Ρεπορτάζ της Ηλιάνας Ζερβού

Ενώ η Αθήνα αδειάζει και το θερμόμετρο βαράει σαραντάρια, η δίκη για την γυναικοκτονία της Κυριακής Γρίβα σιγά σιγά φτάνει προς το τέλος της, με λίγους μάρτυρες να περιμένουν να καταθέσουν. Το ενδιαφέρον της σημερινής δικασίμου έγκειται στη συγκλονιστική διάσταση απόψεων που διατύπωσαν οι δύο ψυχίατροι. Υπενθυμίζεται ότι το βασικό ζήτημα που θέτει η πλευρά υπεράσπισης του κατηγορουμένου αφορά τον μειωμένο καταλογισμό. ή την πλήρη απουσία καταλογισμού (Κατά το άρθρο 34ΠΚ, η πράξη δεν καταλογίζεται στο δράστη εάν κατά τη διάρκεια τέλεσης της ενέργειας δεν είχε την ικανότητα να αντιληφθεί το άδικο της πράξης του ή αδυνατούσε να ενεργήσει σύμφωνα με την αντίληψή του για το άδικο αυτό, λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή διατάραξης της συνείδησης) και για τον λόγο αυτό οι δύο καταθέσεις θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές.

Η βάπτιση ενός έμφυλου εγκλήματος σε «μανιακό επεισόδιο» διπολικής διαταραχής

Όσον αφορά την ψυχική κατάσταση του κατηγορουμένου, ο κ Γεωργιάδης, ο οποίος είναι θεράπων ιατρός του γυναικοκτόνου στο ψυχιατρείο κρατουμένων Κορυδαλλού, δήλωσε ότι τον έχει διαγνώσει με διπολική διαταραχή, κατά την οποία ο ασθενής βρίσκεται είτε σε καταθλιπτικά επεισόδια, είτε σε «μανιακά» επεισόδια (υπερδιέγερσης). 

«Θεωρώ ότι επειδή το έγκλημα έγινε μπροστά σε αστυνομικό τμήμα, ο κατηγορούμενος ήταν σε μανιακό επεισόδιο» υποστήριξε και προσέθεσε ότι ο δράστης δεν θυμάται τίποτα από την ώρα του φόνου. Η θεωρία αυτή μοιάζει να αντιφάσκει με σημείο της κατάθεσης της μητέρας του κατηγορουμένου, κατά το οποίο περιέγραφε την κατάσταση του γιου της πριν εκείνος δολοφονήσει την Κυριακή. 

Η εισαγγελέας της έδρας παρατήρησε το παράδοξο ρωτώντας: «Η μητέρα του δράστη έχει καταθέσει ότι ο Θανάσης πριν το έγκλημα ήταν σε κατάσταση παθολογικής θλίψης. Γίνεται μέσα σε ένα μισάωρο να περάσει από “καταθλιπτικό” σε “μανιακό” επεισόδιο;». Ο ψυχίατρος απάντησε ότι είναι δυνατό. 

Σημειώνεται ότι ο δράστης πριν την τέλεση του εγκλήματος είχε καταναλώσει φάρμακα με κατασταλτικές ουσίες, βενζοδιαζεπίνες, τα οποία επιβραδύνουν τις λειτουργίες του νευρικού συστήματος, από κοινού με αλκοόλ. Ο συνήγορος υπεράσπισης, λοιπόν, απευθύνθηκε στον μάρτυρα: «Πως μπορεί να βρέθηκε σε τέτοια κατάσταση υπερδιέγερσης με την κατανάλωση αυτών των φαρμάκων;»

«Μόνο σε μία κατάσταση μανιακού επεισοδίου» απάντησε εκείνος.

Ακόμα, έκρινε ότι ο δράστης πιθανόν να βρισκόταν σε κατάσταση άρσης αναστολών και συγκεκριμένα, αδυναμία επεξεργασίας της ηθικής διάστασης και των πραγματικών συνεπειών της πράξης του. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι μετά τη γυναικοκτονία ο κατηγορούμενος έκανε απόπειρα αυτοχειρίας. Η πρόεδρος μιλώντας στον μάρτυρα είπε: «Μπορεί η απόπειρα αυτοκτονίας να συνιστά συνείδηση αυτού που έχει κάνει;».

Ο μάρτυρας απάντησε θετικά και στη συνέχεια δήλωσε πως η άποψή του είναι ότι ο δράστης δεν πρέπει να μετακινηθεί από το ψυχιατρείο Κορυδαλλού που βρίσκεται τώρα, λόγω της επικινδυνότητας του. Στο σημείο αυτό, τον λόγο πήρε ο σύνεδρος για να κάνει μία ιδιαίτερα χρήσιμη, κατά τη γνώμη μου, ερώτηση. «Είναι επικίνδυνος επειδή πάσχει η επειδή τέλεσε το έγκλημα αυτό; Ο πρώτος παράγοντας δεν είναι η τέλεση του εγκλήματος; Αν υπήρχε μόνο η συμπτωματολογία θα τον κρίνατε επικίνδυνο;».

«Να πω την αλήθεια, μέσα στη νοσηλεία δεν έχει δείξει σημάδια ετεροκαταστροφικότητας» απάντησε εκείνος. 

Παρά το βεβαρημένο ψυχιατρικό προφίλ του κατηγορούμενου που παρουσίασε ο κ. Γεωργιάδης κατά την διάρκεια την κατάθεσής του,  – θεωρώ χωρίς να το επιδιώκει – είπε μία φράση κλειδί: «Βλέπω έναν άνθρωπο που έχασε αυτό που αγαπούσε και πήγε να το πάρει». Χωρίς να το θέλει, ο κ. Γεωργιάδης έθιξε το ζήτημα της κτητικότητας, την ανδρικής υπεροχής και τη έμφυλης καταπίεσης.

Κα. Σαμαρά: «Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να ήταν μανιακό επεισόδιο»

Η ψυχίατρος κα. Σαμαρά – Οικονόμου διατύπωσε μία εντελώς διαφορετική άποψη, με τόνο σίγουρο και σταθερό από την αρχή μέχρι το τέλος. Μιλούσε δυνατά, καθαρά και επεξηγηματικά χωρίς να πέφτει σε αντιφάσεις. Η ίδια εξέτασε τον δράστη στις 27 Απριλίου, σχεδόν ένα μήνα μετά την γυναικοκτονία της Κυριακής, και διέγνωσε μόνο διαταραχή προσωπικότητας, που αποτελεί ουσιαστικά μία ομπρέλα πιο «δύσκολων» – από το σύνηθες – χαρακτήρων που εμπεριέχει και ψυχικές ασθένειες όπως η σχιζοφρένεια ή η διπολική διαταραχή. Στην περίπτωση του Θανάση, όμως, η κα. Σαμαρά δεν εντόπισε τίποτα τέτοιο. 

«Για να πάσχει από διπολική διαταραχή αρκεί να έχει στο ιστορικό του έστω ένα επεισόδιο μανίας. Μέχρι να τον εξετάσω εγώ δεν έχει διαγνωστεί ποτέ με επεισόδιο μανίας» εξήγησε. Συμπλήρωσε, ακόμα, ότι «ένα μανιακό επεισόδιο δεν έχει αυτή την οργανωμένη συμπεριφορά (ο Θανάσης έκρυψε το όπλο, παρακολούθησε την Κυριακή, παραφύλαξε έξω από το ΑΤ και της επιτέθηκε στοχευμένα) και χρειάζεται τουλάχιστον μία διάρκεια 7 ημερών για να διαγνωστεί. Δεν υπάρχει μανιακό επεισόδιο που να κρατάει λίγη ώρα».

Η εισαγγελέας, στο σημείο αυτό, της έκανε την ίδια ερώτηση με τον προηγούμενο μάρτυρα λαμβάνοντας, όμως, μία εντελώς διαφορετική απάντηση. «Μπορεί να πέρασε τόσο γρήγορα από κατάθλιψη σε μανία;» ρώτησε υπενθυμίζοντας την κατάθεση της μητέρας του δράστη. «Θα μπορούσε ένας ασθενής να είναι ταχείας εναλλαγής, αλλά είναι αδύνατο να γίνει μία φορά στη ζωή του, θα είχε παρατηρηθεί κι άλλες φορές» ξεκαθάρισε η ψυχίατρος. 

Επίσης, η κα. Σαμαρά αποδόμησε τους ισχυρισμούς του δράστη περί απώλειας μνήμης από τη μέρα του εγκλήματος. «Δε γίνεται να ξέρεις ακριβώς την έναρξη και την λήξη των κενών μνήμης. Επίσης, όσο περνάει ο καιρός αναμνήσεις έρχονται» προσέθεσε ότι «λέει ότι δεν θυμάται τίποτα και αυτό με βάση τη βιβλιογραφία είναι στοιχείο υπόκρισης». Εδώ, η κα. Σαμαρά σχολίασε με νόημα ότι η απουσία μνήμης αποτελεί πολύ «βολική δικαιολογία» για να μην πέσει σε αντιφάσεις ο κατηγορούμενος.

Μία εκ των συνηγόρων υποστήριξης της κατηγορίας, ρώτησε την μάρτυρα, ορμώμενη από τη δήλωση του προηγούμενου μάρτυρα σχετικά με την τοποθεσία του εγκλήματος: «Γιατί έξω από το αστυνομικό τμήμα;».

«Θεωρώ ότι δεν τον ενδιέφερε. Είχε τη δυνατότητα να το κάνει και το έκανε, δείχνει ίσως ναρκισσιστικά στοιχεία» είπε, προσθέτοντας ότι «μιλάμε ξεκάθαρα για έναν ασθενή που δεν έχει διπολική διαταραχή». Σχετικά με την αγωγή που παίρνει, η ίδια εξήγησε ότι αντιψυχωσικά ή αντικαταθλιπτικά χάπια μπορεί να πάρει ένας άνθρωπος που παρουσιάζει μόνο αυτή τη μορφή διαταραχής προσωπικότητας συμπτωματικά, αν για παράδειγμα γίνεται επιθετικός, αγχώνεται πολύ ή έχει αϋπνίες. 

Όσον αφορά τις απόπειρες αυτοκτονίας που έχει κάνει ανά διαστήματα ο Κουρέλης και επικαλείται η υπεράσπιση για να αιτιολογήσει το «ακαταλόγιστο», η κα. Σαμαρά είπε ότι κλίνει προς το ενδεχόμενο να είναι «χειριστικές απόπειρες», δηλαδή εκβιαστικό χαρτί και όχι πραγματική πρόθεση λήξης της ζωής. 

«Εγώ θεωρώ ότι ήθελε να την σκοτώσει επειδή τον εγκατέλειψε. Δεν ήταν πολύ βαθύ το τραύμα που έκανε στον εαυτό του, σε αντίθεση με τα τραύματα που κατάφερε στο θύμα» τόνισε σχετικά με την απόπειρα αυτοκτονίας που ακολούθησε τη γυναικοκτονία. Μάλιστα, σε ερώτηση του συνηγόρου υπεράσπισης για το αν θα άλλαζε την διάγνωση της σε περίπτωση που υπήρχε το δεδομένο ότι οι απόπειρες ήταν αληθινές, η κα. Σαμαρά απάντησε αρνητικά. 

«Δεν θα άλλαζε κάτι, δεν σημαίνει ότι κάποιος που διαπράττει απόπειρα αυτοκτονίας έχει κάποια ψυχιατρική διαταραχή» υπογράμμισε. 

Μιλώντας για την Κυριακή, έθεσε ένα πολύ σημαντικό έμφυλο ζήτημα που αποδεικνύεται και από τα συνήθη χαρακτηριστικά των γυναικοκτονιών. Είπε πως η πεποίθηση της είναι πως «τον φοβόταν, οι γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο όταν εγκαταλείπουν τον σύντροφό τους». 

Τέλος, ξεκαθάρισε ότι κατά την γνώμη της δεν πληρείται καμία ένδειξη μειωμένου καταλογισμού και ότι δεν απαιτείται η νοσηλεία του σε ψυχιατρική κλινική. 

Η δίκη θα συνεχιστεί αύριο Τετάρτη 23 Ιουλίου.