Κρούγκμαν διάσωση

Paul Krugman

Η αντίδραση των ευρωπαϊκων ηγεσιών και των ευρωπαϊκών θεσμών στην ελληνική κρίση είναι αξιοπρόσεκτο θέαμα. Συνοψίζεται στο ότι η χρεοκοπία θα ήταν δυσάρεστη τόσο σε πρακτικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κύρους. Αρα η χρεοκοπία δεν μπορεί να θεωρείται εναλλακτική λύση, παρόλο που είναι σαφές εδώ και καιρό ότι η μη χρεοκοπία δεν είναι εναλλακτική λύση.

Θα κλωτσήσουν λοιπόν μια ακόμη φορά το τενεκεδάκι; Δεν ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι ότι δεν έχει γίνει κατανοητό το κόστος της χρονοτριβής.

Ακούω διαρκώς ότι η καθυστέρηση κοστίζει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ γιατί οι εκτιμήσεις του πόσα χρήματα χρειάζονται συνεχώς αναθεωρούνται προς τα πάνω. Αλλά οι υπολογισμοί αυτοί χάνουν τελείως την ουσία. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθεροποίησης δεν είναι πρόγραμμα μεταφοράς πόρων αλλά πρόγραμμα μεταφοράς πιστώσεων ώστε να ξεπεραστεί μια προσωρινή έλλειψη ρευστότητας. Επειδή δεν είναι αυτό το πρόβλημα, το μέγεθος του ταμείου καταλήγει να είναι μέτρο της ευρωπαϊκής αυταπάτης, όχι αποτίμηση του κόστους διάσωσης.

Ούτε μοιάζει η Ελλάδα με το Τέξας του 1980, όπου κάποιοι εκμεταλλεύθηκαν την εγγύηση των καταθέσεων και την απορρύθμιση του τραπεζικού τομέα για να τζογάρουν όλο και μεγαλύτερα ποσά, με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί το κόστος της διάσωσης.

Ποιο είναι λοιπόν το πραγματικό κόστος του να κλωτσάμε το ευρωτενεδάκι; Υπάρχει το κόστος για την Ευρώπη συνολικά και το κόστος για την Ευρώπη πλην Ελλάδας.

Για την Ευρώπη, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, το κόστος της καθυστέρησης είναι ότι η καθυστέρηση μπορεί να μειώσει το ποσό που τελικά θα πληρώσει η Ελλαδα στους πιστωτές της. Μπορούμε πλέον να υποστηρίξουμε ότι η πίεση για ακόμη περισσότερη λιτότητα είναι αντιπαραγωγική, ακόμη και για τα συμφέροντα των πιστωτών. Η ελληνική οικονομία έχει υποστεί μακρόχρονη ζημία, η ελληνική πολιτική ριζοσπαστικοποιείται και οι πιθανότητες να στείλει οι Ελλάδα τους πιστωτές της για περίπατο υποτιμώντας τη νέα δραχμή αυξάνονται.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρέπει κανείς να διερωτηθεί είναι τι περιμένει η Ευρώπη. Εξι μήνες περισσότερες πιστώσεις και έξι μήνες περισσότερα βάσανα πώς θα βελτιώσουν την κατάσταση;