Αποθεματικά: μια περιουσία στα χαρτιά
Του Γιώργου Κατερίνη, μέλος του ΔΣ της ΠΟΕΣΥ
Εδώ και καιρό σε διάφορους κύκλους συναδέλφων δημοσιογράφων κυκλοφορεί ένας προβληματισμός: τι μπορεί να γίνει εναλλακτικά για να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας; Πολλές είναι οι σκέψεις που θα μπορούσαν να τεθούν σε συζήτηση – κάποιες από αυτές ακούστηκαν και σε μία από τις πρόσφατες συνελεύσεις των εργαζομένων στην «Ελευθεροτυπία».
Πραγματικά κανείς δεν μπορεί να φανταστεί το μέλλον των ΜΜΕ με μερικές χιλιάδες θέσεις εργασίας λιγότερες. Είναι εφιαλτικό αυτό που ήδη συμβαίνει γύρω μας με τους απλήρωτους εργαζόμενους, αλλά και με τα Μέσα που είναι ένα βήμα πριν κλείσουν αφήνοντας χωρίς εργασία και ελπίδα για μόνιμη δουλειά, πολλές εκατοντάδες εργαζόμενους.
Υπάρχει λύση; Υπάρχει τρόπος να υπάρξει ανάσχεση αυτού του ογκώδους κύματος διάλυσης και μαζικής φτωχοποίησης; Μπορεί να ορθωθεί ένα τείχος στήριξης της ενημέρωσης και των ΜΜΕ διατηρώντας τις θέσεις εργασίας;
Το ερώτημα δεν είναι καθόλου απλό και οποιοσδήποτε επιχειρήσει να δώσει μονοδιάστατα την απάντηση θα φθάσει σε λάθος συμπεράσματα.
Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε για ποιο πράγμα μιλάμε. Για τη στήριξη των υπαρχουσών επιχειρήσεων, ή για εναλλακτικά σχήματα ενημέρωσης; Για τη χρηματοδότηση των χρεωμένων από τα αφεντικά τους εκδοτικών συγκροτημάτων, ή για την χρηματοδότηση μιας άλλης μορφής ενημερωτικής δραστηριότητας;
Αν μιλάμε για το τι πρέπει να γίνει με τις εφημερίδες, τα περιοδικά, τα ραδιόφωνα, τα κανάλια, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη ότι μιλάμε για επιχειρήσεις (μεγάλες ή μικρομεσαίες δεν έχει μεγάλη διαφορά) που έχουν ιδιοκτήτες, μετόχους, αφεντικά, τότε κινδυνεύουμε να καταλήξουμε στην εξής πρωτοφανή πρόταση:
Να διαθέσουμε ένα μέρος από τα αποθεματικά των Ταμείων μας για να στηρίξουμε τις θέσεις εργασίας στα ΜΜΕ!
Αυτή η πρόταση -που δεν είναι φανταστική, φαίνεται ότι καλλιεργείται από καιρό και από πολλούς και τελευταία ακούστηκε στη γενική συνέλευση των εργαζομένων της «Ελευθεροτυπίας» από τον ίδιο τον πρόεδρο του ΕΤΑΠ ΜΜΕ Κ. Τσουπαρόπουλο- απευθύνεται σε μια μεγάλη μάζα απελπισμένων, απλήρωτων, άνεργων εργαζομένων που νιώθουν να πετιούνται στο περιθώριο της ενεργής δράσης, χωρίς μέλλον και προοπτική. Κάποιοι την πετούν έντεχνα ως σανίδα σωτηρίας, δήθεν, και εναλλακτική πρόταση στο ζοφερό περιβάλλον των ΜΜΕ και μάλλον αποκτά οπαδούς.
Ας δούμε όμως τι είναι ακριβώς αυτά τα αποθεματικά των ασφαλιστικών μας ταμείων. Είναι τα χρήματα που κατά ένα μεγάλο ποσοστό συγκεντρώνονται από το Αγγελιόσημο που πληρώνουν όλοι οι διαφημιζόμενοι (όσοι το αποδίδουν, βέβαια, γιατί σε μεγάλο ποσοστό αυτή η εισφορά δεν καταβάλλεται, ή αποκρύπτεται τεχνηέντως) και κατά ένα επίσης μεγάλο ποσοστό συγκεντρώνονται από τις εισφορές των εργαζομένων. Στα αποθεματικά αυτά οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ, παρότι και αυτοί κάνουν εκτεταμένη χρήση ασφαλιστικών δικαιωμάτων από τα ίδια τα Ταμεία, έχουν συνεισφέρει από καθόλου έως ελάχιστα. Ειδικά οι ιδιοκτήτες των εφημερίδων καταβάλλουν μόλις 1% επί των αποδοχών των εργαζομένων τους, δηλαδή σχεδόν μηδέν!
Αυτά, λοιπόν, τα αποθεματικά είναι χρήματα που προορίζονται για να καλύπτουν τις ασφαλιστικές ανάγκες των εργαζομένων και συνταξιούχων του κλάδου μας (και μάλιστα όχι όλου του κλάδου, αλλά αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα..) και αποτελούν την εγγύηση (όσο μπορεί να υπάρχει εγγύηση σε αυτό το περιβάλλον της εκτεταμένης κλοπής από το κράτος) για τη μελλοντική περίθαλψη και σύνταξη των σημερινών και αυριανών ασφαλισμένων. Είναι χρήματα ιερά, τα οποία οι παλιοί ασφαλισμένοι φρόντιζαν να μην τα αγγίζουν.
Αυτά τα αποθεματικά σήμερα βρίσκονται εγκλωβισμένα στη Τράπεζα της Ελλάδος και μερικά από αυτά απευθείας σε ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου. Είναι αυτά τα χρήματα που εποφθαλμιά η κυβέρνηση και προσπαθεί να τα εντάξει στις περίφημες συμφωνίες για το «κούρεμα» των ομολόγων, κλέβοντας στην κυριολεξία μια περιουσία στην οποία το κράτος δεν έχει συνεισφέρει ούτε ευρώ (ή δραχμή παλαιότερα). Είναι τα ίδια αποθεματικά από τα οποία η προηγούμενη κυβέρνηση πήρε το 10% κατά την λεγόμενη ενοποίηση των Ταμείων, ενισχύοντας από τα δικά μας χρήματα δήθεν την αλληλεγγύη των γενεών.
Και για να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για το τι πραγματικά σημαίνουν αυτά τα αποθεματικά για το παρόν και το μέλλον της ασφάλισης των εργαζομένων στα ΜΜΕ, να λάβουμε υπόψη ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μείωση με γεωμετρική πρόοδο των εισφορών που εισπράττονται, λόγω της γενικότερης συρρίκνωσης των ΜΜΕ, αλλά και του Αγγελιοσήμου που αποδίδεται, λόγω της μείωσης της διαφημιστικής δαπάνης και της εκτεταμένης εισφοροδιαφυγής.
Οι ασφαλισμένοι αιμοδότες των μαύρων εργοδοτικών ταμείων
Τι σημαίνει, λοιπόν, αν αυτά τα χρήματα τα προσέφερε το Ταμείο μας για να σώσει 2-3 εφημερίδες; Μήπως ότι με αρωγό το Ταμείο οι εργαζόμενοι θα έπαιρναν στα χέρια τους τις εφημερίδες που «κινδυνεύουν να κλείσουν»; Ή ότι τα χρήματα αυτά θα προσφέρονταν βορά στα αδηφάγα μαύρα ταμεία των μετόχων και των ιδιοκτητών των εκδοτικών επιχειρήσεων;
Είναι πραγματικά απορίας άξιο πώς τεκμηριώνεται αυτή η αχαρακτήριστη πρόταση. Δηλαδή, τα χρήματα των ασφαλισμένων θα χρηματοδοτήσουν τις ασφαλιστικές εισφορές μερικών εκατοντάδων εργαζομένων σε έντυπα που κινδυνεύουν; Και ποια είναι αυτά; Η «Ελευθεροτυπία», η ιδιοκτησία της οποίας παίζει παιχνιδάκια με τους εργαζόμενούς της, μεταθέτοντας στις πλάτες τους τις ευθύνες διατήρησης της ιστορικής αυτής εφημερίδας, ενώ η ίδια έχει απομειώσει το μετοχικό της κεφάλαιο; Η «Μακεδονία», που τα αφεντικά της έχουν χάσει το δρόμο του χρήματος από τις οφσόρ εταιρείες τους και έχουν απλήρωτους επί μήνες τους εργαζόμενους; Το «Έθνος», που ο ιδιοκτήτης του απειλεί να κλείσει, αν δεν δεχτούν τις οριζόντιες περικοπές μισθών οι εργαζόμενοι; Το «Βήμα» και «Τα Νέα», που ο ιδιοκτήτης τους επί ένα χρόνο απολύει ανεμπόδιστα, και εσχάτως ληστεύει τους εργαζόμενους; Ή μήπως το «Κέρδος» και η «Ναυτεμπορική» που θυμήθηκαν ότι το μισθολογικό τους κόστος είναι μεγάλο και βάλθηκαν να το μειώσουν με εκβιασμούς; Μήπως στο πρόγραμμα διάσωσης θα μπει και η «Αυριανή», που αφήνει συστηματικά και επί χρόνια απλήρωτους τους εργαζόμενους, Και η «Εξπρές» που οι εργαζόμενοι έχουν ξεχάσει το χρώμα του χρήματος; Μήπως να στηρίξουμε και τον ιδιοκτήτη της «Απογευματινής» να την ξαναβγάλει για να βρουν και πάλι δουλειά οι απλήρωτοι και όμηροι εργαζόμενοί της; Ή την «Εξέδρα» που ο νέος ιδιοκτήτης της επί ένα εξάμηνο την εκδίδει με ανύπαρκτους (για την εφορία και τα Ταμεία) εργαζόμενους;
Και γιατί μόνο οι εφημερίδες; Να ενισχύσουμε και τα… φτωχά αφεντικά του «Άλτερ», της «ΙMAKO», του Ομίλου Λυμπέρη, του δημοτικού ραδιοφώνου «Ξένιος»…
Είναι πραγματικά να απορεί κανείς με την ελαφρότητα που κάποιοι τολμούν να θέτουν στο τραπέζι τέτοια ζητήματα. Εκτός και αν βρισκόμαστε μπροστά σε μια οργανωμένη (με τη συμβολή της κυβέρνησης) προσπάθεια να μπει ξανά χέρι στα Ταμεία. Μια προσπάθεια να επαναχρηματοδοτήσουν οι εργαζόμενοι τις επιχειρήσεις όπου εργάζονται. Να γίνουν συμμέτοχοι μιας ψευδούς συντήρησης θέσεων εργασίας, που θα ροκανίζει την αυριανή ασφάλιση και τη σύνταξη χιλιάδων ασφαλισμένων. Να δώσουν από το υστέρημά τους στα ανυπόληπτα αφεντικά του Τύπου, που έχουν απομυζήσει τις επιχειρήσεις τους επί σαράντα χρόνια και σήμερα προφασίζονται τους… απένταρους.
Πόσο εναλλακτική είναι αυτή η πρόταση, αλήθεια; Τι είναι αυτό που διασφαλίζει ότι οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ που θα ενισχυθούν με αυτό τον τρόπο δεν θα ξανακαταντήσουν «προβληματικές» τις επιχειρήσεις τους; Ποια ασφάλεια θα προσφέρει στους εργαζόμενους η επιδότηση των ασφαλιστικών τους εισφορών από το ίδιο το Ταμείο τους, αν αύριο διαπιστώσουν ότι και τη δουλειά τους θα έχουν χάσει και χρήματα δεν θα διαθέτει το Ταμείο για να τους ενισχύσει; Πόσο διαφορετική από την πρόταση που κάνουν οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ για οριζόντιες περικοπές 25, 30 ή και 40% και μαζί απελευθέρωση των απολύσεων;
Για να μην θέσουμε το (καθόλου συντεχνιακό) ερώτημα: οι ασφαλισμένοι των κλάδων πρώην ΤΑΙΣΥΤ και ΤΑΤΤΑ ρωτήθηκαν για το πού θα οδηγηθούν τα αποθεματικά των Ταμείων τους;
Τέλος, ας εξετάσουμε και μια ακόμα παράμετρο, που φαίνεται ότι προκαλεί εκνευρισμό όταν τίθεται: μπορούμε να μάθουμε αν όλοι αυτοί οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ που σήμερα επικαλούνται οικονομικά προβλήματα έχουν αποδώσει τις εισφορές των εργαζομένων τους στο Ταμείο; Αν πληρώνουν τακτικά, ή αν έχουν πολυετείς οφειλές; Ή, για να το διατυπώσουμε διαφορετικά: Θα κληθούν να πληρώσουν όσοι χρωστάνε; Ή θα εξακολουθούν να απολαμβάνουν το καθεστώς ασυλίας που πολλές φορές έχει καταγγελθεί ότι απολαμβάνουν;
Αν βγάλουμε τις παρωπίδες του στενού περιβάλλοντος στο οποίο εργαζόμαστε εμείς οι δημοσιογράφοι και κοιτάξουμε γύρω μας στο μνημονιακό περιβάλλον της κατάρρευσης, θα δούμε ότι η καταστροφή των θέσεων εργασίας και των ίδιων των βιομηχανικών και άλλων υποδομών έχει προσλάβει διαστάσεις γιγαντιαίου τσουνάμι. Μήπως η λύση για να μην κλείσει η Alapis, τα Alex Pak, για να μην απολύσει η Ελληνική Χαλυβουργία είναι να μειώσουμε κι άλλο τις συντάξεις και να προσφέρει το ΙΚΑ χρήματα για τη σωτηρία τους; Μήπως οι χιλιάδες των επιχειρήσεων που βάζουν λουκέτο μεταφέροντας αλλού τις δραστηριότητές τους, ή απλά περιμένοντας να περάσει το τσουνάμι για να επανέλθουν δριμύτερες, θα πεισθούν να τις κρατήσουν αν οι εργαζόμενοι δεχτούν να προσφέρουν χρήματα από τα ασφαλιστικά τους ταμεία;
Αν όλη αυτή η καταστροφή που βλέπουμε να συμβαίνει γύρω μας μάς βρίσκει απαθείς θεατές και δεν αντιλαμβανόμαστε τη σημασία του οργανωμένου αγώνα μαζί με όλους τους άλλους εργαζόμενους, αν δεν αντιληφθούμε ότι ο αγώνας για τη διάσωση των θέσεων εργασίας στα ΜΜΕ περνά μέσα από τη ρήξη και την ανατροπή αυτής της πολιτικής κατάστασης, αν δεν δώσουμε τη μάχη που μας αναλογεί κτυπώντας το μαύρο μέτωπο τρόικας– κυβέρνησης – αφεντικών στην καρδιά της ενημέρωσης, όπου εργαζόμαστε, τα πράγματα θα εξακολουθούν να είναι δύσκολα για μας. Και, δυστυχώς, θα βρίσκονται πολλοί ανάμεσά μας έτοιμοι να υπηρετήσουν αυτή την πολιτική που σήμερα συνθλίβει κι εμάς.