Του Μαρβάν Εμίλ Τουμπάσι*

Δύο χρόνια μετά την καταστροφική επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα — μια εκστρατεία γενοκτονίας και εθνοκάθαρσης — ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επανέρχεται με νέο σχέδιο για τη Γάζα και την περιοχή. Παρουσιαζόμενο ως «αναθεωρημένο», δεν αποτελεί ειρηνευτική πρωτοβουλία, αλλά προσπάθεια επαναφοράς της αμερικανικής επιρροής και διάσωσης της διεθνούς θέσης του Ισραήλ.

Το σχέδιο επαναλαμβάνει την ίδια αποικιοκρατική λογική, με πιο «ήπια» γλώσσα: «ρεαλισμός», «συντονισμός ασφαλείας» και «οικονομική συνεργασία». Δεν υπάρχει καμία αναφορά στο δικαίωμα των Παλαιστινίων για αυτοδιάθεση ή στη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους βάσει των συνόρων του 1967. Αντίθετα, εξυπηρετεί τα συμφέροντα ΗΠΑ–Ισραήλ, ιδιαίτερα σε ενέργεια, φυσικό αέριο και εμπορικές διαδρομές στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αμερικανικά κίνητρα και παγκόσμιο πλαίσιο

Η αμερικανική προώθηση του σχεδίου πηγάζει τόσο από πολιτικά όσο και προσωπικά κίνητρα: η προσπάθεια του Τραμπ να παρουσιαστεί ως ειρηνοποιός και να ανακτήσει την ηθική ηγεσία των ΗΠΑ σε μια εποχή πτώσης της αξιοπιστίας. Ταυτόχρονα, η απομόνωση του Ισραήλ και οι διεθνείς αντιδράσεις, μαζί με την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης διεθνώς, δημιουργούν ένα μοναδικό παράθυρο ευκαιρίας για την παλαιστινιακή διπλωματία.

Η Ευρώπη απομακρύνεται από τη γραμμή των ΗΠΑ, ενώ η παγκόσμια αλληλεγγύη προς τους Παλαιστίνιους καταγράφει ποιοτική αλλαγή στην κοινή γνώμη. Ο παλαιστινιακός λαός, παρά τις απώλειες, έχει επιδείξει αξιοθαύμαστη αντοχή, αποκαλύπτοντας το κενό της αμερικανικής ρητορικής.

Εσωτερική κρίση στο Ισραήλ

Στο εσωτερικό του Ισραήλ, παρατηρείται διάβρωση της αποτρεπτικής ικανότητας και απώλεια εμπιστοσύνης προς τη ηγεσία. Αναλυτές προειδοποιούν για μια «ιστορική διπλή κατάρρευση»: την απώλεια διεθνούς νομιμότητας και την εσωτερική αποσταθεροποίηση. Η συνειδητοποίηση ότι ο κόσμος δεν καταπίνει πλέον τις ψευδείς αφηγήσεις του Ισραήλ δημιουργεί ευκαιρίες για την Παλαιστίνη, αλλά απαιτεί στρατηγική και ενότητα.

Τρεις πυλώνες δράσης για τους Παλαιστίνιους

1. Ενιαία εθνική θέση: Υιοθέτηση κοινής στρατηγικής απέναντι στο σχέδιο Τραμπ, με βάση το διεθνές δίκαιο και τη νομιμότητα, και σε συμφωνία με τις πρόσφατες εκθέσεις εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ και τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου του 2024 για την απόσυρση του Ισραήλ από τα κατεχόμενα εδάφη.

2. Ολοκληρωμένη πολιτική αντίστασης: Συνδυασμός διπλωματίας, διεθνούς δικαίου, λαϊκής κινητοποίησης και συμμαχιών με τον αναδυόμενο παγκόσμιο Νότο για την ενίσχυση της παλαιστινιακής θέσης. Η αναδυόμενη πολυπολική τάξη προσφέρει ευκαιρίες μόνο για όσους διαθέτουν σαφή στρατηγική.

3. Ανανέωση της παλαιστινιακής νομιμότητας: Εκλογές για όλες τις θεσμικές δομές, αποκατάσταση λογοδοσίας και ενίσχυση της ΟΑΠ ως μοναδικού αντιπροσωπευτικού φορέα του παλαιστινιακού λαού. Χωρίς εσωτερική ανανέωση, καμία εξωτερική αλληλεγγύη δεν θα είναι αποτελεσματική.

Από την απομόνωση στην απελευθέρωση

Το διεθνές και περιφερειακό πλαίσιο προσφέρει μια ιστορική ευκαιρία. Η αποδεδειγμένη βία του Ισραήλ, η πρωτοφανής διεθνής αλληλεγγύη και οι αλλαγές στην ισορροπία δυνάμεων δημιουργούν συνθήκες για επαναπροσδιορισμό του παλαιστινιακού αγώνα.

Ο Πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς πρέπει να καλέσει σε εντατικό εθνικό διάλογο, χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις, για τη δημιουργία κυβέρνησης εθνικής συναίνεσης με ανεξάρτητο πολιτικό θέλημα. Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ μπορεί να προσπαθούν να «παγώσουν» την ιστορία μέσω κυριαρχίας, αλλά ο χρόνος και η διεθνής ηθική τάξη δεν τους ευνοούν.

Αυτή είναι η στιγμή για τους Παλαιστίνιους να σταθούν στο ύψος της πατρίδας τους — να τιμήσουν τις θυσίες με ενότητα, όραμα και ανανέωση. Η ιστορία δεν περιμένει, και δεν πρέπει να περιμένουμε ούτε εμείς.

 

 

*πρώην πρεσβευτής της Παλαιστίνης στην Ελλάδα και συνιδρυτής του προοδευτικού φόρουμ για την ελληνοπαλαιστινιακή αλληλεγγύη