Ρεπορτάζ Ηλιάνα Ζερβού
Η δικηγόρος Αναστασία Ματσούκα άνοιξε τη συζήτηση για το Global Sumud Flotilla τονίζοντας την επιμονή στον χαρακτηρισμό της αποστολής ως «ειρηνική», λόγω της έντονης προσπάθειας κατασυκοφάντησης του Στόλου από την ισραηλινή Hasbara (προπαγάνδα). Σχετικά με την πειρατική ενέργεια του Ισραήλ με την κατάληψη των πλοίων, η κα. Ματσούκα επανέλαβε πως η επέμβαση «είναι αδιαμφισβήτητα παράνομη, κι αυτό γιατί το Ισραήλ έδρασε σε χώρο που επιτρέπεται η ελεύθερη ναυσιπλοΐα». Ξεκαθάρισε ότι «το Ισραήλ δεν είχε κανένα δικαίωμα να δράσει στο σημείο (στα 40 ναυτικά μίλια). Δε μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ότι ο χώρος αυτός ανήκει στο Ισραήλ.» Μάλιστα, πληροφόρησε ότι με βάση το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, το Ισραήλ όφειλε να βοηθήσει τον Στόλο να φτάσει στα κατεχόμενα παλαιστινιακα εδάφη και να παραδώσει την ανθρωπιστική βοήθεια που μετέφερε. Ακόμα, σημείωσε ότι η φυλακή που κρατήθηκαν οι ακτιβιστές/τριες είναι μόνο μια από τις 15 φυλακες υψίστης ασφαλείας του Ισραήλ όπου κρατούνται οι Παλαιστίνιοι σε απανθρωπες συνθήκες.
Η εκεχειρία δε σταματά την κατοχή, τον αποκλεισμό, το απαρτχάιντ
Τη στιγμή που το διεθνές ενδιαφέρον στρέφεται στην υλοποίηση της πρώτης φάσης του σχεδίου Trump για την εκεχειρία στη Γάζα και την ανταλλαγή αιχμαλώτων μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ, η κα. Ματσούκα, τόνισε: «Η συμφωνία ειρήνης δεν θα οδηγήσει στην άρση της παράνομης κατοχής και του παράνομου αποκλεισμού, στο τέλος του απαρτχάιντ και των βασανιστικών συνθηκών που βιώνουν οι Παλαιστίνιοι στις ισραηλινες φυλακες.»
Η Κλεονίκη Αλεξοπούλου που επέβαινε στο πλοίο «Οξυγόνο», συμπλήρωσε τα λόγια της κα. Ματσούκα, σημειώνοντας πως αν κάθε φορά που τελείωναν οι εκτεταμένες επιθέσεις του Ισραήλ στην Παλαιστίνη, σταματούσαμε να μιλάμε για όσα συμβαίνουν εκεί, «δεν θα είχε γίνει ούτε ένα βήμα παραπέρα». Ούτε ο λιμος τελειώνει, ούτε οι υποδομές ανασταίνονται ούτε ο εκτοπισμός λήγει, δήλωσε μεταξύ άλλων, καλώντας μας να μην αποστρέψουμε το βλέμμα από την Γάζα.
Όσον αφορά την ίδια την αποστολή η κα. Αλεξοπούλου, έπιασε το νήμα από την αρχή της διεθνούς πρωτοβουλίας March to Gaza που ξεκίνησε ήδη από την απόπειρα της χερσαίας επιχείρησης την άνοιξη του 2025. Υπενθύμισε πως τότε τα μέλη της δεν κατάφεραν να φτάσουν στη Γάζα και οι αιγυπτιακές αρχές τα σταμάτησαν στην Ισμαηλία. Μετά από την πρώτη αυτή συνάντηση διεθνών αλληλέγγυων, είπε η αγωνίστρια: «Θέλαμε για πρώτη φορά να δημιουργήσουμε έναν μικρό Στολισκο, σε αντίθεση με προηγούμενες πρωτοβουλίες που έγιναν με μεμονωμένα καραβια». Έτσι ο στόχος ήταν να φτιαχτεί ένα δίκτυο διεθνισμου και αλληλεγγύης που θα δρα σε διάφορες περιπτώσεις όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο, όπως σε περίπτωση πολέμου ή όπως ζούμε σήμερα την άνοδο της ακροδεξιάς. Η κίνηση αυτή απορρέει από μία σύνδεση κινήματος και ακτιβισμού που αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία. «Τα κινήματα γεννάνε τέτοιες πρωτοβουλίες και όχι το αντίθετο» τόνισε.
Παλαιστίνιοι έστησαν σκηνές στα ερείπια για τα μέλη του Στόλου
Σε ιδιαίτερα συγκινητικές και δυνατές εικόνες μας μετέφερε η κα. Αλεξοπούλου. Αναφερόμενη στους Παλαιστίνιους που με περίσσιο θάρρος εξακολουθούν να υπερασπίζονται τη γη τους και να αντιδρούν στην κατοχή και μόνο με την ίδια τους την ύπαρξη, είπε πως: «Είχαν ετοιμάσει σκηνές για μας, σκηνές για να μείνουμε, παρά τις κακουχίες που βιώνουν». Φαντάστηκα μέσα στα ερείπια της Γάζας, στα γκρεμισμένα σπίτια και τους βομβαρδισμούς, τους Παλαιστινίους να στήνουν χώρους υποδοχής και φιλοξενίας των διεθνών αγωνιστών και πραγματικά ανατρίχιασα. Μία άλλη εικόνα που μας περιέγραψε η κα. Αλεξοπούλου, ήταν μέσα στο κελί των γυναικείων φυλακών. Οι παλαιστινιες γυναικες είχαν αφήσει στις φυλακες μικρά σημειώματα και χαρτάκια για να τα βρουν οι επόμενες κρατούμενες. Η έμμεση αυτή επικοινωνία της κοινής εμπειρίας και καταπίεσης μέσα σε αυτά τα κελιά «δείχνει πως τίποτα αυτό δεν τελειώνει εδώ» είπε η ακτιβίστρια.
Από τις εικόνες αυτές φαίνεται η τεράστια διαφορά μεταξύ των δύο πλευρών, των καταπιεσμένων και των καταπιεστών. Οι Παλαιστίνιοι παλεύουν να επικοινωνήσουν φιλία, αλληλεγγύη και αγωνιστικότητα. Οι ισραηλινοί στρατιώτες εκδήλωσαν απέναντι στους ακτιβιστές/τριες μόνο μίσος και βία. Ενδεικτικό είναι ότι «τα έβαζαν» ακόμα και με τις ζωγραφιές των μικρών παιδιών της Σύρου που είχαν φτιάξει για τα παιδιά της Γάζας. Όπως μας είπε η κα. Αλεξοπούλου: «Κατέβαζαν τις σημαίες μας και ανέβασαν ισραηλινες, ενώ έσκισαν τις ζωγραφιές των παιδιών.»
Ο Κωνσταντινος Λαμπριδης, από το καράβι «Παύλος Φύσσας», υπογράμμισε ότι η προετοιμασία του ταξιδιού αυτού εντάχθηκε σε ένα ευρύτερο πλαίσιο δράσεων και πρωτοβουλιών ενάντια στο Ισραήλ, το απαρτχάιντ και τη γενοκτονία, όπως το μπλοκάρισμα του ισραηλινού κρουαζιερόπλοιου Crown Iris. Τόνισε πως το αχαρακτήριστο σχέδιο Τραμπ για μετατροπή της Γάζας σε «ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» εβαζε «ακόμα μια επιτακτικά την ανάγκη για δράση, καθώς η ταφόπλακα για τη γαζα είχε αρχίσει να σμιλεύεται και να πέφτει.»
«Υπήρχαν στιγμές που κάναμε πράξη το Sumud»
Μεγάλο ενδιαφέρον για τον κ. Λαμπρίδη είχε η σύμπραξη πολλών διαφορετικών επαγγελματιών στην αποστολή. «Όταν χρειαζόμασταν κάτι ξέραμε ότι θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε και να βρούμε αυτό που χρειαζόμασταν» περιέγραψε ουσιαστικά την αποτύπωση της αλληλεγγύης σε μικρές καθημερινές και πρακτικές δυσκολίες. «Κάτω από μυστικότητα καταφέραμε να βρούμε κάποια σκάφη, καταφέραμε να βρούμε ανθρώπους αφιλοκερδώς να μας φτιάξουν τα σκάφη, ενώ η ανταπόκριση από το crowdfunding (πχ με τη συναυλία στα Προπύλαια) ήταν συγκινητική» είπε. «Ο μόνος τρόπος για να γίνει κάτι τέτοιο είναι να το κάνει ο καθένας προσωπική του υπόθεση. Να κάνει το παλαιστινιακο ζήτημα προσωπική του υπόθεση και ένιωθα ότι και όλοι οι αλληλέγγυοι το βίωσαν ετσι» σχολίασε επίσης.
Η Ευγενία Καββαδία, επέβαινε στο πλοίο με το ιδιαίτερα συμβολικό όνομα της Παλαιστίνιας αγωνίστριας «Ahed Tamimi». Στην ΕΣΗΕΑ μίλησε σύντομα, κοφτα, αποφασιστικά και βαθιά ριζοσπαστικά. «Υπήρχαν στιγμές που κάναμε πράξη το sumud» είπε. Sumud, η παλαιστινιακή έννοια που σηματοδοτεί ολόκληρη τη φιλοσοφία και την ιστορία αυτού του λαού και σημαίνει παραμονή στη θέση παρά τις επιθέσεις, αντοχή κι αντίσταση μαζί, μη παθητική αντοχή και δύναμη. «Υπήρχαν στιγμές που νιωθαμε ότι θα τα καταφέρουμε γιατί είχαμε το δικαίωμα, αλλά και όλο το δίκιο του κόσμου» συνέχισε. Επιχείρησε να βάλει τη δικιά τους εμπειρία, των ακτιβιστών/τριων, σε ένα συνεχές βίας, σύμφωνα με το οποίο «αν στη μια άκρη είναι όσα ζήσαμε εμείς, περιστολή δικαιωμάτων εξευτελισμός, εκφοβισμος, στην άλλη άκρη βρίσκεται η αντιμετώπιση των Παλαιστινίων, με δολοφονίες, εκτοπισμό και βασανιστήρια». Ουσιαστικά, περιέγραψε πως εκείνοι έζησαν μόνο μία μικρή μικρογραφία των βιαιοτήτων που βιώνουν οι Παλαιστίνιοι.
Ένα μενταγιόν από ψωμί
Η Μαρία Μεϊντάνη, δημοσιογράφος, αποτέλεσε μέλος του πληρώματος «Βαγγέλης Πισσίας» στο πλοιάριο και για εκείνη, όπως και συνολικά για τους τέσσερις δημοσιογράφους που συμμετείχαν στην αποστολή, ήταν ένας «φόρος τιμής», καθώς, όπως τόνισε, παρακολουθούμε όλοι και όλες τους συναδέλφους στη Γάζα «να χάνουν τη ζωή τους για μια φωτογραφία», αλλά και το ντροπιαστικό, εγκληματικό εμπάργκο της ενημέρωσης. Για την αποστολή είπε πως «ήταν αυτό το αυθόρμητο της βούλησης μας που είπε “φτάνει πια”».
Στις εικόνες από τις ισραηλινές φυλακές, η κα. Μεϊντάνη συμπλήρωσε μία ακόμα. Η Rima Hassan, γαλλίδα ευρωβουλεύτρια, παλαιστινιακής καταγωγής βρισκόταν με την κα. Αλεξοπούλου και την κα. Μεϊντάνη στο ίδιο κελί. Η Rima εντόπισε μέσα στο κελί ένα μενταγιόν που προσπαθούσαν να καταλάβουν από τι ήταν φτιαγμένο. Το υλικό του τελικά ήταν το.. ψωμί. Εκεί, ένα μενταγιόν από ψωμί έμενε σε αυτό το κελί και κάθε κρατούμενη που φυλακίζεται γράφει το όνομά της. «Τα κελιά ήταν δωμάτια που μιλάγανε. Τα δωμάτια είχαν τοίχους, με λέξεις που είχαν γράψει προηγούμενοι φυλακισμένοι» είπε η κα. Μπεϊνάνη δυνατά και στέρεα. «Όσο η Γάζα βρίσκεται σε αυτή τη κατάσταση κανένας δεν μπορεί να είναι ελεύθερος» συμπλήρωσε.
Ο Θοδωρής Μπούκας, ο καπετάνιος του «Παύλος Φύσσας» που συμμετείχε και σε παλαιότερες αποστολές είπε ότι αρχικά το πλάνο για τον διεθνή στόλο του είχε φανεί «μη ρεαλιστικό». «Αυτή η αποστολή, μου έδωσε την αίσθηση ότι η νέα γενιά ανθρώπων που ξεκίνησε αυτή την ιστορία θα το πάει πολύ καλά», ενώ παρότρυνε τον κόσμο να κάνει μποϊκοτάζ.
Σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με την διεκδίκηση των σκαφών του Global Sumud Flotilla που παραμένουν στην κατοχή του Ισραήλ, η κα. Ματσούκα απάντησε ότι κατά πάσα πιθανότητα θα προχωρήσουν σε νομικές ενέργειες για τα 42 πλοία. Η κα. Μεϊντάνη, στο σημείο αυτό έκανε μία ιδιαίτερη μνεία στο σκάφος «Sirius», το οποίο όπως είπε «είναι ένα εκπληκτικό σκάφος», το οποίο είχε προταθεί στον ιδιοκτήτη του να μπει σε μουσείο κι εκείνος ξεκαθάρισε ότι «αυτό το καράβι πρέπει να πάει στη Γάζα». «Αυτό το καράβι δεν μπορούμε να το αφήσουμε στο Ισραήλ» είπε η δημοσιογράφος.
Προς το κλείσιμο, η κα. Καββαδία είπε μία μικρή πρόταση που νομίζω πως συνοψίζει την βιαιότητα και την αποικιοκρατική υπόσταση του ισραηλινού κράτους. Από όλα τα παράθυρα των γυναικείων φυλακών οι κρατούμενες βλέπουν μία τεράστια ισραηλινή σημαία και μία αφίσα αντίστοιχου μεγέθους που απεικονίζει την ισοπεδωμένη Γάζα. Στα αραβικά γράφει «Η Νέα Γάζα». Οι άνθρωποι αυτοί προσπάθησαν με γενναιότητα, στον βαθμό που μπορούσαν, να αποτρέψουν ένα τόσο δυσβάσταχτο μέλλον, ένα μέλλον χωρίς Παλαιστίνη.