Πρόταση αλλαγής του εκλογικού νόμου από το Ποτάμι

Σύμφωνα με το Ποτάμι, έχει έρθει η ώρα για αλλαγή στη λειτουργία της Δημοκρατίας κάτι το οποίο μπορεί να γίνει «μέσα από μεγάλες τομές και μια τέτοια τομή είναι ένα εντελώς νέο εκλογικό σύστημα».

Η πρόταση που παρουσιάστηκε φιλοδοξεί να:

• Εξασφαλίζει μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα

• Ενισχύει την ανεξαρτησία των βουλευτών και υποψηφίων

• Περιορίζει την εκλογική δαπάνη και τη συναλλαγή

• Σπάει τα πελατειακά δίκτυα

• Αντιμετωπίζει την εξάρτηση του βουλευτή από συμφέροντα και ΜΜΕ, μέσω της κατάτμησης των μεγάλων εκλογικών περιφερειών

• Δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να ψηφίζουν αυτούς που θεωρούν πραγματικά ικανούς

• Ενισχύει τον διακομματικό ανταγωνισμό για την πληρέστερη κατάρτιση συνδυασμών, με ταυτόχρονο περιορισμό του παραδοσιακού εσωκομματικού ανταγωνισμού

• Προωθεί τον εκδημοκρατισμό των πολιτικών κομμάτων, μέσω των ενίσχυσης των εσωκομματικών διαδικασιών

• Περιορίζει το κόστος του πολιτικού συστήματος, δίχως να υποβαθμίζεται η ποιότητα της δημοκρατίας

• Παρέχει το δικαίωμα ψήφου και αντιπροσώπευσης στους Έλληνες του εξωτερικού.

 
Συγκεκριμένα, η πρόταση του Ποταμιού για τον νέο εκλογικό νόμο, προβλέπει:

1. Μείωση αριθμού βουλευτών κατά 45 καθώς θα εκλέγονται 250 στην Ελλάδα και 5 από τους Έλληνες του εξωτερικού. Ο αριθμός αυτός μπορεί να ανέβει, αν το πρώτο κόμμα εκλέξει στις μονοεδρικές περιφέρειες περισσότερους βουλευτές, από αυτούς που αναλογούν στο ποσοστό του. Τότε, δεν χάνει κάποιες από τις μονοεδρικές, αλλά αυξάνεται ο αριθμός των βουλευτών.

2. «Διπλή» ψήφο με κάθε εκλογέα να μπορεί να ψηφίσει στη μονοεδρική περιοχή, που σε ενιαίο ψηφοδέλτιο αναγράφονται τα ονόματα των υποψηφίων βουλευτών και δίπλα το όνομα του κόμματος το οποίο εκπροσωπούν και στην πολυεδρική περιφέρεια επιλέγοντας το ψηφοδέλτιο του κόμματος που επιθυμεί, δίχως να βάλει σταυρό. Η δεύτερη ψήφος είναι αυτή που καθορίζει τον αριθμό των εδρών, που θα λάβει κάθε κόμμα στη επικράτεια.

Το πλεονέκτημα της διπλής ψήφου σύμφωνα με το Ποτάμι, είναι ότι με αυτό τον τρόπο, ο ψηφοφόρος έχει τη δυνατότητα να ψηφίσει τον υποψήφιο που επιθυμεί στη μονοεδρική, ακόμη και αν ανήκει σε άλλο κόμμα από αυτό που ψηφίζει στην ευρεία περιφέρεια και να επιλέξει για την επικράτεια το κόμμα που επιθυμεί.

3. Οι βουλευτές εκλέγονται ως εξής: 140 σε μονοεδρικές περιφέρειες κι 110 από λίστες σε ευρείες περιφέρειες. Για τον ορισμό των μονοεδρικών, εκτός από τα πληθυσμιακά κριτήρια, λαμβάνονται υπόψη οι όροι γεωγραφικής συνέχειας και διοικητικής διαίρεσης, ώστε να εκπροσωπούνται όλοι οι νομοί. Σε κάποιες περιπτώσεις θα μπορούσε να εξεταστεί η δημιουργία ολιγοεδρικών, αντί μονοεδρικών περιφερειών.

4. Κατάργηση bonus των 50 εδρών με το πρώτο κόμμα να λαμβάνει bonus μισή έδρα για κάθε εκλογική μονάδα ψήφων.

5. Το όριο εισόδου στη Βουλή παραμένει σταθερό.

6. Οι έδρες κατανέμονται αναλογικά αφού αφαιρεθεί το bonus και ο αριθμός των εδρών που έχουν κατακυρωθεί στις μονοεδρικές περιφέρειες. Για να καθοριστεί ο αριθμός των εδρών, το σύνολο των ψήφων στην περιφέρεια πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό των εδρών, μετά την αφαίρεση του bonus. Το γινόμενο διαιρείται με τον πανελλαδικό αριθμό των ψήφων. Οι έδρες που δικαιούται είναι το ακέραιο μέρος του πηλίκου της διαίρεσης. Όσες έδρες μένουν, πηγαίνουν στους σχηματισμούς που έχουν τα περισσότερα υπόλοιπα. Η κατανομή αρχίζει από το μικρότερο κόμμα προς το μεγαλύτερο.Στο νέο εκλογικό σύστημα δεν προβλέπονται βουλευτές Επικρατείας.

7. Εσωκομματικές διαδικασίες για τον καθορισμό της σειράς εκλογής. Η διαδικασία ανάδειξης των υποψηφίων από τα κόμματα θα μπορούσε να προβλέπεται και νομοθετικά, όπως γίνεται στην Γερμανία.

8. Δικαίωμα ψήφου στους Έλληνες του εξωτερικού, το οποίο είναι σύμφωνα με το Ποτάμι, κλειδαμπαρωμένο στα σκοτεινά και αναχρονιστικά κελιά του ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Σύμφωνα με αυτό το σημείο της πρότασης, δικαίωμα ψήφου έχουν οι Έλληνες, που διαμένουν στο εξωτερικό, που έχουν την ελληνική ιθαγένεια, έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και είναι εγγεγραμμένοι σε ειδικούς εκλογικούς καταλόγους, που συντάσσονται από το Υπουργείο Εσωτερικών σε συνεργασία με τις Πρεσβευτικές και Προξενικές Αρχές.

Υποψήφιοι μπορούν να είναι όσοι διαμένουν τουλάχιστον επί πενταετία στο εξωτερικό και έχουν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι.

Οι εκλογές διενεργούνται στις κατά τόπους πρεσβείες ή προξενεία ή κτήρια ελληνικών υπηρεσιών ή της Εκκλησίας. Υπάρχει, επίσης, η δυνατότητα επιστολικής ψήφου (όπως ρητά προβλέπεται και από το Σύνταγμα) και η δυνατότητα ηλεκτρονικής ψήφου.

Τέλος οι βουλευτές από το εξωτερικό εκλέγονται σε μονοεδρικές περιφέρειες, όπως ακριβώς και στην Ελλάδα και ως εκ τούτου η ψήφος μετράει μόνο για την εκλογή του βουλευτή, όχι όμως στην πανελλαδική καταμέτρηση των κομμάτων. Οι εκλεγμένοι βουλευτές του εξωτερικού έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους βουλευτές της ελληνικής επικράτειας. Η ψηφοφορία διεξάγεται με σταυροδοσία και η έδρα πηγαίνει στον υποψήφιο, που κέρδισε τις περισσότερες ψήφους.