100 σκύλοι αφήνονται ελεύθεροι σε ένα πάρκο που είναι κρυμμένα 50 κόκαλα. Αν δεχτούμε ότι δεν είναι πλεονέκτες (1 σκύλος παίρνει 1 κόκαλο), τότε 50 τουλάχιστον σκύλοι θα μείνουν χωρίς κόκαλο. Αμέσως έρχονται η Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα και αφού πρώτα κατηγορήσουν τους 50 ρέστους σκύλους ως τεμπέληδες, ηθικά επιλήψιμους και νότιους, προτείνουν μεγαλόψυχα να τους βοηθήσουν: Τους εκπαιδεύουν λοιπόν να γράφουν καλύτερα το βιογραφικό τους, να απαντούν πιο έξυπνα στις συνεντεύξεις για δουλειά, να χρησιμοποιούν στρατηγικές μάρκετινγκ. Οι 50 καταρτισμένοι πλέον σκύλοι μένουν χρόνια νηστικοί. Οι τροϊκανοί για να μην κατηγορηθούν ως αναίσθητοι και παράλογοι, αποφασίζουν να προσθέτουν σε κάθε άσχετη παρόλα που πετάνε, την κατάληξη «… και ανάπτυξη». Οι 50 άτυχοι σκύλοι δεν ξαναβλέπουν ποτέ κόκαλο.
(Ανέκδοτο χαλαρά βασισμένο σε παράδειγμα που χρησιμοποίησε πρόσφατα ο Robert Wade, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο LSE)
Από την αρχή αυτής της κρίσης, η Γερμανία και οι ελίτ των Βρυξελών έσπευσαν να καταργήσουν έναν ολόκληρο κλάδο της οικονομίας. Τέρμα πλέον η Μακρο-οικονομία, θα αναγνωρίζουμε μόνο τη Μικρο-οικονομία, που βολεύει άψογα την ηθικολογική μας αφήγηση. Οι ιστορίες της θείας Άνχελα μάλιστα, πήγαν ένα βήμα παραπάνω: Στην οικιακή οικονομία. Η οικονομία μιας χώρας (και μιας νομισματικής ένωσης επίσης) είναι σαν αυτήν ενός σπιτικού, όσο πιο πολλά ξοδεύεις τόσο πέφτει έξω – σαν τζιτζίκι δεν κρατάς τίποτα για το χειμώνα και σου αξίζει να χαθείς. Μια τέτοια αφήγηση που η τερατώδης «αφέλειά» της» θα εξόργιζε πρωτοετή φοιτητή, αναδείχθηκε τα τελευταία χρόνια σε παντοδύναμη ορθοδοξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τι κι αν σε μια χώρα (και μια ένωση) η σπατάλη του ενός είναι το εισόδημα του άλλου, τι κι αν το αξιόχρεο μιας χώρας είναι σε τελική ανάλυση το μελλοντικό φορολογητέο εισόδημα των πολιτών της – αυτό που τώρα αστόχαστα ρημάζουμε. Όχι, μπορούμε όλοι να έχουμε ενεργητικό στην Ευρωζώνη και να πουλάμε όλοι μας στο νέο Σάγκρι-Λα, την Κίνα! Τι κι αν οι εξαγωγές της Γερμανίας στην Κίνα είναι μόλις 5% , ενώ προς την ΕΖ πάνω από 40%. Τι κι αν εφόσον ο πιο στενός εταίρος τους ήταν υποθετικά η Κίνα, τότε οι Γερμανοί θα έπρεπε να κάνουν οικονομική ένωση μ’ αυτήν και όχι με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ναι, ακόμα κι αν οι ιστορίες της θείας Άνχελα είναι παραμύθια, είναι πολύ διδακτικά και πρέπει να κάνουμε όλοι ότι τα πιστεύουμε. Σαν εκείνο με τον πατέρα, που έγραψε στη διαθήκη του ότι δήθεν έθαψε βαθιά στην αυλή του ένα θησαυρό, ώστε οι ακαμάτηδες οι γιοί του να σκάψουνε τον κήπο! Έτσι και οι ντόπιοι Μνημονιακοί πιστεύουν ότι τώρα που βρήκαμε παπά (αγία τριάδα) είναι ευκαιρία να θάψουμε πεντέξι (δικαιώματα κυρίως, γιατί τα προνόμια δε βολεύει να τα πειράζουν).
Για να έχουμε όμως 100 κόκαλα για 100 σκύλους, η κατεύθυνση πρέπει να είναι η ακριβώς αντίθετη: Προστασία της εργασίας και συμμετοχή όλων σε όσο γίνεται παραγωγικότερους τομείς για να μεγαλώσει η πίτα του ΑΕΠ, νομισματική υποτίμηση, μεγαλύτερο πληθωρισμό στη Γερμανία, ογκώδεις δημόσιες επενδύσεις και βιομηχανική πολιτική για το νότο, debt monetization, δραστική μείωση των ανισοτήτων. Το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι αυτή η «τώρα που ανέβηκα, πετάω τη σκάλα» τακτική των πλούσιων χωρών, που θέλουν να κρατήσουν με κάθε τρόπο το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα. Και η αρετή, το πνεύμα και η ηθική που θα μας έβαζε επιτέλους ως κράτος σε μια τάξη; Μπορεί το Ελληνικό δημόσιο να χρειάζεται σε κάποιο βαθμό ως μηχανισμός τρεις ολόκληρες επαναστάσεις, τη γραφειοκρατική αλά Βίσμαρκ τη managerial αλά Τογιότα και τη μεταφορντική αλά WWW, αυτές όμως μπορούν να γίνουν συμπυκνωμένα και ταυτόχρονα, μόνο αν οι πολλοί αισθανθούν ότι θα μετέχουν ισότιμα, ότι δε θα γίνουν όλα όσα γίνουν προσχηματικά και εναντίον τους – ως συνήθως. Δεν πρόκειται να αυξηθεί το κοινωνικό κεφάλαιο στην Ελλάδα με την εξαθλίωση, την εξάρτηση, τον εκβιασμό και το πατρονάρισμα των πολιτών.
100 σκύλοι αφήνονται ελεύθεροι σε ένα πάρκο που είναι κρυμμένα 50 κόκαλα. Αν δεχτούμε ότι δεν είναι πλεονέκτες (1 σκύλος παίρνει 1 κόκαλο), τότε 50 τουλάχιστον σκύλοι θα μείνουν χωρίς κόκαλο. Αμέσως έρχονται η Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα και αφού πρώτα κατηγορήσουν τους 50 ρέστους σκύλους ως τεμπέληδες, ηθικά επιλήψιμους και νότιους, προτείνουν μεγαλόψυχα να τους βοηθήσουν: Τους εκπαιδεύουν λοιπόν να γράφουν καλύτερα το βιογραφικό τους, να απαντούν πιο έξυπνα στις συνεντεύξεις για δουλειά, να χρησιμοποιούν στρατηγικές μάρκετινγκ. Οι 50 καταρτισμένοι πλέον σκύλοι μένουν χρόνια νηστικοί. Οι τροϊκανοί για να μην κατηγορηθούν ως αναίσθητοι και παράλογοι, αποφασίζουν να προσθέτουν σε κάθε άσχετη παρόλα που πετάνε, την κατάληξη «… και ανάπτυξη». Οι 50 άτυχοι σκύλοι δεν ξαναβλέπουν ποτέ κόκαλο.
(Ανέκδοτο χαλαρά βασισμένο σε παράδειγμα που χρησιμοποίησε πρόσφατα ο Robert Wade, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο LSE)
Από την αρχή αυτής της κρίσης, η Γερμανία και οι ελίτ των Βρυξελών έσπευσαν να καταργήσουν έναν ολόκληρο κλάδο της οικονομίας. Τέρμα πλέον η Μακρο-οικονομία, θα αναγνωρίζουμε μόνο τη Μικρο-οικονομία, που βολεύει άψογα την ηθικολογική μας αφήγηση. Οι ιστορίες της θείας Άνχελα μάλιστα, πήγαν ένα βήμα παραπάνω: Στην οικιακή οικονομία. Η οικονομία μιας χώρας (και μιας νομισματικής ένωσης επίσης) είναι σαν αυτήν ενός σπιτικού, όσο πιο πολλά ξοδεύεις τόσο πέφτει έξω – σαν τζιτζίκι δεν κρατάς τίποτα για το χειμώνα και σου αξίζει να χαθείς. Μια τέτοια αφήγηση που η τερατώδης «αφέλειά» της» θα εξόργιζε πρωτοετή φοιτητή, αναδείχθηκε τα τελευταία χρόνια σε παντοδύναμη ορθοδοξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τι κι αν σε μια χώρα (και μια ένωση) η σπατάλη του ενός είναι το εισόδημα του άλλου, τι κι αν το αξιόχρεο μιας χώρας είναι σε τελική ανάλυση το μελλοντικό φορολογητέο εισόδημα των πολιτών της – αυτό που τώρα αστόχαστα ρημάζουμε. Όχι, μπορούμε όλοι να έχουμε ενεργητικό στην Ευρωζώνη και να πουλάμε όλοι μας στο νέο Σάγκρι-Λα, την Κίνα! Τι κι αν οι εξαγωγές της Γερμανίας στην Κίνα είναι μόλις 5% , ενώ προς την ΕΖ πάνω από 40%. Τι κι αν εφόσον ο πιο στενός εταίρος τους ήταν υποθετικά η Κίνα, τότε οι Γερμανοί θα έπρεπε να κάνουν οικονομική ένωση μ’ αυτήν και όχι με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ναι, ακόμα κι αν οι ιστορίες της θείας Άνχελα είναι παραμύθια, είναι πολύ διδακτικά και πρέπει να κάνουμε όλοι ότι τα πιστεύουμε. Σαν εκείνο με τον πατέρα, που έγραψε στη διαθήκη του ότι δήθεν έθαψε βαθιά στην αυλή του ένα θησαυρό, ώστε οι ακαμάτηδες οι γιοί του να σκάψουνε τον κήπο! Έτσι και οι ντόπιοι Μνημονιακοί πιστεύουν ότι τώρα που βρήκαμε παπά (αγία τριάδα) είναι ευκαιρία να θάψουμε πεντέξι (δικαιώματα κυρίως, γιατί τα προνόμια δε βολεύει να τα πειράζουν).
Για να έχουμε όμως 100 κόκαλα για 100 σκύλους, η κατεύθυνση πρέπει να είναι η ακριβώς αντίθετη: Προστασία της εργασίας και συμμετοχή όλων σε όσο γίνεται παραγωγικότερους τομείς για να μεγαλώσει η πίτα του ΑΕΠ, νομισματική υποτίμηση, μεγαλύτερο πληθωρισμό στη Γερμανία, ογκώδεις δημόσιες επενδύσεις και βιομηχανική πολιτική για το νότο, debt monetization, δραστική μείωση των ανισοτήτων. Το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι αυτή η «τώρα που ανέβηκα, πετάω τη σκάλα» τακτική των πλούσιων χωρών, που θέλουν να κρατήσουν με κάθε τρόπο το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα. Και η αρετή, το πνεύμα και η ηθική που θα μας έβαζε επιτέλους ως κράτος σε μια τάξη; Μπορεί το Ελληνικό δημόσιο να χρειάζεται σε κάποιο βαθμό ως μηχανισμός τρεις ολόκληρες επαναστάσεις, τη γραφειοκρατική αλά Βίσμαρκ τη managerial αλά Τογιότα και τη μεταφορντική αλά WWW, αυτές όμως μπορούν να γίνουν συμπυκνωμένα και ταυτόχρονα, μόνο αν οι πολλοί αισθανθούν ότι θα μετέχουν ισότιμα, ότι δε θα γίνουν όλα όσα γίνουν προσχηματικά και εναντίον τους – ως συνήθως. Δεν πρόκειται να αυξηθεί το κοινωνικό κεφάλαιο στην Ελλάδα με την εξαθλίωση, την εξάρτηση, τον εκβιασμό και το πατρονάρισμα των πολιτών.