Ρήξη χωρίς απειλή εξόδου: Απάντηση στην Ανοικτή Επιστολή του Πάσχου Λαζαρίδη
Ο Πάσχος Λαζαρίδης που μου απηύθυνε Ανοικτή Επιστολή σε απάντηση της δικής μου Ανοικτής Επιστολής στον Α. Τσίπρα σχετικά με τις «διαπραγματεύσεις» των ημερών. Επειδή κρίνω ότι θέτει εύλογα ερωτήματα, σπεύδω να του απαντήσω. Η ουσία της απάντησής μου περιστρέφεται στην άποψη πως δεν υπάρχει κανείς λόγος να ταυτίζουμε την ετοιμότητα για ρήξη με την απειλή εξόδου (Grexit, Brexitκλπ).
Πάσχος Λαζαρίδης: Η πρότασή σου προς τον Α. Τσίπρα να «απαιτήσει άμεση συμφωνία», απειλεί να επιβεβαιώσει τη ρήση του Μαρξ για την επανάληψη της ίδιας ιστορίας, αυτή τη φορά ως φάρσα.
Γιάνης Βαρουφάκης: Η απαίτηση άμεσης συμφωνίας ισοδυναμεί με ρήξη. Ουσιαστικά, δηλώνεις ότι αρνείσαι να συρθείς σε μια πολύμηνη δήθεν διαπραγμάτευση που πραγματικό στόχο έχει να σε γονατίσει. Δίνεις συγκεκριμένη διορία στην άλλη πλευρά να σου παρουσιάσει πρόταση βιώσιμης συμφωνίας υπονοώντας ότι, σε διαφορετική περίπτωση, θέτεις τέλος στις διαπραγματεύσεις και κηρύσσεις στάση πληρωμών. Άρα, η πρότασή μου στον Α. Τσίπρα δεν αποτελεί επιβαίωση της ρήσης του Μαρξ καθώς η ιστορία αυτή δεν γράφτηκε ποτέ – και άρα είναι αδύνατον να επαναληφθεί.
ΠΛ: Όσο υπήρξες Υπουργός Οικονομικών πόσες φορές απαίτησες άμεση συμφωνία;
ΓΒ: Καμία. Δεν είχα την εξουσιοδότηση, ως υπουργός οικονομικών, να προβώ σε αυτή την απαίτηση, όσο και να το ήθελα. Ως υπουργός οικονομικών εισηγούμην στον πρωθυπουργό να θέσουμε χρονικό όριο, εντός του Μαρτίου 2015, και, αν δεν εισακουστούμε, να προβούμε σε άμεση στάση πληρωμών. Δεν εισακούστηκα!
ΠΛ: Κι αν η πρώτη φορά της «πάση θυσία εντός ευρώ» διαπραγμάτευσης οδήγησε στην ατιμωτική υπογραφή του τρίτου μνημονίου, η δεύτερη φορά γιατί να οδηγήσει σε κάτι άλλο;
ΓΒ: Από την στιγμή που η Ανοικτή Επιστολή σου απευθύνεται σε μένα, και όχι στον Α. Τσίπρα, είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε κάτι: Δεν διαπραγματευόμουν με βάση το αξίωμα του «πάση θυσία εντός ευρώ». Σε αυτό ήμουν κατηγορηματικά ξεκάθαρος από τις προγραμματικές μου δηλώσεις και καθημερινά: Δεν πρότεινα το Grexit, δεν εργαζόμουν για το Grexit, αλλά δεν θα υπέκυπτα σε νέο τοξικό μνημόνιο υπό την απειλή ενός Grexit – δεδομένου, μάλιστα, ότι ποτέ δεν πίστεψα πως η τρόικα θα έκανε πράξη αυτή την απειλή. Άρα, το ερώτημά σου δεν αφορά εμένα. Αφορά συντρόφους που φοβήθηκαν την απειλή του Grexit, που την χρησιμοποίησαν για να δικαιολογήσουν την παράδοση στην τρόικα, που, όπως αποδείχθηκε, τελούσαν υπό το δόγμα του «πάση θυσία εντός ευρώ».
ΠΛ: Τούτων δοθέντων, η αντιπαράθεση στις επιζήμιες επιλογές του Α. Τσίπρα δεν μπορεί να γίνεται παραμένοντας στην ίδια στρατηγική.
ΓΒ: Εξαρτάται ποια στρατηγική εννοείς. Η δική μου δεν δοκιμάστηκε, για την ακρίβεια υπονομεύτηκε. Η στρατηγική του πρωθυπουργού πράγματι δοκιμάστηκε, απέτυχε και θα ξανα-αποτύχει με μαθηματική ακρίβεια, όπως του έγραψα στην Ανοικτή Επιστολή που του απηύθυνα.
ΠΛ: Ήταν αυτή η στρατηγική που σε οδήγησε να δηλώνεις θριαμβευτικά ότι «το μνημόνιο πέθανε», την ώρα που υπερασπιζόσουν τη συμφωνία της 20ης Φλεβάρη.
ΓΒ: Η 20η Φλεβάρη ήταν μια συμφωνία που (Α) δεν ανέφερε το Μνημόνιο (εξ ου και η ερμηνεία μου ότι μας έδινε το δικαίωμα να δηλώνουμε ότι το Μνημόνιο ανετράπη) και (β) μας εξασφάλιζε μερικές εβδομάδες χρόνο για να θέσουμε τις βάσεις για την ρήξη που αποτελούσε την μοναδική ελπίδα έντιμης συμφωνίας. Κερδίζοντας χρόνο και αφήνοντας το Μνημόνιο εκτός του κοινού ανακοινωθέντος, η 20η Φλεβάρη ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για να θεμελιώσουμε την άμυνά μας εναντίον της τρόικας. Αυτός είναι ο λόγος που την υπερασπίστηκα – και που εξακολουθώ να το κάνω. Το ότι ο πρωθυπουργός και η πλειοψηφία της ομάδας διαπραγμάτευσης σπατάλησαν αυτό το χρονικό περιθώριο έως ότου καταρρεύσουν και αποδεχθούν το τρίτο μνημόνιο δεν σημαίνει ότι η 20η Φεβρουαρίου ήταν σφάλμα – ούτε ότι προδιέγραφε την συνθηκολόγηση.
ΠΛ: Μήπως θα ήταν προτιμότερο να έχουμε ρήξεις, αποδεσμεύσεις, συγκρούσεις και ανατροπές, από το να υπομείνωουμε στωικά την «έρημο» στην οποία από κοινού μας οδηγούν ΕΕ και ΔΝΤ;
ΓΒ: Προφανώς! Αυτή ήταν και παραμένει η πάγια θέση μου: Ρήξη στην περίπτωση που η ΕΕ εμμένει στον ενορχηστρωμένο, αδιέξοδο μισανθρωπισμό! Το ερώτημα όμως τίθεται: Τι είδους ρήξη;
Ως υπουργός οικονομικών εισηγούμην στον πρωθυπουργό ρήξη υπό την μορφή (Α) στάσης πληρωμών στο ΔΝΤ και (β) στην περίπτωση που μας έκλειναν τις τράπεζες κουρέματος των ελληνικών ομολόγων SMP που είχε στα χέρια της η ΕΚΤ – συν δημιουργία παράληλλου συστήματος πληρωμών και αλλαγή του καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος. Κι όταν με ρωτούσε: «Μα τότε δεν θα μας εκπαραθυρώσουν από το ευρώ;» του απαντούσα: «Πιστεύω ότι δεν θα τολμήσουν. Κι αν τολμήσουν, τότε το πολιτικό κόστος της διάσπασης της ευρωζώνης θα είναι όλο δικό τους, μαζί με περίπου €1 τρις χρηματο-οικονομικού κόστους.»
Σήμερα, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το DiEM25 στο οποίο συμμετέχω εργάζεται για ολοκληρωτική ρήξη με τους εχθρούς των δημοκρατικών διαδικασιών εντός των ευρωπαϊκών θεσμών. Απορρίπτουμε τόσο την κακή ειρήνη του Τάκιτου όσο και την στρατηγική επιλογή της απόσυρσης από μια ΕΕ της οποίας η αποδόμηση θα δημιουργήσει μεταμοντέρνα έκδοση της δεκαετίας του 1930 – εξέλιξη που μόνο τους ρατσιστές και ακροδεξιούς θα ωφελήσει.