Ο Επιτετραμμένος της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας στην Αθήνα, Φρέντυ Φερνάντες, γράφει για την διεθνή πολιτική της Βενεζουέλας, υπό τον Ούγο Τσάβες, με αφορμή τα 11 χρόνια από το θάνατό του, την 5η Μαρτίου του 2013.

Του Φρέντυ Φερνάντες*

Ο κομμαντάντε Τσάβες διέκοψε το κατρακύλισμα των διεθνών σχέσεων που, κατά τη διακυβέρνησή του, έμοιαζαν να αποδέχονται τη νέα πρόταση αυτοκρατορικής κυριαρχίας στον πλανήτη ως αναπόφευκτη. Ακόμη και με την πρώτη του κίνηση, στον τομέα των διεθνών σχέσεων, από τις 27 Φεβρουαρίου 1989, ο Τσάβες πολλαπλασίασε τον Λαϊκό αντίκτυπο της Βενεζουέλας, και προκάλεσε μιαν ισχυρή έκρηξη, σβήνοντας το τεχνητό φως με το οποίο ήθελαν να θαμπώσουν τον κόσμο, επιβάλλοντας μια νέα μορφή ολοκληρωτικής κυριαρχίας, με στόχο την εξάλειψη της ανεξαρτησίας και της εθνικής κυριαρχίας, που φορούσε σα μάσκα το νεοφιλελεύθερο δόγμα.

Σε έναν κόσμο που είχε σημαδευτεί από την, τότε, πρόσφατη εξαφάνιση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου στην Ευρώπη, κόσμο σχεδόν πεπεισμένο για τον υποτιθέμενο «θάνατο των ιδεολογιών» και για το «τέλος της ιστορίας», εναπόκειτο στον Πρόεδρο της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας και την ομάδα που επέλεξε για το Υπουργείο Εξωτερικών Σχέσεων της Λαϊκής Εξουσίας, ώστε να αντιμετωπίσει το “consensus” που ήθελε να επιβάλλει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως απόλυτο κυρίαρχο, υπεράνω συμφωνιών, δικαίου και διεθνών θεσμών.

Κατά την παρέμβασή του ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στις 20 Σεπτεμβρίου 2006, στην περίφημη ομιλία του στην οποία ξεκίνησε λέγοντας ότι το βήμα μύριζε ακόμα θειάφι, αφού ο διάβολος – ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζωρτζ Μπους ο νεώτερος- βρέθηκε εκεί την προηγούμενη μέρα, ο Ούγο Τσάβες υπενθύμισε στους παρευρισκόμενους τα λόγια του προέδρου των ΗΠΑ: “Όπου κι αν κοιτάξετε, θα ακούσετε εξτρεμιστές να σας λένε ότι μπορείτε να ξεφύγετε από τη μιζέρια και να ανακτήσετε την αξιοπρέπειά σας μέσω της βίας, του τρόμου και της αυτοθυσίας”.

Ο Τσάβες χρησιμοποιεί αυτά τα λόγια για να αποδείξει την αγεφύρωτη διαφορά προοπτικής που υπάρχει μεταξύ της ιμπεριαλιστικής άποψης και της άποψης των λαών. «Όπου κι αν κοιτάξει βλέπει εξτρεμιστές. Είμαι σίγουρος ότι σε βλέπει, αδερφέ, με αυτό το χρώμα [δέρματος] και σε θεωρεί εξτρεμιστή. Γι’ αυτό το χρώμα.  Ο Έβο Μοράλες, που ήρθε χθες, ο άξιος Πρόεδρος της Βολιβίας, είναι εξτρεμιστής. Οι ιμπεριαλιστές βλέπουν εξτρεμιστές παντού.Όχι, δεν είμαστε εξτρεμιστές, αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο κόσμος ξυπνά και παντού οι λαοί εξεγείρονται.Έχω την εντύπωση, κύριε ιμπεριαλιστή δικτάτορα, ότι θα ζήσεις το υπόλοιπο της ζωής σου με έναν εφιάλτη, γιατί όπου κι αν κοιτάξεις θα αναδυόμαστε, όσοι εξεγειρόμαστε κατά του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ, που φωνάζουμε για την πλήρη ελευθερία του κόσμου, για την ισότητα των λαών, για τον σεβασμό της κυριαρχίας των εθνών. Ναι, μας λένε εξτρεμιστές, είμαστε εξεγερμένοι κατά της Αυτοκρατορίας και είμαστε εξεγερμένοι ενάντια στο μοντέλο κυριαρχίας [που επιβάλλει]», θα απαντήσει ο Τσάβες.

Αξιολογώντας την διεθνή κατάσταση, ο Πρόεδρος Τσάβες διευκρίνισε πως, πέρα από την αξίωση και το αφήγημα της κυριαρχίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν εξαπολύσει, μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, έναν πόλεμο χωρίς προηγούμενο, έναν διαρκή πόλεμο ενάντια στους λαούς του κόσμου, ενάντια στις λαχτάρα τους για κοινωνική δικαιοσύνη, ανεξαρτησία και κυριαρχία, έναν πόλεμο χωρίς σεβασμό στους κανόνες της συνύπαρξης και τους καθιερωμένους διεθνείς θεσμούς.

Απαντώντας στις αξιώσεις καθολικής κυριαρχίας, ο κομμαντάντε Τσάβες προώθησε μια διπλωματία που στοχεύει στην επίτευξη ειρήνης μέσω του εκδημοκρατισμού της διεθνούς κοινωνίας, της ενοποίησης της Λατινικής Αμερικής, της ενίσχυσης της θέσης της Βενεζουέλας στον κόσμο, της εδραίωσης και εμβάθυνσης της αλληλεπίδρασης μεταξύ των διαφόρων διαδικασιών ολοκλήρωσης, την εμπέδωσης και πολυμορφίας στις διεθνείς σχέσεις, ανοίγοντας το δρόμο για τον αναδυόμενο πολυπολικό και πολυκεντρικό κόσμο που εγγυάται την «ισορροπία του σύμπαντος» την οποία ονειρεύτηκε ο Απελευθερωτής, Σιμόν Μπολίβαρ, όταν αγωνιζόταν για την απελευθέρωση των λαών της Αμερική από την τότε ισπανική αποικιοκρατία.

Ο απαραίτητη επανατοποθέτηση των διεθνών ενεργειών της Βενεζουέλας ενώπιον του πλανήτη, υλοποιήθηκε στη Μπολιβαριανή Διπλωματία Ειρήνης, που διαμορφώθηκε από τον ίδιο τον Τσάβες και χαρακτηρίζεται από ένα ουμανιστικό όραμα, ενάντιο σε κάθε προσπάθεια επικυριαρχίας, με στόχο την προσαρμογή και τον εκδημοκρατισμό των διεθνών οργανισμών, προωθεί κεντρικά την ενσωμάτωση, προάγει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον σεβασμό στην αυτοδιάθεση των λαών, τη μη παρέμβαση, την πολιτισμένη συνύπαρξη, τον διάλογο, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη.

Με αυτό το νέο όραμα, ο Τσάβες δείχνει ότι οι λαοί είναι, και πρέπει να είναι, ο θεμελιώδης παράγοντας των διεθνών σχέσεων. Πρέπει να ειδωθούν ως το επίκέντρο, ως δημιουργοί και οι συμμετέχοντες ενός νέου κόσμου ικανού να κατακτήσει και να εγγυηθεί την ειρήνη, διασφαλίζοντας παράλληλα μεγαλύτερα επίπεδα κοινωνικής δικαιοσύνης. Η Βενεζουέλα ύψωσε τη φωνή της σε όλα τα σενάρια για να ενσωματώσει μια κοινωνική ατζέντα. Για πρώτη φορά τα συμφέροντα των λαών του κόσμου, και όχι μόνο των ελίτ, βρήκαν χώρο έκφρασης στα διεθνή φόρα που συγκέντρωναν τις κυβερνήσεις του κόσμου.

Οι ενέργειες του Τσάβες, εκείνου του παγκόσμιου κινήματος που γέννησε ο λαός της Βενεζουέλας τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 1989, καθόρισε μια διεθνή πορεία που, όχι μόνο απέδειξε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν απαγάγει σημαντικό μέρος των διεθνών θεσμών, αλλά, παράλληλα, επέτρεψε και κατέστησε δυνατή τη γέννηση νέων ανεξάρτητων περιφερειακών πρωτοβουλιών όπως η Κοινότητα των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC), η Ένωση Εθνών της Νότιας Αμερικής (Unasur), η Μπολιβαριανή Συμμαχία για τους Λαούς της Αμερικής μας – Εμπορική Συμφωνία Λαών (ALBA-TCP), η Μπολιβαριανή Συμμαχία για τους Λαούς της Αμερικής μας (ALBA) και η Πετροκαρίμπε.

«Σήμερα περισσότερο από ποτέ – είπε ο Τσάβες ενώπιον του ΟΗΕ το 2011-, το χειρότερο έγκλημα κατά της ειρήνης είναι να αφήσεις τον κόσμο όπως είναι. Αν τον αφήσουμε όπως είναι, το παρόν και το μέλλον καθορίζονται και θα καθοριστούν από έναν αέναο πόλεμο. Αντίθετα, για να επιτύχουμε την ειρήνη πρέπει να αναστρέψουμε ριζικά ό,τι εμποδίζει, να το πούμε με τον ίδιο τον Αλί Πριμέρα: “ας είναι η ανθρωπότητα ανθρώπινη”».

*Επιτετραμμένος της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας στην Αθήνα