του Θέμη Τζήμα
Το πρόβλημα με την αριστερά, τόσο της χώρας μας όσο και διεθνώς είναι ότι αναλύει ανεπαρκώς τις εξελίξεις, χωρίς συνολική ματιά και γι' αυτό ιεραρχεί τις προτεραιότητες λανθασμένα. Πουθενά ίσως δε φαίνεται αυτό εντονότερα από ό,τι στο ζήτημα της Συρίας και των επομένων πολέμων στην ευρύτερη περιοχή της Μ. Ανατολής που προετοιμάζουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους.
Ο συνδυασμός ορισμένων παραγόντων έχει φέρει το ζήτημα του ιμπεριαλισμού με εμφατικό τρόπο εκ νέου στο προσκήνιο. Πίσω από την ανθρωπιστική ρητορεία υποκρύπτεται ο τετραπλός στόχος του ιμπεριαλισμού από πλευράς των ΗΠΑ που οδηγείται σε μοιραία σύγκρουση με αντιπάλους ιμπεριαλισμούς: επανασχεδιασμός του χάρτη της Μ. Ανατολής τόσο σε ό,τι αφορά τα σύνορα των κρατών, όσο και των καθεστώτων προκειμένου να ελεγχθούν πλήρως οι φυσικοί πόροι. Έγκαιρη- για τα δεδομένα των ΗΠΑ- ακύρωση όποιου ευρύτερου και ανταγωνιστικού προς τις ΗΠΑ διεθνοπολιτικού ρόλου φιλοδοξούν να κατακτήσουν η Ρωσία και η Κίνα, όπως και άλλες χώρες. Εξαγωγή κεφαλαίων και απόπειρα ελέγχου νέων αγορών ως μέσο εκτόνωσης και υπέρβασης της καπιταλιστικής κρίσης. Προσπάθεια μακροπρόθεσμου ελέγχου του ολοένα πιο απορυθμιζομένου πεδίου των διεθνών σχέσεων, όπου η αμερικανική ισχύς σχετικοποιείται παρά την υπεροχή της ως προς τους ανταγωνιστές της- νυν ή εν δυνάμει- και οι περιφερειακές απειλές παγκοσμιοποιούνται.
Η στρατηγική αυτή στόχευση των ΗΠΑ οδηγεί σε όξυνση τις ενδό- ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις, υπό την έννοια ότι μια σειρά ημί- παγκόσμιων- βλ. Ρωσία και Κίνα- και ενισχυμένων περιφερειακών δυνάμεων θα αναγκαστούν να διαλέξουν μεταξύ ενός μειονεκτικού έως δορυφοριοποιημένου ρόλου, που οδηγεί σε αντίστοιχη υποβάθμιση τις αστικές τους τάξεις- στο βαθμό τουλάχιστον που θα διατηρήσουν οι τελευταίες κάποιον εθνικό χαρακτήρα- ή της σύγκρουσης και μιας ορισμένης, όχι αναγκαστικά ελεγχόμενης, έντασης.
Άλλωστε, αφότου τεθεί σε κίνηση η συγκρουσιακή κλιμάκωση τα διάφορα επιτελεία συνήθως αποδεικνύονται ανεπαρκή ως προς το να προβλέψουν τις εξελίξεις στο πεδίο.
Το ζήτημα του ιμπεριαλισμού λοιπόν δεν είναι μακρινό. Αντίθετα μας αφορά άμεσα επειδή συνιστά τον κατεξοχήν κίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη και επιπλέον έχει σημασία εξίσου μεγάλη με τα καθ' ημάς μνημόνια διότι αποτελεί το μεγάλο πλαίσιο περαιτέρω επιβολής του νεοφιλελευθερισμού αλλά και σταθεροποίησής του,
Ο ιμπεριαλισμός δραστηριοποιείται εκτατικά υπό μια διπλή έννοια: αφενός αναδιατάσσει σύνορα και καθεστώτα, αφετέρου διασφαλίζει την επέκταση και σταθερότητα του κυρίαρχου καπιταλιστικού μοντέλου. Συνιστά εν προκειμένω το -εμφανώς- βίαιο μέσο επιβολής και επίτασης πολιτικών όπως αυτές που βιώνουμε στην Ελλάδα αλλά και στην ευρωπαϊκή περιφέρεια.
Εδώ μάλιστα εντοπίζεται και η εξαιρετικά επικίνδυνη θεώρηση τμήματος της αριστεράς πυο νομίζει ότι αν συμμαχήσει με τα κατεξοχήν ιμπεριαλιστικά υποκείμενα θα δρέψει τους καρπούς μιας άλλης πολιτικής στο εσωτερικό της χώρας. Ότι με άλλα λόγια αν κάνει τα στραβά μάτια στο ζήτημα της Συρίας και σε αυτά που έπονται, αύριο η Ελλάδα θα πλημμυρίσει με δολλάρια. Πρόκειται για ανοησία. Δεν αντιλαμβάνονται οι σύντροφοι αυτοί, ότι το μείζον ζήτημα έγκειται στο ότι η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, ως δομική και συστημική δεν ξεπερνιέται -στο πλαίσιο του συστήματος- παρά μόνο με καταστροφή τμήματος του κεφαλαίου και του ανθρωπίνου δυναμικού, που επειδή η κρίση εμμένει λαμβάνει- η καταστροφή- ολοένα βιαιότερες μορφές. Οι διεθνώς αδύναμοι κρίκοι όπως η Ελλάδα, όσο θα παραμένουν ενταγμένοι στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα χωρίς να συνιστούν κίνδυνο για αυτό λόγω εσωτερικών τους επαναστατικών διεργασιών, θα υφίστανται την ίδια με τη σημερινή πολιτική, ασχέτως της διεθνούς “βοήθειας” που θα εξακολουθήσουν να καρπούνται οι ολιγαρχίες τους.
Τη φύση του ιμπεριαλισμού ως βίαιου μέσου επιβολής του νεοφιλελευθερισμού θα την καταλάβουν για παράδειγμα σύντομα οι Αιγύπτιοι όταν θα εξακολουθήσουν να εξεγείρονται με κοινωνικές και οικονομικές αιτίες και θα βρουν απέναντί τους τον ίδιο το στρατό που δήθεν επανήλθε στο προσκήνιο για να υπερασπιστεί το λαό. Θα την καταλάβουμε και εμείς αν εκλέξουμε κυβέρνηση που θα θελήσει να συγκρουστεί με τον πυρήνα του νεοφιλελευθερισμού και όχι να προχωρήσει μόνο σε επιμέρους, ασήμαντες διεκδικήσεις επί της υλοποίησης της μνημονιακής πολιτικής.
Λόγω των προαναφερθεισών αναλύσεων, που ξεπερνούν το ζήτημα του ιμπεριαλισμού υποβαθμίζοντάς το, η εγχώρια- και όχι μόνο- αριστερά βολοδέρνει μεταξύ “ανθρωπιστικών” άλλοθι και φρούδων ελπίδων. Είναι χαρακτηριστικό ότι -και- στο θέμα της Συρίας η ελληνική αριστερά αντί να λειτουργεί ως η οργανωμένη πρωτοπορία του λαού, όχι στο πλαίσιο “ακτιβισμών” αλλά έμπρακτης αλληλεγγύης στο συριακό λαό, μένει αδρανής, εκδίδοντας ανακοινώσεις μηδενικής απήχησης και επιρροής. Η ελληνική αριστερά κάνει πολύ λιγότερα από όσα έπραττε το ΠΑΣΟΚ ακόμα και τη δεκαετία του 2000. Επιμένει δηλαδή να προδίδει αντικειμενικά το ρόλο της. Την ώρα που ωριμάζουν οι αντικειμενικές συνθήκες, πνίγει τον αναγκαίο βολονταρισμό, τη διάθεση για δράση, φοβούμενη και η ίδια εν τέλει το λαϊκό ριζοσπαστισμό.