του Αντώνη Ανδρουλιδάκη
Αυτή η αυτοαντίληψη όριζε σταθερά ότι «η Αριστερά ήταν πάντα με τους Άλλους», υπονοώντας ότι αυτή η αίσθηση για τον ίδιο τον «αριστερό» εαυτό, ήταν τόσο ισχυρή που μπορούσε και όφειλε ακόμη και να τον αφήνει εκτός (τον εαυτό), αν ήθελε στ’ αλήθεια να εκπληρώνεται.
Για την Αριστερά των κοινωνιοκεντρικών προτεραιοτήτων, αυτήν με το Α κεφαλαίο, ο «εαυτός» ήταν πάντα η εσωτερική μας προσωπικότητα, η ψυχή μας. Για δε την ελληνική Αριστερά, ετούτος ο «εαυτός», η ψυχή, δεν ήταν ποτέ ένα σταθερό μέγεθος. Υπήρξε πάντοτε μια «εξαρτημένη μεταβλητή» που έπαιρνε «τιμές» στο καθημερινό καμίνι της κοινωνικής πάλης. Κάπως έτσι, μπορούσε να υπάρξει η μεγαλοψυχία, η μικροψυχία, η ολιγοψυχία, ακόμη και η σκατοψυχιά στην έσχατη θέση της κλίμακας. Όμως, για την Αριστερή αυτοαντίληψη, στην κλίμακα αυτή μόνο μία «τιμή» ήταν αποδεκτή. Η μεγαλοψυχία.
Αν αναρωτηθεί κανείς πως στο καλό οικοδομείται αυτή η Αριστερή -ή και όποια άλλη- αυτοαντίληψη, φαίνεται ότι δύο είναι οι πρωτογενείς πηγές που την επηρεάζουν: οι εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας και η αξιολόγηση από τους «σημαντικούς» Άλλους.
Σύμφωνα, τώρα, με τον μεγάλο ψυχοθεραπευτή Carl Rogers, όλοι μας δεξιοί, «αριστεροί», Αριστεροί, Ποταμίσιοι Χίπστερς, Κουκουέδες, μνημονιακοί ή αντιμνημονιακοί, φιλελέ ή Τζίμεροι -και γω δεν ξέρω τι άλλο- αναζητούμε διακαώς, σε όλη τη μικρή ή μεγάλη περίοδο της «εδώ» παραμονής μας, να αισθανθούμε, να βιώσουμε και να συμπεριφερθούμε με τρόπους που να ταιριάζουν με την εικόνα του εαυτού μας και η οποία, βέβαια, θα αντανακλά όσο γίνεται περισσότερο τον «εαυτό» εκείνον τον οποίο θα θέλαμε να είμαστε. Τον Ιδανικό μας Εαυτό.
Με δυό λόγια, όσο πιο κοντά είναι η εικόνα του εαυτού μας με τον Ιδανικό μας Εαυτό, όσο πιο κοντά είναι η καθημερινή «πάρτη» μας με την άλλη την ιδανική, που μας κοιτάει όλο απαιτήσεις από κάπου ψηλά, τόσο είμαστε σε ψυχική συμφωνία και η πιθανότητα ψυχικής σύγκρουσης απομακρύνεται. Αν, δηλαδή, η βιωμένη εμπειρία μας είναι μη αποδεκτή ή απαράδεκτη ή διαστρεβλώνει την εικόνα του Ιδανικού μας Εαυτού, μπαίνουμε σε τροχιά εσωτερικής και, συχνά, οδυνηρής ψυχικής σύγκρουσης. Όταν «τσακώνεις στα πράσα» τον Εαυτό σου να κάνει «μαλακία», σε σχέση με τον Ιδανικό σου Εαυτό, ένα σφίξιμο στο στομάχι, ένας τυχαίος πονοκέφαλος ή ένας έρπης, για παράδειγμα, θα είναι εκεί για να σωματοποιήσει την ψυχική σύγκρουση που κάνεις ότι δεν βλέπεις. Αυτό που σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας, τα συναισθήματα αυτοεκτίμησης που αναπτύχθηκαν στην πρώϊμη παιδική μας ηλικία -από την αλληλεπίδραση μας με την μητέρα και τον πατέρα- αυτό που αξίζουμε, έχει αρχίσει τα «μπουνίδια» με το πρόσωπο εκείνο που θα θέλαμε να είμαστε.
Και η αλήθεια είναι ότι εδώ, στην ολιγόμηνη περίοδο της Συριζέϊκης διακυβέρνησης, η «μαλακία», η ρήξη ανάμεσα στην αυτοαντίληψη και στον Ιδανικό Εαυτό κατέστη εν τέλει θηριώδης, ούτε μπορεί να κουκουλωθεί ή να κουτσοβολευτεί με «λογικούς» συλλογισμούς, ρεαλισμούς και εκβιαστικές αναγκαιότητες!
Όταν κάποτε ο Αλέξης Τσίπρας απαντούσε στον «δόλιο βλάκα-ΓΑΠ» με τους στίχους του Αγγελάκα «σιγά μην κλάψω, σιγά μην φοβηθώ», διατηρούσε την αυτο-εικόνα του με την εικόνα του Ιδανικού του Εαυτού σε πλήρη ψυχική αρμονία-συμφωνία. Αλλά, ακριβώς γι΄αυτό, είναι αδύνατον να συμβαίνει το ίδιο όταν τραγουδά, από μέσα του, το μικροαστικό δημώδες «Βασίλη κάτσε φρόνιμα, να γίνεις νοικοκύρης». Βλέπεις, σύντροφε, ο δρόμος για την «κόλαση» είναι στρωμένος με τις στριφογυριστές πιρουέτες των ψυχικών συγκρούσεων.
Προφανώς, η ψυχική σύγκρουση είναι πιο δραματική για τους ανθρώπους εκείνους για τους οποίους –όπως αναφέραμε στην αρχή- η αυτοαντίληψη είναι κομβικής υπαρξιακής σημασίας. Ίσως και γιατί ένας ισχυρός γνωστικός μηχανισμός δεν επιτρέπει την εύκολη, αβασάνιστη, απώθηση της «μαλακίας», της αστοχίας, σε σχέση με τον Ιδανικό Εαυτό. Για παράδειγμα, ο Άδωνις που, προκειμένου να αμβλύνει την εσωτερική ψυχική του σύγκρουση, όρισε ως Ιδανικό του Εαυτό την τιμωρητική-επικριτική εικόνα που του επέβαλλε η κυριαρχική μαμά του ή ο Σταύρος που υπεραναπλήρωσε την μειονεξία του με την ναρκισσιστική εκδοχή του πρωταγωνιστή Εαυτού του, φαίνεται να την «βγάζουν κάπως καθαρή». Αλλά, όπως η γερμανολατρεία δεν φεύγει αν αφαιρέσεις τη λευκή κάλτσα από το πέδιλο, έτσι και η ψυχική σύγκρουση δεν υποχωρεί επειδή θα βγεις στην τηλεόραση.
Τα γρἀφω αυτά για να πω, ότι η «ψυχική κατάσταση» στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι καθόλου εύκολη, ακριβώς επειδή το πρόταγμα του Ιδανικού Εαυτού δεν είναι κανας χίπστερ της πλατείας Αγίας Ειρήνης, ούτε Πασόκος επαρχιώτης μηχανόβιος στο Ντα Κάπο. Η σύγκρουση για όσους επιλέξουν την οριστική ρήξη με τον Αριστερό Ιδανικό τους Εαυτό, θα είναι λυσσαλέα και εξαιρετικά επώδυνη. Εξαιρούνται, προφανώς, οι πάσης φύσεως Παπαγασάκης και Δραγαδημούλης που τα έχουν «βρει» με τον Ιδανικό τους Εαυτό, όταν ακόμη όλοι οι υπόλοιποι τρώγαμε κουκουνάρια στις Ευρώπες.
Ως εκ τούτου η ψυχική αυτή σύγκρουση, επειδή έχει και βαθύ υπαρξιακό περιεχόμενο, θα λάβει και πολιτικές διαστάσεις σχεδόν «κατινο-γκομενικές». Εδώ, δηλαδή, δεν θα παίζεται η Ζωή και η ζωή, αλλά θα είναι όλα ή τίποτα. Η ζωή μου ή η ζωή σου. Γιατί η εσωτερική ψυχική σύγκρουση, προκειμένου να αντιμετωπιστεί όπως –όπως ή να εξωραϊστεί από τον «πάσχοντα», θα υποχρεωθεί να εφεύρει κάθε είδους και απόχρωσης τυφλή επιθετικότητα. Η εμπειρία από τις πάλαι ποτέ διασπάσεις των κομμουνιστικών κομμάτων, αποτέλεσμα της ίδιας ψυχικής νοσηρότητας, επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές.
Είναι βέβαιο ότι η νομοτέλεια αυτής της θεμελιώδους ψυχικής σύγκρουσης θα οδηγήσει ταχύτατα στην αποδιάρθρωση του Συριζέϊκου εγχειρήματος, ανάμεσα σε υστερικές τσιρίδες και κραυγές που θα κάνουν τον Γεωργιάδη να μοιάζει με τον Γκάντι, καθώς όλο και πιο πολύ η «αριστερά» θα μετατρέπεται σε μια επικριτική αρένα των πάντων κατά των πάντων, αναδεικνύοντας κατά βάθος τον ναρκισσισμό, την έλλειψη ικανοποίησης από τη ζωή, την ελλειμματική συναισθηματική νοημοσύνη, την κυκλοθυμία, τις τραυματικές εμπειρίες και όλες τις διαταραχές και νευρώσεις που «παράγει» η εσώτερη ψυχική σύγκρουση.Top of Form
Αλλά ακόμη και έτσι, θα είναι μία ακόμη καλή ευκαιρία για να διακριθούν οι άνθρωποι εκείνοι που θα παραμείνουν συνεπείς με μια αίσθηση βαθιάς μεγαλοψυχίας και για τον εαυτό τους, αλλά κυρίως για τους Άλλους…οι Αριστεροί με μια λέξη.
Τελικά, αν αποσυνθέσεις την μεταπολίτευση δεν σου μένει παρά ένας Πάγκαλος κι ένας (Πς)αριανός, που σημαίνει ότι μ’ έναν Φίλη κι έναν Σταύρο την ξαναφτιάχνουν, εκτός κι αν η Αριστερά της Ανθρωπιάς δεν μπει αυτή τη φορά στο παιχνίδι των αλληλοκατηγοριών, αλλά αρχίζει απλά, πρακτικά και συγκεκριμένα να εργάζεται παραγωγικά, να παλεύει και κυρίως να ξοδεύεται για τον άγνωστο Άλλο, δίχως επικρίσεις και σκατο-ψυχίες, σύντροφε…
* Το άρθρο στολίζει το έργο Conversion του Εgon Schiele