Πέντε χρόνια μετά τον εξαιρετικά ισχυρό σεισμό που οδήγησε στην ισοπέδωση του Πορτ-ο-Πρενς, η Αϊτή προσπαθεί να σταθεί ξανά στα πόδια της, χτυπημένη από μια επιδημία χολέρας που, σύμφωνα με επιστημονικές ενδείξεις, έφεραν στη χώρα στρατεύματα των Ηνωμένων Εθνών
Τον Ιανουάριο του 2010 σεισμός μεγέθους 7,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ χτυπά 16 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της χώρας, σε μικρό εστιακό βάθος, αφήνοντας πίσω περίπου 300.000 νεκρούς. Ο σεισμός καταστρέφει, μεταξύ άλλων, τις υποδομές πόσιμου νερού και αποχέτευσης, αφήνοντας εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους του νησιού άστεγους. Μέχρι τα μέσα του Νοέμβρη, η χολέρα έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη χώρα με τα κρούσματα να αγγίζουν τις 70 χιλιάδες. Σήμερα οι νεκροί ξεπερνούν πλέον τις 8.000.
Σύμφωνα με επιστημονικές πηγές, η επιδημία ξεκίνησε από τα βουνά της κεντρικής Αϊτής, όπου ακατέργαστα λύματα βάσης των κυανόκρανων του ΟΗΕ μόλυναν παραπόταμο του ποταμού Artibonite τον Οκτώβριο του 2010. Άλλωστε, η βασικότερη αιτία εμφάνισης και εξάπλωσης της χολέρας είναι το μολυσμένο νερό.
Επιδημιολογικές και μικροβιολογικές μελέτες αποδεικνύουν σαφώς πως σώματα των Ηνωμένων Εθνών από το Νεπάλ εισήγαγαν στην Αϊτή την επιδημία και μόλυναν τον ποταμό δίπλα στη βάση τους, μέσω ενός ελαττωματικού συστήματος αποχέτευσης, προκαλώντας μια δεύτερη καταστροφή.
«Ήταν σαν να ρίχνεις αναμμένο σπίρτο σε ένα δωμάτιο γεμάτο βενζίνη», έχει δηλώσει σχετικά ο γενετιστής δρ. Paul S. Keim, το εργαστήριο του οποίου απέδειξε πως τα στελέχη του ιού της χολέρας σε Αϊτή και Νεπάλ είναι πανομοιότυπα.
Και ενώ για περισσότερα από τέσσερα χρόνια η επιδημία συνεχίζει να εξαπλώνεται, η διεθνής βοήθεια παραμένει μέχρι σήμερα ανεπαρκής, με τα Ηνωμένα Έθνη να αρνούνται να αναλάβουν στο ακέραιο τις ευθύνες τους.
«Το να βρούμε τις αιτίες της επιδημίας δεν έχει καμία σημασία»
Ο εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στη χώρα, Jean Luc Poncelet, ερωτηθείς για τις ευθύνες του ΟΗΕ για την εμφάνιση της επιδημίας στην επικράτεια της Αϊτής, δήλωσε πως «το θέμα δεν είναι να ενοχοποιούμε ανθρώπους».
«Ο λόγος για τον οποίο έχουμε χολέρα είναι πως για πολλά πολλά χρόνια δεν υπήρξαν οι απαραίτητες επενδύσεις σε έργα υποδομής, όπως είναι τα συστήματα διαχείρισης υδάτων… Η χολέρα θα έφτανε στην Αϊτή μια μέρα, αυτό είναι σίγουρο.»
Ο ΟΗΕ έχει διαψεύσει σε όλους τους τόνους τα στοιχεία που εμπλέκουν τη βάση του στην έκρηξη της επιδημίας.
Η ασυλία του ΟΗΕ
Θύματα της χολέρας προσπαθούν σήμερα να κινηθούν δικαστικά, διεκδικώντας αποζημιώσεις σε αμερικανικό δικαστήριο, την ώρα που τα Ηνωμένα Έθνη κρύβονται πίσω από την ασυλία που τους προσφέρουν οι ιδρυτικές συνθήκες του οργανισμού.
Δικαστής της Νέας Υόρκης καλείται να αποφασίσει για την τύχη της αγωγής που κατέθεσαν θύματα της επιδημίας, αν και η αμερικανική κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει πως ο ΟΗΕ χαίρει απόλυτης ασυλίας. Ο δικηγόρος των θυμάτων, ωστόσο, έχει αντίθετη άποψη: τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη εκχωρούν το δικαίωμα τους στην νομική ασυλία, αρνούμενα να επιτρέψουν στα θύματα να προχωρήσουν σε εξωδικαστική ρύθμιση σύμφωνα με την παράγραφο 29 της συνθήκης του 1946.
Το ζήτημα προκαλεί περαιτέρω οργή στην κοινωνία της Αϊτής, η οποία παρακολουθεί αγανακτισμένη την παρουσία κυανόκρανων στη χώρα από το 2004 (για την αντιμετώπιση των εχθροπραξιών μεταξύ ομάδων ενόπλων).