Από τον προσεχή Ιούλιο θα μπορεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αρχίσει να αγοράζει ελληνικά κρατικά ομόλογα, στο πλαίσιο του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης που ανακοινώθηκε σήμερα, καθώς τότε θα μπορούν να συντρέξουν οι νέοι κανόνες που ετέθησαν.
 
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, τον Ιούλιο η Ελλάδα θα αποπληρώσει τα ομόλογα που λήγουν τότε και βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο της ΕΚΤ, μέσω του προγράμματος SMPs. Μέχρι τότε, δεν θα μπορεί να αγοράσει άλλα ομόλογα, καθώς θα ξεπεράσει το όριο του 33% των κρατικών ομολόγων ανά εκδότη και του 25% ανά έκδοση.
 
Επομένως, αν αγόραζε από το Μάρτιο, θα ξεπερνούσε το όριο του 33% που έθεσε σήμερα η ίδια.

Επίσης, ειδικά για χώρες υπό αξιολόγηση, όπως η Ελλάδα, το πρόγραμμα της ΕΚΤ προβλέπει ότι οι αγορές ομολόγων θα σταματούν κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης και θα ξεκινούν μόνο αν αυτή είναι επιτυχημένη (όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση για το πρόγραμμα: «Moreover, during reviews in the context of financial assistance programmes for a euro area Member State, eligibility would be suspended and would resume only in the event of a positive outcome of the review»).

Συμπερασματικά, για να συμμετάχει η Ελλάδα στο πρόγραμμα της ΕΚΤ (η οποία συναπαρτίζει την τρόικα) οφείλει να παραμείνει σε πρόγραμμα (μνημόνιο) και να αποπληρώνει κανονικά τα ομόλογα. Ωστόσο, επειδή αρχές καλοκαιριού είναι προγραμματισμένες λήξεις αρκετών δισ. αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη δόση των 7,5 δισ. ευρώ του τρέχοντος μνημονίου που έχει μείνει μετέωρη λόγω της διακοπής της αξιολόγησης από την τρόικα. Κοινώς, πρέπει τα χρήματα αυτά να εκταμιευθούν, αλλά αυτό, μέχρι στιγμής, προϋποθέτει αποδοχή των όρων της τρόικας.

Αν η δόση δεν ληφθεί, με τα τωρινά δεδομένα ούτε η χώρα μπορεί να συμμετέχει στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ούτε μάλλον να αποπληρώσει τα ομόλογα που λήγουν, εκτός αν προηγηθεί άλλου τύπου πολιτική διαπραγμάτευση.

Η σημερινή απόφαση Ντράγκι να συμπεριλάβει τις χώρες που βρίσκονται σε πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της ΕΕ και του ΔΝΤ -συνεπώς και την Ελλάδα- στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης με την αγορά ομολόγων 60 δισ. τον μήνα έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2016 και ώσπου ο πληθωρισμός να επιστρέψει στο 2%, αλλά με επιπλέον κριτήρια επιλεξιμότητας, είναι ενδεικτική των προθέσεων των δανειστών και μέχρι ενός σημείου των πιέσεων του Βερολίνου, το οποίο φοβάται τη χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας.
 

Τι λένε ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ.

Την απόφαση της ΕΚΤ σχολίασε με δήλωσή του ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος χαρακτήρισε «ολέθριο να πάνε χαμένες οι ευκαιρίες που έρχονται», αφού όπως είπε «αν δεν κλείσει η αξιολόγηση, θα αποκλειστούμε από το πρόγραμμα της ΕΚΤ».

Από την πλευρά του ο ΣΥΡΙΖΑ χαιρέτισε με ανακοίνωσή του την απόφαση, χαρακτηρίζοντάς την «σημαντική» και την οποία, όπως σημειώνει, «θα αξιοποιήσει η επόμενη ελληνική κυβέρνηση προς όφελος της χώρας».
Στον ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζουν ότι η οποία συμφωνία με τους δανειστές θα πρέπει να επιτευχθεί επί της ουσίας μέχρι τα τέλη Μαΐου -κάτι που παραδέχθηκε και ο οικονομολόγος και υποψήφιος στη Β΄ Αθηνών Γ. Βαρουβάκης με συνέντευξή του στο ΑΜΠΕ- αφού τον Ιούνιο και τον Ιούλιο λήγουν τρία ομόλογα που πρέπει να αποπληρωθούν, σημεινώνει το naftemporiki.gr.

Αυτό που επισημαίνουν είναι ότι θα έρθουν σε μια μορφή συμφωνίας με την πλευρά των δανειστών αποδεχόμενοι ένα πρόγραμμα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα δεχθούν τη συνέχιση του υπάρχοντος προγράμματος.

Στον ΣΥΡΙΖΑ επιτίθενται και στον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, τονίζοντας ότι με τις σημερινές δηλώσεις του προέδρου της ΕΚΤ, «διαψεύδονται όσοι έσπειραν τον φόβο και τον πανικό», αφού ο κ. Ντράγκι με τη σημερινή ανακοίνωση του προγράμματος αγοράς ομολόγων «απάντησε στις ακραίες περιοριστικές πολιτικές, τασσόμενος υπέρ της ποσοτικής χαλάρωσης, διαφοροποιούμενος από τις ακραίες νεοφιλελεύθερες φωνές στις οποίες δυστυχώς συγκαταλέγεται και ο κ. Σαμαράς».

Ξεκάθαρη δήλωση προθέσεων

Η “τεχνική” της επισήμανσης αυτής προς την Αθήνα επιτρέπει στον κ. Ντράγκι να αποστασιοποιηθεί μεν από τις εκλογικές διαδικασίες στην Ελλάδα, αλλά την ίδια στιγμή να υπενθυμίσει ότι τον Ιούλιο που έρχονται οι μεγάλες λήξεις των ελληνικών ομολόγων (σ.σ. 7,5 δισ. ευρώ το δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου) δεν είναι δυνατό να υπάρχει ταυτόχρονα απαίτηση από την ΕΚΤ να δεχθεί “κούρεμα” του χρέους και την ίδια στιγμή να στηρίζει αυτή με αγορές της τα ελληνικά ομόλογα. Με άλλα λόγια θα πρέπει να έχει λήξει η όποια διαπραγμάτευση για το ελληνικό πρόγραμμα, επισημαίνει ο Γιάννης Αγγέλης στο capital.gr 
 
Η επισήμανση αυτή, αν και με έμμεσο τρόπο, ξεκαθαρίζει τις προθέσεις της ΕΚΤ έναντι της ελληνικής ιδιαιτερότητας, για την οποία το πρόγραμμα έχει παραταθεί μέχρι τέλη Φεβρουαρίου, ενώ οι αγορές της ΕΚΤ πρόκειται να ξεκινήσουν – όχι τυχαία – από τον μήνα Μάρτιο. 

 
Η αναφορά του προέδρου της ΕΚΤ για το ενδεχόμενο αγορών πριν από τις λήξεις ομολόγων τον Ιούλιο στην ουσία υποδεικνύει το χρονικό περιθώριο μέσα στο οποίο θα πρέπει να έχει επιτευχθεί η νέα συμφωνία με την νέα ελληνική κυβέρνηση μετά την 28 Φεβρουαρίου οπότε και λήγει η ισχύουσα παράταση του προγράμματος. 
 

Γενικώς

Από τον Μάρτιο του 2015 θα ξεκινήσει το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος ανακοίνωσε σήμερα το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE).

 
Οι αγορές θα γίνονται για τα ομόλογα που διαθέτουν επενδυτική αξιολόγηση (investment grade), ενώ για εκείνα που δεν διαθέτουν, όπως τα ελληνικά, θα ισχύσουν πρόσθετα κριτήρια επιλεξιμότητας. Υπό αυτά τα δεδομένα, η ΕΚΤ δεν απέκλεισε τα ελληνικά ομόλογα από το πρόγραμμά της.

Διευκρίνισε, ωστόσο, πως πρόσθετα κριτήρια επιλεξιμότητας θα πρέπει να εφαρμόζονται στην περίπτωση των χωρών που βρίσκονται στο πλαίσιο ενός προγράμματος προσαρμογής Ε.Ε./ΔΝΤ.
Συνολικά το ύψος του προγράμματος ανέρχεται σε 1,1 τρισ. ευρώ ενώ τα ομόλογα θα έχουν διάρκεια από δύο έως 30 χρόνια. 
 
Θα υπάρχουν όρια 33% ανά εκδότη χρέους και 25% ανά έκδοση, ενώ το πρόγραμμα προβλέπει καταμερισμό κινδύνου στο 20% για την ΕΚΤ και κατά 80% για τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες που θα πραγματοποιήσουν τις αγορές.
 
Το πρόγραμμα αφορά συνδυασμένες αγορές δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, ενώ τον κεντρικό συντονισμό θα πραγματοποιήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
 
Τα χρήματα που θα πάρουν οι τράπεζες από τις αγορές ομολόγων θα μπορούν είτε να χρηματοδοτήσουν τον ιδιωτικό τομέα είτε να κατατεθούν στην ΕΚΤ, με αρνητικό όμως επιτόκιο. Έτσι, όπως ανέφερε ο Μάριο Ντράγκι, δίνεται κίνητρο για τη χρηματοδότηση της ιδιωτικής οικονομίας.

Σύμφωνα με τον κ. Ντράγκι, η σημερινή απόφαση σχετικά με τις συμπληρωματικές αγορές περιουσιακών στοιχείων ελήφθη για την αντιμετώπιση δύο δυσμενών εξελίξεων. Πρώτον, η δυναμική του πληθωρισμού συνέχισε να είναι ασθενέστερη από ό, τι αναμενόταν. Ενώ η απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου τους τελευταίους μήνες παραμένει ο κυρίαρχος παράγοντας που προκαλεί πιέσεις στον πληθωρισμό. Δεύτερον, ενώ τα μέτρα νομισματικής πολιτικής που υιοθετήθηκαν από τον Ιούνιο έως και τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους οδήγησαν σε σημαντική βελτίωση όσον αφορά τις τιμές των χρηματοπιστωτικών αγορών, δεν είχαν τα αναμενόμετα ποσοτικά αποτελέσματα.

(με πληροφορίες από capital.gr, naftemporiki.gr)