνδυασμός αυτών των δύο ανθρώπων, του Γιάννη και της Κάτιας, στο στούντιο ίσως να ξενίζει. Η Κάτια Γέρου έγραψε μαζί με τον Κυριάκο Κατζουράκη το σενάριο της ταινίας Ουσάκ, που βρίσκεται σε διάλογο με τον κόσμο που δίνει σάρκα και οστά σε τέτοια εγχειρήματα. Ο Κυριάκος Κατζουράκης έχει μιλήσει σε συνέντευξή του για την αποανάπτυξη, η ταινία παρουσιάζει το μαφιόζικο παιχνίδι που παίζεται με το μονοπώλιο των σπόρων, και κάπως προκύπτει ένας συνδυασμός που ανέφερε σε μια στιγμή της συνέντευξης η Κάτια Γέρου, λέγοντας ότι μπροστά στην πίεση να απαντήσει ποιο είναι επιτέλους το θέμα της ταινίας είχε απαντήσει «οι σπόροι και τα ποιήματα».

Λέμε πώς οι άνθρωποι θα έχουν τα ουσιώδη και μαζί πώς θα λειτουργεί το φρένο αυτό που θα λέει ότι το αέναο κυνήγι της ανάπτυξης είναι μεν αυτονόητο για την τρέχουσα επικαιρική συζήτηση για την οικονομία, αλλά είναι ουσιωδώς παράλογο.

Διαβάζουμε στο κοινό πόνημα των Μπίλλα και Κολέμπα πώς το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού (οι ΗΠΑ) καταναλώνει το ¼ της ενέργειας του πλανήτη, πώς για να καταναλώσουμε όλοι με αυτούς τους ρυθμούς θέλουμε 4 με 5 φορές το μέγεθος του πλανήτη μας, μετά προσγειωνόμαστε ξαφνικά στα χωριά των παιδικών αναμνήσεων του Μπίλλα για να μιλήσουμε για αγάδες και μυλωνάκια και για το πώς κατέληξε ο Πηνειός να είναι ο δεύτερος πιο μολυσμένος ποταμός της Ευρώπης μετά τον Πάδο της Ιταλίας και τι σημαίνει να πέφτουν 2.000 τόνοι φυτοφάρμακα τον χρόνο στην ευρύτερη περιοχή.

Με άλλα λόγια, παρακολουθούμε ξαφνικά αυτή τη ζωή που μοιάζει τόσο αυτονόητη όταν τη συζητούν στις ειδήσεις ως πρόβλημα μιας κοινωνίας που κυνηγά την ανάπτυξη, και αίφνης παρουσιάζεται ως μια μορφή ζωής ουσιωδώς παράλογη, αδιέξοδη.

Αυτό το πολιτισμικό φρένο που επαγγέλλεται ο κόσμος της αποανάπτυξης ενσαρκώνεται από χαρακτήρες λοξούς και αξιολάτρευτους, στην ταινία Ουσάκ, όπου βλέπουμε τον Πουλικάκο να απαγγέλλει στίχους του Καρούζου, βλέπουμε ένα καλλιτεχνικό σύμπαν πλασμένο από μύτες κλόουν, τραγούδια και χορούς, στον αντίποδα ενός κόσμου από λαμόγια περιωπής, καθώς πρέπει απατεώνες που συνεδριάζουν για το κακό μας.

Η εναρκτήρια σκηνή, με τον ξένο επενδυτή και τους εκπροσώπους της εγχώριας ελίτ, συνδυάζει ένα στοιχείο γκροτέσκο με μια γλώσσα εντελώς λαϊκή, δίνοντας πολύ πειστικά τον τόνο μιας ελαφρότητας στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του σχεδίου.

Την ταινία την έχουν παρουσιάσει σε αυτοοργανωμένα εγχειρήματα σε ολόκληρη την Ελλάδα, σαν τα εγχειρήματα που περιγράφουν ο Κολέμπας με τον Μπίλλα, που πειραματίζονται με μοντέλα παραγωγής οριζόντιας και τοπικής, που να ριζώνει σε πραγματικές ανάγκες και να παράγει έναν τύπο ανθρώπου ανθρωπινότερο από αυτόν που σήμερα μας έχει φορεθεί και μας βασανίζει, που μας κάνει πάντα βιαστικούς και πάντα λίγο καθυστερημένους σε κάποια υποχρέωση που θα μπορούσε και να λείπει.

Όταν δείτε τη συνέντευξη, να δείτε μετά την ταινία. Και όταν δείτε τη συνέντευξη και την ταινία, να διαβάσετε μετά τα βιβλία που αναφέρονται. Όταν τα κάνετε όλα αυτά, να βιαστείτε να επιστρέψετε στη ζωή σας, γιατί σίγουρα θα έχετε αφήσει πίσω ένα σωρό δουλειές με τόση δουλειά που σας βάλαμε.

Δείτε την ταινία εδώ:

Από την ιστοσελίδα Σήματα Καπνού:

https://simatakapnou.art/ussak/

Και εδώ τη συνέντευξή μας: