Το Chaniartoon αποτελεί, πλέον, ένα ετήσιο πολιτιστικό αντάμωμα πολλών και διαφορετικών ανθρώπων όλων των ηλικιών που πλημμυρίζουν την πλατεία Κατεχάκη και το θέατρο Μίκης Θεοδωράκης σε ένα τριημέρο γεμάτο κόμικς, κινηματογράφο και υπέροχες μουσικές. Μια γιορτή στην καρδιά των Χανίων με βαθιά αγάπη για την ένατη τέχνη που δεν παύει να μας υπενθυμίζει πως μπορούν ακόμα να πραγματοποιηθούν ποιοτικά φεστιβάλ όταν απομακρύνονται από την κουλτούρα του άκρατου καταναλωτισμού και τοποθετούν ως κεντρικό τους άξονα όλες τις αναζητήσεις και τα διακυβεύματα της εποχής μας, ισορροπώντας την άψογη εικαστική επιμέλεια εκθέσεων και τις ενδελεχείς ομιλίες και τις παρουσιάσεις νέων έργων με τη διασκέδαση και την ψυχαγωγία του κοινού.
Με κεντρική θεματική της φετινής διοργάνωσης την «Ημέρα της Κρίσης» (Into Crisis), αυτή ήταν η χρονιά που, μεταξύ άλλων πραγμάτων, διαπραγματευτήκαμε στα Χανιά την έννοια της «κρίσης» σε όλες τις υποστάσεις της, κυρίως όμως με την οικονομική, οντολογική και υπαρξιακή της σημασία. Μέσα από την έκθεση και την ομώνυμη έκδοση του Chaniartoon Press που επιμελήθηκαν ο Γιάννης Κουκουλάς και η Λουίζα Καραγεωργίου με έργα που δημοσιεύτηκαν στο ένθετο «Καρέ-Καρέ» της «Εφημερίδας των Συντακτών» από τον Απρίλιο του 2014 μέχρι τον Ιούνιο του 2015, μεταφερθήκαμε στα σκοτεινά χρόνια της ελληνικής οικονομικής κρίσης, των μνημονίων, των πολιτικών αναταραχών, του brain drain και των ιδιωτικοποιήσεων που σημάδεψαν ανεξίτηλα την ιστορία της σύγχρονης μεταπολιτευτικής Ελλάδας για να καταλήξουμε σε ένα από τα πιο τραγικά αποκυήματα αυτής της κρίσης, το έγκλημα των Τεμπών. Να καταλήξουμε δηλαδή, σε όσα βιώνουμε στις ημέρες μας σχεδόν είκοσι χρόνια από τότε που ξέσπασε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα.
Ακολούθως, μια σειρά από σκίτσα από είκοσι διαφορετικούς δημιουργούς που δημοσιεύτηκαν στον τόμο «Μέσ’ την Ελλάδα των Τεμπών» από τις εκδόσεις ΚΨΜ, άνοιξε και η ομώνυμη έκθεση στο φεστιβάλ για το συλλογικό τραύμα των Τεμπών, την ίδια στιγμή που στην Αθήνα κλιμακώνονταν η απεργία πείνας του Πάνου Ρούτσι, πατέρα του θύματος Ντένις Ρούτσι, στην Πλατεία Συντάγματος. Είχα την τύχη να συμμετέχω σε ένα άκρως ενδιαφέρον πάνελ για την παρουσίαση του τόμου για τα Τέμπη, μαζί με τους δημιουργούς Σπύρο Δερβενιώτη, Γιάννη Αντωνόπουλο και Κωνσταντίνο Ρουγγέρη, όπου προσπαθήσαμε να ιχνηλατήσουμε την ουσία του εγκλήματος των Τεμπών μαζί με τα κεντρικά διακυβεύματα στη μακριά διεκδίκηση της δικαιοσύνης για τα θύματα αλλά και για τον ίδιο τον ελληνικό λαό. Εκφράσαμε τη συλλογική μας αγανάκτηση για τον διαρκή χλευασμό και την υπονόμευση που βιώνουν οι συγγενείς των θυμάτων από την κυβέρνηση αλλά και από την στρατιά των τρολς του διαδικτύου που εν τέλει, υποσκάπτουν τα ίδια τα θεμέλια του δημοκρατικού πολιτεύματος. Οι πολλές «ημέρες της κρίσης» και η ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου μας οδήγησαν στο πολύνεκρο έγκλημα των Τεμπών για να καταλήξουμε σε μια, μάλλον, απαισιόδοξη τροπή της συζήτησης, πως θα ζήσουμε «νέα Τέμπη» ξανά και ξανά, εφόσον δεν χαραχτεί μια κόκκινη γραμμή στην κρατική ασυδοσία των ιδιωτικοποιήσεων και στην υποτίμηση της ίδιας της ζωής μας. Να σημειωθεί πως τα έσοδα από την εν λόγω ανθολογία θα δοθούν στους συγγενείς των θυμάτων και στον αγώνα τους για δικαιοσύνη, με την ελπίδα πως θα έρθει επιτέλους ο «πήχης και το χαλινάρι, θα έρθει η Νέμεσις και θα τους πάρει».
Βέβαια, δεν ήταν όλες οι συζητήσεις μας βασισμένες στη ζοφερή επικαιρότητα, αλλά υπήρξαν στιγμές που μας ταξίδεψαν στο ένδοξο παρελθόν του ελληνικού κινηματογράφου με δυο εξαιρετικά αφιερώματα για δύο εξίσου εξαιρετικά νέα κόμικς. Το πρώτο ήταν αφιερωμένο στον αγαπημένο ηθοποιό Θανάση Βέγγο και στη βιογραφία του με τίτλο «Η Γαλέρα της Ζωής μου» σε σενάριο του Σπύρου Δερβενιώτη και εικονογράφηση του Θανάση Πέτρου από τις εκδόσεις «Μικρός Ήρωας» που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες και το δεύτερο για τη μεταφορά του ασύλληπτου αριστουργήματος του Σταύρου Τσιώλη «Ας περιμένουν οι γυναίκες» σε graphic novel από τους δημιουργούς Σταύρο Κιουτσιούκη και Κλήμη Κεραμιτσόπουλο από τις εκδόσεις του Chaniartoon Press σε επιμέλεια της Κατερίνας Τσιώλη.
Και στα δύο αφιερώματα έγινε το αδιαχώρητο, μιας και τόσο ο Θανάσης Βέγγος όσο και ο Σταύρος Τσιώλης αποτέλεσαν, ο καθένας από το δικό του καλλιτεχνικό μετερίζι, θεμέλιους λίθους του ελληνικού κινηματογράφου. Μάλιστα, την πρώτη ημέρα του φεστιβάλ, μετά το τέλος της παρουσίασης του graphic novel «Ας περιμένουν οι γυναίκες» -όπου παρενέβη διαδικτυακά και ο Γιάννης Ζουγανέλης χαρίζοντας μας μια συγκινητική στιγμή-, ακολούθησε η προβολή της ταινίας του Τσιώλη με την ταυτόχρονη ζωντανή εκτέλεση όλων των τραγουδιών της ταινίας από τον Μπάμπη Μπατμανίδη και το συγκρότημά του. Αξέχαστη υπήρξε η στιγμή στο φεστιβάλ, όπου την ώρα που συζητούσαμε μαζί με τους δημιουργούς στο Artist Alley, μπλέκονταν στα λόγια μας και οι εμβληματικές ατάκες από την ταινία μαζί με τις λαϊκές μουσικές που έπαιζαν οι δυο αξιολάτρευτες γιαγιάδες «με ΣΙΝΤΙ».
Εξίσου ενδιαφέρουσα υπήρξε και η παρουσίαση του Ιταλικού κόμικς-φαινόμενου, του «Τζεροκαλκάρε» που εκδόθηκε πρόσφατα σε συνεργασία των εκδόσεων Chianiartoon Press και DOCMZ, την ανυπέρβλητη αγάπη μου για τον εν λόγω έργο έχω δείξει σε προηγούμενο άρθρο μου. Είχαμε την τύχη να συζητήσουμε για το πως το underground κόμικς ενός εναλλακτικού δημιουργού κατάφερε να κερδίσει τις καρδιές των αναγνωστών όχι μόνο στην Ιταλία αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, μιας και ο δημιουργός του Μικέλε Ρεκ κατάφερε να συμπλέξει όλη την αγωνία και την υπαρξιακή κρίση της «γενιάς της Γένοβας» σε ένα έργο πλούσιο από κωμικές και pop culture αναφορές που αγγίζουν όλα τα προβλήματα της εποχής μας. Αντίστοιχες παρουσιάσεις έγιναν για έργα του Μιχάλη Διαλυνά, του Τάσου Μαραγκού, του Γιάννη Ρουμπούλια, του Τάσου Ζαφειριάδη, ενώ δεν έλειψαν τα καλλιτεχνικά workshops και οι συζητήσεις για ζητήματα παρακείμενα των κόμικς, όπως οι δυσκολίες της μετάφρασης και της μεταγλώττισης.
Πέραν όμως των εκθέσεων, των ομιλιών και των παρουσιάσεων, το ζωτικό κομμάτι του φεστιβάλ διαδραματίστηκε έξω από τις αίθουσες του θεάτρου Μίκης Θεοδωράκης. Δεκάδες δημιουργοί, παλιοί και νέοι, από την Κρήτη αλλά και από όλη την Ελλάδα και τον κόσμο, βρέθηκαν στο Artist Alley για ακόμα μια χρονιά για να παρουσιάσουν τα έργα τους και να συνομιλήσουν με το κοινό, ενώ οι Social Waste και ο Σπύρος Γραμμένος έδωσαν δυο μοναδικές συναυλίες για το κοινό του φεστιβάλ χωρίς κάποιο αντίτιμο, φέρνοντας τον κόσμο των Χανίων σε επαφή με διαφορετικά ακούσματα και εμπειρίες.
Αν και το τελευταίο βράδυ η στιγμιαία βροχή και ο αέρας διέκοψε λίγο απότομα τη συναυλία του Σπύρου Γραμμένου και έδωσε τέλος σε ένα φεστιβάλ που κανένας μας δεν ήθελε να τελειώσει, δεν υπήρξε τίποτα το αποκαρδιωτικό σε αυτό το σκηνικό. Τουναντίον, έκλεισε όμορφα και αναζωογονητικά ένα φεστιβάλ που για ακόμα μια φορά μας έδωσε τόσες πολλές όμορφες αναμνήσεις για να κρατηθούμε ηθικά μέσα στον δύσκολο χειμώνα που έρχεται, με την υπόσχεση ότι θα ανταμώσουμε και του χρόνου, ακόμα πιο δυναμικά και πιο ποιοτικά.
Ο Μάριος Ιωαννίδης και η Κατερίνα Νανούρη, η ψυχή και η καρδιά του φεστιβάλ, μαζί με τους πολύτιμους συνεργάτες τους, κατάφεραν να κάνουν το όνειρο πραγματικότητα. Να δημιουργήσουν ένα φεστιβάλ κόμικς που συνεχώς εξελίσσεται προς το καλύτερο, που είναι γειωμένο με την επικαιρότητα και την πραγματικότητα χωρίς να γίνεται επουδενί σοβαροφανές ή γραφικό, να κατασκευάσουν ενεργά έναν ποιοτικό χώρο για τα κόμικς που κάθε χρόνο μετατρέπεται σε τόπο της τέχνης συνολικά, μετατρέπεται σε σπίτι μας.
Το Chaniartoon αποτελεί τον τόπο μας, για όσους αγαπούν τα κόμικς αλλά και για όσους θέλουν να τα γνωρίσουν καλύτερα, να εισέλθουν σε αυτόν τον μαγικό κόσμο που ποτέ δεν στερεύει και πάντα θα έχει πολλά να μας πει και να μας δώσει. Όλα αυτά δεν απαιτούν μόνο μεράκι αλλά και πραγματική αγάπη και σεβασμό για την ένατη τέχνη, τη θέληση να δημιουργηθεί μια «κοινότητα των κόμικς», συμπεριληπτική και πολιτική, κοινωνική και προσωπική με βασικό συστατικό να κοινωνικοποιηθεί αυτή η αγάπη μας στον ευρύτερο πληθυσμό, ακόμα και σε εκείνους τους ανθρώπους που δεν έχουν καμία σχέση με τον κόσμο των κόμικς αλλά ερχόμενοι σε επαφή με φεστιβάλ τέτοιου τύπου να θελήσουν να αποκτήσουν.
Ποτέ δεν είναι αργά να βάλετε τα κόμικς στη ζωή σας, όπως λέει και ο φίλος Λευτέρης από τη Jemma Press, «Comics will save your life».
Εις το επανιδείν, φίλοι μου.
Υ.Γ.
