Η συνείδησή του εξεγέρθηκε όταν του ανέθεσαν να ερευνήσει αυτοκίνητα αράβων, να εξευτελίσει γέροντες, να φερθεί σαν στρατιώτης των κατοχικών δυνάμεων σε συγγενείς του από την πλευρά του πατέρα του. Λιποτάκτησε. Φυλακίστηκε, τον έβαλαν σε ψυχιατρεία – μα, λιποτακτει κανείς από τον πιο «ηθικό στρατό του κόσμου»;- εγκατέλειψε το Ισραήλ, επέστρεψε λίγο πριν την πρώτη Ιντιφάντα. Η Άρνα, η μητέρα του, ήδη δίδασκε περίπου 1500 παιδιά στη Τζενίν, στο Θέατρο της Πέτρας που θα γινόταν Θέατρο της Ελευθερίας. Και τον χρειαζόταν.
Διάλεξε κι έγινε ο διάδοχος του έργου της ζωής της Άρνα, εκείνος που ανέλαβε να το συνεχίσει και που μας χάρισε το συγκλονιστικό ντοκυμανταίρ «Τα Παιδιά Της Άρνα». Στάθηκε με κάθε τρόπο στο πλευρό της κοινότητας της Τζενίν. Αναζητούσε φάρμακα και τρόφιμα, φρόντιζε να μεταφέρει τις εγκύους στα νοσοκομεία, κατέβαζε τα μαθητούδια του στην παραλία, να κάνουν μπάνιο. Στις συνεντεύξεις του έλεγε «Είμαι 100% Παλαιστίνιος κι 100% Εβραίος». Ποτέ σιωνιστής.
Η δολοφονία του, την 4η Απριλίου 2011 – ίδια μέρα με το Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, με 43 χρόνια διαφορά- ήταν το μεγαλύτερο πλήγμα που δέχθηκε ποτέ το Θέατρο της Ελευθερίας στις δεκαετίες προσφοράς και αντίστασης. Μια δολοφονία που δεν μάθαμε ποτέ ποιός διέπραξε και που έγιναν αποτυχημένες προσπάθειες να φορτωθεί στην παλαιστινιακή αντίσταση. Ένα μήνα μετά τη δολοφονία του η σύζυγός του έφερε στον κόσμο τα δίδυμα παιδιά τους.
«Δεν προσπαθούμε να θεραπεύσουμε τη βία τους. Προσπαθούμε να την αμφισβητήσουμε με πιο παραγωγικούς τρόπους. Και, αυτοί οι πιο παραγωγικοί τρόποι δεν αποτελούν εναλλακτική της αντίστασης. Αυτό που κάνουμε στο θέατρο δεν είναι να προσπαθούμε να αντικαταστήσουμε ή να προσφέρουμε εναλλακτική στην αντίσταση των Παλαιστινίων, στον αγώνα τους για απελευθέρωση. Ακριβώς το αντίθετο. Αυτό πρέπει να είναι σαφές.» Τζουλιάνο Μερ Χαμίς
Δεν τελείωσε τίποτε με το θάνατό του. Το θέατρο συνέχισε χάρη στους συνεργάτες του και τους μαθητές της μητέρας του. Συνέχισε να υπάρχει και συνέχισε να δέχεται επιθέσεις από τον Ισραηλινό στρατό.
Στις 12 και 13 Δεκεμβρίου του 2023, απαρχές της γενοκτονίας, ένα από τα εγκλήματα του ισραηλινού στρατού στην Δυτική Όχθη γινόταν θέμα και στα διεθνή συστημικά μέσα και προκαλούσε τις αντιδράσεις χιλιάδων καλλιτεχνών ανά τον κόσμο, παρά την εντολή αποσιώπησης άνωθεν και την ακριβοπληρωμένη προπαγάνδα, τη χάσμπαρα, του Ισραήλ. Ήταν η είδηση της επίθεσης του στρατού των γενοκτόνων στο Θέατρο της Ελευθερίας. Βανδάλισαν, κατέστρεψαν και γέμισαν με γκραφίτι κι άστρα του Δαυίδ το χώρο και συνέλαβαν καλλιτέχνες και διοικητικό προσωπικό. Δεν ήταν η πρώτη φορά που χτυπούσαν το Θέατρο της Ελευθερίας. Είχε στοχοποιηθεί ήδη από την ίδρυσή του, το 1987, ως «Θέατρο της Πέτρας», the Stone Theatre. Ήταν ο καιρός της πέτρας, της πρώτης Ιντιφάντα. Δεν ήταν όμως, μόνο το όνομα, που προκαλούσε τη μήνι των ισραηλινών. Ήταν και το γεγονός ότι είχε ιδρυθεί από την Ισραηλινή αγωνίστρια του δικαίου και της ειρήνης Αρνα Μερ- Χαμίς.
Γεννημένη το Μάρτη του 1929 στην Παλαιστίνη, μεγάλωσε σιωνίστρια, και υπηρέτησε στον Ισραηλινό στρατό το 1948, εν καιρώ πολέμου και Νάκμπα. Μεγαλώνοντας, θα αναγνωρίσει η ίδια τα εγκλήματά της τότε – στο πλαίσιο της αυτοκριτικής και χωρίς να αρνηθεί πως υπηρέτησε πιστά το σιωνισμό στη νιότη της. Πριν συναντήσει τον κομμουνισμό.
Τη δεκαετία του 1950 εντάσσεται στο κομμουνιστικό κόμμα και γνωρίζεται με τον Σαλίμπα Χαμίς, τον κομμουνιστή, ορθόδοξης χριστιανικής ανατροφής, άραβα που θα γίνει ο σύντροφός της ζωής της. Μαζί μπαινοβγαίνουν στις φυλακές κάθε φορά που τα βάζουν με το σιωνιστικό καθεστώς.
Με την πρώτη ιντιφάντα περνάει σε άλλο είδος δράσης, στην οργάνωση ενεργειών, διαμαρτυριών για την αποφυλάκιση και προστασία των παιδιών της Παλαιστίνης που φυλάκιζαν οι Ισραηλινοί. Συνειδητοποιεί ότι ήταν παιδιά χωρίς σχολεία, ακόμη και όσα δεν φυλακίζονταν: το 1988 το Ισραήλ διέταξε και επέβαλε το κλείσιμο όλων των παλαιστινιακών σχολείων στη Δυτική Οχθη. Τότε ξεκινά την οργάνωση «Προς Υπεράσπιση των Παιδιών που ζουν υπό Κατοχή/ Φροντίδα και Γνώση», που θα οδηγήσει, μέσα από την προσπάθειά της να δώσει διέξοδο στο διαρκές τραύμα, στη δημιουργία του Θεάτρου της Ελευθερίας, ενός χώρου για παιδιά και μητέρες που ζητεί να θεραπεύσει μέσω της Τέχνης.
Στο μεταξύ, γίνεται μητέρα τριών αγοριών. Ο πρώτος γιός τους ονομάστηκε Σπάρτακος. Ο δεύτερος ήταν ο Σπούτνικ Χαμίς – ένα χαρισματικό παιδί, που διάλεξε να αλλάξει το όνομά του και, εν τέλει, να υιοθετήσει τα δύο επίθετα των γονιών του: έγινε ο Τζουλιάνο Μερ Χαμίς.
Ο Τζουλιάνο ανέλαβε το Θέατρο της Ελευθερίας το 2006. Το είχε καταστρέψει ο Ισραηλινός στρατός το 2002, στη Δεύτερη Ιντιφάντα, δολοφονώντας και όλους όσους βρίσκοταν μέσα, παιδιά και ενήλικες. Δεν έμεινε ζωή, δεν έμεινε πέτρα από το κτήριο. Έμεινε όμως η αντίσταση και το πείσμα του Τζουλιάνο. Δεν ήταν μόνος. Ένας από τους πρώτους μαθητές της μητέρας του, ο Ζαχαρίας Ζουμπέιντι, και ο σουηδός ακτιβιστής Τζόναταν Στανσάκ βοήθησαν να ξανανοίξει το θέατρο ώστε «ο λαός της Παλαιστίνης να ενωθεί στον αγώνα του για απελευθέρωση με την ποίηση, τη μουσική, το θέατρο, τις κάμερες».
Ο χώρος πια θα λειτουργεί και σαν πνευματικό κέντρο, τόπος συγκέντρωσης της κοινότητας των παλαιστινίων της Τζενίν.
Η Δυτική Οχθη είχε ήδη 15 νεκρούς και πάνω από 500 φυλακισμένους, όταν οι ένστολοι εγκληματίες αποφάσισαν να επιτεθούν στο Θέατρο της Ελευθερίας. Ήταν Τετάρτη, 11 το πρωί. Οι Ισραηλινοί έσπασαν την πόρτα, εισέβαλαν, συνέλαβαν όλους τους παρόντες και βανδάλισαν το χώρο. Το μήνυμα ήταν σαφές, το διατύπωσε η υπεύθυνη των παιδικών θεατρικών προγραμμάτων, Ρανίν Οντέ: «Δεν υπάρχουν λόγια, δεν ξέρω πως να εκφράσω όσα νοιώθω. Κάθε τι στην πόλη της Τζενίν είναι στόχος. Δεν υπάρχει κανένα μέρος ασφαλές. Όλοι δικαιούνται ένα ασφαλές μέρος για να εκφραστούν, αλλά όχι όσοι ζουν στη Τζενίν». Οι Παλαιστίνιοι δεν είναι πουθενά ασφαλείς… Κι όμως, το Θέατρο της Ελευθερίας είναι πάντα εκεί.