Νάντια Βαλαβάνη: «Δεν θα συνομιλήσουμε με εξωθεσμικούς παράγοντες, όπως η τρόικα»

Επιμέλεια: Βασιλική Σιούτη

Όπως λέει, στον ΣΥΡΙΖΑ δεν αναγνωρίζουν «ούτε ευρωπαϊκούς ηγεμονισμούς, ούτε δυνάμεις πέρα από τους επίσημους θεσμούς και δεσμεύεται ότι στην περίπτωση ανάληψης της διακυβέρνησης, θα συζητάνε  αποκλειστικά και μόνο με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και όχι με εξωθεσμικά , όπως είναι η τρόικα.
Το ΤΡΡ έθεσε μερικά κρίσιμα ερωτήματα για την επόμενη μέρα στη Νάντια Βαλαβάνη κι εκείνη έδωσε τις δικές της απαντήσεις, επισημαίνοντας ότι «δεν υπάρχει ο χρόνος για ενθουσιασμούς και πανηγυρισμούς» και ότι «το βάρος της  ιστορικής ευθύνης είναι μεγάλο».
 
 
-Μπορεί η Ελλάδα να έχει  εθνική και λαϊκή κυριαρχία όσο είναι στα μνημόνια και όσο είναι  αναγκασμένη να ακολουθεί την πολιτική που της επιβάλλει η Ευρωζώνη; 

Από την πρώτη στιγμή έχουμε πει ότι η μνημονιακή πολιτική σημαίνει απεμπόληση της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας και γι’ αυτό και το πρόγραμμα μας είναι πρόγραμμα απεμπλοκής από τα Μνημόνια και από τις πολιτικές λιτότητας, που μετατρέπουν τις χώρες εφαρμογής τους σε αποικίες χρέους. Σε ό,τι αφορά την ευρωζώνη, ο ΣΥΡΙΖΑ τάσσεται ανοιχτά και ξεκάθαρα υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ. Γιατί απλούστατα το πρόβλημα δεν είναι το ευρώ. Το πρόβλημα δεν είναι το κοινό νόμισμα αλλά η αρχιτεκτονική του, που «εξάγει» τα πλεονάσματα των βορειοευρωπαϊκών χωρών και τα μετατρέπει σε ελλείμματα του Νότου. Και βέβαια το κύριο πρόβλημα είναι ότι χρειαζόμαστε  μια άλλη Ευρώπη: Μια Ευρώπη των λαών, που δε μπορεί ν’  αναδυθεί παρά μέσα απ’  την πάλη για απάλειψη των πολιτικών «συντονισμένης λιτότητας», δημοσιονομικού «κορσέ» και τσακίσματος της εργασίας, σταθερά ενάντια σε κάθε είδους ηγεμονισμούς.
-Μπορεί να επιτρέψει η Ευρωζώνη την εφαρμογή ενός αριστερού προγράμματος διακυβέρνησης σε ένα κράτος μέλος;
 
Όχι μόνο μπορεί, αλλά επιβάλλεται. Ο αγώνας για τα συμφέροντα της κοινωνίας και του λαού μας δεν μπορεί να εξασφαλισθεί χωρίς μια δυναμική εξωτερική πολιτική – και ειδικότερα ελληνική ευρωπαϊκή πολιτική – που να διεκδικεί σε επίπεδο Ευρωζώνης και διμερών σχέσεων, τα συμφέροντα της Ελλάδας.

Ως προς την οικονομία, τα μέλη της Ευρωζώνης δεν έχουν απλά παραχωρήσει αρμοδιότητες σε ένα τρίτο σώμα για να τις διαχειρίζεται. Ενεργούν κατ’ αρχήν στο πλαίσιο ενός πολιτικού πλαισίου που αποτελεί πεδίο διεκδικήσεων, ρήξεων, συμμαχιών, συγκρούσεων, συμβιβασμών- με σκοπό συλλογικές αποφάσεις. Πρέπει – χωρίς αυτοματισμούς και λογικές άκριτης ευθυγράμμισης, αλλά με μια σοβαρή, δυναμική πολιτική διαπραγμάτευσης -,  να εκμεταλλευτούμε τα ρήγματα που παρουσιάζονται στην κυρίαρχη λογική της πολιτικής «συντονισμένης λιτότητας» στην Ευρώπη. Όχι μόνο για ν’ απαλλαγούμε απ’ αυτήν ξεκινώντας από τη χώρα μας, αλλά για να εξασφαλίσουμε δυνατότητες για μια πολύ πιο δίκαιη ανάπτυξη για την Ελλάδα σε μια άλλη πορεία για την Ευρώπη.

Παράλληλα, με μια συγκροτημένη αμυντική πολιτική και μια ενεργητική, πολυδιάστατη, φιλειρηνική εξωτερική πολιτική, που θ’  αναγνωρίζει κι άλλες πρακτικές προτεραιότητες: Το γεγονός ότι ζούμε σε έναν πολυπολικό κόσμο, μαζί με χώρες όπως οι BRICS αλλά και άλλες, ανοίγει νέες δυνατότητες διεθνών συνεργασιών, πριν απ’  όλα με τη Ρωσική Ομοσπονδία και την Κίνα.  
 Χρειάζεται να καταστήσουμε σαφές προς όλες τις κατευθύνσεις ότι, με μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας της αριστεράς, η κατάσταση που έχει επέλθει η χώρα υπό το κράτος των μνημονιακών πολιτικών, δεν καθιστά την Ελλάδα ευάλωτη σε διπλωματικές πιέσεις και αμφισβητήσεις ως προς την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
 
Η κυβέρνηση Σαμαρά,  στην οποία η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει κρύψει την προτίμησή της έναντι  του ΣΥΡΙΖΑ,  δεν κατάφερε να πείσει την κα Μέρκελ  για το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους.  Αν δεν τα καταφέρετε ούτε εσείς, τι θα κάνετε;  Θα υποχωρήσετε ή υπάρχει εναλλακτική λύση;
 
Πρώτον, ο ΣΥΡΙΖΑ στην υπόθεση της διαπραγμάτευσης δεν σκοπεύει να συνομιλήσει μεμονωμένα με έναν ηγέτη κράτους ή με εξωθεσμικούς παράγοντες, όπως η τρόικα.

Δεν αναγνωρίζουμε ούτε ευρωπαϊκούς ηγεμονισμούς, ούτε δυνάμεις πέρα από τους επίσημους θεσμούς, που υπονομεύουν την εθνική κυριαρχία ενός ανεξάρτητου και ελεύθερου κράτους.

Συζητάμε ως κυρίαρχο κράτος, αποκλειστικά και μόνο με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

H ειδοποιός διαφορά με την Κυβέρνηση Σαμαρά είναι ότι η τελευταία ουδέποτε πραγματικά διαπραγματεύτηκε, γιατί δεν είχε τέτοιους στόχους, ξεκινώντας από τη μονότονα επαναλαμβανόμενη μέχρι σήμερα διαβεβαίωση της ότι το χρέος είναι βιώσιμο.

Το δικό μας κριτήριο είναι η υπεράσπιση των συμφερόντων του τόπου, προσδοκώντας σε μια εποχή όπου θα μπορούν να διεκδικούν ενεργά οι πολλοί. Να επιστρέψει η αξιοπρέπεια σε όλους εκείνους που αυτά τα χρόνια – χρόνια της σκληρής λιτότητας- από τη μια στιγμή στην άλλη έχασαν τα πάντα.
Γι’ αυτό έχουμε αναδείξει την τεράστια σημασία της διαπραγμάτευσης για το χρέος, που ο Σαμαράς υποβαθμίζει σε κάθε του συνέντευξη, αξιολογώντας και την πιο πενιχρή του ελάφρυνση ως σχεδόν «περιττή» για το αναπτυξιακό μέλλον της χώρας.

Η δυναμική  σε όλη την Ευρώπη ενάντια στα αδιέξοδα  της πολιτικής της λιτότητας και ενάντια στην πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας.

Για εμάς η λαϊκή βούληση είναι η βασική προϋπόθεση για την κάθε μας κίνηση. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο.     
 
-Υπάρχει περίπτωση να δεχθείτε παράταση του μνημονίου;
Αν εννοείται παράταση της πολιτικής των μνημονίων, σας απαντώ ξεκάθαρα πως όχι. Η συνέχιση, με οποιοδήποτε τρόπο, του προγράμματος που προκάλεσε μια τέτοια καταστροφή στην ελληνική κοινωνία, είναι εκτός οποιαδήποτε συζήτησης. Θα διασφαλίσουμε τον αναγκαίο χρόνο για διαπραγμάτευση του τεράστιου προβλήματος του χρέους και για την κατάθεση ενός συνολικού δικού μας προγράμματος, στηριγμένου στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας για πραγματικές, βαθιές, ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις – κι όχι αντιμεταρρυθμίσεις ή απορυθμίσεις, όπως αυτές που επιχειρήθηκαν μέσω των εφαρμοστικών νόμων των μνημονίων με καθολική αποτυχία και καταστροφικά αποτελέσματα.  Πρόκειται για το πλαίσιο εκείνο που θα επιτρέψει στην ελληνική οικονομία να ανακάμψει και στην κοινωνία να ανακτήσει τη χαμένη αισιοδοξία της.
 
-Κυβέρνηση ενός μεγάλου συνασπισμού ,με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ), θα δεχόσασταν ;
Η ιδέα του μεγάλου συνασπισμού, σε αντιστοιχία με τα προεκλογικά σενάρια της συναίνεσης, είναι ο «Δούρειος Ίππος» διαιώνισης της μνημονιακής πολιτικής.
Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ έχουν ταυτιστεί με την εφαρμογή των ακραίων νεοφιλελεύθερων μνημονιακών πολιτικών και με την πελατειακή κουλτούρα που διάβρωσε επί δεκαετίες το κοινωνικό σώμα.

Δυνατότητες σύμπραξης με τέτοιες δυνάμεις ουσιαστικά προδίδουν το λαό που μας χτυπάει τη πόρτα για να αλλάξουμε σελίδα στην ιστορία. Γιατί εμείς δεν θέλουμε να γυρίσουμε σελίδα, αλλά να αλλάξουμε σελίδα. Αυτό προμηνύει και το εκλογικό αποτέλεσμα, με το οποίο τερματίζεται οριστικά η εποχή των μνημονίων.
 
-Η εμπειρία της συγκυβέρνησης με τη δεξιά στην κυβέρνηση Ζολώτα ήταν θετική ή αρνητική κατά τη γνώμη σας; Γιατί η αριστερά δεν έκανε ποτέ την αποτίμηση και την αυτοκριτική της για την περίοδο αυτή;
 
Όπως ξέρετε, έφυγα από το ΚΚΕ, με το οποίο με συνέδεε μια σχέση ζωής, πρωταρχικά λόγω της συμμετοχής του στην κυβέρνηση Τζαννετάκη. Νομίζω ότι το λάθος της τότε συγκυβέρνησης με τη ΝΔ,  βαραίνει στη στάση που κρατάει σήμερα, κι ελπίζω με όλη την καρδιά μου ν’  αλλάξει, απέναντι σε μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
 
Η συγκυβέρνηση του 1989 δεν έχει αποτιμηθεί ιστορικά από κανένα  από τα δύο τμήματα της Ελληνικής Αριστεράς, που συμμετείχαν στον ενιαίο ακόμα τότε Συν. Παραμένει σαν «σκελετός στο ντουλάπι». Το πιθανότερο, δεν υπάρχει ακόμα η απαιτούμενη ιστορική απόσταση που θα επέτρεπε να υπάρξει ιστορικότητα, χωρίς επηρεασμό από  επίκαιρα ζητήματα, σε τέτοιες αξιολογήσεις.
 
-Ο ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι θα αντιμετωπίσει τη διαπλοκή,  αλλά αυτά τα έχουν πει κι άλλοι.  Γιατί να σας πιστέψει ο κόσμος ότι εσείς θα το κάνετε;
 
Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι έξω από το σύστημα της διαπλοκής και αυτό ο κόσμος το ξέρει. Και είναι σημαντικό ότι για πρώτη φορά από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα ο κόσμος χειραφετείται και σπάει τα δεσμά του με το πελατειακό κράτος που οικοδόμησαν τα πρώην δύο μεγάλα κόμματα της διαπλοκής. Με άλλα λόγια, ο κόσμος δεν είναι ούτε έξω, ούτε απέναντι: είναι μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ στο μεγάλο εγχείρημα της ρήξης με το πελατειακό παρελθόν. Γι’ αυτό και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι μια ακόμη κυβέρνηση. Θα είναι μια λαϊκή κυβέρνηση που διεκδικεί ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις.
 
-Η κυβέρνηση Σαμαρά έχει συμμαχήσει με το Ισραήλ , που φέρεται με απίστευτη αγριότητα στην Παλαιστίνη την οποία έχει υπό κατοχή και αρνείται να υπακούσει στις αποφάσεις του ΟΗΕ, ενώ είναι πρόσφατη η σφαγή στη Γάζα με εκατοντάδες νεκρούς αμάχους  και την Αίγυπτο  που κυβερνάται από ένα αυταρχικό καθεστώς που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Με αυτές τις συμμαχίες θα προχωρήσει και η κυβέρνηση Σύριζα ή θα αλλάξει;
 
Κεντρικοί στόχοι της εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ είναι η προάσπιση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και η ειρηνική επίλυση διαφορών στη βάση του διεθνούς δικαίου και προς όφελος του λαού μας. Η εξωτερική πολιτική που περιγράψαμε προηγουμένως απαιτεί διεύρυνση των συνεργασιών μας και την παράλληλη ανάδειξη της Ελλάδας, ως πόλου ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή. Ωστόσο, μια τέτοια εξωτερική πολιτική, που διαφυλάσσει τις βασικές αρχές μας, ενώ παράλληλα αξιοποιεί όλα τα δυνατά διεθνή ερείσματα της χώρας για την επίτευξη των παραπάνω στόχων,  μπορεί να γίνει, εφόσον πρόκειται κυβερνητική πολιτική, μόνο με όρους διεθνών σχέσεων της Ελλάδας με όλες τις χώρες που αφορά.
 
Σε αντίθεση με τις Κυβερνήσεις Παπανδρέου και Σαμαρά, επικρίναμε ενέργειες που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Αίγυπτο, καταδικάσαμε αταλάντευτα τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς στη Γάζα  τον Αύγουστο, και υποστηρίξαμε ήδη στο πλαίσιο της Βουλής που έκλεισε, την ανάγκη αναγνώρισης, σήμερα και με κοινοβουλευτικό ψήφισμα, του Παλαιστινιακού κράτους στα όρια των αποφάσεων του ΟΗΕ και στο πλαίσιο της πολιτικής για συνύπαρξη, με διεθνείς εγγυήσεις, δύο κρατών, του Ισραηλινού και του Παλαιστινιακού, στην Παλαιστίνη. Αυτή η πρωτοβουλία μας, πλάι και σε αρκετές άλλες χώρες της Ευρώπης, ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση των Παλαιστινίων για ειρηνική επίλυση του ζητήματος. Παράλληλα, θα επιδιώξουμε σχέσεις με όλα ανεξαιρέτως τα κράτη της περιοχής μας. Τέτοιες που, πρώτον, να ενισχύουν την ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή, δεύτερο, να μη βασίζονται σε αποκλεισμούς χωρών ή σε άξονες ορισμένων χωρών σε βάρος άλλων και, τρίτο, να μη δημιουργούν απειλή για φιλικές προς την Ελλάδα χώρες και λαούς.
 
 
Είστε ενθουσιασμένη με την προοπτική της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ ή σας ανησυχεί το βάρος της ευθύνης;
 
Όλοι είμαστε ευτυχισμένοι γι’  αυτό, αλλά η συγκυρία είναι τόσο δύσκολη και περίπλοκη, που δεν επιτρέπει ενθουσιασμούς και επανάπαυση στις δάφνες. Χρειάζεται συνεχής εγρήγορση, ώστε να μη χαθεί σπιθαμή από την αγωνιστική πορεία δημοκρατικής εμπλοκής των λαϊκών δυνάμεων στη λήψη των αποφάσεων, που θα καθορίσουν την πορεία της χώρας και τη ζωή τους.

Δεν υπάρχει ο χρόνος για ενθουσιασμούς και πανηγυρισμούς. Το βάρος της  – ιστορικής πράγματι – ευθύνης είναι μεγάλο.

Γιατί, αν τα καταφέρουμε εμείς, ένα είναι το σίγουρο: Ανοίγει δρόμος για να τα καταφέρει και η υπόλοιπη Ευρώπη.