Η Πρώτη επιλογή είναι να ακολουθήσει τη σκληρή, ανένδοτη στάση που εκφράζεται από τον Σόιμπλε και εντείνεται από τον Ραχόι. Καμία υποχώρηση απέναντι στη νέα κυβέρνηση της Ελλάδας, αντίθετα, εφαρμογή της παλιάς, δοκιμασμένης μεθόδου: Αυτά τα “αριστερογενή” φαινόμενα τα εξαλείφεις μικρά, πριν πάρουν διαστάσεις. Όμως, αυτή η απλοϊκή επιλογή δεν είναι χωρίς προβλήματα: μπορεί να προκαλέσει ένα παγκόσμιο τσουνάμι αλληλεγγύης και αντίδρασης που θα σαρώσει τις φιλικές προς τη Γερμανική δεξιά κυβερνήσεις ταχύτερα απ ότι κανείς υπολόγιζε…

Η Δεύτερη είναι η realpolitiκ που εκπέμπεται εδώ και καιρό από τον εταίρο στη συγκυβέρνηση, το SPD του αντικαγκελάριου Ζιγκμαρ Γκάμπριελ και συνοψίστηκε στο άρθρο του Μάρτσελ Φράτζερ, Προέδρου του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) στο Βερολίνο, ανήμερα πρωτοχρονιά του 2015, μόλις είχαν προκηρυχθεί οι εκλογές στην Ελλάδα:

“Το χρέος της Ελλάδας είναι μη βιώσιμο και σύντομα θα πρέπει να απομειωθεί. Αν όμως αυτή η παραχώρηση δεν συνδυαστεί με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ώστε να μπει η Ελλάδα σε πορεία ανάπτυξης, τα προβλήματα θα συνεχιστούν. Η ευθύνη για τις ελλιπείς προοπτικές για το μέλλον και για την αδυναμία για μεταρρυθμίσεις ανήκει αποκλειστικά και μόνο στις πολιτικές ελίτ της χώρας. Όχι μόνο οι ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων πέντε χρόνων αλλά και εκείνες των προηγούμενων τριάντα απέτυχαν να καταστήσουν τη χώρα τους βιώσιμη για το μέλλον. 

Εδώ και πολλές γενιές οι ελληνικές ελίτ είναι επίμονα γαντζωμένες σε εξουσία και προνόμια. Ταυτόχρονα, ποτέ άλλοτε μια χώρα δεν έχει λάβει τόσο μεγάλη βοήθεια όσο η Ελλάδα. Ήρθε ο καιρός οι κυρίαρχες ελίτ να σαρωθούν από έναν πολιτικό σεισμό.

Για το λόγο αυτό, η κρίση και μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να εκληφθούν ως μια ευκαιρία. Αυτό θα μπορούσε, βέβαια, να επιφέρει βραχυπρόθεσμα οικονομικές ζημίες. Ταυτόχρονα, όμως, θα οδηγούσε στην ανανέωση, που θα φέρει μεσοπρόθεσμα μια τέτοια κυβέρνηση, η οποία θα οδηγήσει τη χώρα στο δρόμο προς μια λειτουργική δημοκρατία με μια σύγχρονη οικονομία.“
Αυτή η επιλογή αντανακλά και μια βαθύτερη ανάγκη της Γερμανίας να αναδιαταχθεί η πολιτική και οικονομική ισχύς στη νότια Ευρώπη βάζοντας στο περιθώριο τους τοπικούς “ολιγάρχες”. Μεσομακροπρόθεσμα όμως οδηγεί και σε αλλαγή των εσωτερικών ισορροπιών στο πολιτικό σύστημα της Γερμανίας, αναζωογονώντας τη φθίνουσα σοσιαλδημοκρατία.

Η Τρίτη και πιο τολμηρή επιλογή στα χέρια της ίδιας της Μέρκελ, είναι να αναστρέψει πορεία και να υιοθετήσει την πρόταση που είχε πρωτοπαρουσιάσει ο Πέτερ Σταινμπρουκ υπέρ της εφαρμογής ενός «Σχεδίου Μάρσαλ 2» για την Ελλάδα και τις χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση. Μια πρόταση που ανοικτά της ξαναέθεσε ο Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, βαπτίζοντάς το μάλιστα “Σχέδιο Μέρκελ που για την Ευρώπη θα ήταν μία θαυμάσια εξέλιξη”.

Ο δρόμος για αυτή την Τρίτη επιλογή, θα μπορούσε να περνάει από κάθε μιά απο τις προηγούμενες, ίσως και από τις δύο διαδοχικά… Αυτό όμως δεν μπορεί να το γνωρίζει κανείς παρά μόνο η ίδια η Αγγελα Μέρκελ, η οποία λογικά θα απλοποιεί το τρίλημμα στα ουσιώδη του χαρακτηριστικά: Πολιτική Ηγεμονία, Κοινωνική Σταθερότητα και Οικονομική Ανάπτυξη. Ένα τρίλημμα που δεν έχει απάντηση με την τρέχουσα πολιτικό-οικονομική διαμόρφωση της Ευρώπης. Για αυτό ίσως προετοιμάζεται για την πρώτη κίνηση που θα επιφέρει την αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού. Οχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στη Γερμανία.

Βέβαια, μια τέτοια -Τρίτη- επιλογή θα συναντούσε αντίδραση από τους θιασώτες της Πρώτης-ανένδοτης και σε αυτή την περίπτωση η σιδηρά καγκελάριος θα έπρεπε να τους θέσει στο περιθώριο. Κάτι τέτοιο ίσως να προοιωνίζουν οι χθεσινές αναφορές στα γερμανικά ΜΜΕ για απομόνωση και ενδεχόμενη παράιτηση του Σοίμπλε. Το έχει ξανακάνει στο παρελθόν, η Αγγελα Μέρκελ με τον ίδιο τον πολιτικό της Μέντορα, τον καγκελάριο Χέλμουτ Κόλ, όταν ένοιωσε ότι ήλθε η δική της στιγμή στον προσωπικο της διάλογο με την ιστορία.Όμως, σε κάθε περίπτωση η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, με αυτό το εύρος πολιτικών και κοινωνικών συμμαχιών και την πολυδιάστατη διπλωματία, δεν θα είναι αποδεκτή. Για το λόγο αυτό η ανάλυση για το Τρίλημμα, δεν έχει στόχο την πρόβλεψη, όσο στην επισήμανση ότι η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η πρώτη σεισμική δόνηση σε μια αλληλουχία τεκτονικών φαινομένων στο πολιτικό τοπίο της Ευρώπης. Η επιτάχυνση των εξελίξεων οφείλεται στα πρώτα δείγματα εφαρμοσμένης πολιτικής της νέας κυβέρνησης αλλά η τελική έκβασή τους θα καθοριστεί από την προσήλωση στην αντιμετώπιση του βασικού εμπόδιου που αναγνωρίζουν φίλοι και μη σε όλο τον κόσμο: τις ελληνικές ελίτ της ολιγαρχίας, τις επίμονα γαντζωμένες σε εξουσία και προνόμια που είναι έτοιμες να συμμαχήσουν ακόμη και με το διάβολο για να διατηρήσουν τη θέση τους.
Αρης Τέρος

*Τρίλημμα: υποθετικός συλλογισμός που έχει στην υπόθεση ή την απόδοσή του τρεις όρους με διάζευξη. Σε μια διαφορετική παραλλαγή, το τρίλημμα μπορεί να οδηγεί σε επιλογή των δύο από τρεις επιθυμητές καταστάσεις, εκ των οποίων μόνο οι δύο μπορούν να συνυπάρξουν ταυτόχρονα.