Από το ΠΑΣΟΚ στον Αλαβάνο

Της Βασιλικής Σιούτη

Μία από τις (πιο)  αριστερές τάσεις του συγκρότησε πριν από λίγο καιρό  το «Δίκτυο Σοσιαλιστών»  κι ενώ όλοι θα περίμεναν να πάνε κι αυτοί στο ΣΥΡΙΖΑ, όπως οι υπόλοιποι σύντροφοί τους, αυτοί βρέθηκαν να συνεργάζονται με το Σχέδιο Β του Αλέκου Αλαβάνου, στο ψηφοδέλτιο του οποίου μάλιστα συμμετέχουν και στις επικείμενες ευρωεκλογές.

«Από το ΠΑΣΟΚ στον Αλαβάνο;» . Δεν είναι λίγοι όσοι εκπλήσσονται.  «Δεν θα έπρεπε» απαντάει ο Θέμης Τζήμας, από τους πρωτεργάτες του Δικτύου Σοσιαλιστών που συμμετέχει στο ψηφοδέλτιο των ευρωεκλογών του Σχεδίου Β. «Δεν θα έπρεπε να ξαφνιάζει κανέναν και ειδικά  όσους έχουν μελετήσει βαθιά τις μεταβολές που ανά τακτά χρονικά διαστήματα διέρχεται η λεγόμενη δημοκρατική ή προοδευτική ή αριστερή ή –μεταπολιτευτικά- σοσιαλιστική παράταξη. Δηλαδή το φάσμα των πολιτικών δυνάμεων που βρίσκονται στον αντίποδα της δεξιάς».
 
Αναφέρει δε, ως ιστορικό παράδειγμα τότε που  βασικά στελέχη του κόμματος των Φιλελευθέρων συμμάχησαν με το ΚΚΕ. «Και όμως, μέσα στο καμίνι της κατοχής χαλυβδώθηκε μια νέα εκδοχή της προοδευτικής παράταξης με κύριο πόλο το έως τότε περιθωριοποιημένο ΚΚΕ και με σχήμα το ΕΑΜ. Αργότερα και παρά το ρόλο του κέντρου στην αντικομμουνιστική εκστρατεία του 45-49, όπως του Γ. Παπανδρέου, μεγάλα στρώματα υποστηρικτών της ΕΔΑ στη βάση, θα συμπορευθούν με τους δημοκράτες της Ένωσης Κέντρου. Αργότερα αντίστοιχες μεταβολές θα λάβουν χώρα: πριν τη χούντα ή ακόμα και το 1974 ποιος θα φανταζόταν ότι η κύρια έκφραση της λεγόμενης δημοκρατικής παράταξης θα ήταν ένα κόμμα όπως το ΠΑΣΟΚ με κυρίαρχα στην ίδρυσή του τα εαμογενή και αριστερά, αντιδικτατορικά πολιτικά ρεύματα;»

Η τελευταία κρίση, αναφέρει ο Θέμης Τζήμας στο TPP, διαδραματίζει έναν αντίστοιχο ρόλο. Ήδη πριν τη διάλυση του ΠΑΣΟΚ, τα χρόνια της τελευταίας κυβέρνησης Παπανδρέου, είχαν αναδειχτεί βασικές διαφοροποιήσεις στα μείζονα ζητήματα τόσο της συγκυρίας όσο και της στρατηγικής, που ελάχιστα είχαν προσεχθεί από τα ΜΜΕ, τονίζει. «Οι λίγοι αρχικά υποστηρικτές της ανάγκης αναδιάρθρωσης του χρέους και της μη ένταξης σε μηχανισμό υποστήριξης γινόταν σταδιακά ολοένα περισσότεροι και όδευαν προς την έξοδο από το ΠΑΣΟΚ. Εν γένει η κοινωνική βάση του ΠΑΣΟΚ και τα πλέον προοδευτικά της στοιχεία έτειναν προς ριζοσπαστικότερες θέσεις αμφισβήτησης μιας σειράς παραδοχών, μεταξύ των οποίων και της ευρωζώνης».

Αντίστοιχα, επισημαίνει, το «δεξιό» ΠΑΣΟΚ διέβλεπε την επιβίωσή του στη συμπόρευση με τη δεξιά παράταξη, σχεδιασμό που τελικά υλοποίησε.
Εν τέλει η κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ διαμόρφωσε τρία ρεύματα σε ό,τι αφορά το μέρος εκείνο που εξ αρχής ή στην πορεία διαφώνησε με τη μνημονιακή πολιτική: το πρώτο, αποτελούμενο κυρίως από «επώνυμα» στελέχη, προσχώρησε στο ΣΥΡΙΖΑ. Μετά την αποτυχία του (πασοκογενούς αυτού τμήματος) στις εσωκομματικές διεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ, συγκρότησε τη σοσιαλιστική τάση, ως μια ομάδα αφενός υποστήριξης των επιλογών Τσίπρα- όχι όμως αναγκαστικά και της ομάδας γύρω του- και αφετέρου γέφυρας προς πασοκογενείς ψηφοφόρους, που έστω εξ ανάγκης ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ. Κατά κάποιο τρόπο αποτελεί την «κεντρώα» πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Στο επίπεδο της προσέλκυσης νέων μελών στο ΣΥΡΙΖΑ από την κοινωνική βάση του ΠΑΣΟΚ ωστόσο, δεν πέτυχε σημαντικά αποτελέσματα.

Ένα δεύτερο ρεύμα, εσωτερικά επίσης διασπασμένο, προσπαθεί να ανασυστήσει κάποια ιστορική εκδοχή του ΠΑΣΟΚ, γύρω από ιστορικά στελέχη του. Παρότι στην ουσία του λόγου του δε διαφωνεί με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ- σύγκρουση με τα μνημόνια αλλά χωρίς να αμφισβητεί σε καμία περίπτωση την ευρωζώνη- δεν προσχώρησε στην αξιωματική αντιπολίτευση περισσότερο για ιστορικούς λόγους ( πχ. Σοσιαλιστικό Κόμμα, Αριστερή Πρωτοβουλία).

Το τρίτο ρεύμα προέρχεται κυρίως από κόσμο που βιώνοντας την επισφάλεια και τη διαλυτική επίδραση της κρίσης σε κοινωνικό, επαγγελματικό, οικονομικό αλλά και υπαρξιακό ακόμα επίπεδο,  αναζητά ριζοσπαστικότερους και μαχητικότερους δρόμους ρήξης με το συνολικό πλαίσιο επιβολής της μνημονιακής πολιτικής, ξεπερνώντας έτσι διάφορα «ταμπού» μεταξύ των οποίων και αυτό της ευρωζώνης.

Αυτή είναι και η περίπτωση του Δικτύου Σοσιαλιστών που συνεργάζονται σήμερα με τον Αλέκο Αλαβάνο. «Μέσα από αρκετά δύσκολες διαδικασίες και απανωτές προσπάθειες, προχωρήσαμε  στη συνεργασία με άλλες αριστερές και ριζοσπαστικές δυνάμεις και εν προκειμένω στη συνεργασία του Σχεδίου Β και του Δικτύου Σοσιαλιστών, έχοντας ως προοπτική, όχι μόνο αυτές τις εκλογές, αλλά μια στρατηγικού χαρακτήρα διεργασία που θα εξελιχθεί στο νέο, ενιαίο και ηγεμονικό χώρο της προοδευτικής, αριστερής παράταξης, δίδοντας προγραμματικό βάθος και επάρκεια στη δημόσια συζήτηση» εξηγεί ο Θέμης Τζήμας.

Κάπως έτσι έφτασε σε αυτές τις ευρωεκλογές να συνεργαστούν το Σχέδιο Β, δηλαδή η αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ,  με το Δίκτυο Σοσιαλιστών που προέρχεται από το χώρο που παλιότερα αυτοπροσδιοριζόταν ως το αριστερό, πατριωτικό ΠΑΣΟΚ, με σύνθημα «να πάρουμε πίσω τη χώρα μας». Προτάσσοντας όπως λένε, ένα βαθύ και ουσιαστικό αίτημα αλλαγής της δεξιάς πολιτικής και όχι μόνο της βιτρίνας της.
Ποιος ξέρει; Ίσως μια νέα «αριστερά της αριστεράς» σιγά- σιγά να γεννιέται μέσα στην κρίση.