Στην τελευταία του δήλωση, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέφερε ότι «δεν είναι σίγουρος αν η εκεχειρία στη Γάζα θα διατηρηθεί μετά την ολοκλήρωση των φάσεων και των ανταλλαγών αιχμαλώτων». Αυτή η δήλωση φέρει σοβαρές ενδείξεις για τις προθέσεις του Ισραήλ να συνεχίσει την επιθετικότητά του στη Γάζα, με ξεκάθαρη και ανανεωμένη αμερικανική υποστήριξη, ιδίως μετά τις επαναλαμβανόμενες αμερικανικές πιέσεις προς την Ιορδανία και την Αίγυπτο να δεχθούν εκτοπισμένους Παλαιστινίους, επιμένοντας ότι «θα τους δεχθούν». Αυτές οι δηλώσεις έρχονται καθώς πλησιάζει η επίσκεψη του καταζητούμενου από τη διεθνή δικαιοσύνη, Βενιαμίν Νετανιάχου, στην Ουάσινγκτον την Τρίτη, όπου αναμένεται να συμφωνηθούν νέες στρατηγικές που στοχεύουν στη διευθέτηση του Παλαιστινιακού ζητήματος, στην εδραίωση της κατοχής και του εποικισμού, και στην υλοποίηση του οράματος του «Μεγάλου Ισραήλ», ακόμη και εις βάρος εδαφών γειτονικών αραβικών χωρών, εγείροντας απειλές για πολέμους διαφόρων μορφών.

του Μαρουάν Αμίλ Τουμπάσι

Την ίδια στιγμή, η Ουάσινγκτον έχει απορρίψει τη συμμετοχή των συμμάχων της Χεζμπολάχ στη νέα λιβανέζικη κυβέρνηση και έχει εγκρίνει την παράταση της ισραηλινής κατοχής στο νότο του Λιβάνου, απειλώντας παράλληλα τη λιβανέζικη οικονομία και επιτρέποντας την εποικιστική επέκταση στο νότιο τμήμα της Συρίας, καθώς και τη συνέχιση των απειλών κατά του Ιράν. Αυτό δείχνει ότι η αμερικανική πολιτική στην περιοχή εξακολουθεί να επιδιώκει την αναδιαμόρφωση του πολιτικού τοπίου σύμφωνα με ένα κοινό ισραηλο-αμερικανικό όραμα, μέσω της επιβολής περισσότερων πιέσεων στις δυνάμεις που αντιτίθενται στην πολιτική τους, είτε στην Παλαιστίνη είτε στον Λίβανο, ιδίως μετά την επιτυχία τους στην επιβολή μιας νέας κατάστασης στη Συρία, μέσω ενός ισλαμιστικού καθεστώτος που κυβερνά με στρατιωτικά διατάγματα και επιτρέπει στο Ισραήλ να παραβιάζει την κυριαρχία των εδαφών της.

Αυτό που συμβαίνει σήμερα στη Γάζα δεν είναι αποκομμένο από το ιστορικό πλαίσιο και τα γεγονότα της ευρύτερης περιοχής. Είναι η συνέχεια προηγούμενων προσπαθειών εξάλειψης της παλαιστινιακής παρουσίας, από το σχέδιο Τζόνσον της δεκαετίας του 1950 μέχρι τις συνεχείς πιέσεις για αναγκαστική μετανάστευση των Παλαιστινίων. Σήμερα, ο Τραμπ προσπαθεί να αναβιώσει αυτήν την προσέγγιση με ακόμα πιο βίαιες και απροκάλυπτες μεθόδους, χρησιμοποιώντας οικονομικές πιέσεις εναντίον της Ιορδανίας και της Αιγύπτου, εκμεταλλευόμενος τη σιωπή ορισμένων αραβικών καθεστώτων και διεθνών παραγόντων, καθώς και τις πολιτικές αδυναμίες της παλαιστινιακής ηγεσίας, που χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση μέσα από ένα ευρύ εθνικό πλαίσιο που διασφαλίζει την ανεξαρτησία της εθνικής απόφασης και την εφαρμογή δημοκρατικών εκλογικών διαδικασιών.

Το σχέδιο Τζόνσον: Η πρώτη αμερικανική προσπάθεια κατάργησης του δικαιώματος επιστροφής

Μετά τη Νάκμπα του 1948, το ζήτημα των Παλαιστινίων προσφύγων έγινε κεντρικό για τον παλαιστινιακό εθνικό αγώνα. Στη δεκαετία του 1950, οι ΗΠΑ προώθησαν το σχέδιο του Έρικ Τζόνσον, το οποίο είχε ως στόχο την εγκατάσταση των προσφύγων σε αραβικές χώρες – κυρίως στην Ιορδανία, τη Συρία, το Ιράκ και την Αίγυπτο – και την παροχή οικονομικών κινήτρων για να εγκαταλείψουν το δικαίωμα επιστροφής τους. Οι Παλαιστίνιοι, όμως, απέρριψαν αυτό το σχέδιο, αντιλαμβανόμενοι ότι στόχος του ήταν η εξάλειψη της προσφυγικής τους υπόστασης υπέρ του Ισραήλ.

Επαναλαμβανόμενα σχέδια εκτοπισμού: Ο αποικισμός δεν αλλάζει στρατηγική

Παρά την αποτυχία του σχεδίου Τζόνσον, οι απόπειρες εκτοπισμού των Παλαιστινίων συνεχίστηκαν:

  • 1967: Μετά την ήττα των αραβικών καθεστώτων στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, πάνω από 300.000 Παλαιστίνιοι εκτοπίστηκαν στην Ιορδανία.
  • Σχέδια μετεγκατάστασης στη Σινά: Ισραηλινές και αμερικανικές προτάσεις τη δεκαετία του 1970-80 για τη μεταφορά Παλαιστινίων από τη Γάζα στη Σινά, με το πρόσχημα της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσής τους.
  • Περίοδος μετά το Όσλο: Παρά την απουσία άμεσων σχεδίων εκτοπισμού, η πολιορκία, ο εποικισμός, οι επιθέσεις των εποίκων και ο αποκλεισμός της Γάζας δημιούργησαν συνθήκες εξαναγκαστικής μετανάστευσης.

Ο Τραμπ και η ολοκλήρωση του σχεδίου: Εκτοπισμός υπό το πρόσχημα της «οικονομικής ειρήνης»

Με την επιστροφή του στην εξουσία, ο Τραμπ συνεχίζει τις πολιτικές εξάλειψης των παλαιστινιακών δικαιωμάτων:

  1. Κατάργηση του ζητήματος των προσφύγων, μέσω του τερματισμού της χρηματοδότησης της UNRWA και της προσπάθειας αναθεώρησης του ορισμού του πρόσφυγα.
  2. Υποστήριξη του εποικισμού και της προσάρτησης στη Δυτική Όχθη.
  3. «Εθελοντική μετακίνηση» των Παλαιστινίων από τη Γάζα σε τρίτες χώρες, υπό το πρόσχημα της «αναζήτησης καλύτερης ζωής».

Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε το νέο αμερικανο-ισραηλινό σχέδιο;

Για να αντιμετωπιστεί αυτός ο νέος κύκλος εκτοπισμού, απαιτείται:

  1. Επαναδραστηριοποίηση των Παλαιστινίων προσφύγων στη διασπορά και αντίσταση στην αποδυνάμωση της UNRWA.
  2. Εθνική ενότητα στο πλαίσιο της PLO και τερματισμός της πολιτικής διάσπασης.
  3. Ενίσχυση όλων των μορφών αντίστασης (λαϊκής, νομικής, πολιτικής, διπλωματικής).
  4. Συσπείρωση αραβικής και διεθνούς υποστήριξης κατά του εξαναγκαστικού εκτοπισμού.
  5. Προώθηση νομικών και διπλωματικών δράσεων για τη διεθνή απομόνωση του Ισραήλ.

Η ιστορία αποδεικνύει ότι ο παλαιστινιακός λαός δεν έχει ηττηθεί ποτέ από τη βία ή τον εκτοπισμό – και το σχέδιο του Τραμπ δεν θα είναι εξαίρεση.